دیمورفوس نام سیارکی است که فاصلهاش آنقدر از زمین زیاد است که ما حتی نمیدانیم چه شکلی است. خبر خوب آنجاست که قرار است روز دوشنبه شاهد برخورد فضاپیما ناسا به سیارک دیمورفوس باشیم. عملیات تست تغییر جهت دوگانه سیارک (DART) ناسا که طی سالهای گذشته همیشه درباره آن بحث شده بود، اکنون به بار خواهد نشست. فضاپیمای ناسا در هنگام برخورد با سیارک با سرعتی بیش از 14000 مایل در ساعت حرکت خواهد کرد که یکی از جالبترین آزمایشات خارج از زمین ناسا به شمار میرود.
برخورد فضاپیما ناسا به سیارک
پروژه DART تلاش ناسا برای بررسی این موضوع است که آیا میتواند حرکت یک سیارک در فضا را تغییر دهد یا خیر. این ماموریت یکی از برجستهترین ماموریتهای ناسا در خارج از جو زمین است چرا که برای اولین بار “ماموریت آزمایشی دفاع سیارهای” تست خواهد شد. این ماموریت یک آزمایش بزرگ است برای اینکه ببینیم آیا اقدامات لازم برای جلوگیری از برخورد جدی سیارک احتمالی به زمین آن هم در آیندهای نه چندان دور را داریم یا خیر.
جالب است بدانید که نه دیمورفوس، و نه سیارک برادر بزرگترش دیدیموس، هیچ تهدیدی برای زمین ایجاد نمیکنند. در واقع، ما هیچ سیارکی را شناسایی نکردهایم که تهدیدی فوری برای سیاره ما باشد. این دو فقط هدف خوبی برای تمرین ناسا هستند.
دیمورفوس و دیدیموس یک منظومه سیارکی دوتایی هستند که دیمورفوس نقش «ماهواره» دیدیموس را بازی میکند و به دور آن میچرخد. این بدان معناست که تلسکوپهای داخل و خارج از زمین میتوانند این سیارکها را زیر نظر بگیرند تا ببینند که یک تصادف با سرعت و مسیر سیارک Dimorphos چه میکند.
تلسکوپهای مستقر در هر قاره از سیاره زمین برای دیدن پیامدهای پس از آن برخورد بر روی آن متمرکز خواهند شد. برای مثال تلسکوپ فضایی جیمز وب، هابل، و حتی فضاپیمای لوسی که به سیارک متصل است نیز نگاه خود را به منظومه سیارکی خواهند داد و منتظرند ببینند وقتی یک سنگ با یک فضاپیمای سخت برخورد میکند چه اتفاقی میافتد.
محققان می گویند انتظار میرود این برخورد سرعت دیمورفوس را کسری از درصد تغییر دهد و زمان لازم برای تکمیل مدار آن را چند دقیقه تغییر دهد. هر چند که ممکن است در وهله اول زیاد به نظر نرسد، اما برای دانشمندانی که بر روی پروژه دفاع سیارهای کار میکنند، این دقایق بسیار مهم هستند. لیندلی جانسون، افسر پروژه دفاع سیارهای ناسا، در یک نشست مطبوعاتی پیش از این ماموریت گفت: «این نمایش برای آینده ما بر روی زمین بسیار مهم است».
جانسون گفت که این لحظه در تاریخ بینظیر است. این اولین بار است که انسانها هم در مورد تهدیدی که سیارکها ایجاد می کنند آگاهی دارند و هم در واقع فناوری لازم برای انجام کاری در مورد آن را دارند. او گفت: دارت در حال نشان دادن چیزی است که ما آن را تکنیک ضربه جنبشی برای تغییر سرعت سیارک در فضا و در نتیجه تغییر مدار آن مینامیم.
گزینههای دیگری نیز برای نحوه انجام این موضوع وجود دارد. فضاپیمایی که میتواند در کنار یک سیارک پرواز کند و به آرامی آن را به مسیر امنتری بکشد. همچنین امکان پرتاب یک پرتو یونی به سمت یک سیارک برای مدت طولانی وجود دارد که آن را به مدار دیگری سوق میدهد. اما پروژه DART روش مستقیمتری را امتحان میکند. با سرعت هرچه تمامتر به آن برخورد میکند.
النا آدامز، مهندس سیستمهای مأموریت DART در آزمایشگاه فیزیک کاربردی جان هاپکینز در طی یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: حدود 44 نفر در اتاق کنترل در حال تماشای تلهمتری و دادهها هستند، اما از حدود چهار ساعت قبل از برخورد، فضاپیما باید همه کارها را خودش انجام دهد. این فضاپیما دارای یک سیستم ناوبری هوشمند است که آن را به سیستم Didymos/Dimorphos هدایت می کند. این فضاپیما تا حدود یک ساعت قبل از برخورد نمیتواند دیمورفوس، هدف واقعی را ببیند.
هنگامی که فضاپیمای مورد نظر ما توانست تا دیمورفوس را ببیند، سیارک 163 متری (530 فوت) تنها به صورت یک پیکسل ظاهر میشود. همین موضوع برای سیستم ناوبری کافی است تا به جای سیارک همراهش، به سمت خود صخره ردیابی کند. آدامز میگوید دو دقیقه و نیم قبل از برخورد، سیستمهای ناوبری که فضاپیما را به آن نقطه رساندند خاموش میشوند. ما فقط میخواهیم دوربین را نشانه بگیریم و شگفتانگیزترین عکسها را از این سیارک بگیریم.
تمام این پروسهای که به آن اشاره کردیم با قیمت تقریبی 250 میلیون دلار ساخته شده است. از آنجایی که این موضوع تنها یک بار در زندگی اتفاق میافتد، تیم عملیاتی این پروژه برخورد را با جزئیات مستند میکند.
علاوه بر رصدخانههایی در فضا و روی زمین که در حال تماشا هستند، دوربین خود DART تا آخرین لحظه تصاویر را ارسال میکند و آنها را به زمین منعکس میکند تا مردم بتوانند زمانی که ماموریت به پایان دراماتیک خود میرسد، تماشا کنند.
علاوه بر این، یک فضاپیمای کوچک همراه، تمام اقدامات صورت گرفته در فضا را مستند میکند. LICIACube ایتالیایی (Light Italian CubeSat for Imaging Siteroids) همراه با فضاپیمای پروژه DART پرتاب شد و در 11 سپتامبر از فضاپیمای بزرگتر جدا شد. این فضاپیما پیامدهای آزمایش Dimorphos را تا حدود سه دقیقه پس از برخورد مستند میکند. همچنین این شانس را خواهیم داشت که با استفاده از این فضاپیما بتوانیم طرف دیگر این برخورد را هم ببینیم.
این ماموریت دو بخش دارد. بخش اول برخورد با سیارک است، بخش بعدی در واقع اندازه گیری اتفاقاتی است که پس از آن رخ میدهد. این تیم انتظار دارد که سیارک پس از برخورد سرعتش بیشتر شود و در طول زمان آن را ردیابی خواهد کرد.
اگر بخواهیم مثالی دقیق درباره این موضوع بزنیم باید بگوییم که دقیقاً مثل این است که ساعت مچی خود را زمین بگذارید و به آن آسیب بزنید. تام استاتلر، دانشمند برنامه DART، گفت: ممکن است فوراً متوجه آن نشوید، اما در هفتهها و روزها و هفتههای بعدی متوجه خواهید شد که ساعت شما سریع کار میکند.
یکی از دلایل بزرگ این آزمایش این است که ما دقیقا نمیدانیم هنگام برخورد با یک سیارک چه اتفاقی میافتد. اطلاعات در مورد نحوه واکنش سیارک به یک برخورد میتواند به کالیبراسیون آزمایشهای آینده کمک کند و در نهایت نحوه نزدیک شدن ما به یک سیارک تهدید کننده را تصحیح کند.
مردم میتوانند در وب سایت ناسا یا کانال یوتیوب این سازمان، پوشش زنده تصویری این آزمایش را داشته باشند یا خبرهای آن را در فیس بوک و توییتر دنبال کنند.
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید