بررسی مادربرد گیگابایت GIGABYTE X870E AORUS MASTER

مقدمه: روزی که خانم لیساسو مدیرعامل AMD پردازنده Ryzen 9 9950X را رو به دوربین گرفت و گفت این قدرتمندترین پردازنده کلاس کاربری دسکتاپ دنیاست، مشخص نبود تا چه میزان این ادعا درست باشد. چند هفته پس از آن رویداد، رقیب او، شرکت اینتل، نتوانست هیچ محصولی درخور رقابتی با سری 9000 رایزن به بازار عرضه کند و هم اکنون که این بررسی را می‌نویسیم، با اطمینان می‌توان سخن خانم لیساسو را تکرار کرد که پردازنده 9950X قدرتمندترین پردازنده دسکتاپ دنیاست.

برای استفاده از پتانسیل پردازشی بی‌نظیر این پردازنده، شما نیاز به مادربردی قدرتمند و فول‌امکانات مانند مادربرد GIGABYTE X870E AORUS MASTER دارید. در حالی مادربرد X870E AORUS MASTER از گیگابایت را بررسی می‌کنیم که تمام پردازنده‌های AMD، از سری 7000، 8000G و 9000 جزو پر فروش ترین پردازنده های بازار ایران و جهان است و تقاضای بسیار زیادی برای تهیه مادربرد مناسب این دسته از پردازنده ها وجود دارد.

مادربرد X870E AORUS MASTER گیگابایت شاهکاری از نوآوری و تکنولوژی است که برای کاربران بی‌حدومرز طراحی شده است. این محصول پرچم‌دار، با ظاهری آراسته و توانمندی‌های مناسب، سطح رقابت را برای دیگر برندها چند پله ارتقا داده است.

اما این فقط یک مادربرد نیست؛ این یک بستر برای تحقق رؤیاهای گیمرها، اورکلاکرها و خوره‌های تکنولوژی است. طراحی جسورانه، سیستم خنک‌کننده هوشمند و اتصالات پر سرعت، آن را به انتخابی بی‌رقیب برای ساخت سیستم‌های پیشرفته تبدیل کرده است.

در این بررسی، وارد دنیای بی‌نهایت امکانات این مادربرد می شویم و تلاش خواهیم کرد، تا جزئیات این غول فناوری را کشف کنیم.

معرفی محصول:

اگرچه کلیه پردازنده های سری Ryzen 9000 سازگاری کامل با مادربردهای سوکت AM5 چیپست قدیمی 600 دارند، اما همزمان با معرفی پردازنده های سری 9000 رایزن، شرکت AMD چیپست به روز شده سری 800 خود را نیز معرفی کرد. پرچمدار چیپست سری 800، مدل X870E است. مهمترین خصوصیتی که به این چیپست اضافه شده است، پورتهای USB 4.0 با سرعت 40Gbps است.

مادربردهای X870E و X670 مجهز به 2 چیپست ترکیبی هستند و مدلهای B850 و B840 فقط دارای یک چیپست می‌باشند. مهمترین تفاوت این مادربرد‌ها در بحث تعداد خطوط PCIe Lanes و تعداد درگاه‌های USB آنهاست، که در مدل X870E حداکثر امکانات و تعداد این خطوط و درگاه‌ها را برای کلاس کاربری شاهد هستیم.

مدار VRM مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت از جمله قدرتمند ترین مدارهای تغذیه دنیا است. ارتباط شبکه سه بانده Wi-Fi 7 در کنار بلوتوث نسخه 5.4 و کارت شبکه 5 گیگابیتی از جمله دیگر امکانات این مادربرد به شمار می‌رود.

تعداد چهار درگاه M.2 که سه عدد از آنها دارای پهنای باند Gen.5 می باشند بعلاوه درگاه LAN پنج گیگابیتی از دیگر امکانات این مادربرد پر قدرت به شمار می رود.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد X870E AORUS MASTER گیگابایت تم مشکی و بنفش دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، اعم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، ارتباط سریع شبکه Wi-Fi 7، دکمه برجسته آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• بج فلزی Aorus
• آنتن بلوتوث و Wi-Fi با کانکتور جدید
• یک برگ استیکر آئوروس
• دو عدد کابل ساتا
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس
• بست چسبی و فن مخصوص رمها

طراحی و امکانات سخت افزاری:

مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت سایز ATX دارد. از نظر ظاهر طراحی مشابه دیگر مادربردهای تنومند و صنعتی کلاسیک آئوروس گیگابایت دارد. می توان گفت این طراحی ترکیبی است از رنگ مشکی مدار چاپی، با قطعات فلزی نقره فام و مشکی سینک‌ها، که در سطح مادربرد به زیبایی چیدمان شده اند.

گارد بالای پنل I/O حالت آینه شفاف دارد و در زیر آن نورپردازی ARGB کار شده است.

پشت مادربرد متاسفانه فاقد پلیت است. درحالیکه در نسل قبلتر X670E مستر، مادربرد بک پلیت داشت، در نسل جدید شاهد حذف این امکان از مادربرد هستیم.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

هر دو سوکت تقویت شده مجهز به سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد.

در سمت چپ تصویر، به ترتیب، دو هدر PWM مخصوص فن داریم که به ترتیب متعلق به CPU_FAN، CPU_OPT، است.

پس از آن دو هدر 3 پین – 5 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی ARGB قرار دارد.

در ادامه حاشیه مادربرد، از راست به ترتیب، سوییچ مینیاتوری ریست، سویچ پاور، و دیباگر مادربرد دیده می‌شوند. تعداد 4 LED وظیفه نمایش وضعیت پاس کردن مراحل بوت را بر عهده دارند. در صورت بروز مشکل در بخش‌های VGA، رم، درایو ذخیره سازی و پردازنده، LED مربوطه به صورت ثابت روشن باقی خواهد ماند.

کانکتور تقویت شده 24 پین، یک خروجی HDMI مخصوص پنل سنسورها و سپس یک خروجی USB Type C از نوع 20Gbps نیز برای فرانت پنل کیس در این بخش حضور دارد.

مادربرد چهار اسلات رم دارد که در مجموع می‌تواند تا 256 گیگابایت رم از نوع DDR5 را با پشتیبانی از فرکانس کاری بالای 8600 مگاترنسفر، پذیرایی کند. دو اسلات اصلی رم در مادربرد X870E آئوروس مستر از نوع تقویت شده است.

اهرمPCIe Easy Latch  ابتکار جدید گیگابایت برای رهایی از مشکل آزاد سازی قفل اسلات کارت گرافیک در نسل جدید X870E است.  کارت‌های گرافیک امروزی بک پلیت‌های بسیار ضخیم و درشتی دارند، زمانی که درون اسلات گرافیک روی مادربرد قرار میگیرند، قفل اسلات PCI Express با وجود سینک‌ M.2 بالای آن، عملا از دسترس خارج می‌شود.

اهرم Easy Latch به کاربر کمک می‌کند تا به راحتی بتواند ضامن اسلات گرافیک را آزاد کند.

در ادامه چهار درگاه SATA، یک سوکت USB 5Gbps فرانت پنل و سه هدر 4 پین PWM قراردارد که 2 تا از آنها مخصوص اتصال واترپمپ AIO است. مشخص نیست چرا گیگابایت هدر 4 پین اتصال واترپمپ AIO را به این بخش از مادربرد منتقل کرده است.

مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست اولی از نوع PCIe Gen.4، به ترتیب با پهنای باند x4 و دومی از نوع PCIe Gen.3 با پهنای باند x2 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند.

مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت تعداد 4 درگاه M.2 دارد که تعداد سه درگاه آن از نوع Gen.5 و مستقیما به پردازنده متصل هستند.

یکی از خصوصیات جذاب این مادربرد این است که نوع Gen.5 یا Gen.4 بودنشان بر روی سوکت نوشته شده است تا کاربر بدون نیاز به مراجعه به دفترچه راهنما متوجه شود اس اس دی NVMe خود را به کدام نوع از سوکت متصل می کند.

هر 4 سوکت به پد‌های حرارتی دو طرف مجهز هستند. گیگابایت از مکانیسم جدید لچ‌های فنری برای بستن حافظه‌های M.2 بهره گرفته تا کاربران دیگر دشواری بستن پیچ‌های ریز حافظه‌های M.2 را نداشته باشند.

کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده درگاه‌های M.2 مادربرد Master در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی که مخصوص حافظه‌های Gen.5 است، نیز، کیفیت و سنگینی مثال زدنی دارد.

لبه پایین مادربرد سراسر پر از اتصالات متنوع است. از سمت چپ تصویر، هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس قرار دارد. سپس دو هدر 4 پین PWM فن، سوکت دوم USB 5Gbps فرانت پنل، دو درگاه USB 2.0، و یک هدر 4 پین فن دیگر.

پس از آن دو خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین RGB و دو خروجی 3 پین ARGB قرار گرفته اند. در آخر نیز سوکت مخصوص HD Audio فرانت پنل حضور دارد.

در بخش صوتی، مادربرد X870E Aorus Master مجهز به چیپ Realtek ALC1220-VB است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون و WIMA به کار گرفته است. چیپ 1220 اگرچه مربوط به نسل‌های پیشین است، اما همچنان عملکردی پرقدرت دارد و ‌می‌تواند انواع هدفون‌ها و اسپیکر‌های حرفه‌ای را تغذیه کرده و شما را از هر لحاظ نسبت به داشتن یک کارت صدای پر قدرت بی نیاز کند. کل این مجموعه در زیر سینک سراسری خنک کننده M.2 قرار دارد.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل دو خروجی جک صوتی و یک درگاه خروجی صدای اپتیکال SPDIF، درگاه 5 گیگابیتی LAN، تعداد 4 عدد USB 10Gbps که همه از نوع A، است، تعداد 2 درگاه USB 4 از نوع C، چهار درگاه USB 5Gbps  و یک درگاه HDMI به همراه دو درگاه USB 2.0 نیز در این بخش حضور دارند. یک درگاه مخصوص برای اتصال آنتن SMA داده شده است. گیگابایت دکمه Q-Flash Plus مخصوص به روز رسانی بایوس و همچنین Clear CMOS را در این بخش قرار داده است.

