جمهوری اسلامی ایران در طول دهه‌های گذشته، با توجه به شرایط ژئوپلیتیکی خاص و تحریم‌های بین‌المللی، تلاش گسترده‌ای برای تقویت توان دفاعی و نظامی خود انجام داده است. این کشور با اتکا به ظرفیت‌های بومی، موفق به طراحی و تولید طیف متنوعی از تسلیحات پیشرفته در حوزه‌های زمینی، دریایی، هوایی و موشکی شده است. از موشک‌های بالستیک دوربرد تا پهپادهای شناسایی و تهاجمی، هر یک از این تجهیزات نقش کلیدی در راهبرد دفاعی ایران ایفا می‌کنند. در ادامه با مهم‌ترین و برجسته‌ترین تسلیحات نظامی ساخت ایران آشنا می‌شویم.
جنگنده های نیرو های مسلح ایران
جت F-5 یکی از نخستین هواپیماهای مافوق صوت نیروی هوایی ایران بود که در دهه 1340 به‌منظور رشد سریع و مدرن‌سازی ارتش توسط حکومت پهلوی وارد کشور شد. این جنگنده سبک، ارزان و چالاک برای کشورهای فاقد توان خرید جنگنده‌های پیشرفته طراحی شده بود و گزینه‌ای مناسب برای ایران در راستای آشنایی با فناوری جت مافوق صوت محسوب می‌شد.
- در سال 1344، ایران نخستین سری از 104 فروند F-5A و 23 فروند F-5B را دریافت کرد.
- در ادامه، 166 فروند F-5E/F و 16 فروند شناسایی RF-5A نیز وارد شدند.
- اف-5A و B بدون رادار و مناسب نبردهای روزانه بودند، اما در داگ‌فایت‌ها به دلیل چالاکی بالا برتری داشتند.
- مدل‌های تایگر 2 (F-5E/F) دارای رادار ضعیف با برد زیر 20 کیلومتر بودند که تأثیر چندانی در مأموریت‌ها نداشت.
- در دوران جنگ ایران و عراق، F-5ها بیشتر در درگیری‌های خط مقدم مورد استفاده بودند.
- شماری از F-5ها توسط جنگنده‌های عراقی مانند میگ-21 و میگ-23 سرنگون شدند.
- بین 50 تا 80 فروند F-5 پس از پایان جنگ باقی‌مانده است.
- برخی هواپیماها به شکل محدود به لوله سوخت‌گیری هوایی و نمایشگر HUD مجهز شدند. اما این بهبودها فراگیر نبودند.
- موشک‌های R-60 (شوروی) و PL-7 (چین) تست شدند ولی استفاده عملیاتی نشدند.
- همچنان موشک‌های قدیمی سایدواندر مدل P و J مورد استفاده قرار می‌گیرند که اکنون از رده خارج‌اند، با این حال هزاران فروند از آن‌ها در انبار وجود دارد.
- برخی F-5A و RF-5A به جت آموزشی دوکابینه با نام سیمرغ تبدیل شدند.
- حدود 50 تا 70 فروند F-5 هنوز در پایگاه‌های مهرآباد (گردان 12 شکاری)، تبریز (گردان‌های 21 و 22) و دزفول (گردان‌های 41 تا 43) در حال خدمت هستند.
اف-4 فانتوم (F-4 Phantom)
- ورود اولیه در سال 1347 با دریافت 16 فروند F-4D، سپس 16 فروند دیگر رخ داد. در سال 1351، 177 فروند F-4E و 16 فروند شناسایی RF-4E سفارش داده شد. درخواست برای F-4G (نسخه سرکوب پدافند) با مخالفت آمریکا مواجه شد. تا انقلاب 1357، مجموع 32 فروند F-4D، 177 فروند F-4E، و 16 فروند RF-4E تحویل گرفته شد.
- در جنگ ایران و عراق نقش مهمی در حملات عمقی ایفا کرد.
- بین 45 تا 80 فروند فانتوم؛ تخمین امروزی: 50 تا 65 فروند عملیاتی از جمله 3 یا 4 فروند RF-4E باقی مانده‌اند. تعدادی RF-4C نیز به‌صورت غیررسمی تحویل گرفته شده‌اند.
اف14 تامکت (F-14 Tomcat)
- با هدف مقابله با MiG-25 شوروی؛ در اواسط دهه 1970 خریداری شد.
- 79 فروند از 80 تامکت سفارشی؛ 2 فروند پیش از انقلاب از بین رفت.
- در جنگ ایران و عراق، دست‌کم 11 فروند از دست رفت (از جمله 3 فروند در درگیری هوایی).
- 120 تا 150 پیروزی هوایی با اف-14 تأیید شده است.
- حدود 60 فروند سالم پس از جنگ؛ منابع تخمین می‌زنند فقط 20 تا 30 فروند عملیاتی باشند.
اف-7 (F-7)
- در میانه جنگ ایران و عراق، با کمبود قطعات و نبود پشتیبانی غرب، ایران به سراغ چین رفت. ابتدا 18 فروند تک‌سرنشینه و 7 فروند دو‌سرنشینه دریافت شد.
- بعداً 24 فروند در دهه 1980 و 5 فروند دیگر در سال 1995 تحویل گرفته شد.
- دست‌کم 4 فروند از دست رفته‌اند.
- F-7IN دارای هشداردهنده راداری، HUD، مسافت‌یاب لیزری و راداری با عملکرد بهتر نسبت به F-5 است، ولی برد رادارش مشابه است.
- مشکل در سرعت فرود بالا و ضعف سیستم هیدرولیک ثبت شده است.
- در دو سال پایانی جنگ تحویل شد و با بمب‌های Mk 82 و راکت به‌کار گرفته شد.
- در تمرین‌های بمب‌ریزی دقیق‌تر از F-4 و F-5 عمل کرده است.
- تسلیحات شامل: بمب‌های سقوط آزاد Mk 82، بمب‌های خوشه‌ای BL.755، راکت‌انداز و موشک PL-7
- در نقش آموزشی و حمله به زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- هم‌اکنون در اسکادران‌های 51، 52، و 53 در امیدیه و نسخه آموزشی در اصفهان فعال است.
- با وجود بهبودهایی نسبت به F-5، همچنان در رزم هوایی امروز کارایی محدودی دارد و ظرفیت تسلیحاتی کمتری نسبت به F-5 دارد.
میگ-29 (MiG-29)
- در سال 1368، ایران 18 فروند تک‌سرنشینه و 6 فروند UB دو‌سرنشینه را از شوروی دریافت کرد.
- 4 فروند عراقی در سال 1370 به ایران پناهنده شدند (تنها UB وارد خدمت شد).
- تلاش ناکام ایران برای خرید 24 فروند بیشتر از روسیه و 21 فروند MiG-29S از مولداوی (با دخالت آمریکا جلوگیری شد).
- به موشک‌های هوابه‌هوای R-60، R-73، R-27 مجهز است.
- توان حمل S-8 rocket pods و بمب سقوط آزاد برای عملیات زمینی وجود دارد.
- نسخه ایرانی MiG-29A مدل صادراتی پایه است.
- رادار و در برابر جنگ الکترونیک آسیب‌پذیر است.
- توان سوخت‌گیری هوایی یا مخزن سوخت خارجی (فقط 1 فروند UB به‌طور آزمایشی مجهز شد و سپس لوله سوخت‌گیری آن حذف شد) وجود ندارد.
- با وجود چابکی بالا، در نبرد فراتر از 15 کیلومتر در برابر جنگنده‌های غربی (F-15/F-16) ناکارآمد بوده است.
- از نظر تئوری، می‌توان با ارتقای رادار و نصب موشک R-77، آن را به یک شکارچی نسل سوم مؤثر تبدیل کرد.
