گزارش بازدید مجله سخت افزار از کارخانه تولید حافظه فدک

محصولات شرکت تراشه پرداز حافظه فدک شامل انواع حافظه‌های SSD و RAM است که در بازار ایران با برند FDK عرضه می‌شود. این شرکت در سال 1396 در استان البرز تاسیس شده است و اخیرا ما در مجله سخت افزار چند مدل از حافظه‎های FDK را مورد بررسی قرار دادیم که الحق از کیفیت ساخت بسیار بالا و عملکرد مناسبی برخوردار بودند.

در پشت جعبه محصولات FDK نشان ساخت ایران به چشم می‌خورد. برای بسیاری از ما، سه ویژگی تولید داخلی، قیمت مناسب و کیفیت بالا هرگز در یک محصول نمی‌گنجد. اصولا در بسیاری از موارد تولید داخلی یک کالا در ایران، با کیفیت ساخت خوب متضاد است. از این رو ما بسیار کنجکاو بودیم بدانیم چگونه محصولات فدک هر سه خصوصیت را دارند و چگونه این شرکت توانسته است محصولات قابل توجهی را از نظر فنی ارائه کند.

به عنوان رسانه علاقه داشتیم روزی امکانش فراهم شود تا از نزدیک از پروسه تولید محصولات FDK بازدید کنیم. اول آنکه مطمئن شویم، حافظه‌های FDK واقعا در ایران تولید می‌شوند، و دوم کیفیت ساخت عالی محصولات این شرکت چگونه امکان پذیر شده است.

روز سه شنبه 24 بهمن ماه 1402 کارخانه تراشه پرداز حافظه فدک از رسانه‌های تخصصی سخت افزار کامپیوتر در ایران برای بازدید از خط تولید محصولات خود دعوت کرد. خبرنگاران مجله سخت افزار نیز با اشتیاق به این دعوت پاسخ دادند.

کارخانه تولیدی گروه حافظه فدک در منطقه ویژه اقتصادی فرودگاه بین المللی پیام در کرج واقع شده است. اغلب کارخانه‌جات تولیدی کالای الکترونیک در ایران در این منطقه ویژه اقتصادی حضور دارند.

پس از ورود به منطقه ویژه و رسیدن به محل کارخانه، اصحاب رسانه توسط مدیران شرکت فدک مورد استقبال گرم قرار گرفتند و به سمت دفتر مدیریت برای انجام گفتگوی صمیمانه هدایت شدند.

پس از پذیرایی گرم، جناب آقای سید صالح چراغچی، رئیس هیئت مدیره محترم گروه حافظه فدک، در پاسخ به سوال خبرنگاران، مقدمه‌ای را از تجربیات فنی شخصی و حضور خود در بازار کامپیوتر در ایران ارائه داد. ایشان با بیان اینکه علاوه بر تجربه سالهات واردات و فروش قطعات کامپیوتر، از ابتدای دهه هشتاد دغدغه تولید قطعات کامپیوتر داشتند.

این موضوع باعث شد تا همواره در هر موقعیتی که قرار گرفتند، به فکر تولید قطعات کامپیوتر در کشور باشند و اولین تجربه ایشان تولید چند مدل پاور از طریق مهندسی معکوس بود. پس از موفقیت‌های پی در پی در شرکت‌های فن‌آوری متعدد، در اواسط دهه 90 خورشیدی برادران چراغچی به همراه چهار نفر از دانشجویان فوق لیسانس به فکر تولید حافظه رم DDR3 به صورت طرح تحقیقاتی در ایران بودند که چند نمونه با موفقیت به صورت پایلوت تولید شد. پس از اجرای این طرح، برادران چراغچی به صورت جدی به سراغ برنامه ریزی برای تولید صنعتی ماژولهای رم رفتند تا ماشین آلات و تجهیزات تولید بردهای الکترونیک را از خارج از ایران خریداری و وارد کنند.

به دلیل آنکه انتقال تجهیزات پیشرفته خط تولید قطعات الکترونیک کامپیوتر به صورت مستقیم به ایران به سادگی امکان پذیر نبوده و نیست، کلیه تجهیزات ابتدا به ترکیه و سپس به ایران منتقل شدند. سید صالح چراغچی در توصیف یکی از سختی‌هایی که در راه انتقال تجهیزات خط تولید به ایران داشتند افزودند: وقتی با دشواری فراوان و غلبه بر تحریمها تجهیزات را به ترکیه حمل کردیم، در ترکیه کودتا شد و یک دردسر دیگر برای حمل تجهیزات به محل کارخانه پدید آمد.

به هر شکل با فائق آمدن بر کلیه مشکلات، انتقال تجهیزات به محل کارخانه در منطقه ویژه اقتصادی پیام با موفقیت انجام شد و بدین ترتیب اولین خط تولید بردهای الکترونیک کامپیوتر در ایران و غرب آسیا راه اندازی شد.

رییس هییت مدیره فدک افزودند: مجموعه فدک همواره به استفاده از تجهیزات مدرن در خط تولید خود اهتمام داشته است و در همین راستا در آخرین ارتقای خط تولید، دو دستگاه جدید تولید شده مدل 2019 و 2020 را به خط تولید اضافه کردیم.

ما مواد اولیه مرغوب و چیپ‌های با کیفیت را از منابع معتبر در کره جنوبی و تایوان برای خط تولید وارد می‌کنیم تا بتوانیم تولید کیفی و به روزی را برای رقابت با دیگر برندها داشته باشیم.

ایشان همچنین در توصیف استقلال مجموعه تحت مدیریت خود افزودند: “ما یک مجموعه کاملا خصوصی هستیم. کوچکترین وابستگی به دولت و هیچ نهادی نداریم. هیچگونه بدهی بانکی هم نداریم. کلیه این تجهیزات به صورت مستقل با بودجه شخصی خریداری شده است. آموزش کارکنان و همچنین تحقیق و توسعه فدک تماما بر پایه توانمندی بومی ‌شرکت انجام می‌شود.”

شرکت تراشه پرداز حافظه فدک، در ابتدا فعالیت خود را با تولید حافظه‌های RAM کامپیوتر DDR4 آغاز کرده، و پس از دو سال تحقیق و توسعه، خط تولید حافظه‌های ذخیره سازی SSD را نیز راه اندازی کرد. فدک به مانند اغلب برندهای معروف تولید کننده رم و اس اس دی مثل ایدیتا، پاتریوت … یک شرکت طراح و سازنده ماژول حافظه است. بدین صورت که چیپ‌های مورد نیاز خط تولید ماژولهای حافظه خود را از شرکتهای سازنده چیپ حافظه و کنترلر تامین می‌کند و سپس آنها در خط تولید در بردهایی که کارشناسان و متخصصین فدک آنها را بر اساس استانداردهای موسسه JEDEC طراحی کرده‌اند، سوار کرده و ماژول حافظه RAM و SSD می‌سازد.

در ادامه بازدید، آقای سید صادق چراغچی ضمن برشمردن دست آوردهای این شرکت در زمینه توسعه و ساخت بردهای الکترونیکی، به ساخت سینگل برد اشاره کرد. دستگاه سینگل برد در انواع سیستم‌ها و دستگاه می‌تواند مورد استفاده قرار ‌گیرد. با کمک این بردهای هوشمند می‌توان ioT ساخت و تجهیزات مختلف مانند تلویزیون، جاروبرقی، یخچال هوشمند تولید کرد. سینگل بردها از پردازنده‌های چند هسته ای ARM بهره می‌برند و با سیستم عامل لینوکس و یا اندروید کار می‌کنند.

از دیگر محصولات جدیدی که شرکت فدک برای کاربران در دست ساخت دارد می‌توان به ساخت حافظه SSD اکسترنال، ساخت رمهای DDR5 و همچنین بردهای پیشرفته تر کامپیوتر اشاره کرد.

در رابطه با ساخت PCB، آقای چراغچی با اشاره به اینکه رمهای DDR4 فدک از مدارچاپی 8 لایه و رمهای DDR5 فدک از مدار چاپی 10 لایه استفاده می‌کنند، به فقدان توانایی تولید این نوع از PCBها در داخل کشور اشاره کرد و افزود: اگرچه ما علاقمند بودیم PCB را از منابع داخلی‌ تهیه کنیم اما هنوز توانایی ساخت PCB چند لایه در کلاس صنعتی در ایران وجود ندارد، بنابراین ما پس از طراحی مدارچاپی، آن را به شرکت‌های معتبر خارجی سفارش می‌دهیم تا کیفیت محصولات فدک در عالیترین سطح ممکن باشد.

“البته در زمینه توسعه و طراحی PCB، قصد اختراع مجدد چرخ را نداریم، و همواره تلاش میکنیم ضمن تکیه بر توانایی فنی خود، از طراح‌های موفق دیگر برندها ایده بگیریم و استفاده کنیم”

پس از نشست صمیمانه، به همراه اصحاب رسانه به بازدید از سالن خط تولید حافظه‌های فدک پرداختیم. اولین نکته‌ای که توجه مارا جلب کرد تمیزی دستگاه‌ها و مرتب بودن سالن تولید بود. یکی از ارکان مهم تولید قطعات الکترونیک نظم و پاکیزگی محیط تولید است که در کارخانه فدک به صورت محسوسی رعایت شده بود به گونه ای که اگر فارسی صحبت نمی‌کردیم، این تصاویر ثبت شده می‌توانست جایی در چین و یا هنگ کنگ باشد.

