محافظت‌های منبع تغذیه
در این بخش به بررسی محافظت‌های مختلفی می‌پردازیم که در یک منبع تغذیه تعبیه شده‌اند تا از آسیب به خود منبع تغذیه و سیستم متصل به آن جلوگیری شود. بسیاری از پاورهای اقتصادی تنها محافظت‌های ضروری که در مشخصات ATX آمده شامل حفاظت در برابر جریان بیش از حد (OCP)، اتصال کوتاه (SCP) و ولتاژ بیش از حد (OVP) را دارند، اما مدل‌های پیشرفته حفاظت‌های بسیار بیشتری ارائه می‌کنند.
سیگنال Power Good یا PWR_OK
بر اساس استاندارد ATX، منبع تغذیه از سیگنال PWR_OK استفاده می‌کند تا اعلام کند که خروجی‌های +5V، +3.3V و +12V در محدوده تنظیم ولتاژ هستند و انرژی ذخیره شده کافی برای تضمین عملکرد مستمر سیستم حداقل به مدت 17 میلی‌ثانیه تحت بار کامل فراهم شده است.
زمان تأخیر سیگنال PWR_OK باید کمتر از 500 میلی‌ثانیه و ایده‌آل آن کمتر از 250 میلی‌ثانیه باشد و در هر حال نباید کمتر از 100 میلی‌ثانیه باشد. این سیگنال به مادربورد اجازه می‌دهد تا مطمئن شود که توان خروجی پایدار است و سیستم بدون مشکل راه‌اندازی میشود.
حفاظت جریان بیش از حد (OCP)
OCP معمولاً در همه پاورهای دارای چندین خط +12 ولت وجود دارد و در بسیاری موارد خطوط فرعی را نیز محافظت می‌کند. وقتی جریان عبوری از خطوط از حد مجاز فراتر رود، این محافظ فعال میشود. مطابق استاندارد ATX 2.2، اگر بار در هر خط خروجی بیش از 240 ولت‌آمپر (VA) شود، OCP باید وارد عمل شود اما در نسخه ATX 2.31 این محدودیت حذف شده است.
به همین دلیل برخی تولیدکنندگان تعداد زیادی خط مجازی +12 ولت ایجاد کرده‌اند که هر کدام ظرفیت 240VA دارند. اغلب مقادیر تحریک OCP بالاتر تنظیم میشود تا توان تحمل جریانات پیک برای اجزای سیستم مانند کارت گرافیک وجود داشته باشد. اجرای OCP نیازمند استفاده از مقاومت‌های شنت دقیق و مدار کنترل نظارت است.
حفاظت ولتاژ بالا و پایین (OVP/UVP)
بر اساس استاندارد ATX، مدار حسگر و مرجع این محافظت باید جداگانه و مستقل از مدار کنترل رگولاتور باشد تا هیچ نقطه خطایی موجب افزایش مداوم ولتاژ نشود. OVP و UVP ولتاژ در هر خط را پیوسته پایش می‌کنند و هنگام تجاوز از حد مجاز یا کاهش زیر آستانه فعال می‌شوند.
OVP روی خط 5VSB توصیه شده ولی اجباری نیست. مقادیر آستانه اوپراتورها بسیار بالا هستند به طوری که ولتاژ تا 15.6 ولت در خط +12V مجاز است که می‌تواند به اجزای سیستم آسیب برساند. UVP به صورت اختیاری است و شرکت‌های تولیدکننده مدارهای حفاظتی مقادیر دلخواهی برای آن تعیین می‌کنند.
| خروجی | حداقل (V) | نامی (V) | حداکثر (V) |
| +12 VDC (یا 12V1DC و 12V2DC) | 13.4 | 15 | 15.6 |
| +5 VDC | 5.74 | 6.3 | 7 |
| +3.3 VDC | 3.76 | 4.2 | 4.3 |
| 5VSB (اختیاری) | 5.74 | 6.3 | 7 |
حفاظت توان بیش از حد (OPP)
این حفاظت فعال میشود وقتی توان کشیده شده از منبع تغذیه از بیشینه ظرفیت آن بیشتر شود. معمولاً سازندگان حدود 50 تا 100 وات ظرفیت اضافه برای OPP در نظر می‌گیرند. در منابع تغذیه تک‌رشته‌ای +12 ولت که OCP معنی ندارد، OPP نقش حفاظت از اضافه بار را به عهده دارد و در صورت بار زیاد، منبع تغذیه را خاموش می‌کند.
حفاظت دمای بیش از حد (OTP)
در این محافظت معمولاً از ترمیستور روی هیت‌سینک ثانویه استفاده میشود که دمای هیت‌سینک را کنترل می‌کند. اگر دما از حد مجاز بالاتر رود، منبع تغذیه خاموش میشود تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود. علت افزایش دما می‌تواند اضافه بار یا خرابی فن باشد. این حفاظت یکی از حیاتی‌ترین محافظت‌هاست ولی فقط در برخی مدل‌ها موجود است.