- کمبود قطعات، نبود دفترچه فنی، نداشتن زیرساخت برای نگهداری سیستم‌های شرقی باعث زمین‌گیری برخی هواپیماها شد.
- وعده اولیه روس‌ها برای 7 سال پشتیبانی فنی مستقیم و ۲۵ سال قطعات، تحت فشار آمریکا اجرایی نشد.
- گفته شده در سال 2008 ایران موتورهای RD-33 بیشتری از روسیه دریافت کرد.
- عمر سازه‌ای MiG-29 حدود 25,000 ساعت پرواز است که هواپیماهای ایرانی هنوز به این سقف نرسیده‌اند.
- کمتر از نیمی از 24 فروند موجود عملیاتی‌اند.
سوخو 24 (Sukhoi Su-24)
- 24 فروند Su-24MK عراقی در جریان جنگ اول خلیج فارس به ایران پناهنده شدند. سپس ایران 12 فروند جدید از روسیه خرید تا پشتیبانی فنی دریافت کند.
- روسیه تحت فشار آمریکا از اجرای قرارداد پشتیبانی 7 ساله خودداری کرد.
- فنسرها با سیستم‌های کلیدی از کار افتاده حدود 10 سال زمین‌گیر بودند.
- در اواخر دهه 1370، به کمک توان داخلی (دانشگاه‌ها و متخصصان نظامی)، تعمیرات اساسی و احیای فنی آغاز شد.
- تسلیحات بکارگرفته‌شده: موشک‌های Kh-29 (لیزری و اپتیکی)، موشک Kh-25ML (هدایت لیزری)، موشک ضد رادار Kh-58U و بمب‌های هدایت‌شونده KAB-500/1500
- توانایی سوخت‌گیری هوا به هوا با نصب UPAZ-1A وجود دارد. حتی تمرینات شبانه در ارتفاع پایین هم انجام شده است.
- توانایی پرواز در ارتفاع بسیار پایین و حمل دقیق سلاح در تمام شبانه‌روز دارد.
- ناوگان فعال: حدود 30 فروند
میراژ اف 1 (Mirage F1)
- 24 فروند میراژ اف 1 (نسخه‌های EQ-6 تک‌سرنشینه و BQ-3 دو‌سرنشینه) وجود دارند.
- عمدتاً مجهز به Cyrano IV-M است؛ برخی احتمال وجود رادار Agave با توان ضدکشتی بیشتر را می‌دهند.
- حدود 10 سال زمین‌گیر؛ فقط معدودی خلبان فانتوم با آن پرواز می‌کردند.
- با کمک تیم‌های فنی پاکستانی؛ عدم تطابق تسلیحات فرانسوی با امکانات ایران چالش‌برانگیز بود.
- ایران فاقد موشک‌های فرانسوی Magique و Super 530 است. تلاش برای نصب موشک‌های PL-7 و احتمالا Sidewinder انجام شد ولی کارایی محدود بود.
- نصب جایگاه‌های جنگ‌افزار و مخازن سوخت F-5؛ نمایشگاهی از قابلیت‌ها ارائه شد، اما عملیاتی نشدن سلاح‌ها مشهود است.
- بدون پشتیبانی فرانسه؛ احتمالاً با همکاری محدود از پاکستان پرواز داده می‌شوند.
- فقدان برخی سامانه‌های کلیدی مانند رادار و ناوبری تاکتیکی؛ منابع متعددی ادعا دارند که بسیاری از میراژها فاقد رادار عملیاتی هستند.
- حداکثر 18 فروند عملیاتی (بر اساس برآورد خوش‌بینانه) قابل استفاده هستند.