اولین دستگاهی که به مشاهده عملکرد آن پرداختیم، دستگاه پرینتر خمیر قلع بر روی نقاط طلایی برد الکترونیک PCB بود.

این دستگاه پیشرفته با دقت یکصدم میلیمتر محل اتصال قطعات الکترونیکی را بر روی برد PCB با قلع نشانه گذاری می‌کند. توجه به دمای مناسب و همچنین دقت بالا در انتخاب عناصر خمیر قطع از اهمیت بسیاری در استفاده از این دستگاه برخوردار است چراکه برخی قطعات مانند ماژول رم به صورت مستقیم با دست سرو کار دارند و باید پایه کامپوننتها از هر نظر محکم و با دوام ساخته شوند.

در مرحله بعد، برد PCB قطعه مورد نظر که می‌تواند RAM و یا SSD باشد، به صورت اتوماتیک وارد دستگاه قطعه گذار می‌شود. در این دستگاه، کامپوننت‌های ریز به صورت تمام اتوماتیک و بدون دخالت دست بر روی برد PCB سوار می‌گردد.

این دستگاه سرعت بسیار بالایی دارد و به ازای هر دو دقیقه و 40 ثانیه، تعداد 6 ماژول رم را قطعه گذاری می‌کند.

پس از این مرحله قطعات وارد حوض قلع می‌گردند و پس از پایان فرایند ساخت اتصالات، وارد بخش نرم افزاری و Programming می‌شوند تا فیرمور کنترلرها و پروفایل XMP رمها به آنها تزریق شود. پس از مرحله برنامه دهی، کلیه قطعات به بخش QC وارد می‌شوند.

بخش کنترل کیفیت در کارخانه فدک چند بخش دارد. بخش اول بررسی سلامت چیپهای حافظه است که تکنسین‌های شرکت فدک به کمک دستگاه‌های خاصی از چیپها قبل از استفاده در خط تولید تست سلامت می‌گیرد. پس از استفاده در تولید و سوار شدن نیز، تمام قطعات تولید شده در بخش کنترل کیفیت تست سلامت نهایی می‌شوند.

کلیه رمهای تولید شده فدک در کامپیوتر‌های شبیه سازی شده نصب شده و با کمک نرم افزارهای خاص صنعتی مورد تست و بازرسی دقیق قرار می‌گیرند تا کوچکترین احتمال بروز خطا مورد شناسایی قرار گیرد. در صورتی که ماژول رمی ‌دچار مشکل باشد، پس از مرحله عیب یابی، قطعه خراب از روی برد جدا شده و مجدد ماژول به ابتدای خط تولید باز می‌گردد.

برای کارشناسان فدک این موضوع که هیچ چیپ خرابی وارد خط تولید نشود اهمیت فراوان دارد چراکه پروسه اصلاح یک ماژول خراب وقتگیر است و خط تولید برای اصلاح یک ماژول متوقف می‌شود.

 بررسی سلامت حافظه‌های SSD در بخش کنترل کیفیت دارای چند مرحله است. دستگاه‌های مخصوص تست سلامت امکان تست همزمان چند حافظه را در یک زمان دارند تا ضمن بررسی دقیق، چابکی و سرعت عمل مناسبی را برای خط تولید به ارمغان آورد.

این دستگاه مخصوص، شرایط جوی و محیطی دشواری را برای حافظه‌ها بوجود می‌آورد تا عیار عملکرد صحیح حافظه تحت شرایط سخت سنجیده و چک شود.

پروسه بررسی سلامت و تست عملکرد صحیح حافظه‌های SSD، از هر دو نوع SATA و NVMe در فدک، زمانبرترین بخش تولید است.

شرکت فدک برخی از تجهیزات تست و بررسی حافظه‌های SSD را در درون مجموعه خود طراحی و ساخته است تا تعداد بیشتری از  حافظه‌ها را به صورت همزمان بررسی کند.

پس از پایان مراحل متعدد کنترل کیفیت، حافظه‌هایی که موفق شدند به سلامت تمام تست‌ها را پاس کنند، وارد بخش بسته بندی و نشانه گذاری می‌شوند.

و در مرحله پایانی، حافظه‌های نشانه گذاری شد در ریل بسته بندی نهایی قرار گرفته و برچسب گذاری می‌شوند.

