زمان معرفی Zen 3 و RDNA 2 مشخص شد – نسل بعدی چیپ‌های تیم سرخ

زمان معرفی Zen 3 و RDNA 2 ظاهرا مشخص شده زیرا چندین گزارش مختلف از رسانه‌های چینی اشاره می‌کنند AMD قصد دارد پردازنده‌های Ryzen 4000 Zen 3 دسکتاپ و گرافیک‌های Radeon RX RDNA 2 را در اوایل فصل چهارم معرفی کند. این یعنی احتمالا ما هر دو خانواده CPU و GPU را در اُکتبر مشاهده خواهیم کرد، موضوعی که البته قبلا نیز تا حدودی مشخص شده بود.

جدیدترین اطلاعات در مورد زمان معرفی پردازنده‌های Ryzen 4000 Vermeer و گرافیک‌های Radeon RX Navi 2X RDNA 2 از سوی ChinaTimes به انتشار رسیده. این رسانه گزارش کرده که تیم سرخ در نظر دارد تا محصولات جدید خود را در اوایل فصل چهارم 2020 یعنی نیمه اول ماه اکتبر روانه بازار کند اما به شکل دقیق مشخص نیست که ما شاهد یک عرضه کامل خواهیم بود یا تنها معرفی این محصولات.

زمان معرفی Zen 3 و RDNA 2

ما تصور می‌کنیم که AMD در طی Computex مراسمی را برگزار خواهد کرد که برای 28 تا 30 سپتامبر برنامه ریزی شده. این شرکت می‌تواند از Computex 2020 به عنوان پلتفرمی برای معرفی جدیدترین خانواده‌های خود استفاده کند در حالی که عرضه آنها را در ماه اکتبر به انجام خواهد رساند.

در زمینه رقابت نیز هر دو کمپانی اینتل و انویدیا نیز محصولات جدید خود را در مقابل تیم سرخ برای نیمه دوم سال 2020 عرضه می‌کنند. پردازنده‌های Ryzen 4000 Zen 3 به مصاف نسل یازدهم دسکتاپ اینتل یعنی Rocket Lake می‌رود. با توجه به تغییرات معماری در هر دو نسل ما انتظار نبرد جالبی را خواهیم داشت.

کارت گرافیک‌های Radeon RX بر پایه معماری RDNA 2 نیز انتظار می‌رود تا با کارت گرافیک‌های GeForce RTX 30 بر پایه Ampere رقابت کنند این کارت گرافیک‌ها از پایه با معماری کاملا جدید توسعه یافته‌اند که روی عملکرد سطح بالا متمرکز خواهد بود. انویدیا البته انتظار می‌رود کمی زودتر عمل کرده و معرفی بزرگی را طی ماه‌های آینده به انجام رساند. شاید تیم سبز از Gamescom 2020 به عنوان پلتفرم معرفی استفاده نماید درست به مانند خانواده GeForce RX 20 بر پایه Turing که در Gamecom 2018 معرفی شده بود. در هر صورت زمان معرفی Zen 3 و RDNA 2 چندان دور نیست.

اطلاعاتی که از پردازنده‌های دسکتاپ Ryzen 4000 در اختیار داریم

کلیدی‌ترین قابلیت هسته‌های Zen 3 خود معماری خواهد بود که ظاهرا به روز رسانی بزرگی نسبت به Zen 2 خواهند بود. با توجه به خود AMD طراحی Zen 3 به شکل کامل یک معماری پردازنده جدید بوده که افزایش IPC و سرعت کلاک بی سابقه‌ای را فراهم خواهد کرد. با توجه به Red Gaming Tech منابع آنها اشاره داشته‌اند که Zen 3 نقشه راه Zen را متحول خواهد کرد و افزایش IPC بالای دیگری را نسبت به Zen 2 ارائه می‌دهد.