آذرخش اف-5
آذرخش نسخه ارتقا یافته‌ای از شماری جنگنده‌های F-5 ایرانی بوده که گفته شده است برخی از آن‌ها به‌صورت دست‌دوم از اتیوپی وارد کشور شده‌اند. این جنگنده با حفظ ساختار اصلی F-5، به سامانه هشداردهنده راداری، پرتاب‌کننده شراره و طبق برخی گزارش‌ها، به رادار چینی گریفو و نمایشگر سربالا (HUD) مجهز شده است. پروژه ارتقای آذرخش در میانه دهه 1370 اجرا شد و بین 6 تا 8 فروند F-5 به این استاندارد ارتقا یافتند. این جنگنده‌ها عمدتاً در کنار دیگر F-5های مستقر در پایگاه هوایی دزفول به‌کار گرفته می‌شوند.
صاعقه
- در دانشگاه شهید ستاری، معرفی رسمی پروژه در پاییز 1377؛ ابتدا با نام صاعقه-80 معرفی شد.
- طراحی جنگنده رهگیر سنگین شبیه F-14، اما در نهایت به نمونه‌ای سبک و شبیه F-5 تبدیل شد.
- دو سکان عمودی V شکل برای کاهش سطح مقطع راداری درنظر گرفته شده و بدنه مشابه F-5 است.
- ادعای نصب موتور RD-33 و رادار N019ME (از MiG-29AM) به‌دلیل عدم تطابق ابعاد و سازه رد شد.
- ویژگی‌های ارتقایافته: هشداردهنده راداری، HUD داخلی، پرتاب‌کننده چف و فلر، سامانه ناوبری جدید و رادار ارتقایافته (با کارایی نامشخص)
- تنها 5 فروند (علی‌رغم برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر 20–30 فروند) از آن تولید شده است.
کوثر
کوثر یک طرح بومی مبتنی بر بدنه F-5F است که در داخل ایران ساخته شده و به سامانه‌های اویونیک و الکترونیک ایرانی مجهز است. این جنگنده احتمالاً از موتور بومی «اوج» بهره می‌برد که نسخه‌ای از موتور J85 به‌کاررفته در F-5 به حساب می‌آید. کابین آن به نمایشگرهای دیجیتال رنگی مجهز شده و طراحی آن با هدف نوسازی و بومی‌سازی بدنه F-5 صورت گرفته است. نخستین نمونه این هواپیما در 30 مرداد 1397 رونمایی شد، اما همچنان فاقد سامانه‌های دفاعی کلیدی چون هشداردهنده رادار و پرتاب‌کننده فلر و چف است؛ دو قابلیتی که علی‌رغم سادگی فنی، برای بقاء در میدان نبرد بسیار حیاتی‌اند.
سوخو-25 که در ابتدا با فرار 7 فروند از عراق وارد ایران شد، پس از مدتی با خرید 3 فروند UBK از روسیه، در نیروی هوافضای سپاه عملیاتی شد و در نقش پشتیبانی نزدیک، حتی علیه طالبان و داعش به‌کار رفت، اما نهایتاً همه آن‌ها به عراق بازگردانده شدند. سوخو-22 نیز با فرار حدود 40 فروند از عراق وارد ایران شد و پس از سال‌ها زمین‌گیری، 10 فروند آن (اغلب نسخه‌های UM3 آموزشی) از سال 1397 در نیروی هوافضای سپاه عملیاتی شدند و به تسلیحات بومی مانند موشک بینا و نشانگر لیزری مجهز شدند. یاک-130 نیز یک جت آموزشی رزمی روسی است که در سال 1402 وارد نیروی هوایی ارتش شد و با وجود نداشتن رادار یا سامانه تسلیحاتی پیشرفته، دارای توان حمل سلاح سبک بوده و نقش اصلی آن آموزش خلبانان، احتمالاً برای سوخو-35 است.
