یکی از نکات اعجاب آور کنفرانس E3 امسال برای نگارنده (و همچنین بسیاری از هواداران نینتندو) حضور کم رمق و ضعیف شرکت نینتندو در این همایش سالانه بود. در واقع برای کسانی که طوفان نینتندو در E3 سال گذشته را تجربه کرده بودند، نسیم نه چندان خنک این شرکت کهنه کار ژاپنی در نمایشگاه امسال، پرسش های فراوانی را پدید آورده بود. پرسش هایی که همگی به نقطه ای واحد ختم می شدند: دلیل اصلی بی انگیزگی و کم رمق بودن سامورایی ها در نمایشگاه امسال چیست؟ حال که روز تلخ گذشته را پشت سر نهادیم، پاسخ پرسش های فوق رفته رفته از پس پرده رخ می نماید. شاید اکنون مشخص باشد که چرا اعضای نینتندو، روشنگری کامل در تمامی موارد مهم مربوط به فعالیت هایشان (از جمله ارائه ی اطلاعات ابتدایی در مورد کنسول جدید این شرکت، چند و چون حاضر شدن نینتندو بر روی پلتفرم اندروید و همچنین تاریخ انتشار آثار مهم و رقابتی این شرکت) را به تاریخی نامعلوم در سال 2016 حواله می دادند. گویی آن ها به نوعی در حالت بلاتکلیفی به سر می بردند و انتظار رویدادی نه چندان خوشایند را می کشیدند. انتظار وداعی تلخ با مدیر محبوب و موفقشان را که این اواخر به هیچ وجه حال و روز خوشی نداشت و به سختی با بیماری لا علاج خود دست و پنجه نرم می کرد.
مردی که عاشق گیم بود
ساتورو ایواتا در سال 1959 در شهر ساپورو واقع در شمال هوکایدو متولد شد و از همان دوران کودکی علاقه ی فراوانی به بازی های کامپیوتری داشت. در دوران دبیرستان او به شکل مداوم به طراحی بازی های کامپیوتری در اوقات فراغت خود مشغول بود و همین کشش عاشقانه، او را به انتستیتوی تکنولوژی توکیو کشاند تا به تحصیل در رشته ی علوم کامپیوتر بپردازد. او هم زمان با تحصیل در دبیرستان و دانشگاه، در شعبه ی ژاپن شرکت امریکایی کمودور نیز به عنوان کارآموز (بی آن که مزدی دریافت کند) مشغول به کار شد تا بتواند نحوه ی برنامه نویسی برای بازی های کامپیوتری را به شکل بهتری فر بگیرد و همچنین فرآیند انجام آن را به صورت عملی تجربه کند. پس از آن او به یکی از تولید کنندگان مطرح Third Party آن روزهای ژاپن یعنی شرکت Hal Laboratory پیوست. شرکتی که ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با کمپانی نینتندو داشت و اکثر بازی های خود را به شکل انحصاری برای آن ها می ساخت. این تجربه خیلی زود شکلی جدی تر به خود گرفت و ایواتا پس از پایان تحصیلات دانشگاهی خود، به صورت تمام وقت در Hal Laboratory مشغول به کار شد. او طی فعالیت هایش برای این شرکت، در طراحی بسیاری از بازی های مشهور نینتندو نظیر سری محبوب Kirby مشارکت داشت و خلاقیت های تمام نشدنی اش همواره چاره ساز مشکلات بازی سازان ریز و درشتی بود که با او همکاری داشتند.
