انتقال سرورهای تلگرام به داخل کشور به سود کیست؟

ماجرای انتقال سرورهای نرم افزارها و سرویس های خارجی به داخل کشور مدت زیادی نیست که بر سر زبان ها افتاده. البته مشخص نیست ایده انتقال سرورهای نرم افزارهای خارجی به ایران توسط چه شخص یا نهادی مطرح شده اما می توان گفت در روزها و ماه های اخیر این خواسته به دفعات بسیار زیاد از زبان شخصیت ها و مدیران مختلف شنیده شده است. اما این کار با چه هدفی انجام می شود و چه مزایایی برای کاربران ایرانی دارد؟ با سخت افزار همراه باشید.

می توان گفت اولین بار چند ماه قبل بود که وزیر ارتباطات از مذاکره با تلگرام برای انتقال سرورهای مورد نیاز برای پوشش کاربران ایرانی به داخل کشور خبر داد. این اتفاق همزمان با اختلالات گسترده در سرویس دهی این برنامه همراه بود و کاربران را به این نتیجه رساند که تغییرات زیادی در حال وقوع هستند. در گفته های واعظی نقش کانال های غیر اخلاقی و متضاد با سیاست های کشور بسیار پر رنگ جلوه می کرد و به نوعی به نظر می رسید دولت تلاش دارد به جای فیتر کردن تلگرام، سیاست های آن را با خود هماهنگ کند. اما بنیان گذار این تیم با رد این درخواست اعلام کرد همه نهادها و حتی افراد می توانند با گزارش کردن کانال های غیر اخلاقی که به انتشار محتوای نامناسب می پردازند در مسدود کردن آنها به تلگرام کمک کنند.

چند ماه بعد و با بالا گرفتن تب بازی پوکمون گو در جهان، دبیر بنیاد ملی بازی های رایانه ای از فرصتی کوتاه به توسعه دهندگان این بازی برای انتقال سرورهای خود به ایران و هماهنگی با این بنیاد برای قرار دادن شخصیت های بازی در محل های مورد تائید آنها به منزله صدور اجازه انتشار بازی در ایران خبر داد. اتفاقی که غیر ممکن بودن آن از همان ابتدا کاملا مشهود بود و در نتیجه تنها چند روز پس از اعلام این خبر، به دلیل آنچه دامن زدن به نا امنی در کشور خوانده  شد، بازی پوکمون گو برای کاربران ایرانی فیلتر و دسترسی آنها به سرورهای بازی قطع شد.

اما این پایان ماجرا نبود. روز گذشته و در مراسم افتتاح اولین دیتاسنتر ابری بخش خصوصی در ایران، مدیرعامل این شرکت از معرفی آنها به عنوان یکی از گزینه های میزبانی از سرورهای تلگرام در ایران توسط دولت خبر داد. وی در سخنان خود از ملزم شدن تلگرام به انتقال سرورهای خود به داخل کشور و معرفی چند ارائه دهنده خدمات دیتاسنتر از سوی دولت به تلگرام برای تائید این انتقال سخن گفته بود. حتی در اظهاراتی تعجب برانگیز، محدودیت های ناشی از تحریم عاملی برای منتقل نشدن سرورهای گوگل به ایران اعلام شد! این اظهارات تا آنجا پخش شد که پاول دوروف، مدیرعامل تلگرام، را به صراحت به واکنش وا داشت و او در حساب کاربری خود در توییتر به صراحت اعلام کرد نه تنها هیچ مذاکره ای برای انتقال سرورها به ایران انجام نشده، بلکه اصولا تلگرام شرکتی خصوصی و ایرانی را حتی به عنوان کاندیدای عنوان میزبان سرورهای خود در ایران به رسمیت نمی شناسد.

اما انتقال سرورها به داخل کشور تا چه حد امکان پذیر است و حتی پیش از آن، چرا یک شرکت سازنده برنامه می بایست سرورهای خود را به ایران منتقل کند؟ پیش تر در سخت افزار درباره مشکلات گسترده دیتاسنترهای ایرانی در حمایت از وب سایت هایی که سرور خود را در داخل کشور مستقر می کنند توضیحاتی ارائه شده بود و در آن مقاله به وضوح به این نکته اشاره شد که انتقال سرورهای یک وب سایت ساده به ایران می تواند مشکلات بسیار گسترده ای را از نظر پشتیبانی برای مدیران آن ایجاد کند. باید به این نکته توجه داشت که ارائه دهندگان خدمات دیتاسنتر در ایران به هیچ عنوان دارای توانایی سخت افزاری و زیرساختی رقابت با شرکت های خارجی نیستند و با این وجود از قیمت بسیار بالاتری نسبت به سرورهای خارجی نیز بهره می برند. به علاوه سابقه گسترده اختلالات داخلی برای کاربران ایرانی نیز عامل منفی دیگری در کارنامه اینترنت در ایران به حساب می آید. شرکتی مانند تلگرام برای آنکه سرورهای خود را به ایران منتقل کند می بایست هزینه بسیار سنگینی را برای آماده سازی زیرساخت ها پرداخت نماید که با هیچ معیاری قابل توجیه نیست.