پایگاه های هوایی موجود در ایران
17 پایگاه مهم که هم اغلب نظامی هستند و هم در مواقع اضطرار از خطوط هوایی داخلی استفاده می‌کنند:
- پایگاه مهرآباد (تهران): محل استقرار F‑14
- پایگاه تبریز
- پایگاه همدان (شاهرخی)
- پایگاه دزفول (وحیدتی)
- پایگاه امیدیه
- پایگاه بوشهر
- پایگاه شیراز
- پایگاه اصفهان (خاتمی): محل استقرار F‑14
- پایگاه بندرعباس: F‑4D/E و Su‑22
- پایگاه چابهار
- پایگاه دوشان‌تپه (تهران)
- پایگاه بیرجند
- پایگاه زاهدان
- پایگاه مشهد
- پایگاه کرمانشاه
- پایگاه کرمان
- پایگاه مسجدسلیمان (شهید آسیایی)
تاسیسات نظامی هوایی دیگر
شامل فرودگاه‌های نظامی غیر تاکتیکی و برخی مشترک با بخش غیرنظامی، مانند: احمدی، بدر (سپاه)، بیشه‌کلا، دَرهی، گُره، هسا، جاسک، کاشان، کیش، منشعریه، نایین، ناجا، قزل قشلاق، شهید وطن‌پور، سوگا و ارومیه
فرودگاه‌های غیرنظامی با اهمیت نظامی
فرودگاه‌هایی که برندۀ عملیات هوانوردی یا نیروی هوایی ایران‌اند، از جمله: آبادان، ایلام، اهواز، بندرلنگه، رشت، یزد و چندین فرود دیگر در سراسر کشور
پایگاه هوایی مخفی زیرزمینی عقاب 44
در فوریه 2023 ایران از یک پایگاه تاکتیکی زیرزمینی با نام عقاب 44 رونمایی کرد:
- به سکوی آماده‌باش، فرماندهی، آشیانه، ترمیم، سوخت‌گیری و سامانه ناوبری مجهز است.
- می‌تواند پذیرای جنگنده‌ها، بمب‌افکن‌ها و پهپادها باشد.
- قابلیت تسلیح با موشک‌هایی نظیر یاسین، قائم و آصف را دارد.
- افزایش توان ضربت هوایی راهبردی و پنهان‌سازی زیرساخت‌های دفاعی از اهداف این پایگاه است.
- ایران دارای 17 پایگاه تاکتیکی اصلی پخش‌شده در کل کشور است.
- چندین تاسیسات نظامی و فرودگاه غیرنظامی نیز به‌صورت مشترک یا محتمل کاربرد نظامی دارند.
- پایگاه پنهان و زیرزمینی عقاب 44 نشان از تلاش برای ارتقای امنیت و توانمندی هجومی دارد.
ناوهای جنگی و شناورهای مسلح ایران
نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران شامل دو بخش اصلی نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه پاسداران است. هرکدام از این دو نیرو راهبرد، ساختار و تجهیزات متفاوتی دارند و در سال‌های اخیر تلاش شده است تا با بهره‌گیری از توان داخلی، بخشی از کمبودهای سخت‌افزاری جبران شود.
نیروی دریایی ارتش بیشتر دارای شناورهای بزرگ‌تر و کلاسیک‌تری بوده که شامل ناوچه‌ها، ناوشکن‌ها، مین‌روب‌ها و شناورهای پشتیبانی است. برخی از این شناورها مربوط به دهه‌های پیش از انقلاب هستند و هنوز در حال استفاده‌اند؛ هرچند در طول سال‌ها دستخوش بازسازی و ارتقا شده‌اند. به‌تازگی ناوچه‌هایی مانند «زره» و شناور اطلاعاتی «زاگرس» نیز به خدمت درآمده‌اند. ناوچه زره با طول حدود 47 متر و توان حمل موشک ضدکشتی قادِر، یکی از جدیدترین دستاوردهای داخلی است. از سوی دیگر، زاگرس یک شناور شناسایی مدرن با قابلیت‌های الکترونیکی و جنگ سایبری است که مأموریت‌های اطلاعاتی پیچیده‌ای را پوشش می‌دهد.
