نبرد کارت‌های گرافیک اقتصادی: انویدیا RTX 5050 در برابر اینتل Arc B580

در حال حاضر دو کارت گرافیک RTX 5050 انویدیا و Arc B580 اینتل با قیمت 250 دلار (حدود 37 تا 49 میلیون تومان) در بازار وجود دارند که برای کاربری اقتصادی مناسب هستند. انتخاب مدل برتر برای گیمینگ سطح ورودی، به‌ویژه در صورت فعال‌سازی قابلیت سوپر رزولوشن، موضوعی است که در بنچمارک مقایسه‌ای امروز به بررسی آن می‌پردازیم.

همچنین پیشنهاد می‌شود پست‌های «راهنمای خرید و مشاوره سیستم کامپیوتر با بودجه های مختلف» و «بهترین کارت های گرافیک برای وضوح 1440p در سال 2025» را نیز مشاهده فرمایید.

چالش انتخاب بین دو کارت گرافیک Nvidia GeForce RTX 5050 و Intel Arc B580

پاسخ به این سوال دشوار به نظر می‌رسد. با توجه به بررسی‌های روز اول ممکن است انتخاب سخت باشد؛ زیرا نظرات درباره Arc B580 مثبت بودند و RTX 5050 به شدت نقد شد. تفاوت در کیفیت سوپر رزولوشن، پایداری درایور، نوسانات شدید عملکرد در هر دو جهت و البته شکاف حافظه VRAM جزییات بیشتری را شامل می‌شوند. RTX 5050 تنها 8 گیگابایت حافظه ارائه می‌دهد؛ در حالی که Arc B580 دارای 12 گیگابایت حافظه است.

اهداف تست و اولویت رزولوشن 1080p

هدف در این بررسی‌ ارائه مجموعه‌ای از داده‌های متفاوت نسبت به تست‌های اولیه است که بیشتر بر عملکرد نیتیو (Native) یا خام در رزولوشن‌های مختلف تمرکز داشتند. داده‌های نیتیو در بررسی امروز گنجانده شده‌اند؛ اما تاکید اصلی بر حالت‌های اصلی سوپر رزولوشن شامل Quality، Balanced و Performance قرار دارد.

خریداران محصولات 250 دلاری لزوما رزولوشن 1440p را هدف قرار نمی‌دهند. رزولوشن 1080p برای بسیاری از کاربران گزینه پیش‌فرض باقی می‌ماند.

مقایسه بصری DLSS در برابر XeSS

هنگام مقایسه عملکرد سوپر رزولوشن بین RTX 5050 که از DLSS 4 استفاده می‌کند و Arc B580 که مجهز به XeSS است؛ باید تفاوت‌های بصری این فناوری‌ها بررسی شود؛ بنابراین مثال‌هایی در رزولوشن 1080p برای نمایش تفاوت‌های آن‌ها ارائه شده است.

به یاد داشتن این نکته ضروری است که XeSS روی تمامی کارت‌های گرافیک مدرن اجرا می‌شود؛ اما کارت‌های گرافیک اینتل از مدل سوپر رزولوشن بزرگ‌تر و باکیفیت‌تری بهره می‌برند که توسط دستورالعمل‌های اختصاصی XMX (هسته‌های سخت‌افزاری مخصوص هوش مصنوعی) قدرت می‌گیرد. سایر کارت‌های گرافیک نسخه محدودتر DP4a را اجرا می‌کنند؛ در نتیجه تجربه XeSS روی کارت‌های گرافیک انویدیا یا AMD بازتاب‌دهنده کیفیت واقعی آن در محصولات اینتل نخواهد بود.

فناوری XeSS از نظر رزولوشن‌های رندر در هر حالت با DLSS 4 و FSR 4 تفاوت دارد. حالت Quality در نسخه XeSS 1.3 از ضریب مقیاس 1.7 برابر استفاده می‌کند؛ در حالی که DLSS و FSR در حالت Quality ضریب 1.5 برابر را به کار می‌گیرند.

فناوری XeSS در رزولوشن پایین‌تری رندر می‌شود و وابستگی بیشتری به ارتقاء مقیاس دارد. حالتی از XeSS که با رزولوشن رندر DLSS مطابقت دارد، همواره یک سطح بالاتر است؛ به طوری که Ultra Quality با DLSS Quality و XeSS Quality با DLSS Balanced هم‌تراز می‌شود.

برتری کیفیت تصویر DLSS 4

فناوری DLSS 4 در اکثر مواقع کیفیت تصویر برتری را برای گیمینگ در رزولوشن 1080p ارائه می‌دهد. در مقایسه‌های انجام شده، به حالت Quality در DLSS 4 با حالت‌های Quality و Ultra Quality در XeSS تمرکز شده است. بهبود وضوح و کاهش تاری مهم‌ترین مزیت DLSS 4 محسوب می‌شود.

این فناوری تاری ناشی از آنتی الیاسینگ موقت در حرکت را بهتر کنترل می‌کند و جزییات شفاف‌تری به بازی‌ها می‌بخشد. بازی‌ها در بسیاری از موارد با استفاده از DLSS نسبت به XeSS به رزولوشن نیتیو بالاتر نزدیک‌تر دیده می‌شوند. هیچ‌کدام از سوپر رزولوشن‌ها در رزولوشن 1080p شفافیت استثنایی ندارند؛ اما خروجی DLSS انتخاب بهتری محسوب می‌شود.

بازسازی قوی‌تر جزییات ظریف و پایداری بیشتر از دیگر مزایای DLSS به شمار می‌روند. نمایش کلی تصویر با جزییات بیشتر و آرتیفکت‌های کمتر در حرکت شفاف‌تر به نظر می‌رسد. مشکلاتی مانند لرزش تصویر، پله‌پله شدن لبه‌ها و تاری همچنان ممکن است رخ دهند؛ اما این موارد در XeSS محسوس‌تر هستند.

وضعیت فعلی فناوری XeSS

این موضوع به معنای عملکرد بد XeSS نیست. این فناوری همچنان تکنولوژی قابل‌اتکا و در سطح نسخه‌های قدیمی‌تر DLSS مانند DLSS 3 قرار دارد. مدل هوش مصنوعی زیربنایی XeSS از اوایل 2024 آپدیت نشده است. فناوری XeSS اکنون به نسخه 2.1 رسیده و نسخه XeSS 3 در راه است؛ اما لیست تغییرات اینتل تنها به بهبودهای بصری کوچک از نسخه 1.3 اشاره می‌کند.

رده‌بندی فناوری‌های سوپر رزولوشن

نسخه XMX از فناوری XeSS در رزولوشن 1080p پایین‌تر از FSR 4 شرکت AMD قرار می‌گیرد. فناوری FSR 4 به ویژه در رزولوشن‌های رندر پایین کاملا با DLSS مطابقت ندارد؛ اما جزییات و تاری را به خوبی مدیریت می‌کند و در بسیاری از سناریوها از DLSS 3 پیشی می‌گیرد.

در یک لیست رده‌بندی DLSS 4 جایگاه اول را به دست می‌آورد؛ FSR 4 در رتبه دوم قرار می‌گیرد و رتبه سوم رقابت نزدیکی بین DLSS 3 و XeSS XMX است. نسخه DP4a از XeSS در رده بعدی و FSR 3 در رتبه آخر قرار دارد که استفاده از آن در رزولوشن 1080p عملا اشتباه است.

بنچمارک‌ها و سیستم تست

برای حذف گلوگاه‌های پردازنده از سیستم استاندارد Ryzen 7 9800X3D به همراه 32 گیگابایت حافظه DDR5-6000 CL30 جهت تست این کارت‌های گرافیک استفاده شده است. آخرین آپدیت‌های بازی، آپدیت‌های ویندوز و درایورها روی سیستم نصب شده‌اند.

مقایسه میانگین عملکرد RTX 5050 و Arc B580 در 16 عنوان بازی ارائه شده است. در واقع 19 بازی را برای این مقایسه تست شده اما سه مورد از آن‌ها فاقد حالت Ultra Quality در XeSS بودند که گنجاندن آن‌ها در یک میانگین ثابت را دشوار می‌کرد. حذف آن سه عنوان تنها میانگین کلی را حدود 1 فریم بر ثانیه تغییر می‌دهد؛ بنابراین میانگین دقیق‌تر 16 بازی انتخاب شده است. حالت Ultra Quality به دلیل استفاده از رزولوشن رندر مشابه با DLSS 4 Quality در اینجا اهمیت دارد.