حفاظت اتصال کوتاه (SCP)
SCP پیوسته خطوط خروجی را پایش می‌کند و اگر مقاومت بار کمتر از 0.1 اهم شود (اتصال کوتاه رخ دهد) بلافاصله منبع تغذیه را خاموش می‌کند. این حفاظت در اغلب پاورهای مدرن و برندهای معتبر وجود دارد و از آسیب و خطر آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند. استاندارد ATX 2.31 مقرر می‌کند هر خط +12 ولت حفاظ اتصال کوتاه جداگانه داشته باشد.
این مجموعه محافظت‌ها تضمین می‌کند که پاور و سیستم متصل به آن از خطاهای ولتاژ، جریان و دما در امان باشند و عملکرد پایدار و ایمن داشته باشند.
پرام ریخت، عجب مقاله‌ای. دمت گرم آقا نیما
لطف داری آقا آرمین
سلام ممنون میشم کسی راهنماییم کنه من پاورم یک بار به مشگل خورد فنش از کار افتاد دادم گارانتی تعمیر کردن الان دوباره به مشگل خورده وارد بازی میشم از گرافیک صدای نویز میاد بیرون کارت گرافیکو توی یه سیستم دیگه که واسه دوستم بود تست کردیم توی بازی هیچ اکسول عملی نشون نداد برگردوندیم دوباره تو سیستم خودم صداش در اومد مشگل از پاور هستش ممنون میشم راهنمایم کنن گرافیکمم ۳۰۷۰ تی ای راگ هستش پاورمم دیپکول ۷۵۰
عالی
منم تشکر میکنم ، اول صبحی چسبید
واقعا جامل و کامل بود. مرسی
تشکر سیمین خانوم 🙏
اطلاعات بسیار خوب و مفیدی بود دستتون درد نکنه 🙏🙏
تو صفحه ی ۶ نوشتید فت از نوع npn . Npn یا pnp مخصوص ترانزیستور های bjt هست و برای ماسفت ها n chanel و p chanel هست
سلام ممنون میشم کسی راهنماییم کنه من پاورم یه بار به مشگل خورده فنش از کار افتاده بود صدای نویز میداد الان نمیدونم دوباره فکر میکنم به مشگل خورده وارد بازی میشم از کارت گرافیک صدای نویز میاد ولی روی سیستم دوستم انداختیم هیچ تکسول عملی نشون نمیداد دوباره برگردوندیم رو سیستم خودم گرافیکو صداش داخل بازی در میاد ممنون میشم کسی راهنمایی کنه اگه سر در میاره کارت گرافیکمم ۳۰۷۰ تی ای راگ پاورمم دیپکول ۷۵۰ وات
سلام. اگه تو سیستم دوستت موردی نداره پس بعیده مشکل از خود قطعه باشه. ممکنه تنظیمات بایوس یا تنظیمات گرافیک رو تغییر دادین و یا اورکلاک کردین.
تنظیمات بایوس، تنظیمات برنامه درایور گرافیک یا msi afterburner، تنظیمات گرافیکی بازی و کابل هارو بررسی کنید.
سلام ممنون میشم کسی راهنماییم کنه من پاورم یه بار به مشگل خورده فنش از کار افتاده بود صدای نویز میداد الان نمیدونم دوباره فکر میکنم به مشگل خورده وارد بازی میشم از کارت گرافیک صدای نویز میاد ولی روی سیستم دوستم انداختیم هیچ اکسول عملی نشون نمیداد دوباره برگردوندیم رو سیستم خودم گرافیکو صداش داخل بازی در میاد ممنون میشم کسی راهنمایی کنه اگه سر در میاره کارت گرافیکمم ۳۰۷۰ تی ای راگ پاورمم دیپکول ۷۵۰ وات
اگر 4 عدد مقاومت 1Kohm-1/4W به صورت سری بسته شود توان 1/4W ثابت هست ولی ضرفیت انها جمع میشود 4Kohm
اگر بصورت موازی بسته شود توان 1W شده و ظرفیت 250ohm میشود
سلام نظرتون در مورد پاور vs700 فاطر چیه برای 4060 و 14400 مناسب هست
اگر خازن به صورت موازی بسته شود ولتاژ ثابت ولی ظرفیت 2 برابر میشود
اگر سری بسته شود ولتاژ دوبرابر ولی ظرفیت نصف میشود
یک تشکر ویژه برای اطلاعات جامع و کامل و بدرد بخور دست شما درد نکنه
خوشحالم که اطلاعات براتون کاربردی بوده