بررسی سلطان ASUS Z390 ROG MAXIMUS XI EXTREME

داستان مادربرد های مدل Extreme ایسوس، فارق از تفاوت نسل پردازنده ها و چیپست هایشان، داستان کاربرانی است که اغلب به مدت طولانی می خواهند بر روی یک پلتفرم ماندگار باشند و خلاصه، عمری را با آن مادربرد سپری کنند. تصاحب این مادربرد ها آسان نیست، چون تولید محدود هستند موجودی آنها کم و برچسب قیمتی بالایی دارند. اما یک چیز مسلم است و آن اینکه شرکت معظم ایسوس هر آنچه که در توان فنی و مهندسی خود دارد، در مدلهای Extreme به منصه ظهور می رساند و به قول گفتنی، سنگ تمام می گذارد. تا به امروز سه مادربرد Z390 ایسوس، مدل های Strix E، Tuf Pro Gaming و Formula را بررسی کرده ایم و این چهارمین برد ایسوس از جدید ترین نسل پلتفرم Z390 اینتل است که پس از کش و قوص های فراوان موفق به دریافت آن از در دفتر محترم ایسوس شدیم تا این بررسی را تقدیم حضور شما عزیزان کنیم.

ابتدا به ساکن یک مقدمه کوتاه داشته باشیم در مورد ویژگی های نهمین نسل از پردازنده های Core i اینتل که الحق و والانصاف خوب درخشیدند و پر فروش ترین پردازنده های حال حاضر دنیا به شمار می روند.

مطابق جدول بالا، لیست پردازنده های خانواده تازه شده ی دریاچه قهوه را مشاهده می کنید که مجهز به دو ویژگی مهم هستند که آنها را از دیگر برادران نسل هشتمی خود متمایز می کنند. اول اینکه، بر روی پردازنده های ضریب باز که به K ختم می شوند اینتل پس از هفت سال، دوباره از لحیم برای اتصال Die به IHS استفاده کرده است و دیگر اثری از خمیر سیلیکن بی کیفیت نیست که مجبور باشید برای اورکلاک، کولر خیلی قوی تهیه کنید و یا پردازنده را Delid کنید. به عبارت دیگر، پردازنده های ضریب باز نسل نهمی اینتل را (به غیر از 9900K) می توانید با یک کولر متوسط هم اورکلاک کنید و لازم نیست هزینه زیادی برای کولر بدهید. دومین ویژگی مهم، ترکیب همزمان افزایش تعداد هسته ها، افزایش فرکانس هسته ها و افزایش قدرت IMC برای پشتیبانی از رمهای فرکانس بالا بوده است که این سه با هم، به معنای افزایش قدرت پردازش است.

پرچمدار پردازنده های کافی لیک ریفرش اینتل Core i9 9900K است، که خصوصیات برجسته ای در میان دیگر پردازنده ها دارد. این برای اولین بار است که اینتل یک Core i9 به رده Mainstream اضافه می کند. برای اولین بار است که اینتل یک پردازنده 8 هسته ای و 16 رشته پردازشی را با این میزان فرکانس بالا و با ترکیب رمهای دو کاناله بوجود آورده است. آخرین باری که اینتل یک پردازنده 8 هسته ای با 16 رشته پردازشی معرفی کرده بود، پردازنده Intel Core i7-7820X بود که تنها 11MB کش Level3 داشت، و مصرف آن به 140 وات می رسید و قیمتی برابر 700 دلار داشت، و حال این پردازنده 9900K، اولین پردازنده کم مصرف95 واتی با 16MB کش Level3 است و تنها 500 دلار قیمت دارد. در واقع، اینتل به تنهایی با ساختن 9900K همه ی مرز های فن آوری پردازشی را جابه جا کرد. پردازنده 9900K به تنهایی تا 20 درصد قوی تر از Ryzen 2700X  است، و در برخی بنچ مارکها حتی تنه به تنه پردازنده های سنگین وزنی مانند Threadripper 2990X می زند. اینتل در برنامه رونمایی از این پردازنده آن را بهترین پردازنده گیمینگ دنیا لقب داد. ما پا را از این هم فراتر گذاشته و آن بهترین پردازنده حال حاضر دنیا می دانیم.

پرچمدار شماره 2 اینتل، پردازنده Core i7 9700K است که یک پردازنده 8 هسته ای و 8 رشته پردازشی است که می توان آن را اولین Core i7 اینتل به شمار آورد که از Hyper-Threading  بی بهره است. اینتل به صورت کلاسیک همیشه Core i7  ها را با 4 هسته و 8 رشته پردازشی به بازار عرضه می کرد تا به دنیا آمدن 8700K که این تعداد به 6 هسته و 12 رشته پردازشی افزایش یافت. حال 9700K را با 8 هسته واقعی به بازار عرضه کرده است. این پردازنده از 12MB کش Level3 برخوردار است و به مانند یاران رده بالای خود میزان مصرف 95 واتی دارد. در حالت پیش فرض فرکانس پایه هسته اول تا 4.9 گیگاهرتز می تواند افزایش یابد. از نظر قیمتی نیز، این پردازنده هم قیمت 7700K و 8700K است. لازم به ذکر است یک پردازنده نسخه مهندسی 9700K از طرف دفتر محترم ایسوس به جهت تست این مادربرد در اختیار ما قرار داده شده است که از ایشان کمال تشکر را داریم.

چیپست Z390 با تاخیر یک ساله به بازار آمد. از تنوع و تعداد زیاد تولیدات Z390 شرکت های مادربرد سازی اینگونه بر می آید که آنها مدت ها است که آماده عرضه این چیپست هستند اما برای این کار منتظر چراغ سبز اینتل بودند. واقعیت این است که در رقابت با پردازنده های Ryzen، اینتل مجبور شد پردازنده های Coffee Lake را زود تر از برنامه هایش عرضه کند. برای استفاده از کافی لیک چون هنوز چیپ Z390 آماده عرضه نبود اینتل به الجبار یک چیپ نصفه و نیمه به نام Z370 را به بازار داد تا موقتا بتواند از کافی لیک پذیرایی کند. مهمترین خصوصیت Z390 برخورداری از اتصال شبکه بی سیم 802.11AC با پهنای باند 1.73 گیگابیتی است که اینتل این فن آوری را در زمستان 2017، تقریبا سه ماه پس از ارائه کافی لیک به بازار عرضه کرد. و حالا تقریبا پس از یک سال از ورود این فن آوری، مادربرد های Z390 مجهز به آن – هرچند با تاخیری یک ساله، اما بالاخره وارد بازار شدند. در تیزر ویدیویی که در وبسایت اینتل موجود است، ترکیب کارت وایرلس Wireless-AC 9560 را با پردازنده های نسل هشتم تبلیغ می کند، گویی که در ابتدا قرار بود همزمان با هم عرضه شوند. و حال ترکیب این کارت وایرلس را با نسل نهم پردازنده های اینتل بر روی چیپست Z390 داریم. ناگفته نماند بلوتوث نسخه پنجم نیز داخل این کارت وایرلس به صورت مجتمع وجود دارد که نسبت به نسل پیش از خود دارای برد و پهنای باند بهتری است. البته همیشه چیپ های وایرلس Qualcomm بهتر از Intel بوده، و چیپ های اینتل بهتر از Realtek، من به شخصه خوشحالتر می شدم اگر مادربرد های Z390 مجهز به چیپ وایرلس کوالکام می بود تا اینتل، ولی خوب به هر صورت اینتل از روز اول به دنبال انحصار مطلق در کلیه ارتباطات موجود بر روی مادربرد های خود بوده است و تمام تلاشش را نیز در این ارتباط می کند تا به آن برسد.

دیگر تفاوت عمده مادربرد های Z390 نسبت به نسل پیش از خود، استفاده از مدار VRM قوی تر برای اورکلاک بهتر و بیشتر پردازنده است، بخصوص پردازنده Core i9 9900K که در حالت دیفالت دارای TDP 95W و در اورکلاک واتیج مصرفی آن به بیش از 140W هم می رسد.

و تفاوت پایانی، یک جفت اتصال USB 3.1 Gen. 2 منشعب از چیپست را نیز شاهد هستیم، اتصالی که در مادربرد های Z370 از طریق یک کنترلر ثانویه امکانپذیر می شد. هنوز متاسفانه آنطور که باید تعداد قطعاتی که بتوانند از پهنای باند USB 3.1 Gen.2 استفاده کنند بسیار محدود است.

معرفی محصول

شرکت Asus بیش از 16مادربرد مجهز به چیپ Z390 را وارد بازار می کند. تقریبا به غیر از اضافه شدن اتصال وایرلس گیگابیتی و بلوتوث نسخه پنج، مابقی مشخصه های مهم این مادربرد ها با مادربرد های Z370 یکی است، ولی ایسوس دو سه مورد ریز فنی هم به آنها اضافه کرده است که جلوتر در بخش نرم افزاری به آن موارد اشاره خواهیم کرد. ایسوس برای همه ی این مادربرد ها Header مخصوص نصب واترکولر All in One اختصاص داده است تا ضمن برق رسانی کافی و با ثبات به پمپ، امکان کنترل آن از طریق نرم افزار FanXpert 4 فراهم شود. تمام این مادربرد ها مجهز به دو درگاه M.2 برای نصب SSD های NVMe هستند.

مادربرد Asus Z390 ROG Maximus XI Extreme پرچمدار و بهترین مادربرد سایز E-ATX ماکسیموس ایسوس است. این مادربرد با برچسب قیمت 600 دلاری، احتمالا در صورت موجودی حدود 10 میلیون تومان در بازار ایران قیمت خواهد داشت.

نمای بیرونی و بسته بندی

جعبه مادربرد به مانند دیگر برادران ROG، قرمز و مشکی و بسیار با ابهت و بزرگ، و همچنین سنگین وزن در نظر گرفته شده است. در مورد اطلاعات روی جعبه می توان به پشتیبانی از SLI و Crossfire، پشتیبانی از فن آوری Aura Sync اشاره کرد.

در پشت جعبه، به امکاناتی ویژه ای نظیر ماژول ROG DIMM2، نمایشگر LiveDash، اتصال Lan پنج گیگابیتی آکوانتیا، و 4 خروجی برای LED RGB که دوتای آنها مخصوص رشته های Addressable یا همان دیجیتالی است اشاره شده است.