تحلیل نتایج عملکرد

کارت گرافیک Arc B580 در رندر نیتیو و رزولوشن 1080p با تنظیمات High تا Ultra حدود 14 درصد در میانگین فریم بر ثانیه سریع‌تر از RTX 5050 عمل می‌کند. این کارت گرافیک با فعال‌سازی سوپر رزولوشن در رزولوشن رندر مشابه (XeSS Ultra Quality در برابر DLSS 4 Quality) به طور میانگین 11 درصد سریع‌تر است. برتری Arc B580 در مقایسه نام‌های مشابه حالت‌ها یعنی Quality در برابر Quality به 20 درصد می‌رسد. برتری این مدل بسته به تفسیر داده‌ها بین 10 تا 20 درصد در میانگین فریم بر ثانیه برآورد می‌شود.

پایداری فریم و تاثیر حافظه

کارت گرافیک اینتل به دلیل افت فریم‌های کمتر (1% Lows) عملکرد قوی‌تری ارائه می‌دهد؛ زیرا پایداری زمان فریم در چندین بازی روی RTX 5050 بسیار بدتر است. مدل Arc B580 در حالت نیتیو حدود 23 درصد افت فریم‌های بهتری دارد و این فاصله هنگام مقایسه سوپر رزولوشن در رزولوشن رندر مشابه نیز حفظ می‌شود. نیاز تعدادی از بازی‌ها به بیش از 8 گیگابایت حافظه VRAM در رزولوشن 1080p بخشی از دلیل بروز مشکلات عملکردی برای RTX 5050 است.

عملکرد در تقابل مستقیم

نوسان بسیار بالای عملکرد در بازی‌های مختلف بیش از هر چیز دیگری در این مقایسه جلب توجه می‌کند که بسیار فراتر از تفاوت‌های معمول بین کارت‌های گرافیک GeForce و Radeon است. کارت گرافیک Arc B580 در بهترین سناریوها مانند Battlefield 6، Ghost of Tsushima یا Cyberpunk 2077 با فعال‌سازی ری‌ تریسینگ می‌تواند 40 درصد یا بیشتر سریع‌تر باشد.

نقاط ضعف و موتورهای بازی‌سازی

چندین عنوان وجود دارند که Arc B580 در آن‌ها 5 تا 10 درصد کندتر عمل می‌کند که بازی Mafia The Old Country با میانگین 24 درصد عملکرد ضعیف‌تر یک نمونه بسیار بد است. نتایج انفرادی با وجود پیشتازی میانگین 14 درصدی Arc B580 نوسانی فراتر از محدوده معمول 10 تا 20 درصد دارند. این نوسان با فعال‌سازی سوپر رزولوشن تغییر چندانی نمی‌کند.

مقایسه حالت Quality فناوری DLSS در برابر Quality فناوری XeSS به نفع کارت گرافیک اینتل تمام می‌شود؛ زیرا XeSS از رزولوشن رندر پایین‌تری استفاده می‌کند که باعث افزایش عملکرد می‌شود. بازی‌های مبتنی بر موتور Unreal Engine به خصوص با فعال‌سازی سوپر رزولوشن به طور مداوم بدترین عملکرد را روی Arc B580 دارند.

هفت بازی تست شده با موتور Unreal Engine در انتهای لیست نتایج کلی قرار گرفتند. برخی از این عناوین با مشکلات VRAM در RTX 5050 مواجه شدند؛ اما روند کلی نشان می‌دهد که اگر کارت‌های گرافیک سطح ورودی انویدیا حافظه کافی داشتند؛ احتمالا در پرکاربردترین موتور بازی‌سازی جهان برتری قابل‌توجهی کسب می‌کردند. این موضوع با توجه به گستردگی موتور Unreal Engine برای اینتل نگران‌کننده است؛ زیرا Arc B580 در خارج از این موتور می‌تواند بسیار سریع‌تر عمل کند.