از طرف دیگر، بحث امنیت سرویس های خارجی و سو استفاده آنها از اطلاعات کاربران، موضوع دیگری است که به دفعات در گفته های طرفداران این طرح شنیده می شود. این نکته که در سال های گذشته موارد متعددی از دسترسی سرویس های دولتی خارجی به اطلاعات کاربران مطرح شده کاملا قابل قبول است. اما آنچه در اینجا پرسش برانگیز خواهد بود، توانایی سرورهای داخلی در حفظ امنیت کاربران می باشد. زمانی که اپل و سرویس iCloud آن که میلیون ها نفر در سراسر جهان از آن استفاده می کنند مورد هجوم قرار گرفته و بخشی از اطلاعات کاربران آن در فضای مجازی منتشر می شود، چه تضمینی برای حفظ امنیت حریم خصوصی کاربرانی وجود دارد که از سرویس های داخلی (که به مراتب از نظر امنیتی ضعیف تر از نمونه های خارجی هستند) وجود دارد؟  به علاوه در حال حاضر نرم افزارهای پیام رسان متعددی در داخل کشور و توسط گروه های مختلف توسعه داده شده اند که برخی از آنها حتی با تبلیغات گسترده و بهره گیری از قابلیت هایی که سایر شبکه های اجتماعی (نظیر تلگرام) در اختیار کاربرانشان قرار داده اند نتوانستند موفقیتی به دست آورند که این امر نشان دهنده عدم اطمینان کاربران داخلی به سرویس هایی است که در داخل کشور پشتیبانی می شوند.

اما وزارت ارتباطات، بنیاد ملی بازی های رایانه ای و همه افرادی که از انتقال سرور نرم افزارها و سرورهای خارجی به ایران حمایت می کنند می بایست در گام نخست به این پرسش مهم پاسخ دهند که این روند تا کجا پیش خواهد رفت؟ در حال حاضر و بنا بر آمار منتشر شده، نزدیک به 5 میلیون نرم افزار به صورت رسمی در جهان تولید شده اند و اگر تعداد برنامه هایی که به در فروشگاه های اصلی گوگل و اپل منتشر نمی شوند را نیز به این لیست اضافه کنیم، بعید نیست تعداد آنها به بیش از 2 برابر رقم فعلی افزایش پیدا کند. آیا دلایلی نظیر آنچه برای انتقال سرورهای تلگرام به داخل کشور و فیلتر کردن پوکمون گو مطرح می شود توجیهی برای این کار خواهد بود که همه 5 میلیون توسعه دهنده نرم افزارها در جهان سرورهای خود را از میان سرورهای داخلی انتخاب کنند؟ حتی با وجود قبول نقاط ضعفی مانند احتمال به سرقت رفتن اطلاعات کاربران، آیا همه برنامه های موجود در بازارهای نرم افزاری، سرورهای مورد نیاز برای پشتیبانی از کاربران هر کشور را به همان کشور منتقل می کنند؟ همچنین این پرسش نیز نیازمند پاسخ است که اگر سرورهای داخلی توانایی پشتیبانی از کاربران داخل کشور را دارند، چرا وب سایت های پر بازدیدی مانند وب سایت سازمان سنجش کشور درست در روزهایی که حجم مراجعه به آنها افزایش می یابد از دسترس خارج می شوند؟ 

به نظر می رسد کلاف سردرگم ماجرای انتقال سرورها به ایران با اظهارات غیر کارشناسانه به تدریج در حال تبدیل شدن به وضعیتی بحرانی است و دولت در راس امور می بایست موضع گیری نهایی خود را در این زمینه مشخص کند.

برای اطلاع از جدیدترین اخبار دنیای دیجیتال، قیمت انواع قطعات سخت افزاری و تجهیزات الکترونیکی، آگاهی از اخبار مرتبط با تکنولوژی از جمله نوسان قیمت ارز، تصاویر، ویدئوها و مطالب آموزشی اختصاصی به کانال تلگرام وب سایت سخت افزار بپیوندید: telegram.me/sakhtafzarmag