همه ی اقلام داخل جعبه داخل کادر عکس جا نمی شدند بنابراین مهمترین ها را در تصویر قرار دادیم. اقلام کامل شامل 6 عدد کابل SATA 6G که یک جفت آن Sleeved شده است، دفترچه راهنما، یک عدد حافظه Flash USB حاوی درایور ها، پل SLI، رایزر Q-Connector مخصوص اتصالات Header کیس، برچسب های تبلیغاتی ROG که به نسبت نسل قبل حسابی آب رفته و تعداد برچسب ها و سایزشان کوچکتر شده است، پد زیر لیوانی ROG، دو کابل افزاینده طول RGB و ARGB، آنتن وایرلس Intel AC، بج ROG، کیت Fan Extension ایسوس، تعدادی ترمیستور برای سنجش دما، و . . . . همین!

کلی جعبه را زیر و رو کردیم تا اثری از قطعات اضافی دیگر پیدا کنیم و متاسفانه چیزی نیافتیم. از مادربرد Extreme ایسوس انتظار داشتیم که لوازم جانبی در حد و اندازه نام Extreme داشته باشد، که متاسفانه حجم کم اقلام داخل جعبه مارا کاملا نا امید کرد.

به طور خلاصه، همراه Extreme Z390 فقط 2 تا اکسسوری عرضه می شود، یکی کارت Fan Extension است که جای خالی آن در اقلام مادربرد فرمولا بشدت حس می شد و ایسوس آن را همراه Extreme می دهد. این کارت قابلیت اتصال 3 فن PWM/DC را به همراه 3 عدد ترمیستور سنجش دما می دهد و کنترل آن توسط نرم افزار FanXpert میسر می شود.

و اکسسوری دیگر ماژول ROG DIMM 2 است که به همراه مادربرد Apex معمولا ارائه می شده است که در اینجا هم به Extreme ملحق گردیده. این ماژول 2 عدد SSD M.2 را در خود جای می دهد و به مانند رم به صورت عمودی داخل اسلات ROG DIMM 2 می شود.

دیگر هیچ خبری از لوازم اضافی برای نمایش در فرانت پنل و یا وجود سیستم صوتی چشم نواز و یا کارت برای اورکلاک، خلاصه چیز دیگری همراه مادربرد Extreme نیست که نهایت خساست ایسوس را در ارائه اقلام همراه کافی در این نسل از مادربرد هایش نشان می دهد. بی شک این حجم کم از اکسسوری ها برای کسی که Extreme می خرد نا امید کننده است. ایسوس می توانست حداقل ASUS ROG Aura Terminal Addressable RGB Controller را همراه این مادربرد عرضه کند تا Extreme بودن آن به چشم آید. به هر حال، به سراغ مادربرد می رویم.

طراحی و امکانات سخت افزاری

مادربرد Maximus XI Extreme ایسوس، در ابعاد E-ATX ساخته شده و فی الواقع هیچ جای خالی را نمی توان در سطح PCB آن پیدا کرد. سراسر این مادربرد پر از امکانات وسیع و ویژگی های خاص اورکلاکینگ حرفه ای است. برعکس مادربرد Formula که طراحی زیبا و منحصر به فرد آن برنده جایزه طراحی IF Award 2019 شد، مادربرد Extreme از لحاظ طراحی و زیبایی بصری بیشتر شبیه نقشه یک راکتور اتمی است که یک سینک بزرگ اندازه کف دست بر روی چیپست آن قرار داده اند.

سینک ها به تنهایی جلوه خوبی دارند اما در کنار هم پرسونالیتی خاصی را برای بیننده تدایی نمی کنند و به نظر می رسد تنها هدف طراحان آن ساخت سینک های گل درشت و بزرگ بوده تا مفهوم Extreme به چشم کاربر آید.

در پشت مادربرد یک عدد بک پلیت محافظ صرفا بخش سمت راست مادربرد را پوشانده است. البته که وجود آن باعث صلابت و استحکام بیشتر PCB می شود اما هدف اصلی آن به نظر پنهان ساختن یک ردیف LED RGB Addressable است که حاشیه سمت راست مادربرد را از بالا تا پایین پوشانده تا نور افشانی از کنار مادربرد صورت پذیرد.

شاید دلیل اینکه ایسوس بک پلیت پشت مادربرد را سراسری نگرفته است، راحتی کار با آن در زیر نیتروژن مایع باشد، ولیکن حتی اگر به این دلیل باشد ایسوس می توانست یک بک پلیت جداگانه برای سطح دیگر مادربرد در نظر بگیرد که قابل جداسازی توسط کاربر باشد. شاید من خیلی بک پلیت سراسری را بیشتر می پسندم ولی به هر حال وجود همین بک پلیت نصفه و نیمه هم غنیمتی است.

یک نمایشگر OLED دو اینچی به نام LiveDash بر روی Armor بالای I/O پنل مادربرد Extreme جاسازی شده است. این نمایشگر هم به عنوان یک نمایشگر دکوری می تواند تصاویر مورد علاقه شما را نشان دهد، هم می تواند دمای پردازنده یا میزان فرکانس آن را به شما نمایش دهد. همچنین به عنوان دیباگر می تواند ایفای نقش کند. در هنگام خاموشی مادربرد نمایشگر نام فرمولا را رقصان می نویسد و در هنگام روشن بودن مادربرد، دما و فرکانس پردازنده را به تناوب نمایش می دهد. البته می توانید به کمک نرم افزار LiveDash مربوطه عملکرد های مختلفی به این نمایشگر بدهید. میزان روشنایی این نمایشگر بسیار عالیست، زاویه دید اصلا محدود نیست و حتی اگر به صورت خوابیده به نمایشگر بنگرید نوشته های آن را به وضوح می توانید بخوانید. این نمایشگر بسیار حرفه ای ساخته شده است و نور پس زمینه آن سفید است. فقط محل قرارگیری آن در بالای I/O پنل در صورتی که از ایرکولر های بزرگ استفاده کنید، در زمانی که مادربرد داخل کیس باشد ممکن است از جلوی دید کاربر خارج شود.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین می شود. این ورودی ها برای ثبات بیشتر پردازنده 9900K در هنگام اورکلاک در نظر گرفته شده است.

در جلوی سوکت 8 پین سمت چپ یک هدر مخصوص واتربلاک های اختصاصی ساخته شده برای این مادربرد در نظر گرفته شده است که می توانید در صورت پشتیبانی سازنده بلاک، اطلاعاتی مانند Flow، Temp، و Leakage را اطلاع رسانی کند.

لازم به ذکر است شرکت EK نیز از پیشگامان تولید کنند واتر بلاک، یک مونو بلک اختصاصی به نام EK Momentum CPU+VRM Monoblock برای این مادربرد به قیمت 150 دلار ساخته است که دوستاران واترکولینگ می توانند از بازار های جهانی تهیه کنند.

در کنار اولین اسلات رم، دو هدر فن یکی CPU_FAN و دیگری CPU_OPT مخصوص اتصال فنهای ایرکولر و واتر کولر قرار گرفته است. در بالای آنها خروجی نورپردازی LED یکی RGB چهار پین و دیگری سه پین مخصوص نوع دیجیتالی ARGB است. 4 اسلات رم DDR4 این مادربرد از فرکانس کاری بالای 4500 مگاهرتز و حجم 128 گیگابایت را پشتیبانی می کند.

لبه ی سمت چپ مادربرد یکی از شلوغ ترین بخش های آن به شمار می رود. به غیر از اسلات DIMM 2 مخصوص اتصال کارت ROG DIMM 2، میلیمتر به میلیمتر این بخش مملو از کلید برای تنظیمات اضافی است که 99 درصد آنها در زمان اورکلاک به کار می آید.

در گوشه ی تصویر از سمت راست، تعداد 4 هدر PWM فن، دکمه ی MemOK، جامپر LN2 Mode، چراغ های کنترل وضعیت Q-LED، نمایشگر دیباگر، دکمه های Slow Mode، Power و Reset. دکمه های مینیاتوری Safe Boot برای بالا آوردن بایوس به صورت دیفالت و همچنین دکمه Retry مخصوص اورکلاک رم که در صورت Fail شدن رمها را با بهترین ستینگ قبل از تغییرات بالا می آورد. از سوکت 24 پین پاور که بگذریم، به یک هدر فن دیگر، و اتصال USB 3.1 Type C جلوی کیس می رسیم.

در نیمه ی پایین مادربرد، از سمت راست، یک سوکت اتصال فرانت پنل USB 3.0، به همراه شش عدد درگاه متداول SATA 6G داریم. متاسفانه خبری از تعداد درگاه های ساتای بیشتر برای این مادربرد غولپیکر نیست. دو هدر فن PWM به همراه اتصالات مخصوص واترکولر های مدار باز از دیگر امکانات این مادربرد به شمار می روند.

دکمه ی مینیاتوری ریزی که در لبه ی پایین سمت چپ قرار دارد، بایوس دوگانه ی مادربرد است که به وسیله آن می توانید از بایوس ثانویه بر روی این مادربرد استفاده کنید. این ویژگی یکی از بهترین امکاناتی است که ایسوس برای Extreme در نظر است. بنابراین، این مادربرد از دوبایوس بهره می رود که در هنگام اورکلاک بسیار کاربردی است.

از سمت چپ، هدر مخصوص اتصالات فرانت پنل کیس، اتصال اسپیکر که در بالای آن هدر ترمیستور قرار دارد. 4 عدد سرشاخه اتصال فن PWM، سوکت دوم USB 3.0 مخصوص فرانت پنل، دو عدد سوکت USB 2.0، یک عدد اتصال مخصوص Node که در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت. شبیه ROG-EXT خواهد بود که به کمک آن می توانید برخی تجهیزات ثانویه مثل پاور یا کیس را به مادربرد متصل کنید. اتصالات نورپردازی RGB و ARGB، و اتصال HD Audio فرانت پنل.

در مورد اتصالا PCIE، تنها فقط یک اتصال PCIE X1 داریم که در بالای اسلات اول گرافیک قرار دارد. به مانند مادربرد فرمولا، جایی که ایسوس این اسلات را قرار داده واقعا باید گفت اشانتیون است و اگر هم نمی گذاشت فرقی نمی کرد چون با گذاشتن کارت گرافیک استفاده از آن بسیار دشوار خواهد بود.