نتیجه مقایسه انویدیا RTX 5050 و اینتل Arc B580

در نهایت با دو محصول دارای نقص RTX 5050 و Arc B580 روبرو هستیم. وجود چنین وضعیتی در بازه قیمتی 250 دلار ناراحت‌کننده است؛ زیرا یک دهه پیش این محدوده قیمتی گزینه‌های گرافیکی بسیار قدرتمندی ارائه می‌داد. چشم‌انداز بازار تغییر کرده است و کارت‌های گرافیک اقتصادی دیگر تجربه قابل‌اطمینان و ثابتی را تضمین نمی‌کنند.

مزایای Arc B580 اینتل

کارت گرافیک Arc B580 به طور کلی در رزولوشن 1080p محصول سریع‌تری است. این مدل همیشه پیشتاز نیست؛ اما در حالت میانگین سرعت بیشتری دارد و در بهترین سناریوها می‌تواند بسیار سریع‌تر از RTX 5050 ظاهر شود. تست‌های قبلی نشان دادند که Arc B580 در رزولوشن‌های بالاتر مانند 1440p به خوبی مقیاس‌پذیر است؛ بنابراین انتظار داریم با تست مجدد تمام عناوین در آن رزولوشن، این برتری افزایش یابد.

حافظه 12 گیگابایتی VRAM بزرگ‌ترین مزیت Arc B580 محسوب می‌شود. اکثر بازی‌های تست شده در رزولوشن 1080p با تنظیمات Ultra بیش از 8 گیگابایت حافظه مصرف کردند؛ به طوری که تنها 6 بازی از 19 مورد چنین نبودند. برخی بازی‌ها تنها مقدار کمی از 8 گیگابایت فراتر می‌روند که به RTX 5050 اجازه عبور سخت از مرحله را می‌دهد؛ اما بقیه بازی‌ها 9 یا 10 گیگابایت حافظه مصرف می‌کنند و در کارت گرافیک 8 گیگابایتی دچار افت عملکرد یا مشکلات بصری می‌شوند. سوپر رزولوشن این مشکل را حل نمی‌کند؛ زیرا اکثر عناوین حتی با فعال‌سازی DLSS یا XeSS در تنظیمات Ultra همچنان به بیش از 8 گیگابایت حافظه نیاز دارند.

کارت گرافیک Arc B580 از نظر کاربردی احتمال بسیار بیشتری برای ارائه تجربه ثابت در بازی‌های مدرن نیازمند به بیش از 8 گیگابایت حافظه دارد. نیاز به VRAM حتی برای گیمینگ 1080p در حال افزایش است که حافظه 12 گیگابایتی را به گزینه‌ای کاربردی‌تر و آینده‌نگرانه‌تر تبدیل می‌کند. این موضوع به Arc B580 اجازه اجرای تنظیمات پیش‌فرض با کیفیت بالاتری را می‌دهد که RTX 5050 قادر به حفظ آن‌ها نیست.

چندین عنوان وجود دارند که تنظیمات Ultra در رزولوشن 1080p نرخ فریم قابل‌بازی را روی Arc B580 فراهم می‌کنند؛ در حالی که RTX 5050 تنها برای باقی ماندن در محدوده حافظه خود مجبور به استفاده از تنظیمات پایین‌تر می‌شود. نکته کلیدی داشتن حق انتخاب در Arc B580 است. شما می‌توانید حالت Ultra را با نرخ فریم پایین‌تر یا حالت Medium را برای عملکرد بالاتر انتخاب کنید. شما در بسیاری از عناوین امروزی روی RTX 5050 انویدیا این انتخاب را ندارید و این کارت گرافیک در رزولوشن 1080p تنها برای تنظیمات Medium مناسب است.

مزایای RTX 5050 انویدیا

کارت گرافیک RTX 5050 از درایورهای پخته‌تری بهره می‌برد که بر پایه دهه‌ها پشتیبانی از بازی‌ها بنا شده‌اند. اگر یک بازی در محدوده 8 گیگابایت حافظه باشد؛ مدل 5050 احتمالا تجربه پایدارتر و ثابتی ارائه می‌دهد و کاهش تنظیمات اغلب به خوبی عمل می‌کند. در مقابل، کارت گرافیک Arc B580 می‌تواند پیروزی‌های بزرگی در برخی عناوین کسب کند؛ اما در بازی‌هایی مانند Spider-Man 2 و Mafia The Old Country حتی با تنظیمات کاهش‌یافته به شدت دچار مشکل می‌شود. درایورهای اینتل به طرز چشمگیری بهبود یافته‌اند و مشکلات جدی در بازی‌ها اکنون کمتر رایج است؛ اما هنوز بازی‌هایی وجود دارند که با معماری Battlemage سازگار نیستند.