و بدین ترتیب حافظه‌های فدک به دست مصرف کننده می‌رسند.

بسیاری از کاربرانی که حافظه‌های SSD فدک را پس از مطالعه بررسی آنها در سایت مجله سخت افزار تهیه کرده بودند، به جنس بسته بندی این حافظه‌ها انتقاد داشتند که مدیران ارشد شرکت حافظه فدک، ضمن پذیرش این موضوع ابراز امیدواری کردند در آینده نزدیک، نوع بسته بندی این حافظه‌ها ارتقا خواهد یافت و بسته بندی شکیل تری برای محصولات فدک را شاهد خواهیم بود.

 در مورد تولید رمهای DDR5 نیز، مدیران شرکت فدک با بیان اینکه رمهای DDR5 FDK تولید شده است، ابراز امیدواری کردند به زودی این ماژولها در فرکانس‌های متنوع و با بسته بندی جدید وارد بازار شوند.

در خصوص تصمیم به تولید حافظه‌های SSD با حجم بالاتر از یک ترابایت، مدیران فدک با تاکید بر تولید متناسب با نیاز بازار، بیان داشتند در این زمینه هیچ محدودیتی در تولید ندارند و اگر به نیاز بازار به داشتن SSD با حجمهای بالاتر اطمینان حاصل کنند، تولید حافظه SSD با حجم‌ بالاتر از یک ترابایت نیز به سادگی امکان پذیر خواهد بود.

پس از خروج از سالن تولید، اصحاب رسانه ضمن تشکر از میهمان نوازی میزبان، نگرانی همیشگی خود را در ارتباط با تولید داخلی یک محصول و محدود شدن واردات ابراز داشتند. در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است در آینده شرکت فدک به دنبال ایجاد محدودیت بر واردات محصولات مشابه خارجی باشد یا خیر، آقای مهندس چراغچی با پاسخ صریح که “ما به هیچ وجه به دنبال ایجاد محدودیت برای کاربران نبوده و نیستیم” اضافه کردند: “این موضوع در طول 7 سال گذشته که محصولات خود را به بازار عرضه کردیم اثبات شده است.”

“ما به دنبال بزرگ نمایی توانایی‌های خود نیستیم اما نسبت به جایگاه محصولاتمان در بازار آگاهی داریم، به کیفیت محصولات فدک و رقابتی بودن آن مطمئن هستیم. ما معتقدیم نباید به خاطر دوام خودمان جلوی واردات را گرفت. ما اگر مدعی توانمندی در تولید هستیم این باید هنر خودمان باشد که با تولید محصول با کیفیت، و ارائه قیمت رقابتی و خدمات پس از فروش مناسب، کاربران را به سمت خود جذب کنیم، (نه از طریق ایجاد محدودیت بر واردات).”

ما به عنوان تولید کننده داخلی به دنبال حمایت‌های قانونی هستیم. انتظار داریم شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی مطابق قانون برند فدک را به عنوان تولید کننده حافظه در استعلامهای خود در کنار دیگر برند‌ها ذکر کنند، اما در مورد بخش کاربری بازار، هیچ کسی در فدک به دنبال محدود کردن کاربران نیست. کاربر باید قدرت انتخاب داشته باشد و هنر ما این است که او را نسبت به کیفیت محصول خود قانع کنیم.

در انتهای این بازدید، مجله سخت افزار، به عنوان یکی از رسانه سخت افزاری مرجع کشور، از اینکه چنین تجهیزات پیشرفته ای برای تولید قطعات کامپیوتر در داخل کشور وجود دارد کاملا خرسند است. وقتی از دور به یک کارخانه نگاه کنیم، شاید اولین چیزی که به ذهن ما می‌رسد، توانایی مالی است. اما آنچه که فدک را فدک کرده است و نسبت به بسیاری از دیگر تولید کنندگان واقعی، و مدعیان تولید کننده در کشور، متمایز می‌کند، تخصص فنی مدیران و تولید مدرن و همراه با دانش است.

در این روزهای ایران، دیدن و هم صحبت شدن با مدیران متخصص و با دانش فنی، واقعا اتفاقی نادر و کیمیاست. از این نظر دیدار با برادران چراغچی، مدیران محترم شرکت حافظه فدک، که با دانش فنی کامل، تمام بخش‌ها و توانمندی فنی خود را بدون پرده پوشی به اصحاب رسانه نشان دادند، و از مشکلات و انتظارات خود گفتند، برای ما باعث خوشبختی و اتفاقی بسیار جذاب و هیجان انگیز بود.

با آرزوی موفقیت‌های روز افزون برای مجموعه حافظه فدک.