سه اسلات PCIE X16 داریم که دو عدد بالایی منشعب از پردازنده است و این دو اسلات در صورت اشغال کارت گرافیک به صورت X8-X8 کار  می کنند. هر دو مجهز به گارد Safe Slot هستند. این فن آوری با استحکام بخشی به پایه اسلات گرافیک، دوام و عمر آن را افزایش می دهد و در عین حال، از مادربرد و کارت گرافیک در درازمدت، بخصوص در صورت استفاده از کارت گرافیک های سنگین، محافظت خواهد کرد.

اسلات پایینی PCIE منشعب از چیپست است و اگر SSD PCIE دارید مثل PLEXTOR PX-512M9PeY که به صورت Add In Card می باشد، می توانید آن را به این اسلات متصل کنید.

جالبترین ویژگی بخش پایینی مادربرد سینک بزرگ چیپست است که پنهان کننده دو درگاه M.2 دیگر می باشد. این سینک را می توان از روی مادربرد به راحتی جدا کرد.

در زیر این سینک بزرگ، دو درگاه M.2 دیگر قرار دارد که با احتصاب دو درگاه M.2 بر روی کارت ROG DIMM 2، مجموعا می توان تعداد 4 عدد SSD M.2 NVMe را بر روی این مادربرد نصب کرد و در حالت RAID 0 استفاده کرد. امکان نصب 4 عدد SSD M.2 خیلی خوب و کاربردی است روی سیستم های HEDT، نه یک سیستم Mainstream که تعداد PCIe Lane محدودی دارد و در صورت استفاده از این تعداد SSD، درگاه اصلی PCIe مخصوص گرافیک با کاهش پهنای فعالیت از X16 به X8 خواهد شد. یه جورایی، باید گفت مرسی که به فکر اتصال بیشتر SSD ها هستید، اما دو عدد درگاه M.2 برای سیستم های Mainstream بس است. هر زمان اینتل و یا AMD توانستند با افزایش تعداد Lane های پلتفرم های Mainstream مانع از کاهش پهنای باند PCIe شوند، آنوقت 4 تا که هیچ، 8 تا درگاه M.2 بگذارید، کسی اعتراضی نمی کند. به هر حال، یک وجهه Extreme بودن امکانات Overkill است که وجود 4 درگاه M.2 در آن دسته بندی می تواند قرار گیرد.

ایسوس با استفاده از مبدل صوتی SupremeFX S1220 پخش صدایی قدرتمند را با نرخ عالی نسبت سیگنال به نویز 120dB به کاربر ارائه می کند. آمپلیفایر های دوگانه برای خروجی های جلو و عقب کیس در کنار خازن های نیچیکون ژاپنی و استفاده از لایه های مجزا برای کانال های صدای چپ و راست، در کنار به کارگیری از دک HiFi ESS ES9023P از دیگر ویژگی های بخش صوتی مادربرد به شمار می رود.

می توان گفت بخش صوتی Extreme کاملا مشابه مدل Z390 Formula می باشد. سنسور تشخیص ایمپدانس برای هر دو درگاه پشت و فرانت پنل، خروجی با کیفیت 20dB SNR، و مدار های کاملا ایزوله راست و چپ از دیگر ویژگی های آن به شمار می رود.

پنل پشتی مادربرد از نوع ثابت است و شامل خروجی های صوتی 7.1 کاناله مجهز به روکش طلا، خروجی Optical صوتی، دو درگاه اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wireless-AC 9560 و بلوتوث نسخه پنج، چهار درگاه USB 3.1 Gen.2 شامل سه پورت Type A و یک پورت Type C، شش درگاه USB 3.1 Gen.1، خروجی HDMI، در کنار دکمه های Clear CMOS و Flash Bios می شود. این مادربرد مجهز به دو درگاه LAN می باشد. درگاه اول با پهنای باند یک گیگابیت منشعب از چیپ Intel i219v PHYS است. درگاه دوم با حداکثر پهنای باند پنج گیگابیت منشعب از چیپ Aquantia AQC111C 5G است.

درون جک های صوتی روکش طلا، LED های رنگی قرار دارند که در تاریکی با نور متفاوتی که از خود ساطع می کنند، به کاربرد در تشخیص تفاوت آنها کمک می کنند.

با برداشتن سینک ها و کاور پنل به سراغ بررسی مدار تغذیه می رویم. چیپ اصلی کنترل کننده VRM فازهای تغذیه این مادربرد IR35201 ساخت شرکت International Rectifier است. ایسوس برای این کنترلر 10 فاز تمام دیجیتال در نظر گرفته است به نام International Rectifier IR3555M که هر کدام قدرت خروجی 60 آمپری دارند و بر روی کاغذ می توانند با هم تا 600 آمپر قدرت باثبات را برای پردازنده تامین کنند.

البته قدرتمندترین پردازنده نسل 9، یعنی 9900K، در نهایت با 200 آمپر  می تواند به خوبی در حالت اورکلاک تغذیه شود و نیازی به 600 آمپر توان ندارد که این نشان دهنده قدرت بی بدیل سیستم تغذیه این مادربرد است.

دمای بخش VRM مادربرد تحت شرایط اورکلاک 9700K تا 5.2 گیگاهرتز، نهایتا 50 درجه سانتیگراد ثبت شد که به نوبه ی خود این میزان دما جزو خنک ترین دمای VRM ها که تا کنون در لابراتوار سخت افزار ثبت شده است به شمار می رود.