گفته شده در عملیات‌های ترکیبی که از هر دو واحد صحیح و اعشاری معماری Zen بهره می‌برند، Zen 3 می‌تواند به شکل میانگین 17 درصد IPC بالاتری را ارائه کند. همچنین ادعا شده که عملیات‌های صحیح 10 تا 12 درصد افزایش کارایی را دریافت کرده‌اند در حالی که عملیات‌های اعشاری می‌توانند تا 50 درصد افزایش کارایی را دریافت کنند. عملیات‌های صحیح بیشترین چیزیست که اپلیکشین‌های معمول رده مصرف کننده از آنها استفاده می‌کنند اما برنامه‌های سنگین که از عملیات اعشاری بهره می‌برند، Zen 3 پتانسیل این را دارد که یک برگ برنده اساسی برای صنعت و بخصوص بازار سرور باشد.

تغییرات در حافظه کش

ما همچنین می‌توانیم شاهد یک تغییر بزرگ در بحث طراحی حافظه کش در طی مراسمی برای پردازنده‌های EPYC باشیم، جایی که Zen 3 احتمالا از طراحی حافظه کش یکپارچه بهره مند می‌شود که در واقع اجازه می‌دهد هر هسته Zen 3 نسبت به هر هسته Zen 2 به دو برابر حافظه کش در اختیار داشته باشد. در Zen 2 هر CCD از دو CCX تشکیل شده که هر CCX نیز از 16 مگابایت حافظه کش سطح سه جداگانه بهره مند است، حتی اگر چه CCD حاوی 32 مگابایت حافظه کش سطح سه می‌باشد. با Zen 3 تمام 32 مگابایت حافظه کش در اختیار هر دو CCX خواهد بود و البته به یاد داشته باشید که Zen 3 می‌تواند بیش از 32 مگابایت حافظه کش در اختیار داشته باشد.

درباره سرعت کلاک بیشتر نیز سخنانی مطرح شده که انتظار می‌رود بین 200 تا 300 مگاهرتز فرکانس بالاتری را در پردازنده‌های Zen 3 شاهد باشیم که از این نظر آنها را به مدل‌های نسل نهم اینتل نزدیک‌ خواهد کرد. همین موضوع به علاوه افزایش عظیم IPC و تغییرات معمول معماری می‌تواند باعث شود که با چیپ‌های بسیار سریع‌تر از Ryzen 3000 مواجه شویم که خود یک افزایش کارایی فوق العاده را در مقایسه با پردازنده‌های Ryzen 2000 و Rzyen 1000 به همراه داشته در حالی که بیشتر طبق ادعای خود AMD یک محصول تکاملی بوده تا انقلابی.

اجازه دهید بگوییم Ryzen 9 3950X که در حال حاضر فرکانس پایه 3.5 گیگاهرتز و بوست 4.7 گیگاهرتز را در اختیار دارد، مدلی که جانشین آن خواهد بود احتمالا فرکانس پایه 4 گیگاهرتز و بوست 5 گیگاهرتز را فراهم می‌کند که می‌تواند فوق العاده باشد. هر چند که در آخر سرعت کلاکی که AMD ادعا می‌کند اهمیتی ندارد، بلکه سرعت کلاکی که پردازنده می‌تواند برای مدت زمان طولانی آن را حفظ کند مهم خواهد بود. Ryzen 9 3950X می‌تواند سرعت کلاک خود را بین 4.4 تا 4.5 گیگاهرتز حفظ نماید که آن هم با یک سری به روز رسانی (AGESA BIOS) بدست آمده و البته همچنان این به روز رسانی‌ها ادامه دارند.

آزمایش واقعی برای لاین آپ Ryzen 4000 می‌تواند توانایی آنها در حفظ سرعت کلاک تبلیغ شده باشد که فعلا نگرانی کوچکی برای برخی کاربرانیست که پردازنده‌های Ryzen 3000 را تهیه کرده‌اند، اما همچنان عملکرد این چیپ‌ها خارق العاده است که نشان می‌دهد سرعت کلاک تنها معیاری نیست که این روزها باید برای مقایسه پردازنده‌ها و معماری آنها در نظر گرفته شود. پردازنده‌های AMD Ryzen 4000 و پلتفرم X670 انتظار می‌رود تا پایان سال 2020 عرضه شود، زیرا AMD به تازگی کار خود را با لاین آپ Ryzen 3000 به پایان رسانده. ما فکر می‌کنیم زمانی بین آگِست تا اکتبر 2020 می‌تواند عرضه احتمالی سری جدید رایزن باشد، با این حال باید صبر کنیم و ببینیم چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.

