امکانات و محدودیت‌ها
فناوری 3D Vision در کارت‌های گرافیک NVIDIA در تابستان سال 2008 معرفی شده‌بود. مجموعه 3D Vision شامل یک عینک Active Shutter و یک گیرنده است که با پورت USB به کامپیوتر متصل می‌شود.
عینک به‌صورت بی‌سیم با گیرنده در ارتباط است و باتری داخلی آن نیز با حداکثر عمر چهل ساعت به کمک پورت USB شارژ می‌شود. برای دیدن تصاویر سه‌بعدی با صفحه‌نمایش‌های CRT دست‌کم 100 هرتز و LCD حداقل 120 هرتزی نیاز است (به این ترتیب، در صفحه‌نمایش LCD برای هر چشم یک تصویر 60 هرتزی نمایش داده می‌شود).
برخلاف کارت‌های گرافیک AMD سری HD 5000 که امکان پشتیبانی از سه صفحه‌نمایش را به‌طور همزمان دارند، در کارت‌های گرافیک NVIDIA تنها می‌توان دو صفحه‌نمایش را به‌طور همزمان به کارت‌های گرافیک NVIDIA متصل کرد. این محدودیت در کارت‌های گرافیک جدید Fermi نیز رفع نشده و همچنان اتصال دو صفحه‌نمایش به یکدیگر امکان‌پذیر است. در حال حاضر، تنها راهکار سریع NVIDIA برای رها شدن از این محدودیت و آمادگی برای رقابت با Eyefinity، استفاده از حداقل دو کارت‌گرافیک NVIDIA است. در این حالت، دو صفحه‌نمایش به یک کارت‌گرافیک و صفحه‌نمایش دیگر به کارت‌گرافیک دوم متصل می‌شود (زمانی‌که از دو کارت‌گرافیک در سیستم استفاده شود).
تصویر 2
این مسئله باعث می‌شود، قیمت نهایی چنین سیستمی در مقایسه با Eyefinity افزایش یابد. این افزایش هزینه شامل نوع مادربورد نیز می‌شود و باید مادربوردی انتخاب کرد که از SLI نیز پشتیبانی کند. برای پشتیبانی از فناوری SLI به یک منبع‌تغذیه خوب که بتواند توان موردنیاز کارت‌های گرافیک شما را تأمین کند، نیاز پیدا خواهید کرد. البته یک انتخاب دیگر نیز وجود دارد و آن استفاده از یک کارت‌گرافیک GTX 295 است که دو خروجی DVI و یک خروجی HDMI دارد. از آنجا که در این کارت‌گرافیک از دو پردازنده‌گرافیکی استفاده شده و در حقیقت، سیستم SLI روی یک مجموعه پیاده‌سازی شده، می‌توان با یک کارت‌گرافیک GTX 295 نیز 3D Vision Surround را اجرا کرد. در این حالت، برای داشتن تصاویر سه‌بعدی Surround تنها می‌توان از ویدئوپروژکتورهای هماهنگ با فناوری 3D Vision استفاده کرد و صفحه‌نمایش‌های LCD پشتیبانی نمی‌شوند، مگر آن‌که از دو کارت‌گرافیک GTX 295 در حالت Quad SLI استفاده کنید (اگر می‌خواهید تنها حالت Surround را داشته باشید، یک کارت‌گرافیک GTX 295 کفایت می‌کند). دقت صفحه‌نمایش‌های متصل‌شده به این سیستم در صورت غیرفعال بودن قابلیت سه‌بعدی، تا 1600×2560 پیکسل می‌تواند افزایش پیدا کند. اما در حالت سه‌بعدی، بیشترین دقت تصویری که برای هر صفحه‌نمایش پشتیبانی می‌شود، 1080×1920 پیکسل خواهد بود. البته برای دیدن تصاویر به صورت سه‌بعدی باید از صفحه‌نمایش‌های حداقل 120 هرتزی استفاده کنید که خود آن‌ها نیز جزء کالاهای گران‌قیمت به شمار می‌آیند.
آنچه نیاز دارید
از کارت‌های گرافیک نسل قبل، مدل‌های GTX 260 تا GTX 295 و از کارت‌های گرافیک فعلی، مدل‌های GTS 450 تا GTX 480 از این فناوری پشتیبانی میکنند. با یاد داشته باشید، به دلیل محدودیت درایورهای کارت‌گرافیک NVIDIA، در صورتی که می‌خواهید از سه کارت‌گرافیک استفاده کنید، باید به سراغ کارت‌های گرافیک Fermi بروید. NVIDIA قول داده است، کارت‌های گرافیک نسل قبل نیز به‌زودی امکان پشتیبانی از سه‌صفحه‌نمایش در حالت 3-Way SLI را داشته باشند. اما مسئله‌ای که در اینجا وجود دارد این است که، سیستم شما باید قدرت پردازش‌گرافیکی بسیار مناسبی داشته باشد زیرا فعال‌سازی ویژگی سه‌بعدی، سیستم شما را به زانو در می‌آورد! هنگامی که سه صفحه‌نمایش با دقت تصویر 1080×1920 به کارت‌های گرافیک متصل شده و ویژگی سه‌بعدی غیرفعال است، کارت‌های گرافیک باید تصویری با دقت 1080×5760 پیکسل را تولید کرده و حداقل هر ثانیه 60 بار آن را تکرار کنند (هنگامی که صفحه‌نمایش 60 هرتزی است). با فعال شدن قابلیت سه‌بعدی، مقدار فرکانس صفحه باید حداقل 120 هرتز باشد که به معنی دو برابر شدن دفعات نمایش تصویر در ثانیه است. به این ترتیب، مشاهده می‌شود که برای نمایش تصویر سه‌بعدی روی سه صفحه‌نمایش، به کارت‌های گرافیک پرقدرتی نیاز پیدا خواهیم کرد.
در حالت Surround، تصویر سه صفحه‌نمایش به صورت یک تصویر بزرگ در نظر گرفته شده و هر یک از کارت‌های گرافیک به ترتیب یک فریم را پردازش میکنند. با فعال شدن حالت سه‌بعدی، از آنجا که حجم کاری دو برابر می‌شود، هر کارت‌گرافیک باید در هر فریم، تصاویر مربوط به چشم راست و چشم چپ را اسکن کند تا تصویر نهایی حاصل شود.
شدت افت کارایی در تست‌های ما نیز به خوبی خود را نشان می‌داد. برای مثال، در نرم‌افزار Unigine Heaven 2.1 در دقت تصویر 900×4800 پیکسل و تنظیمات Texture & shader:High ،Tessellation:Normal ،AnisoX4 و 4x AA، با فعال‌کردن حالت سه‌بعدی، پیغام خطایی نمایش داده‌می‌شد که کمبود منابع سیستمی را گوشزد می‌کرد و سپس پیشنهاد می‌داد، یا حالت سه‌بعدی خاموش یا Anti Aliasing غیرفعال شود (این در حالی است که سیستم ما از دو کارت‌گرافیک GTX 480 که در حال حاضر قدرتمند‌ترین کارت‌های گرافیک NVIDIA به شمار می‌آیند، تشکیل شده بود).
نکته دیگر هنگام راه‌اندازی 3D Vision Surround، صفحه‌نمایش‌ها باید در حالت افقی قرار بگیرند. البته می‌توانید هنگامی که حالت سه‌بعدی غیرفعال است، صفحه‌نمایش‌ها را عمودی قرار دهید، اما با فعال شدن حالت سه‌بعدی، به دلیل سیستم سه‌بعدی به‌کار رفته در عینک‌های Active Shutter، صفحه‌نمایش‌ها باید به صورت افقی قرار بگیرند.
آنچه ما بررسی کردیم
جست‌وجوهای ما برای پیدا کردن کیت سه‌بعدی 3D Vision نتیجه‌ای در بر نداشت و مجبور شدیم، کارایی را تنها در حالت Surround تست کنیم. البته همان‌طور که در مقاله گفته شد، در Unigine Heaven 2.1 یک‌بار حالت سه‌بعدی را روشن کردیم و با کمبود منابع سیستمی روبه‌رو شدیم! در بازی Stalker Call of Pripyat نیز هنگام فعال بودن Anti Aliasing شرایط مشابهی داشتیم. در ضمن، به یاد داشته باشید، 3D Vision Surround با بعضی از بازی‌ها سازگاری ندارد. البته توانستیم حالت سه‌بعدی را روی بازی Far Cry 2 تست کنیم و همان‌طور که در نتایج مشاهده می‌شود، با فعال شدن سه‌بعدی، متوسط فریم در ثانیه به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. جدول زیر مشخصات سیستم تست ما را نمایش می‌دهد.