مدار تغذیه Asus Z390 ROG Maximus XI Extreme مطابق دیگر برادران ROG خود دارای چوک های MicroFine Alloy، و خازن های متالیک 10K است که ثبات، قدرت و کارایی آن را دو چندان می کند.

در این مدار تغذیه 2+10 فازی، 2 فاز آن به گرافیک مجتمع پردازنده اختصاص دارد که می توان از آنها در اورکلاک به خوبی بهره برد. این مادربرد اصولا با هدف جذب اورکلاکر های حرفه ای طراحی و ساخته شده است. همچنین دوستانی که از واترکولر های مدار باز استفاده می کنند و علاقمند به خنک سازی مادربرد به وسیله بلاک های سراسری می باشند.

اگر در تصویر فوق دقت کنید، سینک های خنک کننده، حتی چوک ها را نیز با پد رسانای دما پوشش می دهند تا خنک سازی کلیه قسمت های VRM به خوبی انجام پذیرد.

یک عدد لوله مسی خنک کننده دو سینک مدار تغذیه را به هم متصل می کند تا عملیات خنک سازی به صورت همگن و یکسان صورت پذیرد. یک سینک کوچک اختصاصی هم ایسوس برای خنک سازی چیپ لن آکوانتیا در نظر گرفته است که در سمت چپ تصویر مشاهده می کنید.

چیپ Aquantia Lan 5G در مادربرد فرمولا هم حضور داشت. هرچند علاقمند بودیم ایسوس از چیپ های 10G استفاده کند اما با توجه به نوظهور بودن Lan های بالای یک گیگابیتی، وجود این چیپ 5G قابل ستایش است.

از دیگر مواردی که می توان در مورد این مادربرد بدان اشاره کرد، وجود سوکت کمکی برق مولکس است که به زیبایی به صورت افقی در لبه ی پایین مادربرد قرار  دارد. در صورت استفاده از SLI و NV-Link و یا Crossfire می توانید جهت اطمینان از برق رسانی کافی به کارتهای گرافیک، از این سوکت کمک برق رسان در اورکلاک های حرفه ای بهره بگیرید.

بایوس و نرم افزارهای جانبی

یکی از ویژگی های جذاب مادربرد ایسوس اکستریم، بایوس دوگانه آن است که بسیار قدرتمند تر از دیگر مادربرد های ROG به نظر می رسد.

در فرصت کمی که برای بررسی مادربرد در اختیار داشتیم، یکی از خصوصیات جذاب آن پروفایل XMP II بود که نه تنها تایمینگ های اصلی، بلکه کلیه ساب تایمینگ های رمهای سیستم تست را نیز تشخیص داده و همه ی تنظیمات ریز را نیز متناسب با رم ما انجام داد که عمق این تنظیمات را در تصویر مشاهده می فرمایید.

در مورد دیگر نرم افزار های جانبی، شامل بخش جدید AI Optimization و نرم افزار پر حاشیه Asus Armoury Crate در مقاله بررسی مادربرد Asus Z390 ROG Strix E توضیح کامل داده شده است که لطفا به بخش نرم افزار های جانبی در متن آن بررسی مراجعه شود.

معرفی سیستم تست

کارت گرافیک   MSI GTX 1060 ARMOR 6G OC

این کارت گرافیک با فرکانس کاری 1759 مگاهرتز، 6 گیگابایت حافظه از نوع  GDDR5، حداکثر فرکانس حافظه تا 8008 مگاهرتز، رابط حافظه 192 بیتی، توان مصرفی 120 وات، یک ورودی برق 8 پین و سیستم خنک کننده کارآمد، گزینه مناسبی برای گیمرها است. کارت گرافیک GTX 1060 انتخاب خوبی برای کاربرانی است که می خواهند در رزولوشن 1080 پیکسل بازی ها را روان اجرا کنند. این کارت می تواند در این رزولوشن حتی در حداکثر تنظیمات هر بازی، به خوبی جوابگوی نیاز شما باشد. این کارت گرافیک توسط شرکت MSI در اختیار ما قرار داده شده است.

 حافظه   G.SKILL TRIDENT Z 3600 CL 16 2X8G

این سری از حافظه های جی اسکیل برای دست یابی به فرکانس بالا بهینه شده است. کیت مورد استفاده 2 ماژول 8 گیگابایتی DDR4 است که با فعال کردن XMP از حداکثر فرکانس کاری 3600 مگاهرتز با زمان تاخیر CL16 بهره می برد. این ماژول ها از جی اسکیل تایوان به دست وب سایت سخت افزار مگ رسیده است.

درایو ذخیره سازی   PLEXTOR M8PE M.2 NVME 256G

اس اس دی مورد استفاده PLEXTOR M8PE 256G با سرعت بسیار بالا به پروتکل  NVME 1.2 مجهز است و از طریق رابط PCIe Gen.3 x4 به درگاه M.2 متصل می شود. استفاده از فناوری  DRAM Cache Buffer، و موتور تصحیح خطای ECC از جمله امکانات آن به حساب می آید. این حافظه دارای سرعت نوشتن 900 مگابایت در ثانیه و سرعت خواندن 2000 مگابایت در ثانیه است. اس اس دی مورد نظر توسط شرکت پلکستور برای سیستم تست دفتر مجله سخت افزار ارسال شده است.