ایواتا به صورت غیر مستقیم در ساخت بسیاری از عناوین نینتندو دخالت داشت
استاد خروج از بحران
در همین ایام بود که آقای ایواتا یکی از بزرگ ترین استعدادهای ذاتی خود یعنی بیرون آوردن شرکت ها از بحران اقتصادی را برای نخستین بار به نمایش گذاشت. در سال 1993شرکت Hal Laboratory تا آستانه ی ورشکستگی پیش رفت اما ایواتا (که اکنون به مقام ریاست این شرکت رسیده بود) توانست با توان بالای مدیریتی خود، این شرکت را از ورشکستگی نجات دهد و دوباره آن را در مسیر ثبات و موفقیت مالی قرار دهد. در سال 1995 او که ماموریت خود در Hal Laboratory را تمام شده می دید، به دوست خود یعنی سونه کازو ایشی هارا در تاسیس شرکت بازی سازی Creature Inc کمک کرد که البته بعدها این شرکت به بخشی از کمپانی نینتندو تبدیل شد. در این استودیو آن ها بیشتر بر روی ساخت بازی های کنسول دستی نینتندو یعنی گیم بوی مشغول بودند و با طراحی نسخه های مختلف سری Pokemon موفق شدند برای خود اسم و رسمی به هم زنند. استعداد بالای ایواتا در ساخت بازی های کامپیوتری و همچنین توانایی غیر قابل انکار مدیریتی او، بالاخره نینتندو را بر آن داشت تا در سال 2000 آقای ایواتا را به سمت خود جذب کند و تنها دو سال پس از آن بود که سران نینتندو تصمیم سرنوشت سازی گرفتند. در آن سال سومین مدیر عامل تاریخ نینتندو یعنی هیروشی یامائوچی از ریاست نینتندو کنار کشید و ایواتا را به عنوان جانشین خود انتخاب کرد تا او نخستین مدیر عامل شاغل در نینتندو لقب گیرد که هیچ بستگی سببی و نسبی با بنیان گذاران کمپانی نینتندو یعنی خاندان یامائوچی نداشته باشد. در واقع پذیرفتن این پست در آن زمان کار چندان آسانی نبود چون نینتندو در یکی از بدترین شرایط تاریخی خود به سر می برد. کنسول دریم کست نینتندو (که دستپخت مدیران قبلی بود) رقابت تنگاتنگ در بازار را علناً به کنسول انحصاری پر مخاطب سونی یعنی Play Station 2 باخته بود و کمپانی به هیچ وجه تراز مالی مناسبی نداشت. با این حال آقای ایواتا با قبول شکست در نسل ششم، تمام عزم خود را جزم کرد تا در نسل هفتم دوباره نام نینتندو را در قله قرار دهد و گوی سبقت را از رقبا برباید. او اعتقاد داشت که بازی های کامپیوتری اندک اندک در حال تبدیل شدن به سرگرمی هایی گران و تجملاتی هستند و این امر به هیچ وجه به نفع صنعت گیم نیست. بنابراین او با تجربیاتی که از کار بر روی عناوین گیم بوی کسب کرده بود، دست به طراحی کنسول دستی DS زد که از تکنولوژی نوین صفحه لمسی بهره می برد و با مقبولیتی که میان خیل عظیمی از گیمرهای سراسر جهان یافت، خیلی زود تبدیل به بهترین و پر مخاطب ترین کنسول دستی تاریخ صنعت گیم شد. پس از آن با عرضه ی کنسول خانگی Wii فعالیت های کمپانی نینتندو، همچنان بر گرد همان مداری می چرخید که ایواتا پایه ریزی کرده بود: طراحی کنسول هایی با فناوری ارزان قیمت اما انقلابی که بازی سازان بتوانند بازی های گوناگون و فراوان را به راحت ترین و ارزان ترین شکل ممکن برای آن ها طراحی کرده و در اختیار مخاطب قرار دهند. به این ترتیب نینتندو با سود سرشار ناشی از فروش دو کنسول خانگی و دستی خود همراه با بازی های متنوع انحصاری شان، خیلی زود به دوران اوج خود بازگشت و نسل هفتم را با موفقیتی مثال زدنی پشت سر گذاشت. اما نسل هشتم شروع چالشی تازه برای ایواتا بود. او باید ثابت می کرد که آیا برای بار دیگر هم می تواند تیم تحت سرپرستی خود را از بحران خارج سازد یا خیر.
شوخ طبعی همیشگی او بر فعالیت های نینتندو تاثیر فراوانی داشت و طی سال های اخیر در نمایشگاه E3 نیز بازتاب فراوانی یافته بود
پایان تلخ سامورایی خستگی نا پذیر
نسل هشتم با شروعی بسیار بد برای نینتندو همراه بود. سران مایکروسافت که با تقلید از تکنولوژی حرکتی نینتندو و وی موت های کنسول Wii در اواسط نسل قبل با خلق ابزار کینکت، جان تازه ای به کنسول اکس باکس 360 خود بخشیده بودند، اکنون می رفتند تا با محکم کردن چفت و بست همان ساختار پا به نسل بعدی بگذارند. از سوی دیگر سونی هم از شکست های تلخ خود (خصوصاً در ابتدای نسل هفتم) درس های فراوانی گرفته بود و می رفت تا با از سرگیری روند امتحان پس داده ی کنسول PS2 دوباره محبوب قلب ها شود. این دو شرکت با احتیاط جلو می آمدند در حالی که باز هم این نینتندو بود که به رهبری ایواتا دست به ریسکی