مادربردها به عنوان یکی از اصلی‌ترین اجزای سخت‌افزاری سیستم‌های کامپیوتری، نقشی کلیدی در تعیین عملکرد، قابلیت ارتقاء و امکانات کلی سیستم دارند. شرکت گیگابایت، به عنوان یکی از پیشروترین برندهای تولیدکننده مادربرد، همواره با ارائه محصولاتی نوآورانه و با کیفیت، جایگاه خاص و ویژه‌ای را در میان کاربران حرفه ای دارد و این موضوع باعث شده، محصولات این شرکت همواره مورد اقبال عمومی‌قرار گیرد.

مادربرد Gigabyte Z890 Aorus Master به عنوان یکی از پرچم‌داران جدید این شرکت، برای گیمرها، کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به اورکلاک طراحی شده است. این مادربرد، با پشتیبانی از جدیدترین پردازنده‌های نسل 15 اینتل، با ارائه قابلیت‌های متنوعی از جمله طراحی قدرتمند مدار تغذیه VRM، پشتیبانی از حافظه‌های DDR5، اسلات‌های متعدد PCIe 5.0، و امکانات گسترده شبکه و ذخیره‌سازی، خود را به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های موجود در رده مادربردهای پرچم‌دار معرفی می‌کند.

در این مقاله، به بررسی جامع ویژگی‌ها و عملکرد مادربرد Gigabyte Z890 Aorus Master می‌پردازیم، همراه ما باشید.

معرفی محصول:

شرکت گیگابایت، دو مدل مادربرد از خانواده Aorus در کلاس Master برای چیپست Z890 ارائه کرده است. یک مدل رده بالا به نام Z890 Aorus Master AI TOP که در اصل، ارتقای اصلی از نسل پیشین Z790 محسوب می‌شود.

مدل دوم، که موضوع بررسی ماست، مدل Aorus Master است که با برخی تغییرات جزئی مانند حذف بک پلیت، نسبت به نسل پیشین، مدلی خوش قیمت تر بشمار می‌آید.

از این جهت، مادربرد Master مورد بررسی امروز ما، پس از مدل Extreme، و Master خانواده AI TOP، سومین مادربرد High End چیپست Z890 در سبد محصولات گیگابایت است.

این مادربرد 550 دلاری از VRM مجهز به یک مدار 2+1+18 فازی دیجیتال برای تغذیه پردازنده‌های نسل جدید Arrow Lake استفاده می‌کند. ارتباط شبکه Wi-Fi 7 در کنار بلوتوث نسخه 5.4 و کارت شبکه 10 گیگابیتی از جمله دیگر امکانات این مادربرد به شمار می‌رود.

دو سوکت M.2 PCIe Gen.5، سه سوکت M.2 PCIe Gen.4، تعداد زیادی اتصالات متنوع USB، و پیشرفته ترین امکانات نرم افزاری برای تجربه بهترین عملکرد، توسط این مادربرد ارائه می‌شود.

از جمله خصوصیات جذاب مادربرد مستر Z890، فن آوری‌های EZ Latch Plus و EZ Latch Click است که به کمک آنها، بدون نیاز به پیچ گوشتی و یا ابزار خاص، تنها با کنار زدن یک ضامن، می‌توان سینک‌های روی مادربرد را برداشت و SSD و کارت گرافیک را بر روی آن نصب کرد.

به لطف مدار چاپی 8 لایه‌ای واقعی، و همچنین فن آوری D5 Bionic Corsa، امکان پشتیبانی از فرکانسهای بالای 9500MTs توسط این مادربرد فراهم شده است.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد Z890 AORUS MASTER گیگابایت تم مشکی و بنفش و صورتی دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، ائم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، دکمه آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• یک برگ استیکر آئوروس
• دو عدد کابل ساتای اسلیو شده
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

• فن DDR Wind Blade به همراه پایه برای نصب کنار رم به هنگام اورکلاک

طراحی و امکانات سخت افزاری

مادربرد Z890 AORUS MASTER گیگابایت سایز ATX دارد و میراثدار ساختار تنومند و صنعتی کلاسیک مادربردهای آئوروس گیگابایت است. شرکت گیگابایت تلاش کرده است تا ظرافت‌های خاصی را طراحی بر روی سینک‌های خنک کننده مادربرد اعمال کند. مانند حک کردن نام Master بر روی سینک چیپست و نوشتن شعار Team Up, Fight On.

از نظر نورپردازی، سطح گارد روی I/O پنل مجهز به ARGB است نام Aorus را نمایش می‌دهد.

روکش شفاف و لیزری با آرم شاهین آئوروس در بخش روی سینک چیپست کشیده شده، تا طراحی این مادربرد را فوق العاده جذاب کند.

پشت مادربرد، فاقد بک پلیت است، و تنها نکته مهم گارد تقویت کننده اسلات اول کارت گرافیک است که گیگابایت برای استحکام بیشتر اسلات PCI Express Gen.5 از آن استفاده کرده است.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

هر دو سوکت دارای آرمور و سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد. در کنار یکی از سوکت‌های 8 پین، یک عدد هدر 4 پین فن PWM حضور دارد که می‌توان به آن فن متصل کرد.

سمت راست بخش فوقانی از جمله شلوغترین بخش‌های مادربرد است. ابتدا 4 هدر فن، به ترتیب CPU OPT مخصوص فن دوم پردازنده، CPU FAN به رنگ طوسی و هدر سوم برای اتصال فن خنک کننده رمها، و هدر چهار پین چهارم، مخصوص اتصال پمپ واترکولر All in One است.

پس از هدر فنها، دو هدر 3 پین خروجی نورپردازی ARGB قرار دارد که برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی ARGB به کار می‌رود.

دیباگر مادربرد، نشانگرهای LED وضعیت بوت، کلید پاور، سوئیچ مینیاتوری ریست، و کانکتور تقویت شده 24 پین در این بخش دیده می‌شود.

در ادامه، یک خروجی USB Type C فرانت پنل کیس از نوع 20Gbps، دو عدد خروجی USB 3.0 فرانت پنل کیس در این بخش حضور دارند.

در بخش رم چهار اسلات با پشتیبانی از رمهای جدید CU-DIMM قرار دارد. شرکت گیگابایت دو اسلات اصلی را با فن آوری Ultra Durable تقویت کرده است تا ضمن ثبات بیشتر فرکانسی، به تقویت اورکلاک و پایداری رمهای DDR5 کمک کند.

امکان نصب مجموع 256 گیگابایت حجم رم بر روی این چهار اسلات وجود دارد. به صورت اورکلاک این مادربرد از فرکانسهای بالا، حتی بیش از 9500 گیگاترنسفر در ثانیه پشتیبانی می‌کند.

مکانیسم بست ILM سوکت LGA1851 مادربرد مستر گیگابایت از Reduced Load است تا فشار کمتری به پردازنده وارد کند و بحث خم شدن IHS پردازنده دیگر با این مادربرد، وجود نخواهد داشت.

در ادامه حاشیه سمت راست مادربرد، یک درگاه HDMI مخصوص اتصال به نمایشگر سنسورها، تعداد 4 درگاه SATA III ، و دو هدر 4 پین فن، حضور دارد.

گیگابایت علاوه بر دکمه PCIe Easy Latch Plus برای رها سازی قفل اسلات کارت گرافیک، در این نسل از مادربردها تمام سینک‌های مادربرد را نیز به لچ به جهت اتصال و جداسازی مجهز کرده است. بنابراین بدون نیاز به باز و بسته کردن پیچ، با یک اشاره می‌توان تمام سینک‌ها را از مادربرد جدا کرد.

مادربرد Z890 Aorus MASTER گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست از نوع PCIe Gen.4، به ترتیب با پهنای باند x4 و x1 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند.

اتصالات حاشیه پایین مادربرد شامل هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس، در ادامه سه هدر 4 پین فن PWM، دو پورت USB 2.0، هدرهای مخصوص نصب ترمیستور، یک هدر 4 پین 12 ولت RGB و دو هدر 3 پین 5 ولت ARGB، و در آخر، سوکت اتصال Audio HD فرانت پنل قرار دارد.

در بخش صوتی، مادربرد Z890 Aorus MASTER مجهز به چیپ Realtek ALC1220 است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون و WIMA در کنار DAC پر قدرت ESS SABRE HI-FI 9118 DAC به کار گرفته است. چیپ 1220 اگرچه مربوط به نسل‌های پیشین است، اما همچنان عملکردی پرقدرت دارد و ‌می‌تواند انواع هدفون‌ها و اسپیکر‌های حرفه‌ای را تغذیه کرده و شما را از هر لحاظ نسبت به داشتن یک کارت صدای پر قدرت بی نیاز کند. کل این مجموعه در زیر سینک سراسری خنک کننده M.2 قرار دارد. با برداشتن سینک، مدار صوتی، که به صورت ایزوله، جدا از بقیه مدارات مادربرد است با پوششی محافظت می‌شود.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل دو خروجی جک صوتی و یک درگاه خروجی صدای اپتیکال، درگاه 10 گیگابیتی LAN، تعداد 6 عدد USB 10Gbps از نوع A، تعداد 2 درگاه Thunderbolt 4 از نوع C، چهار درگاه USB 5Gbps، و دو درگاه USB 2.0 می‌شود.

خروجی تصویری گرافیک مجتمع صرفا از طریق درگاه‌های تاندربولت میسر است. یک اتصال جدید برای اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wi-Fi 7 و بلوتوث نسخه 5.4 قرار داده شده است. گیگابایت دو دکمه Q-Flash Plus مخصوص به روز رسانی بایوس، و CMOS Clear را نیز در این بخش قرار داده است.

در بخش ذخیره سازی مادربرد Z890 گیگابایت، مثل همیشه، گیگابایت از پد‌های حرارتی دو طرفه برای تمام درگاه‌های M.2 استفاده کرده است. گیگابایت همچنین از مکانیسم جدید لچ‌های فنری برای بستن حافظه‌های M.2 بهره گرفته تا کاربران دیگر دشواری بستن پیچ‌های ریز حافظه‌های M.2 را نداشته باشند.

درگاهی فوقانی M.2A که زیر پردازنده و بالای اسلات کارت گرافیک است، و درگاه M.2D از نوع Gen.5 x4 است، اما فقط پهنای باند M.2A مستقل است. چیپست Z890 فقط از یک درگاه SSD M.2 PCIe Gen.5 پشتیبانی میکند و در صورت استفاده از اس اس دی‌های PCIe Gen.5 در اسلات دوم، M.2D، پهنای باند اسلات گرافیک به نصف یا x8 کاهش می‌یابد. این مسئله البته محدودیت ذاتی چیپست است. سه درگاه دیگر M.2 همه از نوع Gen.4 با پهنای باند کامل x4 است.

این هم نمایی از پشت سینک‌ها و پد‌های حرارتی متصل به آنها است. کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده درگاه‌های M.2 مادربرد MASTER در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی که مخصوص حافظه‌های Gen.5 است، نیز، کیفیت و سنگینی زیادی دارد.

در بخش VRM مادربرد Z890 AORUS MASTER، شرکت گیگابایت از سینک‌های چند طبقه با روکش نانوکربن برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است.

سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم و چند طبقه، با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

بخش VRM مادربرد Z890 AORUS MASTER توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت با طراحی یک مدار 21 فازی، که 18 فاز آن منحصرا برای تغذیه V-Core پردازنده، نهایت قدرت و ثبات ممکن را برای پردازنده به ارمغان آورده است.

این مدار توسط کنترلر PWM مدل Renesas RA229131 مدیریت می‌شود. این کنترلر از جمله موفق ترین کنترلر‌ها در مهار و مدیریت پردازنده‌های نسل پیشین و فعلی اینتل است که توسط تمام برند‌های مادربرد سازی در مادربرد‌های High End به کار گرفته شده است.

تعداد هجده ماسفت تجمیعی از نوع Renesas R2209004 SPS یکصد و ده آمپری مجموع 1980 آمپر نیرو را برای پردازنده فراهم می‌کند که رقمی‌بسیار فراتر از نیاز غولهای Core Ultra 200V اینتل است. گیگابایت 1 فاز 40 آمپری را برای VCCGT که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است، اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 80 آمپری Dr. MOS را نیز برای بخش VCCAUX به جهت تامین نیروی لازم برای کنترلر حافظه و ارتباطات PCIe استفاده کرده است.

سیستم تست:

بررسی کارایی

ما برای تست مادربرد Z890 AORUS MASTER گیگابایت از پردازنده 285K استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های نسل 15 اینتل است. از نظر مادربرد کوچکترین محدودیتی در استفاده از تمام قابلیت‌های این پردازنده وجود نداشت.

نتیجه گیری:

اگرچه شرکت اینتل از نظر گیمینگ پیشرفتی در پردازنده‌‌های Arrow Lake نداشته است اما توانمندی این پردازنده‌ها در زمینه رندرینگ، علی الخصوص رندرینگ ویدیویی عالی است و به واقع می‌توان گفت، مادربردهای Z890 هم از هر لحاظ فوق العاده هستند. پشتیبانی از بسیاری امکانات جدید، علی الخصوص رمهای نوع CU-DIMM، در مادربرد پیشرفت بزرگی بشمار می‌آید.

مادربرد گیگابایت Z890 Aorus Master در تست‌های ما خوش درخشید و عملکردی کاملا مطلوب را به نمایش گذاشت. این بورد یکی از بهترین گزینه‌ها برای تجربه آخرین فن آورهای ارائه شده همراه با پردازنده‌های نسل 15 اینتل است.

تعداد زیادی درگاه USB، تاندربولت 4، پنج سوکت M.2، سیستم‌های EZ Latch برای اسمبل راحت تر، همه از امکانات خوب مادربرد مستر گیگابایت است.

نسبت به نسل گذشته، گیگابایت با حذف بک پلیت فلزی، و کوچکتر کردن ابعاد از E-ATX به ATX، تلاش کرده است تا جای ممکن قیمت را در حد مناسب نگهدارد. این مادربرد با قیمت 550 دلار در بازارهای جهانی و در ایران، به قیمت 58 میلیون تومان هم اکنون به فروش میرسد. از آنجایی که اخیرا به دلیل تغییر در قوانین واردات، نوسانات شدید قیمتی داشتیم، انتظار می‌رود در آینده قیمت این مادربرد منطقی تر شود.

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوب در تست‌ها و همچنین عملکرد مناسب این مادربرد، امکانات خوب آن در رنج قیمتی مناسب، و طراحی جذاب ظاهری، کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، به ترتیب، نشان منتخب سردبیر و نشان من را اهدا می‌کنیم.