آشنایی با مشکلات فنی کارت گرافیک و راه های جلوگیری از آنها

دوستان و همراهان مجموعه سخت افزار،در ادامه مطالب عیب یابی و تعمیر قطعات سخت افزاری،اینبار به معرفی مشکلات و دلایل آنها در کارت گرافیک خواهیم پرداخت.بسیاری از تعمیرات این قطعات توسط تکنسین های سخت افزار و الکترونیک صورت خواهد گرفت.نیاز به داشتن علم و شناخت الکترونیک در این زمینه ضروری است.گاها از مواردی ساده میتوان متوجه خرابی قطعه سخت افزاری مورد نظر شد و سپس برای رفع آن اقدام کرد.به طور کلی تمامی سخت افزارهای موجود در یک کامپیوتر دسکتاپ و یا نوت بوک،از مدارهای الکترونیکی بهرمند هستند.در این مطلب قصد معرفی چند نمونه از مشکلات فنی کارت گرافیک و راه های عیب یابی آنها را به شما عزیزان خواهیم آموخت.در تهیه این مطلب سعی بر سادگی نوشتار رعایت شده است و به همین علت مطالعه آن برای تمامی کاربران خالی از لطف نخواهد بود.با ما همراه باشید.

مشکلات حرارتی و رطوبت

بزرگترین مشکل قطعات سخت افزاری و الکترونیکی،در اثر حرارت و رطوبت به وقوع میپوندد.کارت گرافیک نیز از این قاعده مستثنی نیست.دمای بالا و بیش از حد مجاز تعریف شده،باعث خرابی مهمترین قطعه کارت گرافیک یعنی GPU میگردد.در بسیاری از موارد GPU بر اثر تحمل دمای بالا از برد (Board) جدا شده و به اصطلاح بلند میشود.در این قسمت احتمال خرابی GPU نیز میرود.یعنی علاوه بر جدا شدن از برد،خود IC نیز دچار مشکل میگردد.قطعات SMD توسط لحیم هایی ظریف به کارت گرافیک متصل شده اند که گرمای زیاد باعث تخریب لحیم آنها و به طور کلی دیگر قطعات میگردد.بسیاری از ما با واژه “لحیم سرد” برخورد داشته ایم.لحیم سرد در اثر تکرار دمای بالا و سرد شدن ناگهانی اتفاق می افتد.این مورد باعث قطع ارتباط قطعات الکترونیکی با مدار میگردد.مشکل دیگری که در اثر حرارت بالا ایجاد میگردد،دفرمه شدن آرایش فن ها است.فن های خنک کننده قرار گرفته بر روی کارت گرافیک از جنس پلاستیک و در معدود مدل هایی ترکیبی با فیبر کربن هستند.در هر دو حالت گرما زیاد باعث دفرمه آنها شده و در رفتار طبیعی آنها اخلال ایجاد میکند.برای رفع این مشکلات باید به صورت دمای دائم دمای کارت گرافیک را چک کرده و در صورت لزوم به تهویه مناسب کیس و لپ تاپ توجه گردد.علاوه بر آن در صورت مشاهده دمای بالا GPU بهتر است به تعویض خمیر سیلیکون آن اقدام کرده و یا عملیات غبار روبی را انجام دهید.

رطوبت نیز به عنوان یک عامل تاثیر گذار در خرابی های بسیاری به شمار میروند.در صورتی که کیس و لپ تاپ شما در مکان های رطوبتی مورد استفاده است،بهتر است به فکر تهویه صحیح هوا باشید.رطوبت باعث تاثیرات منفی اکسیداسیون در مدار میگردد و در زمان کوتاهی سبب خرابی قطعات کارت گرافیک میگردد.در بسیاری از مواقع شستشوی برد به وسیله تینر و یا اسپری های کنتاکت شور میتواند جلوی خرابی را گرفته و کارت گرافیک را نجات دهد.

مشکلات جریان و تغذیه

برای انتخاب یک منبع تغذیه خوب،محاسبه دقیق جریان مصرفی کامپیوتر یک امر ضروری است.در هنگام انتخاب یک پاور،مقداری خروجی را دست بالا گرفته و بهتر است که دقیقا به اندازه مصرف سیستم نباشد.به عنوان مثال در صورتی که محاسبه مصرف شما به مقدار 550 وات رسید،خرید یک منبع تغذیه با قدرت 600 و یا 650 توصیه میگردد.چرا که گاها خروجی منابع تغذیه دقیق نبوده و پارامترهای زیادی سبب کاهش این مقدار میگردد.علاوه بر آن جریان خروجی پاور در طول زمان با مقداری کاهش مواجه میگردد.توجه به نشانه های مشکلات جریان ساده است.به عنوان مثال کامپیوتر شما در هنگام نمایش تصاویر معمول هیچ مشکلی ندارد اما در صورت اجرای بازی های کامپیوتری،متوجه لگ های شدید،کرش و حتی هنگ های مکرر میشوید.در این موارد تست منبع تغذیه الزامی است.کارت گرافیک در هنگام اجرای یک بازی به حداکثر مصرف توان میرسد و دقیقا در همین هنگام است که ضعف منبع تغذیه تاثیرات خود را آشکار میسازد.قطعات الکترونیکی میتوانند در کوتاه مدت این کاهش جریان را تحمل کرده و دوام بیاورند.اما در صورت تکرار به سرعت کارت گرافیک را از دست خواهید داد.مورد بعدی افزایش جریان خروجی است.به همان اندازه که کاهش جریان در خرابی این قطعه موثر است،افزایش جریان نیز میتواند مسبب بروز مشکلاتی شود.در بسیاری از مادربردهای روز،یک مدار وظیفه تست جریان ورودی مادربرد و القاء آن به کارت گرافیک (اسلات های PCI) را دارد.در صورت افزایش جریان مادربرد تا حدودی قادر به رفع آن است.اما این افزایش جریان در مدت زمانی کوتاه تر از نمونه کاهش،کارت گرافیک را نابود خواهد کرد.پس در هنگام بروز نشانه های بالا،هوشیار باشید.

