کنسول پلی‌استیشن یا ایکس‌باکس؟ این پرسش دیرینه‌ی دنیای مدرن بازی‌های ویدیویی است. احتمالا شما هم در مقطعی از زندگی‌تان درگیر این بحث شده‌اید؛ شاید بحث های مختلفی در سایت‌های گوناگون یا با دوستانتان داشته‌اید. در حالی که برخی گیمرها به ستایش بازی با کامپیوتر می‌پردازند و طرفداران دوآتشه نینتندو آن را خدای خود می‌دانند، دو دهه‌ی گذشته‌ی بازی‌های ویدیویی، عمدتا زیر سایه‌ی رقابت تنگاتنگ سونی و مایکروسافت شکل گرفته است. اما آیا نبرد کنسول‌ها هنوز هم در جریان است؟ صنعت بازی‌های ویدیویی در سال‌های گذشته، دستخوش تغییرات عظیمی شده است. عادات، سلیقه‌ها و گزینه‌های گیمرها به لطف ظهور دستگاه‌های بازی دستی، و مهارت نسل‌های جوان‌تر در ساخت ماشین‌های بازی اختصاصی خود، به شکلی تصاعدی گسترش یافته‌اند. میدان نبرد امروز دیگر شباهتی به ریشه‌های قبیله‌مانند و دوقطبی خود ندارد. آیا سرانجام برنده‌ای از این سنگرها سر برآورده است؟ شاید؛ اما پاسخ ممکن است شما را شگفت‌زده کند.
غولی که از Pong زاده شد
صنعت بازی‌های ویدیویی در سال‌های اخیر به یک غول مالی بدل شده است. در سال 2019، درآمد جهانی این صنعت 285 میلیارد دلار بود و سال گذشته به 475 میلیارد دلار رسید؛ رقمی که از مجموع درآمد صنایع جهانی فیلم (308 میلیارد دلار) و موسیقی (28.6 میلیارد دلار) در سال 2023 فراتر رفت. این رشد شتابان، هیچ نشانه‌ای از توقف ندارد، و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2029 به نزدیک 700 میلیارد دلار برسد. این اعداد برای صنعتی که با بازی ساده‌ای چون Pong (پونگ) آغاز شد، واقعا حیرت‌انگیز است.
این موفقیت خیره‌کننده، ستارگان هالیوود را نیز به خود جذب کرده است. مَدس میکلسن، کیانو ریوز، جان برنتال و ویلم دفو تنها چند نام از چهره‌هایی هستند، که در پنج سال گذشته در بازی‌های ویدیویی حضور یافته‌اند. این حضور، نشان‌دهنده‌ی تغییری بزرگ در نگاه به بازی‌های ویدیویی است. حتی غول‌هایی مثل دیزنی هم دست روی دست نگذاشته‌اند، و با سرمایه‌گذاری 1.5 میلیارد دلاری در اپیک گیمز، قصد دارند جایگاه خود را در این عرصه تثبیت کنند. اما در این دریای رو به رشد، به نظر می‌رسد کشتی مایکروسافت نشتی پیدا کرده است.
ایکس‌باکس: عقب‌نشینی یا تسلیم؟
کنسول‌های ایکس‌باکس سری ایکس و اِس، قرار بود در همه‌ی زمینه‌ها نسبت به ایکس‌باکس وان برتری داشته باشند، اما این پیشرفت‌ها هنوز نتوانسته‌اند دل‌ها را به دست آورند. ایکس‌باکس وان با فروشی تقریبا دو برابر سری ایکس/اس، همچنان پیشتاز است. آمار فروش سال 2024 این نگرانی را پررنگ‌تر می‌کند: ایکس‌باکس سری ایکس/اس، در کل سال کمتر از 2.5 میلیون واحد فروخته، در حالی که پلی‌استیشن 5 تنها در سه‌ماهه‌ی اول، همین تعداد را به فروش رسانده است.
شایعاتی درباره‌ی تعطیلی بخش تولید و توزیع بازی‌های فیزیکی ایکس‌باکس، و احتمال خروج این شرکت از فروش کنسول در منطقه‌ی اروپا، خاورمیانه و آفریقا (EMEA) نیز شنیده می‌شود. اگر ایکس‌باکس واقعا درگیر نبرد بوده، این نشانه‌ها بیشتر به عقب‌نشینی می‌مانند (یا شاید تسلیمی آشکار). در جریان خرید طولانی اکتیویژن-بلیزارد، مایکروسافت اعلام کرد که معتقد نیست ایکس‌باکس نبرد کنسول‌ها را باخته، بلکه از ابتدا شانسی برای پیروزی نداشته است. پس شرکتی که پیرامون یک کنسول شکل گرفته، وقتی مدل جدید در فروش به پای مدل قدیمی نمی‌رسد، و مایکروسافت صراحتا از شکست سخن می‌گوید، چه می‌کند؟ از تجارت کنسول خارج می‌شود.