در مقابل، نیروی دریایی سپاه پاسداران تمرکز خود را بر عملیات تهاجمی، تحرک بالا و جنگ نامتقارن قرار داده است. این نیرو از ناوچه‌های سبک و پیشرفته همچون کلاس «شهید سلیمانی» بهره می‌برد. این شناورها طراحی دوبدنه (کاتاماران) دارند و با بدنه آلومینیومی سبک‌سازی شده‌اند. طراحی خاص این ناوچه‌ها باعث افزایش سرعت، کاهش سطح مقطع راداری و افزایش قدرت مانور شده است. هر شناور از این کلاس قادر است هم‌زمان چند موشک با بردهای مختلف را حمل و شلیک کند.
در کنار ناوچه‌های موشک‌انداز، سپاه تعداد بسیار زیادی قایق تندرو دارد که با اسامی مختلفی چون «تندر»، «ذوالفقار»، «پیکاپ» و «عاشورا» شناخته می‌شوند. برآوردها نشان می‌دهد این ناوگان شامل صدها یا حتی هزاران قایق رزمی است که در تنگه هرمز و خلیج فارس برای عملیات هجومی سبک و سریع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تاکتیک مبتنی بر سرعت و غافلگیری، سال‌هاست به‌عنوان مؤلفه اصلی دکترین دفاعی دریایی سپاه شناخته می‌شود.
در مجموع، نیروی دریایی ایران ترکیبی از شناورهای سبک و چابک با قدرت تهاجمی بالا و شناورهای سنگین و لجستیکی برای عملیات بلندمدت دریایی است. در سال‌های اخیر روند بومی‌سازی تجهیزات دریایی به‌طور محسوسی افزایش یافته و نمونه‌هایی مانند زره، زاگرس و شهید سلیمانی نشان‌دهنده تلاش برای ارتقای توان دفاعی در دریا هستند. این تحولات نشان می‌دهد ایران به‌دنبال حفظ برتری منطقه‌ای در حوزه نبرد دریایی و پاسخ‌گویی به تهدیدات احتمالی در آب‌های جنوبی کشور است.
سلاح های تهاجمی (انفرادی) ایران
ایران طی سال‌های اخیر گام‌های بلندی در زمینه توسعه و بومی‌سازی سلاح‌های انفرادی برداشته است. سلاح‌هایی مانند «مصاف»، «ذوالفقار» و «خیبر» با قابلیت‌هایی از جمله شلیک سه‌تایی، تغییر کالیبر، قنداق تلسکوپی و ریل نصب تجهیزات، بخش مهمی از تسلیحات هجومی نیروهای مسلح را تشکیل می‌دهند. در کنار این تولیدات داخلی، ایران از تفنگ‌های مدرنی همچون AK-103، AK-203، AK-15 و AK-12 نیز بهره می‌برد. همچنین تپانچه‌هایی نظیر «زعاف» و «رعد» در یگان‌های پلیسی و نیروهای ویژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیب، نشان‌دهنده راهبرد تلفیقی ایران در استفاده از توان داخلی و تجهیزات خارجی است.
بالگرد های نیرو های مسلح ایران
نیروهای مسلح ایران از مجموعه‌ای متنوع از بالگردهای غربی، شرقی و بومی بهره می‌برند. بسیاری از این بالگردها در دوران پیش از انقلاب خریداری شده‌اند و به مرور، با ارتقاء داخلی، تعمیرات اساسی و گاهی بومی‌سازی، همچنان در خدمت باقی مانده‌اند. از سوی دیگر، صنایع دفاعی ایران نیز در سال‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای برای ساخت نمونه‌های داخلی انجام داده‌اند.
بالگردهای ساخت آمریکا
- Bell 214: بالگردی سنگین برای حمل‌ونقل و پشتیبانی رزمی که در دوران پیش از انقلاب وارد ایران شد و همچنان یکی از ستون‌های ناوگان هوایی سپاه و هوانیروز ارتش است.
- Bell 206: بالگرد سبکی برای آموزش و شناسایی؛ ایران دارای ده‌ها فروند از این مدل است.