بزرگ زد (کاری که تنها از مردهای بزرگ ساخته است). آن ها دوباره تکنولوژی جدیدی را در ساختار کنسول جدیدشان امتحان کردند تا شاید WiiU بتواند با کنترلر لمسی خود دوباره تمامی نگاه ها را به نینتدو خیره کند. تیری که متاسفانه به سنگ خورد و سامورایی های کهنه کار، نسل هشتم را به شکلی افتضاح آغاز نمودند. با این حال ایواتا همچنان امیدوار بود و برنامه های تازه ای بر موفقیت در سر می پروراند. مقبولیت روز افزون پلتفرم های موبایل در میان کاربران، از نگاه تیزبین او دور نمانده بود و نینتندو تصمیم گرفت برای بازپس گیری تاج و تخت خود از دست رقیبان، به این عرصه نیز وارد شود. از آن گذشته آن ها سال قبل با نمایش خیره کننده ی خود در E3 نشان دادند که علاوه بر افق های جدید، احیا کردن کنسول وی یو را نیز در دستور کار دارند. سوای آن خبرهایی از برنامه های نینتندو برای عرضه ی کنسولی جدید با نام NX نیز به گوش می رسید که ساز و کار آن هنوز هم در پرده ای از ابهام قرار دارد. اما چنگال هولناک مرگ اجازه ی پیاده سازی این برنامه ها و مهم تر از آن مشاهده ی به ثمر نشستن شان را به ایواتا نداد و از سال 2014 چنگ و دندان تیز خود را بر او نمایان ساخت. در آن سال اعضای نینتندو اعلام کردند که آقای ایواتا برخلاف همیشه در E3 حضور ندارد و پس از آن مشخص شد که او تحت عمل جراحی حساسی قرار گرفته تا پزشکان بتوانند تومور بدخیمی که درون کیسه صفرایش جا خوش کرده بود را از بدن او خارج سازند. امری که امسال هم در آستانه ی نمایشگاه E3 تکرار شد؛ اما این بار موفقیتی در کار نبود و مردی که همیشه از بحران های سخت سربلند بیرون می آمد، در 55 سالگی تسلیم بحران سرطانی وجود خود گشت و کشتی بادبان برافراشته ی خود را بی سکان دار گذاشت.
آخرین حضور سامورایی خندان در E3 امسال، در قالب نسخه ای عروسکی از خود. ایستاده از راست: شیگرو میاموتو (بازی ساز افسانه ای نینتندو و خالق سری سوپر ماریو)، آقای ایواتا، رجی فیل ایم (رییس نینتندو در بخش امریکای شمالی)
میراث مرد بزرگ
آقای ایواتا استعداد فراوانی در خلق شخصیت ها و موقعیت های جالب داشت و از این امر در کنار توانایی های بی بدیلش در امر برنامه نویسی، همواره در جهت مشاوره دادن به بازی سازان افسانه ای نینتندو نظیر شیگرو میاموتو بهره می جست. با این حال فعالیت های اصلی او بیشتر بر امور مدیریتی استوار بود و به حق در این کار تبحر فراوانی داشت. او همچنین یکی از خوش اخلاق ترین مدیران حاضر در صنعت گیم بود. ایواتا هیچ گاه کسی را از بالا نگاه نکرد و برخلاف بسیاری از مدیران ارشد فعال در صنعت گیم، همواره کنار گیمرها و دست در دست آن ها ایستاد. او در قالب فضای مجازی همواره با مخاطبان خود در تماس بود و هیچ گاه آن ها را نادیده نگرفت. تا قبل از بحرانی شدن بیماری نفرین شده اش، او همواره در کنفرانس E3 حاضر می شد و حتی بنا بر ذات خلاق خود طی سال های اخیر نمایش های نینتندو در E3 را از شکل کنفرانس هایی خشک و خسته کننده خارج ساخته و آن ها را به شکل رویدادهایی دیجیتال با صحنه های جذاب و خنده آور بدل ساخته بود. مسلماً فقدان او می تواند برای صنعت بازی سازی ژاپن که این روزها حال و روز چندان مناسبی هم ندارد، بسیار گران تمام شود. با این حال میراثی که ایواتا از خود بر جای گذاشت همچنان پا برجاست و امید می رود که سران جدید نینتندو بتوانند با ادامه دادن راه او، همچنان به گیمرهایی بیاندیشند که مشتاق تجربه کردن عناوین جذاب و سرگرم کننده ای هستند که روزگاری او در امر ساختشان دخیل بود. پرچم های کمپانی نینتندو امروز نیمه افراشته اند و پرچم های درون قلب ما نیز حال و روزی مشابه دارند. پرچم هایی که سامورایی خوش اخلاق کمپانی نینتندو با تلاش های مداوم خود آن ها را سالیان سال برافراشته نگاه داشته بود. دیگر هیچ سخنی نمی توان گفت جز این که بدرود مرد همیشه خندان نینتندو. یادت همیشه در قلب گیمرها ماندگار است.
سنش کم بوده.
امثال آقای ایواتا و استیو جابز واقعا” حیف است که در چنین سنهای دارفانی را وداع گفته اند و باید به دنیا به خاطر این رویداد تسلیت گفت…
کنسولهای دستی و خانگی نینتنو یک زمانی بازار را قبضه کرده بودند ولی بازار رقابت بسیار بیرحم میباشد و قابل پیشبینی نمیباشد!!!!
بهشت زیر پای توس
امیدوارم بعدی ها بهتر کار کنند
خدا رحمتش کنه :(:(:(:(