خرابی های فیزیکی و پایه اتصال (AGP)

مدار PCB کارت گرافیک ها،تا حدودی در مقابل ضربات فیزیکی و موارد مشابه مقاوم است.در صورت بروز مشکلات و تکان های شدید فیزیکی،برد PCB دچار مشکلات بسیاری میگردد.به عنوان مثال میتواند سبب باز شدن پایه های قطعات از لایه های متفاوت PCB گردد و ارتباط قطعات با مدار قطع گردد.همچنین احتمال جدا شدن مدار خنک کننده (هیت سینک) از روی قطعات حیاتی مانند GPU و IC های حافظه وجود دارد.پایه های مسی و برنجی که با اسلات ها درگیر میشوند،از قطر بسیار کمی برخوردار هستند.کوچکترین آسیب فیزیکی به این قسمت نیز موجب خرابی های متعددی میگردد.

خرابی چوک ها و خازن ها

چوک و خازن در مدل های متفاوت،وظیفه ذخیره و القاء جریان را بر عهده دارند.در بسیاری از کارت گرافیک های جدید،خازن ها با نمونه های جامد و جدید تعویض شده است و چوک ها نیز مجهز به هسته فریت شده اند.اما در بسیاری از موارد نیز همچنان شاهده استفاده از قطعات سنتی هستیم.خازن ها در اثر استفاده طولانی در خطر خرابی هستند.باد کردگی و یا حتی ترکیدن سطح بالایی خازن ها،بهترین نشانه برای درک خرابی های آنها است.به طور معمول چوک ها مقدار کمی نویز صوتی را از خود خارج میکنند.اما در صورتی که این صدا به بیش از حد نرمال رسید،نشان از خرابی آنها است و باید فورا کارت گرافیک از مدار خارج گردد.چوک ها وظیفه جلوگیری از سیکل های منفی را بر عهده دارند و خرابی آنها به سرعت بر روی قطعات دیگر تاثیر گذار خواهد بود.رطوبت نیز یک عامل موثر در خرابی این دو قطعه به شمار میرود.

ترانزیستور ماسفت (Mosfet)

ماسفت یک ترانزیستور میدانی است و برای کنترل مدار سوئیچینگ بسیار کاربرد دارد.به طور کلی وجود یک ماسفت برای کارت گرافیک ها ضروری است.کوچکترین نقص فنی در ماسفت سبب ایجاد مشکلات فنی میگردد و به طور کامل کارت گرافیک را از کار خواهد انداخت.متاسفانه هیچ نشانه فیزیکی برای اطلاع از خرابی این قطعه وجود ندارد.

خرابی فن ها

فن های قرار گرفته بر روی کارت گرافیک ها همگی دارای یک عمر مجاز هستند و نیازمند بازدید های دوره ایی خواهند بود.در صورت بروز مشکل،کاهش سرعت و چرخش (RPM) محسوس شده و صدای آنها تغییر میکند.به وسیله اسپری های کنتاکت شور و غبار روبی،در مراقبت از آنها کوشا باشید.

خرابی پردازنده گرافیکی (GPU)

خرابی GPU در سه حالت نمایان میگردد.در صورت خرابی کامل این قطعه،متوجه بوق های هشدار بایوس شده و یا خروجی تصویر را پس از روشن کردن سیستم از دست خواهید داد.حالت بعدی،پس از روشن شدن سیستم و افزایش توان مصرفی کارت گرافیک خواهید.یعنی در هنگام بوت سیستم عامل،ناگهان متوجه خاموش شدن سیستم خواهید شد و یا تصویر بر روی لوگوی ویندوز هنگ میکند.حالت سوم نیز مشاهده خط هایی در تصویر است.این خطها در اثر خرابی GPU پدیدار میشوند و تنها راه حل تعویض GPU است که در بسیاری از موارد توجیه اقتصادی ندارد.این خطها در اشکال فیزیکی منظم دیده میشوند و گاها به رنگ سفید هستند.هیچ محدودیتی برای حالت افقی و یا عمودی آنها نیست.

خرابی IC های حافظه (VR)

بر روی تمامی کارت گرافیک ها،قطعاتی (IC NAND) برای ذخیره اطلاعات وجود دارد.این قطعات در بسیاری از کارت گرافیک ها،در زیر پوشش مدار خنک کننده قرار دارند.به طور کلی این IC های خرابی های چندانی ندارند و احتمال نقص فنی در آنها بالا نیست.در صورت خرابی ترانزیستورهای داخلی این قطعات،چیپ کنترلر آنها را از لیست خود حذف کرده و از دیگر قسمت ها به عنوان ذخیره سازی استفاده میکند.در صورت خرابی این IC ها ممکن است شاهد لگ در بازی ها و پایین آمدن فریم شوید.