درایو ذخیره سازی   SAMSUNG 860 EVO 250G

اس اس دی مورد استفاده برای تست درگاه  SATA III، آخرین نسل از درایو های خانواده EVO سامسونگ است که به لطف کنترلر قدرتمند  MJX، و حافظه های 3D TLC NAND، و کش DDR4، حداکثر سرعت خواندن 550MBps و حداکثر سرعت نوشتار 520MBps  را در اختیار سیستم قرار می دهد. ناگفته نماند سرعت خواندن و نوشتن اتفاقی بر روی این درایو به ترتیب  98K IOPS و 90K IOPS می باشد.

خنک کننده    GREEN GLACIER 360-EVO

این قویترین واتر کولر شرکت پردیس صنعت سیاره سبز (گرین) است که در حال حاضر از پر فروش ترین واتر کولر های بازار ایران به شمار می رود. از جمله ویژگی های این خنک کننده می توان به استفاده از رادیاتور 360 میلیمتری آلومینیومی، استفاده از سه فن 12 میلیمتری کم صدا مجهز به LED های قرمز با طول عمر 100 هزار ساعت، واتر پمپ بلبرینگ سرامیکی قدرتمند بی صدا با طول عمر 80 هزار ساعت، واتر بلاک کاملا مسی مجهز به نمایشگر نشان دهند دمای کولانت و دور پمپ اشاره کرد. این رادیاتور برای تست توسط دفتر گرین در اختیار ما قرار داده شده است که تشکر ویژه داریم.

منبع تغذیه  GREEN GP850B-OCPT

نسل جدید پاور های پلاتینیومی خانواده Overclocking Evo شرکت گرین است. این پاور از یک ریل پرقدرت 12 ولت 70 آمپری بهره می برد، که به لطف مبدل‌ DC-DC برای ایجاد ولتاژ شاخه‌های +5V و +3.3V در بخش ثانویه، باعث تثبیت هر چه بیشتر ولتاژ شاخه‌های خروجی در این پاور می شود. امکان تحقق عملی Zero Voltage Switching در بخش ورودی این پاور به کمک توپولوژی Half-Bridge در کنار مبدل LLC Resonant  ایجاد شده است تا حامل‌های  EMI،RF و تلفات سوئیچینگ در ورودی کاهش یافته و بازدهی مصرف انرژی افزایش یابد. حالت Fan-Less بودن و استفاده از قطعات صنعتی برای افزایش طول عمر، فن خنک کننده با عملکرد بهینه و نویز بسیار کم از دیگر امکانات آن به شمار می رود. این پاور با 10 سال گارانتی، توسط شرکت گرین برای سیستم تست در اختیار ما قرار داده شده است.

خمیر سیلیکون گرین   GREEN GT-4 PREMIUM

برای تست پردازنده از خمیر سیلیکن جدید گرین GT-4 Premium استفاده کردیم. این خمیر سیلیکن با ضریب انتقال حرارت 5.0W/m.K، قابلیت استفاده در پردازنده و کارت گرافیک را در دامنه دمایی منفی 40 تا 240 درجه سانتی گراد، داراست. شرکت گرین با  فرمولاسیون جدید و استفاده از مواد با کیفیت این خمیر سیلیکن را برای استفاده های حرفه ای تولید کرده، و آن را در اختیار آزمایشگاه تست مجله سخت افزار قرار داده است که سپاسگذاریم.

بررسی کارایی: (CPUID)

پردازنده نسل نهمی 9700K دارای 8 هسته بدون امکان Hyper-Threading است بنابراین تعداد رشته های پردازشی به همین تعداد 8 عدد محدود است. پردازنده 9700K به ازای هر هسته تنها 1.5 مگابایت کش سطح سوم دارد، و در مجموع این پردازنده دارای 12 مگابایت کش Level 3 می باشد. این پردازنده از نظر خنک کنندگی بسیار بهینه تر از نسل پیش از خود است چرا که اینتل از لحیم به جای خمیر سیلیکن برای چسباندن Die به IHS استفاده کرده است. بنابراین قدرت اورکلاک 9700K بالاست.

برای تست این مادربرد، یک بار کلیه تست ها را به صورت پیش فرض گرفته و ثبت کردیم و بار دوم کلیه تست ها را در حالت اورکلاک شده پردازنده گرفته و ثبت کردیم. برای اورکلاک تنها به افزایش ضریب پردازنده اکتفا کردیم و تمام هسته ها را نیز به صورت Sync یا همسان شده در یک فرکانس ثابت قرار دادیم. با مادربرد Extreme توانستیم پردازنده ی 9700K را تا فرکانس 5.2 گیگاهرتز اورکلاک کنیم که تقریبا 300 مگاهرتز بیش از توان اسمی آن به شمار می رود.