اکنون ایکس‌باکس گیم پس، به محور اصلی استراتژی مایکروسافت تبدیل شده است. اسناد داخلی نشان می‌دهند که این شرکت حاضر است مبالغ هنگفتی برای آوردن بازی‌های بزرگ به این سرویس هزینه کند. این رویکرد بر جهت‌گیری جدی مایکروسافت به سمت بازی‌های ابری تأکید دارد. کمپین تبلیغاتی اخیر این یک ایکس‌باکس است (This Is An Xbox) نیز همین را نشان می‌دهد: ایکس‌باکس دیگر تنها یک کنسول نیست، بلکه سرویسی همیشه در دسترس است، که سخت‌افزار، مکمل آن به شمار می‌رود.
چرا مایکروسافت چنین تغییری را دنبال می‌کند؟ آیا بازار کنسول‌ها دیگر برتری ندارد؟ پاسخ شگفت‌آور است. از 3.3 میلیارد گیمر جهان در سال 2024، بیش از 1.93 میلیارد نفر از طریق دستگاه‌های موبایل بازی می‌کنند. در سال 2024، ارزش بازار بازی‌های ویدیویی 184.3 میلیارد دلار بود، که نیمی از آن (92.5 میلیارد دلار) به بازی‌های موبایلی اختصاص داشت، در حالی که کنسول‌ها با 50.3 میلیارد دلار (27٪) روند رو به کاهش را نشان می‌دهند.
چرخش به سوی موبایل و آینده
مایکروسافت می‌خواهد گوشی شما را به یک ایکس‌باکس تبدیل کند. شایعات از توسعه‌ی یک دستگاه ایکس‌باکس دستی حکایت دارند، و فیل اسپنسر (رئیس مایکروسافت گیمینگ)، تسلط بر بخش بازی‌های موبایلی را، مسیر آینده‌ی شرکت می‌داند. هدف روشن است: ایکس‌باکس، برندی برای بازی در هر زمان و هر مکان.
پلی‌استیشن: پادشاه کنسول‌ها؟
در سوی دیگر، سونی با کنسول پلی‌استیشن 5 همچنان قدرتمند ایستاده است. تاکنون 65 میلیون دستگاه PS5، در مقابل 29.7 میلیون ایکس‌باکس سری ایکس/اس، فروخته شده است. پیش‌بینی‌ها از فروش 106.9 میلیون کنسول تا سال 2029 خبر می‌دهند، در حالی که ایکس‌باکس تا 2027 به فروش 56-59 میلیون واحد امیدوار است.
با این وجود، پلی‌استیشن 5 هنوز با چالش‌هایی روبه‌روست. نیمی از کاربران پلی‌استیشن همچنان از PS4 استفاده می‌کنند، و بازی‌های انحصاری PS5 محدود می‌باشند. عرضه PS5 Pro با قیمت 700 دلار نیز با استقبال سردی مواجه شده است. اما همه منتظر Grand Theft Auto 6 هستند؛ عنوانی که می‌تواند قدرت واقعی PS5 Pro را به نمایش بگذارد.
برنده‌ی واقعی کیست؟
پس آیا نبرد کنسول های بازی به پایان رسیده است؟ اگر مایکروسافت باشید، انگار هرگز امیدی به پیروزی نداشته‌اید، و اکنون به سوی بازی‌های ابری و موبایلی حرکت می‌کنید. سونی همچنان در میدان کنسول‌ها می‌درخشد، اما جهش نهایی را انجام نداده است. برنده‌ی واقعی شاید بازی‌های موبایلی باشند، که بی‌صدا بازار را تسخیر کرده‌اند. شایعاتی مثل خرید یوبی‌سافت توسط شرکت تنسنت (Tencent) نیز نشان می‌دهد، که نبرد بعدی در جبهه‌ای دیگر در جریان است.
نبرد کنسول‌ها به پایان رسیده، اما این پایان یک داستان نیست، بلکه آغاز فصلی تازه است. آینده‌ی بازی‌ها دیگر در دستان کنسول‌های غول‌پیکر نیست؛ سروریس‌های ابری، دستگاه‌های قابل حمل و خلاقیت‌های بی‌پایان، میدان را به دست گرفته‌اند.
توسط 
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید