نوستالژی: قهرمان سنگین وزن!

مقدمه

IBM شرکتی است با قدمتی طولانی و پس از شرکت اپل، دومین کامپیوتر شخصی جهان را به تولید رساند. اما IBM برخلاف سایر شرکت ها در تمام حوزه های فناوری فعال بوده و هست. اختراعات ثبت شده توسط مهندسین ارشد این شرکت، دنیای فناوری را تحت تاثیر قرار داده اند و محصولات تولیدی توسط آنها، همواره به تولید انبوه رسیدند و با استقبال خوبی از سوی علاقه مندان به فناوری مواجه گردیدند. در این شماره از نوستالژی، شما را با یکی از اختراعات شرکت IBM آشنا خواهیم کرد.

نوستالژی

سیزدهم سپتامبر سال 1956، روز بزرگی برای شرکت IBM به شمار می آمد، روزی که اولین دستگاه ذخیره سازی با استفاده از حافظه دسترسی تصادفی به تولید انبوه رسید و دریچه جدیدی برای پیشرفت صنعت ذخیره سازی باز کرد. نام این درایو، IBM 350 بود که از حافظه IBM 305 RAMAC در ساخت آن استفاده گردیده بود. IBM 350 قادر به ذخیره سازی 5 میلیون کاراکتر 7 بیتی بوده که ظرفیتی معادل 4،4 مگابایت را در اختیار کاربران قرار می داد. ساختار این درایو، هیچ شباهتی به هارددیسک های امروز نداشته و با طول، عرض و ارتفاع به ترتیب 152، 74 و 172 سانتیمتر، قابل حمل نبود! البته کامپیوترهای مجهز به محصول جدید شرکت IBM تا سال 1969 قابل خرید نبودند و تنها به صورت اجاره ای در اختیار سازمان های نظامی قرار می گرفتند. اجاره کامپیوترهای مجهز به این درایو تنها 3200 دلار در هر ماه بود!

IBM 350 از 50 دیسک 24 اینچی (61 سانتیمتری) تشکیل شده بود که هر دیسک نیز شامل 100 صفحه قابل ذخیره می گردید. هر کدام از این صفحات می توانستند 100 تراک را روی خود ذخیره کنند و در مجموع قابلیت ذخیره سازی 10،000 تراک را داشتند. صفحات به صورت افقی قرار می گرفتند تا از حداکثر ظرفیت آنها استفاده شود. سرعت چرخش صفحات، 1200 دور در دقیقه بودند که سرعتی معادل  600 میلی ثانیه (8،800 کاراکتر در ثانیه) را به ارمغان می آوردند. وزن تمام این قطعات بالغ بر یک تن بود که برای حمل آنها از جرثقیل و برای حمل IBM 350 به سایر کشورها از هواپیماهای باری استفاده می گردید. پس از تصاحب خط تولید تجهیزات ذخیره سازی IBM توسط هیتاچی، روند تحقیقاتی روی حافظه های IBM 305 سرعت بیشتری یافت و در نهایت منجر به تولید نسخه 5 مگابایتی این حافظه گردید. البته دستیابی به ظرفیت های بالاتر امکان پذیر بود، اما به دلیل عدم نیاز به ظرفیتی بالاتر از 5 مگابایت (چقدر قانع بودند!) و همچنین قیمت بالای آنها، تولید درایوهای با ظرفیت بیشتر اجرایی نگردید. در سال 2002، با استفاده از درایو IBM 350، مرکز مغناطیسه دانشگاه Santa Clara، مورد ترمیم قرار گرفت و درایوهای معیوب، جایگزین گردیدند. همچنین در سال 2005، برای نمایش عمومی کارایی و عملکرد اولین کامپیوتر شخصی IBM، یک دستگاه IBM 350 توسط موزه تاریخچه کامپیوتر، خریداری و جایگزین نمونه قبلی گردید. اولین نسخه از IBM 350، به تعداد بیش از 1000 دستگاه تا پایان حضور خود (1961) به فروش رسید و پس از آن نسخه های بعدی با افزایش ظرفیت تولید شدند. نسخه های بعدی IBM 350 با ظرفیت های ذخیره سازی 5، 10، 15 و 20 میلیون کاراکتر، با استفاده از تعداد بیشتری از حافظه 305 به تولید رسیدند. پس از عرضه عمومی IBM 350، این دستگاه به قیمت 35،000 دلار به فروش می رسید. این در حالی است که در سال 2011، تنها با 119 دلار امکان خرید هارددیسک با ظرفیت 3 ترابایت وجود دارد!

قیمت بالا و مشکلات حمل و نقل هیچگاه خرید آن را برای کاربران کامپیوترهای شخصی امکان پذیر نکرده بود. اما آنچه که امروز به عنوان هارد دیسک می شناسیم، از تجهیزاتی مانند IBM 350 شکل گرفتند و در راه رسیدن به هارددیسک های امروزی، زمان و هزینه بالایی صرف شده است.