کارت گرافیک RTX 5050 سوپر رزولوشن برتری ارائه می‌دهد. فناوری DLSS 4 در رزولوشن 1080p به سادگی بهتر از XeSS به نظر می‌رسد. نسخه XeSS XMX روی کارت‌های گرافیک اینتل قابل استفاده است؛ اما همواره کیفیت تصویر DLSS 4 ترجیح داده می‌شود. این موضوع پویایی عجیبی ایجاد می‌کند؛ به طوری که Arc B580 احتمال بیشتری برای اجرای بازی‌ها در تنظیمات بصری نیتیو بالاتر دارد؛ اما RTX 5050 کیفیت تصویر ارتقاء مقیاس شده بهتری را در تنظیمات پایین‌تر ارائه می‌دهد.

شرکت انویدیا از پشتیبانی بسیار گسترده‌تر DLSS نیز بهره می‌برد. پشتیبانی از XeSS با توجه به سهم بازار کوچک اینتل به طور غافلگیرکننده‌ای قوی است و بسیاری از عناوین مدرن اکنون آن را شامل می‌شوند. فناوری DLSS در این مرحله تقریبا جهانی شده است؛ اکثر بازی‌های جدید از آن و اغلب از نسخه DLSS 4 پشتیبانی می‌کنند و بسیاری از عناوین قدیمی‌تر از نسخه‌های 2 یا 3 بهره می‌برند که همچنان قدرتمند هستند. در مقابل، پشتیبانی از XeSS نسبت به FSR 4 شرکت AMD در بازی‌های سال 2025 کمتر است و زمانی که یک بازی فاقد XeSS باشد؛ کارت‌های گرافیک اینتل اغلب به طور پیش‌فرض از FSR 3 یا 2.2 استفاده می‌کنند که هر دو در رزولوشن 1080p کیفیت ضعیفی دارند. پشتیبانی محدود از XeSS دلیلی است که این بررسی نسبت به مقایسه‌های DLSS و FSR شامل عناوین بنچمارک کمتری می‌شود؛ زیرا چندین بازی بزرگ مانند Kingdom Come Deliverance II اصلا XeSS را ارائه نمی‌دهند.

پیشنهاد نهایی

با در نظر گرفتن تمامی موارد، خرید Arc B580 به اکثر افراد پیشنهاد می‌شود. فناوری DLSS 4 عالی است؛ اما بسیاری از بازی‌های مدرن حتی در رزولوشن 1080p از 8 گیگابایت حافظه فراتر می‌روند و محدودیت حافظه RTX 5050 مکررا منجر به افت عملکرد یا کیفیت بصری می‌شود.

حافظه بیش از 8 گیگابایت برای بازیکنان عناوین جدید بلاک‌باستر (AAA) که تنظیمات High یا Ultra را ترجیح می‌دهند ضروری است و حافظه 12 گیگابایتی Arc B580 آن را بسیار مجهزتر می‌کند. تمرکز درایورهای اینتل نیز به شدت بر عناوین جدیدتر است که Arc را امروزه به جز موارد استثنایی به گزینه‌ای قابل‌اطمینان تبدیل می‌کند.

کارت گرافیک RTX 5050 به دلیل حافظه محدود و ارزش پایین در برابر قیمت نسبت به مدل‌هایی مانند RTX 5060 انتخاب مناسبی در قیمت 250 دلار نیست. خرید این مدل تنها در صورتی منطقی است که عمدتا بازی‌های قدیمی‌تر و سازگار با حافظه 8 گیگابایت را اجرا کنید و صرفا ارزان‌ترین کارت گرافیک نسل فعلی انویدیا را بخواهید. این توجیه چندان قوی نیست؛ اما سوپر رزولوشن بهتر و پشتیبانی قوی درایور از بازی‌های قدیمی تنها دلایل معناداری هستند که می‌توان برای انتخاب RTX 5050 بیان کرد.