چرا کنسول فامیکام نینتندو یا NES در ایران به میکرو معروف بود؟

شرکت نینتندو در سال 1983 با عرضه ی کنسول خانگی خود به نام فامیکام (مخفف عبارت Family Computer) در بازار گیم، خدمت بزرگی به دنیای بازی های کامپیوتری کرد و صنعتی که می رفت تا با نابخردی ها و سیاست های غلط شرکت آتاری به شکل کامل رو به زوال رود را دوباره احیا نمود. در واقع کنسول فامیکام توانست با بازی های جذاب، خوش ساخت و سرگرم کننده ی خود، سر و سامانی اساسی به بازاری بدهد که دیگر هیچ کششی برای گیمرها نداشت و فرای آن با حضور قدرتمند خود در بازار رقابت، موفق شد کنسول های انحصاری بی مصرف و خسته کننده ای که همچون قارچ سر از زمین بیرون آورده بودند را، ظرف تنها یکی دو سال جارو کرده و تمامی شان روانه ی سطل زباله نماید! با این حال فامیکام همچنان نامی نا آشنا در میان گیمرهای ایرانی به شمار می رود؛ اما اگر به جای آن نام کنسول میکرو را به میان آوریم، نیش همه تا بناگوش باز می شود و عبارت “یادش بخیر!” از سر زبانشان نمی افتد! حال پرسش اینجاست که چرا کنسول فامیکام در ایران با نام میکرو شناخته می شود و اصولاً این نام از کجا آمده و ریشه های آن در کجاست؟ اگر دوست دارید پاسخ این پرسش را بدانید، خواندن ادامه ی مطلب را از دست ندهید؛ چون در ادامه ی متن قصد داریم تمام خاطرات کودکی تان را ویران کنیم!

کنسول فامیکام نینتندو در سال 1985 و پس از کسب موفقیت های فراوان در ژاپن پای خود را به ینگه دنیا هم باز کرد و توانست با عزمی راسخ، بازار امریکای شمالی را نیز همچون بازار ژاپن یکسره قبضه نماید. البته فامیکام در امریکا به NES (Nintendo Entertainment System) مشهور بود و در واقع از قامت یک سامورایی به قالب یک گاوچران در آمده بود. حال که کمی از تاریخچه ی این کنسول محبوب را به اتفاق هم از نظر گذراندیم، بگذارید پرسش اصلی مان را یک بار دیگر هم مطرح کنیم: چرا در ایران هیچ کسی کنسول فامیکام را نمی شناسد؟ پاسخ این پرسش بسیار ساده است: چون هیچ گیمری در ایران با کنسول فامیکام یا NES بازی نکرده است! حال پرسش دیگری به میان می آید: پس ما بازی های خاطره انگیزی نظیر سوپر ماریو، دانکی کنگ یا شکار اردک را با چه کنسولی بازی کرده ایم؟ پاسخ این پرسش هم آن چنان سخت نیست: با نسخه ای شبیه سازی شده و تایوانی از کنسول فامیکام که Micro Genius نام داشت. به نظر می رسد که پاسخ پرسش اصلی مان را یافته باشیم و اکنون می دانیم که چرا کنسول فامیکام را با نام اصلی آن نمی شناسیم. چون در دوران کودکی ما اصلاً با فامیکام بازی نمی کردیم و با نسخه ی جعلی آن یعنی کنسول میکرو جنیوس یا همان میکرو سرگرم بودیم!

اگر میکرو باز باشید حتماً این لوگو را خوب به خاطر می آورید. لوگوی اصلی برند میکرو جنیوس که بر روی جعبه ی کنسولتان خودنمایی می کرد

شرکت نینتندو به جز ژاپن و امریکای شمالی، کنسول انحصاری خود یعنی فامیکام یا NES را در هیچ نقطه ی دیگری از جهان (حتی اروپا) عرضه نکرد. به همین دلیل خیلی زود راه برای کپی کننده های ایده های بکر باز شد تا شانس خود را این بار در این بازار درندشت و پر سود آزمایش کنند. هر چه باشد در دهه های پیشن، شرکت های چینی یا تایوانی معروفی نظیر هوآوی، اچ تی سی یا شیائومی وجود خارجی نداشته یا لااقل فعالیت چندانی در زمینه ی تولید محصولات رقابتی درجه یک نداشتند. بنابراین کار اکثر شرکت های چینی حاضر در عرصه ی تکنولوژی، مهندسی معکوس محصولات پر شهرت و محبوب موجود در بازار و کپی کردن مو به مو از تولیدات برندهای معروف جهان بود. شاید عده ای از شما هنوز هم ویدیو های VHS چینی را به یاد داشته باشید که محصولات شرکت AIWA در این عرصه را با نام aiwa کپی می کردند. به هر حال پس از موفقیت و محبوبیت کنسول بازی فامیکام در بین هواداران، شرکت های کپی کار دست به کار شدند و شروع به طراحی نسخه های جعلی این محصول تحت برندهای مختلف کردند. در این آشفته بازار مسلماً برند میکرو جنیوس تایوانی یکی از بهترین کپی های موجود در بازار از کنسول فامیکام محسوب می شد و گیمرهایی که از سایر برندها خصوصاً از برندهای چینی نسخه ی کپی شده ی فامیکام استفاده می کردند چندان از کیفیت این محصولات راضی نبودند (شخصاً یکی از آن ها را در اختیار داشتم که تنها پس از یک شب استفاده، ریق رحمت را سر کشید!). در واقع اعضای شرکت میکرو با مهندسی معکوس دقیق از فامیکام، محصولی را طراحی کرده بودند که از لحاظ معماری و کارایی با فامیکام اصل مو نمی زد و حتی قابلیت استفاده از تفنگ معروف این کنسول یعنی NES Zapper را نیز دارا بود.

همان گونه که شاید بدانید، در کشور کره ی شمالی حتی نفس کشیدن نیز ممنوع است! با این حال کودکان این کشور از سال 2008 اجازه یافته اند که در کمپ های مخصوص به کودکان (چیزی نظیر کلوپ های بازی خودمان) به انجام عناوین مختلف کنسول فامیکام از طریق بازی با نسخه ی جعلی آن یعنی میکرو بپردازند! همان گونه که در تصویر می بینید این کودکان بی نوا اکنون مشغول تجربه ی یکی از خاطره انگیز ترین عناوین NES یعنی بازی دابل دراگون 2 هستند.

کنسول میکرو جنیوس با توجه به معماری و دوام بسیار خوبی که داشت توانست در بسیاری از نقاط جهان به محبوبیت فراوانی دست یابد ؛ خصوصاً این که دارندگان این کنسول می توانستند علاوه بر کارتریج های 60 پینی بازی های فامیکام، از کارتریج های 72 پینی نسخه ی امریکایی این کنسول یعنی NES نیز استفاده کنند (البته با کمک تبدیلی که همراه با کارتریج موجود عرضه می شد) با این حال در بازار ایران ما بیشتر شاهد حضور نسخه های ژاپنی و 60 پینی بازی ها بودیم که اتفاقاً بازی های بهتری هم بودند؛ چرا که در آن زمان بازی های ژاپنی 8 و 16 بیتی کنسول های مختلف، معمولاً در امریکا (بنا بر مواردی نظیر خشونت) سانسور شده و با برخی تغییرات (در قالب نسخه هایی تعدیل شده) به دست گیمرها می رسیدند. در این میان باید به این نکته نیز اشاره کرد که پس از گذشت چند سال از انتشار فامیکام و با نزدیک شدن به دهه ی 90 میلادی، کنسول میکرو بیشتر در بازار آسیا محبوب بود و در دیگر نقاط جهان برندهای دیگری ظهور کرده بودند که البته هیچ کدام از آن ها کارشان از اعضای شرکت تایوانی میکرو جنیوس در طراحی مو به موی معماری فامیکام بهتر نبود! البته برخی از این محصولات علاوه بر دارا بودن شیار مربوط به کارتریج، از حافظه ی داخلی نیز بهره می بردند که تعداد فراوانی بازی درون آن وجود داشت و همچنین افزون بر این قابلیت، قیمت پایین ترشان نسبت به میکرو نیز آن ها را در بین هواداران گیم، محبوب تر از میکرو می ساخت. در ادامه ی متن می توانید نسخه های مختلف میکرو را همراه با تصاویر و توضیحات مربوط به هر کدام مشاهده کنید.

IQ-201 : نخستین نسخه از کنسول میکرو جنیوس با این نام شناخته می شد که از لحاظ ظاهر و کارایی شباهت فراوانی به فامیکام داشت (کارتریج دابل دراگون 3 را عشق است!)

IQ-301: نسخه ی بعدی از میکرو که تنها تفاوتش با نسخه ی 201 این بود که از دکمه های توربو در کنترلر خود بهره می برد. البته در این تصویر نسخه ی غیر توربوی این محصول را مشاهده می کنید و در تصویر بالا نسخه ی 201 را با کنترلر توربو می بینید. در واقع کنترلرهای نسخه های متفاوت میکرو از قابلیت کاربرد مشترک برخوردار بودند

IQ-501: این نسخه از میکرو را شاید بتوان محبوب ترین نسخه از آن بر شمرد که در کشور خودمان نیز هواداران فراوانی داشت. امیدوارم با دیدن این تصویر، در کنار خود دستمال کاغذی به مقدار لازم داشته باشید تا بتوانید اشک هایتان را پاک کنید!

نسخه ی IQ-501 در کشور شوروی (روسیه فعلی) و همچنین کشورهای مشترک المنافع (نظیر لهستان امروزی) با نام Dendy شناخته می شد و محبوبیت فراوانی در میان گیمرها داشت (شباهت ظاهری این نسخه از میکرو به نسخه ی اصلی کنسول نینتندو یعنی فامیکام شاید بیش از سایر نسخه ها باشد)

IQ-502: این نسخه از میکرو سوای تفاوت ظاهری، تفاوت خاصی با نسخه ی قبل از خود یعنی 501 نداشت. ضمن این که همانند نسخه ی 501 نسخه ی 502 نیز در ایران فراوان یافت می شد. ضمن اینکه نسخه ی 502 در روسیه با نام دندی 2 و در سایر کشورهای مشترک المنافع با نام پگاسوس شناخته می شد. در این تصویر شما مدل پگاسوس را مشاهده می کنید

IQ-701: این نسخه از میکرو نیز سوای برخی تغییرات ظاهری و همچنین شباهت یافتنش به نسخه ی دوم عرضه شده از فامیکام توسط نینتندو، تغییر ساختاری چندان محسوسی نداشت

IQ-901: یکی از متفاوت ترین نسخه های میکرو که به شکل یک کنسول دستی در آمده بود. شما کارتریج را در بخش بالایی این محصول قرار می دادید و از طریق تلویزیون بازی را دنبال می کردید. از حق نگذریم این نسخه از میکرو شباهت های فراوانی به کنترلر فعلی و لمسی کنسول خانگی نینتندو یعنی WiiU دارد!

IQ-1000: خلاقیتی جالب توسط اعضای میکرو جنیوس که ما پس از گذشت چندین سال، عاقبت در نسل پیشین بازی های کامپیوتری شاهد به کارگیری نمونه ی مشابه آن در دو کنسول خانگی سونی و مایکروسافت بودیم. در این نسخه از میکرو، یکی از کنترلرها توسط اینفرارد و به شکل بی سیم به کنسول متصل می شد!

IQ-2000: معماری این نسخه نیز کاملاً به مدل 1000 شباهت داشت؛ با این تفاوت که در این نسخه از میکرو، هر دو کنترلر بی سیم بودند. ضمن این که با توجه به محبوبیت کنسول 16 بیتی شرکت سگا یعنی جنسیس در میان گیمرها، طراحی ظاهری دو نسخه ی اخیر میکرو به جای شباهت داشتن به فامیکام، به کنسول انحصاری سگا شباهت یافته بود!

کنسول میکرو در امریکای جنوبی با برند Nichi-Man در میان گیمرها شناخته می شد

شاید یکی از جالب ترین نکات مربوط به کنسول جعلی میکرو، وجود بازی های انحصاری این کنسول باشند. بله درست شنیدید، میکرو بازی های انحصاری هم داشت! عناوینی که دارندگان منبع الهام اصلی خود یعنی کنسول فامیکام از آن ها بی بهره بودند. در این میان می توان به بازی هایی نظیر شطرنج چینی و Thunder Warrior اشاره کرد. البته در سال های پایانی عمر فامیکام، تمامی بازی های انحصاری مذکور برای این کنسول و همچنین نسخه ی امریکایی آن یعنی NES نیز منتشر شدند. با این حال بازی های انحصاری میکرو هیچ گاه به اندازه ی بازی های اصلی فامیکام در میان گیمرها محبوب نشدند

در سال 1994 شرکت میکرو جنیوس پس از قریب به 14 سال منحل شد. آن ها تمرکز خود را بر روی تولید نسخه ی جعلی فامیکام گذاشته بودند و نسل فامیکام با رونق دو کنسول 16 بیتی جنسیس و سوپر نینتندو دیگر به پایان رسیده بود. شاید اگر اعضای میکرو جنیوس نبودند ما هرگز نمی توانستیم بازی های خاطره انگیز کنسول فامیکام را تجربه کنیم و بالطبع در حال حاضر این همه خاطره از دوران کودکی خود و تجربه ی بازی های ویدیویی نداشتیم. با این حال اکثر گیمرهای ایرانی (همانند بسیاری از همتایانشان در سایر نقاط جهان به غیر از ژاپن و امریکای شمالی) هرگز تجربه ی بازی با کنسول فامیکام را نداشته اند و به جای آن، با نسخه ی جعلی این کنسول یعنی میکرو روزگار گذرانده اند. حقیقتی که شاید بسیاری از شما (شاید تمامی تان!) تا قبل از خواندن این سطور، از آن آگاهی نداشتید. حال بگویید ببینم! حالتان چطور است؟ در ابتدای متن هشدار داده شده بود که قصد ویرانی خاطرات کودکی تان را داریم!