مشخصات پردازنده‌های مختلف رایزن

نقشه راه لو رفته

حتی یک نقشه راه جدید نیز توسط Red Gaming Tech به اشتراک گذاشته شده که اشاره می‌کند برنامه AMD برای عرضه پردازنده‌های آتی خود تا سال 2022 به چه شکل است. این نقشه راه بر اساس تخمین‌هاست اما همچنان اطلاعات خوبی را برای ما بازگو می‌کند. در ابتدا چیپ‌های EPYC Milan احتمالا در اواسط سال 2020 عرضه شده و با سوکت فعلی SP3 سازگار هستند، از PCI Express 4.0 پشتیبانی می‌کنند، مدل‌هایی تا 64 هسته (شاید بیشتر) و توان حرارتی از 120 تا 225 وات در اختیار دارند و در مجموع طراحی آنها از 9 چیپ تشکیل می‌شود که 8 عدد متعلق به Zen 3 و یک عدد متعلق به I/O خواهند بود، درست به مانند EPYC Rome.

سپس سری Ryzen 4000 و Ryzen Pro 4000 با اسم رمز Vermeer هستند که از سوکت AM4 به پشتیبانی کرده و با PCIe 4.0 / DDR4 نیز سازگار هستند. پردازنده‌های Ryzen 4000 بر پایه Zen 3 تا 8 هسته به ازای هر CCX را شامل می‌شوند و گفته شده از همان پیکربندی دو CCD و یک I/O die به مانند نسل رایزن 3000 بهره مند خواهند شد. با این حال Mark Papermaster از AMD در مصاحبه‌ای با Tomshardware گفته بود که ممکن است چیپ‌های مصرف کننده در نسل بعد نیز شاهد افزایش تعداد هسته‌ها باشند.

فارغ از آن، حتی به پردازنده‌های EPYC Genoa و سری Ryzen 5000 نیز اشاره شده. هر دو لاین آپ بر اساس Zen 4 خواهند بود و پلتفرم کاملا جدیدی را به همراه دارند که در واقع Ryzen 5000 تحت سوکت AM5 فعالیت خواهد کرد در حالی که EPYC Genoa از سوکت FP5 پشتیبانی می‌کند. فعلا باید منتظر باشیم تا صحت افزایش کارایی 20 درصدی Zen 3 را در چیپ‌های Ryzen 4000 مشاهده کنیم.

اطلاعاتی که از گرافیک‌های RDNA 2 در اختیار داریم

AMD اعلام کرده که گرافیک‌های RDNA 2 افزایش عملکردی نسبت به RDNA خواهند داشت که Zen 2 نسبت به Zen 1 ارائه داده بود. اولین گرافیک‌های RDNA توانسته بودند کارایی بر وات عظیم 50 درصدی را نسبت به معماری GCN ارائه دهند و انتظار می‌رود گرافیک‌های RDNA 2 نیز همین مقدار را نسبت به RDNA فراهم کنند، یعنی 50 درصد کارایی بر مصرف بیشتر. این افزایش کارایی نه تنها مختص به محصولات دسکتاپ نیست و حتی دسته نوت بوک را نیز شامل خواهد شد زیرا چیپ‌های موبایل بر پایه معماری نسل دوم RDNA در نوت بوک‌های گیمینگ در اوایل سال 2021 عرضه می‌شوند.

با توجه به نقشه راه اشتراک گذاشته شده توسط AMD، گرافیک‌های RDNA 2 از سه قابلیت کلیدی که جزئی از معماری جدید است بهره می‌برند. اولین و مهم‌ترین افزایش کارایی بر مصرف است که به چند علت پدید آمده. AMD از فناوری 7 نانومتری TSMC به فناوری پیشرفته‌تر 7 نانومتری (شاید 7nm+) کوچ خواهد کرد. این نود پردازشی جدید به خودی خود باعث افزایش بهره وری انرژی در ترانزیستورها روی گرافیک‌های جدید خواهد شد در حالی که ابعاد کلی آنها را نیز کاهش می‌دهد تا AMD بتواند کارایی بالاتر را در ابعاد بسیار کوچک‌تر ارائه دهد.

افزایش کارایی 50 درصدی

تغییرات کلیدی که به 50 درصد افزایش کارایی بر وات انجامیده شامل باز طراحی ریز معماری با بهبود عملکرد بر کلاک (IPC)، پیشرفت منطقی که به کاهش پیچیدگی طراحی و سوییچ‌های تغذیه کمک می‌کند و همچنین بهینه سازی‌های فیزیکی مانند افزایش سرعت کلاک می‌باشد.

AMD همچنین اعلام کرد که معماری RNDA 2 از قابلیت نرخ سایه زنی متغیر (VRS) و شتاب دهنده سخت افزاری Ray Tracing بهره می‌رد. تیم سرخ در اینجا راه انویدیا را ادامه می‌دهد که در حال حاضر تکنولوژی‌های مذکور را در گرافیک‌های سری GeForce RTX از نسل Turing تعبیه کرده است. با منتشر شده کنسول‌های جدید مایکروسافت و سونی، AMD نیز این قابلیت‌ها را با فریم ورک خود بهینه سازی می‌کند تا توسعه دهندگان بتوانند آنها را برای عناوین گیمینگ آینده پیاده سازی کنند.

مدل‌های رفرش RDNA

مدیر عامل کمپانی خانم دکتر لیزا سو قبلا گفته بودند که ما می‌توانیم انتظار یک خانواده گرافیک RDNA 2 سطح بالای جدید و یک خانواده رفرش 7 نانومتری RDNA را برای امسال داشته باشیم. همین موضوع در طی ارائه (روز تحلیل مالی شرکت) نیز مطرح شد، جایی که ادعا شده لاین آپ Navi 2x از بالاترین تا پایین‌ترین دسته را شامل شده و همانطور که نام آن نشان می‌دهد ما شاهد دو برابر شدن کارایی بر مصرف نسبت به نسل اول این کارت گرافیک‌ها خواهیم بود.

ما قبلا شاهد یک شایعه دیگر نیز بودیم که ادعا می‌کرد گرافیک بالا رده Radeon RX Navi تا دو برابر سریع‌تر از Navi 10 بوده، از چیپی با ابعاد عظیم و حافظه‌های GDDR6 بهره خواهد برد. برخی از قابلیت‌های مورد انتظار از نسل دوم RDNA:

• فناوری بهبود یافته 7nm+
• کارت گرافیک‌های رده حرفه‌ای
• پشتیبانی از Ray Tracing در سطح سخت افزار
• کارت گرافیک‌هایی با حافظه‌های GDDR6 و HBM2
• بهره وری انرژی بیشتر نسبت به نسل اول گرافیک‌های Navi

AMD در اسلایدهای خود گرافیک‌های بالا رده Radeon RX Navi 2X را به عنوان مدل‌های RDNA 2 خطاب کرده که البته می‌تواند تا زمان عرضه تغییر کند. رقیب نیز در این میان کنار نکشیده تا تیم سرخ به راحتی گرافیک‌های بالا رده خود را عرضه کند. نسل بعدی گرافیک‌های GeForce تیم سبز براساس مشخصات اولیه‌ای که از آنها مشاهده کرده‌ایم در نوع خود بسیار قدرتمند هستند. باید منتظر باشیم تا ببینیم استراتژی Ray Tracing در انحصار مدل‌های بالارده RDNA 2 تا چه اندازه روی فروش این محصولات تاثیر می‌گذارد. در هر صورت باید در انتظار مشخص شدن دقیق زمان معرفی Zen 3 و RDNA 2 باشیم.

بیشتر بخوانید: معماری Zen 3 با لیتوگرافی 5 نانومتری – تیم سرخ همه را غافلگیر می‌کند