با برداشتن سینک‌های VRM به سراغ مدار تغذیه می‌رویم. بخش VRM مادربرد X870E Aorus Master که توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت یک مدار 16 فازی را فقط برای تغذیه V-Core پردازنده در نظر گرفته است.

این مدار توسط کنترلر PWM هشت کاناله مدل Infineon XDPE192C3B PWM مدیریت می‌شود.

هر کانال این کنترلر به دو فاز از نوع Infineon PMC41430 متصل است که در مجموع می‌شود 16 فاز. این شانزده فاز Smart Power Stage یکصد و ده آمپری مجموع 1760 آمپر نیرو را برای پردازنده فراهم می‌کنند که رقمی ‌‌‌بسیار فراتر از نیاز گشنه ترین پردازنده رایزن 9000 است. گیگابایت همچنین 2 فاز 80 آمپری PMC41410 برای SOC که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 46 آمپری را برای تغذیه دیگر بخش‌های پردازنده استفاده کرده است.

گیگابایت از سینک‌های چند طبقه با روکش نانوکربن برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است. سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت 8 میلیمتری را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

سیستم تست:

بررسی کارایی

برای تست مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت، از پردازنده Ryzen 9 9950X استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های سری 9000 رایزن است.

لازم به ذکر است، در حالت استفاده استاندارد با TDP 170W حداکثر دمای کاری عادی این پردازنده بین 80 تا 85 درجه تحت لود بود. اما ما محدودیت مصرف پردازنده را برداشتیم و بر روی 260W تنظیم کردیم تا از سقف توان پردازنده برای تست ها استفاده کنیم.

پس از حذف محدودیت ها، دما بر روی CCD1، (که نیمی‌‌از هسته‌ها را شامل می‌شود) به 93 درجه سانتیگراد ‌رسید و شرکت AMD دمای کاری 95 درجه را برای این پردازنده طبیعی قلمداد می‌کند.

با توجه به دمای بالای پردازنده از اورکلاک آن خود داری می‌کنیم. همچنین در مورد اورکلاک رم، به دلیل محدودیت SOC از آنجام آن پرهیز می‌کنیم.

دمای VRM این مادربرد نیز در سخت ترین شرایط، به حداکثر 51 درجه رسید که در رنج مطلوب قرار دارد. به سراغ جداول تست‌ها می‌رویم، با ذکر این نکته که این اولین بررسی ما از پلتفرم AM5 و پردازنده 9950X است.

نتیجه گیری:

از مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت می‌توان به عنوان یک مادربرد با امکانات گسترده و ایده آل برای تجربه سری 9000 پردازنده های رایزن AMD عالی نام برد.

گسترده متنوعی از اتصالات، مدار تغذیه قدرتمند، و کیفیت ساخت فوق الهاده، همه در این مادربرد جمع است. این مادربرد با امکانات خود به راحتی می‌تواند کلیه نیازهای شما را برآورده سازد.

از نظر سازگاری با رمهای DDR5 به راحتی می‌توانید از تمام رمهای مجهز به استاندارد XMP و یا EXPO استفاده کنید. مادربرد X870E Aorus Master گیگابایت امکان آپدیت بایوس به صورت سیستم خاموش را نیز دارد و شما به راحتی می‌توانید با آپدیت بایوس، پیش از روشن کردن سیستم احتمال ناسازگاری را با رمهای DDR5 رفع کنید.

بایوس سر راست، در دسترس بودن گزینه‌های حیاتی به صورت دکمه فیزیکی، مانند ریست بایوس، و حالت Safe Mode به لطف حضور دکمه اضافی قابل برنامه ریزی، همه از جمله امکانات جذابی است که در صورت بروز خطا به هنگام اورکلاک، عیب یابی را مثل آب خوردن راحت کرده است.

چهار درگاه M.2 که سه‌تای آنها به پهنای باند PCIe Gen.5 مجهز هستند و همه سینک‌های ضخیم با پد حرارتی دو طرفه دارند، امکان استفاده از همه مدل SSD نوع NVMe را به شما می‌دهند. پشتیبانی از نورپردازی با یک خروجی RGB و سه خروجی ARGB. ارتباط بی سیم Wi-Fi 7، بلوتوث نسخه 5.4، درگاه USB 4.0 و ارتباط 5 گیگابیتی LAN اینتل، همه از جمله خصوصیات و امکانات این مادربرد به شمار می‌روند.

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت بررسی، با توجه به امتیازات خوبی که در تست‌ها شاهد بودیم، و همچنین عملکرد مناسب، امکانات خوب، و کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، نشان پیشنهاد منتخب سردبیر را به آن اهدا می‌کنیم.