آیا کامپیوترها به دلیل کهولت سن می میرند؟

در دنیای ما هیچ چیز، حتی تجهیزات الکترونیکی هم عمر جاودان ندارد. شاید بعضی از مردم فکر کنند مفهوم عمر برای لوازمی مانند لپ تاپ یا تلفن همراه تعریف نمی شود اما در واقع این طور نیست. هر چند در نگاه اول این طور به نظر می رسد که چون لوازم دیجیتال قطعاتی ندارند که به وسیله حرکت کردن فرسوده شوند (مانند تجهیزات داخل یک اتومبیل) اما حتی یک ماژول حافظه کوچک هم که تنها از چند خازن و ترانزیستور تشکیل شده پیر می شود. بیانکا شرودر، یک متخصص رایانه در دانشگاه تورنتو، عقیده دارد تقریبا هر وسیله ای که جزو تجهیزات رایانه ای به حساب بیاید به مرور زمان نشانه هایی از پیر شدن را در خود نشان می دهد. اما آیا امکان دارد رایانه ها به دلیل پیر شدن از دنیا بروند؟

پاسخ به سوالی که مطرح شد بسیار دشوار است. شاید مهم ترین دلیل این سختی هم آن باشد که معمولا افراد مدت زیادی از دستگاه ها و گجت های الکترونیکی خود استفاده نمی کنند و پس از مدت کوتاهی آنها را کنار می گذارند. حتی در این مورد، آزمایشگاه های مخصوص کمپانی های سازنده هم نمی تواند اطلاعات زیادی در اختیار محققین قرار دهد. چون شرایط آزمایش در این لابراتوارها تفاوت های بسیار زیادی با شرایط دنیای فیزیکی دارد و از گرما گرفته تا رطوبت و گرد و غبار موجود در زندگی معمولی انسان ها از زمین تا آسمان با آزمایشگاه های شیک و ایزوله سامسونگ و اپل تفاوت دارد. اما نباید نا امید شد. در سال 2014 برایاین بیچ، یک مهندس نرم افزار، آزمایشات اطمینان سنجی را برای کمپانی Backblaze (تولید کننده تجهیزات ذخیره سازی) انجام داد و در طی این کار دریافت که حدود 5 درصد از دیسک های ساخته شده در کمپانی در 18 ماه اول تولید خود از کار می افتند و دلیل عمده آنها نیز خطاهای تولیدی بوده است. در طول یک و نیم سال بعد، هر دیسکی که جان سالم به در برده باشد دارای نرخ از کار افتادگی 1.4 درصد خواهد بود. و پس از سه سال استفاده، دیسک ها به صورت سالانه نرخ خرابی 11 درصدی دارند.

اما معنی این اعداد و ارقام چیست؟ متخصصان اطمینان سنجی به این اتفاق “منحنی وان” می گویند (منظور از وان همان وان حمام است)؛ دلیل این نامگذاری هم بسیار ساده است چون نرخ خرابی در ابتدا زیاد بوده، سپس به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می یابد و مجددا پس از مدتی افزایش واضحی را تجربه می کند. این منحنی تنها برای قطعات متحرک هارد دیسک ها صحیح است اما شرودر عقیده دارد نرم افزارها هم چنین شرایطی را تجربه خواهند کرد و نمونه آن نیز مرورگرهای وب هستند که پس از مدتی استفاده، فضای بسیار زیادی را از RAM اشغال می کنند.

این عملکرد جالب شاید مشابه مرگ فیزیکی جانداران نباشد، اما مطئنا قبول دارید گاهی مشکل به قدر حاد می شود که دیگر امکان استفاده از سخت افزار یا نرم افزار وجود ندارد و در برخی موارد مشکلات حل نشدنی به نظر می رسند. حالا می توانیم به سوال مطرح شده پاسخ دهیم. بله، رایانه ها هم به دلیل کهولت سن می میرند.