میزان دمای ثبت شده 9700K در حالت دیفالت در سمت چپ در دو حالت Idle و Load ثبت شده است که حداکثر دمای حالت بیکاری 34 درجه و حداکثر دمای آن در حالت لود 75 درجه سانتیگراد می باشد. برای حالت اورکلاک تا 5.2 گیگاهرتز، حداکثر دمای آن در حالت بیکاری 39 درجه و حداکثر دما در حالت لود، 87 درجه ثبت گردید. برای اورکلاک رمهای تست نیز توانستیم فرکانس آنها را از 3600 مگاهرتز به 4135 مگاهرتز بدون افزایش ولتاژ و صرفا با افزایش تایمینگ به CL19، اورکلاک کنیم. اگرچه این حد از اورکلاک بالاترین نتیجه ی بدست آمده با این رمها نیست اما یکی از بهترین نتایج به شمار می رود و از این نظر مادربرد اکستریم نمره ی قبولی را به خود اختصاص می دهد.

حال به سراغ تست ها و بنچ مارکها می رویم تا امتیازات مادربرد ROG Maximus XI Extreme را ثبت کنیم.

نتیجه گیری

به سخت ترین بخش از این بررسی برای پرچمدار Z390 ایسوس، مادربرد Maximus XI Extreme رسیدیم. این مادربرد پر از امکانات خاص و ویژه برای اورکلاک است و به نظر می آید کاربران حرفه ای علاقمند به این زمینه را هدف قرار داده است. با این حال، این مادربرد در برخی تست ها عالی ظاهر شد و در برخی دیگر، خوب بود اما بهترین نبود. اینکه تصور کنید Extreme بهترین مادربرد Z390 است لزوما مطابق با نتایج بدست آمده درست نیست، اما توانایی های این مادربرد در اورکلاک و ویژگی های مرتبط با آن منحصر به فرد است و مثلا وجود بایوس دوگانه و یا مونو بلاک های اختصاصی EK برای آن می تواند برای دوستان اورکلاکر حرفه ای و اکستریم جذاب و ارزشمند باشد.

وجود 4 درگاه M.2 امکان استفاده از 4 اس اس دی NVMe را در RAID 0 می دهد، صد البته به بهای محدود شدن پهنای باند PCIe برای کارت گرافیک. این بدان معناست اگر تصمیم به SLI، یا NV-Link داشته باشید، از 4 درگاه موجود بیش از 2 درگاه M.2 را نمی توانید درگیر داستان RAID 0 کنید و بهتر است در چنین شرایطی از ROG DIMM 2 استفاده نکنید. وجود کیت Fan Extension هم یک قدم مثبت در اضافه کردن امکانات مادربرد است، اما ویژگی خاصی نیست که مارا به وجد آورد. مابقی خصوصیات هم اغلب مشابه مادربرد فرمولا است که پیش از این بررسی کرده ایم.

برای کاربران حرفه ای و گیمر های عزیز، ایسوس می توانست به لیست اقلام همراه مادربرد بیافزاید، مثلا اضافه کردن ترمینال RGB Addressable و یا وجود یک کارت صدای مجزای پیشرفته تر و یا استفاده از یک کنترلر ثانوی SATA برای افزودن به تعداد درگاه های ساتای موجود در مادربرد، از جمله امکانات نداشته ای است که جای خالی آنها برای مادربرد 600 دلاری پرچمدار ایسوس حس می شود.

در مجموع، به غیر از نکات فوق، با یکی از بهترین مادربرد های ایسوس روبه رو هستیم که در سایز E-ATX ساخته شده و دارای امکانات بی نظیر مانند امکان اتصال دو پمپ واتر کولر، درگاه اختصاصی اتصال مستقیم به سنسور مخصوص منوبلاک، دو خروجی چهارپین LED RGB، دو خروجی سه پین LED ARGB، مجموع 2 سوکت اینترنال USB 2.0 برای فرانت پنل کیس، مجموع 6 درگاه USB 3.0 در پشت کیس، چهار درگاه USB 3.0 اینترنال، تعداد 6 درگاه USB 3.1 Gen.2، تعداد 6 درگاه ساتا، مجموع 15 عدد هدر مخصوص کنترل فن (شامل هدرهای روی کارت Fan Extension)، دکمه های اخصاصی Power، Reset، Safe Boot، Retry، تغییر بایوس و جامپر Slow Mode وLN2 Mode، وجود نقاط حسگر Probelt برای سنجش ولتاژ نقاط مختلف در جلوی سوکت 24 پین، اتصالات اختصاصی واترکولینگ مانند Flow in/out/meter، مجموع 4 سنسور سنجش دما، دو عدد کابل اسلیو ساتا، و بایوس پیشرفته تر، وجود نمایشگر LiveDash و کارت ROG DIMM 2 و بسیاری موارد دیگر جایگاه بالایی را برای این مادربرد رقم می زند.

اگر چه طراحی بصری مادربرد خیلی جذاب نیست اما کیفیت ساخت آن و قطعات پیشرفته ی به کار رفته در آن، علی الخصوص بخش رگلاتوری VRM فوق العاده حرفه ای و قدرتمند آن که می تواند 9900K را به بالاترین درجات ممکن اورکلاک کند، باعث می شود که ما نیز خرید آن را توصیه کنیم، صد البته در صورت داشتن تمکن مالی؛ این مادربرد می تواند کلیه نیاز های حرفه ای، ائم از اورکلاکینگ، گیمینگ، و رندرینگ را برآورده سازد. از این رو، سایت سخت افزار نشان پیشنهاد شده را به آن اهدا می کند.