انویدیا تولد 25 سالگی GeForce 256 خود را جشن می گیرد

شرکت انویدیا 25 سال پیش در چنین روزی، اولین گرافیک GeForce خود را با نام Nvidia GeForce 256 منتشر کرد. علیرغم وجود سایر کارت‌های ویدئویی در آن زمان، این اولین کارت دسکتاپی بود که به عنوان یک واحد پردازش گرافیکی تبلیغ می‌شد. باید اشاره کرد که در آن زمان تعداد زیادی از شرکت‌های مختلف کارت‌های ویدئویی می‌ساختند، که بسیاری از آن‌ها توسط کمپانی AMD یا انویدیا خریداری شده‌اند. کمپانی انویدیا به مناسبت سالگرد این پیشرفت، اقداماتی تبلیغاتی انجام داده است، از جمله تولید یک ویدیو در یوتیوب، پست یک وبلاگ، و حتی پاپ‌کورن سبز رنگ به نام Nvidia-green. این اقدامات نشان‌دهنده اهمیت تاریخی GeForce 256 در صنعت گرافیک و تلاش این شرکت برای بزرگداشت این دستاورد است.

اهمیت گرافیک‌های GeForce 256 انویدیا

چه چیزی این محصول خاص را علاوه بر اینکه اولین پردازنده گرافیک GeForce است، تا به این اندازه به یک اتفاق مهم، تبدیل کرده است؟ اینطور نیست که این نسخه اولین کارت گرافیک جهان باشد، بلکه کمپانی انویدیا یک کار متمایز انجام داده و اولین محصول GeForce خود را GPU نامیده است. نسخه GeForce 256 یک گرافیک یکپارچه (unified single-chip graphics processor) بود. عملکرد این محصول مشابه پردازنده‌های مرکزی بوده، اما تمرکز آن به طور خاص بر روی پردازش گرافیک و تصاویر است.

باید بدانید که GeForce 256 یکی از اولین کارت‌های ویدئویی بود که از فناوری تبدیل سخت‌افزار و نورپردازی (T&L) که در آن زمان نوپا محسوب می‌شد پشتیبانی می‌کرد. این فناوری یک افزوده جدیدی به DirectX API مایکروسافت بود. سخت‌افزار T&L میزان کاری را که پردازنده باید برای بازی‌هایی که از این ویژگی استفاده می‌کردند انجام دهد، کاهش داد. علاوه بر آن هم ارتقاء بصری و هم بهبود عملکرد را ارائه کرد. پردازنده‌های گرافیکی مدرن همه بر اساس این میراث ساخته شده‌اند. این محصولات در ابتدا، از موتورهای ثابت (fixed-function) برای پردازش Transform and Lighting (TL) استفاده می‌کردند، با پیشرفت تکنولوژی، امکان برنامه‌نویسی شیدرهای ورتکس و پیکسل فراهم شد. در نهایت امروزه از ویژگی‌هایی مانند شیدرهای مش، ری‌تریسینگ و محاسبات هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کنند. همه کارت‌های گرافیک مدرن تا حد زیادی مدیون طراحی اصلی GeForce هستند، اگرچه این تنها دلیل برای به یادماندنی بودن نسخه GeForce 256 برای کاربران، نیست.

اکنون کمپانی انویدیا GeForce 256 را به عنوان اولین قدم در مسیر طولانی حرکت به سمت PCهای هوش مصنوعی معرفی می‌کند. آن‌ها ادعا می‌کنند که این نسخه «زمینه پیشرفت در عملکرد کامپیوتر و بازی را فراهم کرده». افزایش روزافزون قیمت‌ها و کاهش دسترسی به پردازنده‌های گرافیکی شرکت انویدیا، به‌ویژه مدل‌های رده بالا، نشان‌دهنده یک تغییر عمده در مخاطبان هدف این کمپانی، در طول زمان است. البته این تغییری است که همه طرفداران از آن قدردانی نمی‌کنند، به‌ویژه در زمینه نسخه GeForce 256 اصلی که فقط با بها تمام شده 199 دلار در سال 1999 عرضه شد; اما امروز پس از محاسبه تورم، حدود 373 دلار قیمت خواهد داشت.

با این وجود، شرکت انویدیا در طول 25 سال گذشته مرزهای گرافیک را پشت سر گذاشته است. نسخه اصلی GeForce 256 از یک تراشه 139 میلی‌متری با 17 میلیون ترانزیستور استفاده می‌کرد که بر روی گره فرآیند 220 نانومتری کمپانی TSMC ساخته شده بود. پردازنده‌های گرافیکی ساخته شده در سال 1999 مانند نسخه Pentium III 450 از گره 250 نانومتری شرکت اینتل استفاده می‌کردند و 9.5 میلیون ترانزیستور را در یک تراشه 128 میلی‌متری ارائه می‌دادند که در زمان عرضه با قیمت 496 دلار به فروش می‌رسید. باید گفت این بدان معناست که GeForce 256 تنها کمتر از 10 درصد بزرگ‌تر بود، اما از 80 درصد ترانزیستورهای بیشتری پشتیبانی می‌کرد و بها تمام شده آن کمتر از نصف قیمت یک پردازنده متوسط بود.

باید گفت که امروزه یک پردازنده رده بالا هنوز هم با قیمتی بسیار کمتر از 500 دلار به فروش می‌رسد، برای مثال می‌توان به تراشه Core i7-14700K کمپانی اینتل که با بها تمام شده 354 دلار معامله می‌شود، اشاره کرد. اندازه دای این محصول 257 میلی‌متر بوده و حدود 12 میلیارد ترانزیستور دارد که با استفاده از فرآیند Intel 7 ساخته شده است. در همین حال، گرافیک RTX 4090 شرکت انویدیا از یک چیپ AD102 با 76 میلیارد ترانزیستور در یک دای 608 میلی‌متری، که بر روی گره 4N کمپانی TSMC ساخته شده، پشتیبانی می‌کند. علاوه بر آن باید اشاره کرد که، در حال حاضر قیمت این سخت‌افزار از حدود 1800 دلار شروع می‌شود که نشان می‌دهد چقدر اوضاع پس از گذشت 25 سال، تغییر کرده است!

در نهایت باید گفت که نسخه GeForce 256 سرآغاز ظهور کارت‌های گرافیک به عنوان مهمترین بخش از یک PC گیمینگ بود. این محصول پشتیبانی کامل از قابلیت‌های DirectX 7 و OpenGL را ارائه می‌کرد، علاوه بر آن بازی‌هایی مانند Dagoth Moor، پتانسیل این سخت‌افزار را به نمایش می‌گذاشتند. در طول 25 سال گذشته، کارت‌های گرافیک از پشتیبانی کامل DirectX 7 و OpenGL به قابلیت‌های پیشرفته‌تری مانند شیدرهای قابل برنامه‌ریزی در DirectX 8 توسعه یافته‌اند. این تغییرات باعث شده که پردازنده‌های گرافیکی به ابزارهای قدرتمند محاسباتی تبدیل شوند که امروزه قادر به ارائه عملکردی در سطح پتافلاپس هستند و در زمینه هوش مصنوعی کاربرد دارند.

• کارت گرافیک‌های GeForce RTX 50 Blackwell انویدیا در رویداد CES 2025 معرفی می‌شوند
• رونمایی از تراشه انقلابی انویدیا و مدیاتک برای AI PC تا نیمه دوم 2025: غول‌های فناوری آماده پذیرش!
• جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، سخنرانی اصلی CES 2025 را ارائه می‌کند