ما سه صفحه‌نمایش Samsung Syncmaster P20500 را به کارت‌های گرافیک سیستم تست متصل کردیم. این صفحه‌نمایش‌ها 60 هرتز بودند و توانایی نمایش تصاویر سه‌بعدی را نداشتند. همچنین به دلیل پشتیبانی این صفحه‌نمایش‌ها از حداکثر دقت 900×1600 پیکسل، حداکثر دقت تصویر این سه صفحه‌نمایش‌ها به 900×4800 پیکسل می‌رسد.
برای راه‌اندازی 3D Vision Surround به درایور نسخه 256 یا بالاتر نیاز دارید. راه‌اندازی سیستم Surround کار ساده‌ای است. در این نسخه از درایور، زیرمنویی به نام Configure SLI ,PhysX ,Surround به کنترل‌پانل درایور کارت‌گرافیک افزوده شده‌است که با انتخاب آن و پس از آن انتخاب گزینه Span Displays with Surround، پس از گذشت چند ثانیه، تصویر دسکتاپ خود را روی سه صفحه‌نمایش مشاهده خواهید کرد. تصویری که پایین این گزینه وجود دارد، ترتیب اتصال صفحه‌نمایش‌ها به کارت‌های‌گرافیک را به خوبی نشان داده‌است و از این بابت با مشکلی روبه‌رو نخواهید شد. همچنین در این قسمت می‌توانید صفحه‌نمایش‌های خود را تنظیم کنید تا فواصل و اختلاف بین تصاویر را که در اثر وجود قاب‌های صفحه‌نمایش ایجاد شده‌اند، حذف کنید.
تصویر 3
پس از این مرحله، می‌توانید از گزینه Set up Stereoscopic 3D در ستون سمت چپ استفاده کرده و عینک سه‌بعدی خود را با سیستم مطابقت داده و تنظیم‌های نهایی را اعمال کنید (اگر می‌خواهید فقط از قابلیت Surround استفاده کنید، به این مرحله نیاز ندارید).
جدول زیر نتایج تست‌های صورت‌گرفته در حالت Surround را نشان می‌دهد.
نتیجه و هزینه
هزینه کیت سه‌بعدی 3D Vision حدود 200 دلار است و از آنجا که برای دیدن تصاویر سه‌بعدی به کارت‌های گرافیک قدرتمندی نیاز داریم، GTX 480 بهترین انتخاب ما است که هر یک حدود 600 تا 700 هزار تومان قیمت دارند. مادربورد شما باید از SLI پشتیبانی کند، پس باید دست‌کم یک مادربورد با چیپ‌ست P55 تهیه کنیم. این مادربورد به یک پردازنده چهارهسته‌ای نیاز دارد که حداقل Core i5 750 خواهد بود که به همراه مادربورد ذکرشده حدود 400 تا 450 هزار تومان قیمت دارد (این در صورتی است که نخواهید به سراغ مادربوردهای گران‌قیمت P55 بروید). به این موارد، دست‌کم چهار گیگابایت حافظه و منبع‌تغذیه را نیز اضافه کنید. تا اینجا هزینه ما به حدود 2 میلیون و 500 تا 600 هزار تومان می‌رسد.
در صورتی که بخواهید تنها از قابلیت Surround استفاده کنید، کارتان آسان خواهد بود. سه صفحه‌نمایش LCD با هر اندازه‌ای (البته از نوع مشابه) به سادگی به سیستم متصل می‌شوند. خوشبختانه در 3D Vision Surround دیگر خبری از پورت DisplayPort و الزام استفاده از آن وجود ندارد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود. در این حالت، با احتساب 200 هزار تومان برای هر صفحه‌نمایش LCD ،600 هزار تومان به هزینه نهایی افزوده می‌شود. اما در صورتی که بخواهید قابلیت سه‌بعدی را نیز تجربه کنید، باید کفش آهنی به پا کرده و به دنبال صفحه‌نمایش‌های 120 هرتزی بگردید (این صفحه‌نمایش‌ها در بازار ایران بسیار کمیاب هستند). قیمت اندازه 23 اینچ این سری از صفحه‌نمایش‌ها در بازار جهانی حدود 400 دلار است.
دیدگاهتان را بنویسید