- Cobra AH-1J: بالگرد تهاجمی معروف به “هویزه” در ایران، که به‌طور گسترده در جنگ تحمیلی استفاده شد و نسخه‌های ارتقاءیافته‌ای از آن همچنان فعال هستند.
- CH-47 Chinook: بالگرد ترابری سنگین دوملخه که ایران تعدادی از آن را پیش از انقلاب دریافت کرد.
بالگردهای شرقی و چینی
- Mi-171: نسخه صادراتی Mi-8/Mi-17 روسی است که در سال‌های اخیر خریداری شده و در یگان‌های نیروی هوایی سپاه، ارتش و هلال احمر فعال است.
- Z-9: بالگرد سبک چینی که بر پایه طراحی فرانسوی ساخته شده و در برخی یگان‌ها به‌کار گرفته می‌شود.
بالگردهای ساخت ایران
- بالگرد “شاهد 278”: بالگردی سبک برای مأموریت‌های آموزشی و شناسایی که توسط صنایع هوایی ایران توسعه یافته است.
- بالگرد “صبا 248”: نمونه‌ای چندمنظوره که طراحی آن از Bell 412 الهام گرفته شده و ظرفیت حمل 8 سرنشین را دارد.
- بالگرد “پنها 2091” (یا “شاهد 285”): نسخه‌ای مسلح و سبک برای مأموریت‌های شناسایی و پشتیبانی نزدیک که در چند نمونه مختلف تولید شده است.
سامانه های پدافند ایران
سامانه‌های پدافند هوایی ایران شامل مجموعه‌ای از تجهیزات کوتاه‌برد، میان‌برد و بلندبرد است که به‌صورت بومی یا وارداتی توسعه یافته‌اند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سامانه‌های «سوم خرداد»، «باور 373»، «طبس»، «رعد»، «مجید» و «سراج» اشاره کرد که توانایی مقابله با اهداف متنوعی مانند جنگنده‌ها، پهپادها، موشک‌های کروز و بالستیک را دارند. همچنین سامانه‌های وارداتی مانند اس-200 و تور-ام1 نیز در کنار سامانه‌های بومی در شبکه پدافند هوایی کشور نقش ایفا می‌کنند. این شبکه چندلایه با اتکا به فناوری‌های داخلی به‌گونه‌ای طراحی شده تا تهدیدات هوایی را در سطوح مختلف شناسایی و منهدم کند.
تانک های نیرو های مسلح ایران
نیروهای مسلح ایران از طیف متنوعی از تانک‌ها بهره می‌برند که ترکیبی از مدل‌های ساخت داخل و نمونه‌های به‌روزشده وارداتی هستند. در رأس این تانک‌ها، تانک بومی «کرار» قرار دارد که بر پایه تی72 ساخته شده و به تجهیزات مدرنی مانند فاصله‌یاب لیزری، سامانه‌های دید حرارتی، مسافت‌یاب دیجیتال و سیستم کنترل آتش پیشرفته مجهز شده است. تانک تی72 نیز همچنان در تعداد زیاد در خدمت است و بسیاری از آن‌ها در داخل کشور ارتقاء یافته‌اند.
ایران همچنین تعدادی تانک چینی از جمله تایپ 59 و تایپ 69 را در اختیار دارد که برخی از آن‌ها نیز ارتقاء یافته‌اند. علاوه بر این، تانک‌های قدیمی‌تری همچون M47، M48 و M60 ساخت آمریکا و چیفتن ساخت بریتانیا از دوره پیش از انقلاب باقی مانده‌اند و بخشی از آن‌ها برای آموزش یا در نقش پشتیبانی به کار گرفته می‌شوند. در مجموع، ایران با استفاده از توان مهندسی معکوس و تولید داخلی، موفق شده است ناوگان زرهی خود را به‌روز نگه دارد و در شرایط تحریم، به تولید و ارتقاء مستقل تکیه کند.
هواپیما های نیروی های مسلح ایران
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از مجموعه‌ای متنوع از هواپیماهای نظامی بهره می‌برند که شامل جنگنده‌ها، هواپیماهای آموزشی، شناسایی و ترابری می‌شود. بیشتر جنگنده‌های ایران از دوران پیش از انقلاب باقی مانده‌اند، مانند F-4 فانتوم، F-5 تایگر و F-14 تامکت، که همچنان در نیروی هوایی ارتش فعال هستند و با به‌روزرسانی‌های بومی به خدمت ادامه می‌دهند. در کنار آن، ایران تلاش کرده است با توسعه پروژه‌های داخلی نظیر جنگنده «صاعقه» و «کوثر» بخشی از نیازهای خود را جبران کند.
در حوزه ترابری هوایی، ایران از هواپیماهایی مانند C-130 هرکولس و آنتونوف‌های مختلف استفاده می‌کند. همچنین، هواپیماهای گشت دریایی، شناسایی و سوخت‌رسان نیز در اختیار نیروهای مسلح قرار دارند. ایران همچنین به ساخت پهپادهای مسلح و شناسایی با برد بالا روی آورده که نقش مهمی در عملیات‌های مدرن ایفا می‌کنند. ناوگان هوایی ایران ترکیبی از تجهیزات قدیمی غربی، نمونه‌های شرقی، و تولیدات داخلی است که با حفظ و ارتقا به‌دنبال ایجاد توان بازدارندگی و پاسخ‌گویی به تهدیدات است.
توپ‌ها و راکت‌های توپخانه‌ای ایران
ایران مجموعه‌ای متنوع از توپ‌ها و راکت‌های توپخانه‌ای را در اختیار دارد که شامل توپ‌های کششی و خودکششی مانند مدل‌های 122 و 130 میلی‌متری و همچنین سامانه‌های مدرن‌تری چون “شهداء” و “زهرا” می‌شود. در حوزه راکت‌اندازها، سامانه‌های چندگانه‌ای مانند فجّر-3، فجّر-5، نازعات و زلزال با بردهایی از 45 تا بیش از 200 کیلومتر توسعه یافته‌اند. راکت‌های سبک‌تری مانند کاتیوشا و راکت‌های 107 میلی‌متری نیز برای عملیات‌های تاکتیکی و چریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بخش زیادی از این تجهیزات توسط صنایع دفاعی داخلی تولید یا بهینه‌سازی شده‌اند و در نبردهای منطقه‌ای نیز به‌کار گرفته شده‌اند.
موشک های ایران
ایران یکی از کشورهای پیشرو در توسعه موشک‌های بالستیک، کروز و تاکتیکی در منطقه خاورمیانه به‌شمار می‌آید. برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران از دهه 1360 با استفاده از تجربیات جنگ و همکاری با کشورهای خارجی آغاز شد و به‌تدریج به یک صنعت بومی و پیشرفته تبدیل گردید. ایران اکنون دارای طیف گسترده‌ای از موشک‌ها با بردهای کوتاه، متوسط و بلند است که برخی از آن‌ها توانایی حمل کلاهک‌های مختلف و هدایت دقیق دارند.
موشک‌های بالستیک مانند شهاب، قدر، عماد، سجیل و خرمشهر از مهم‌ترین نمونه‌ها هستند که برد آن‌ها از چند صد کیلومتر تا بیش از دو هزار کیلومتر می‌رسد. همچنین موشک‌های کروز مانند سومار، هویزه و یاعلی نیز به توانمندی‌های راهبردی ایران افزوده‌اند. در کنار این‌ها، موشک‌های کوتاه‌برد تاکتیکی مانند فاتح-110، ذوالفقار، رعد و قیام برای استفاده در میدان نبرد طراحی شده‌اند. برنامه موشکی ایران علاوه بر ارتقاء برد و دقت، در حوزه پرتاب‌گرهای متحرک و سوخت جامد نیز پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.
این محتوا با بهره‌گیری از منابعی همچون ویکی‌پدیا، سایت جنگاوران و خبرگزاری‌های داخلی تهیه شده است.
توسط 
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید