به رنگ و بوی فدورا

اولین گردهمایی فدورایی
پنج‌شنبه هشتم مهرماه برای کاربران ایرانی فدورا روز فدورایی‌تری بود. در این روز، پارسیدورا به‌طور رسمی معرفی شد. همچنین برخی کاربران فدورا نیز به ارائه مطالبی در این همایش پرداختند. دلیل دیگر خاص بودن این مراسم، معرفی این همایش به‌عنوان اولین گردهمایی رسمی و عمومی کاربران فدورای ایران بود. قرار بود این مراسم که نیمی از آن جشن انتشار پارسیدورا بود، زودتر برگزار شود. تاریخ ابتدایی این مراسم چند هفته پس از انتشار فدورا ۱۳ بود که به دلیل مشکلات گوناگون به تأخیر افتاد. به همین دلیل نمی‌توان به این سمینار نام جشن انتشار را داد.

سالن اجتماعات
بزرگ‌ترین مشکل در برگزاری مراسم جشن انتشار و گردهمایی‌های اپن‌سورسی، نبودن سالن و مکانی با امکانات لازم است که دلیل آن نیز عدم وجود یک اسپانسر و حامی قدرتمند است. اما در همایش فدورا/پارسیدورا مؤسسه منظومه خرد، سنگ‌تمام گذاشت. منظومه خرد، مجموعه آموزشی دخترانه‌ای است که علاوه بر آموزش مطالب آکادمیک به دانش‌آموزان، آن‌ها را با فناوری‌های روز آشنا می‌کند. به‌عنوان مثال، در مقطع دبیرستان این مؤسسه، به دانش‌آموزان زبان‌های برنامه‌نویسی php یا پایتون، نحوه کار و آشنایی با سیستم‌عامل‌های ویندوز، مک و لینوکس و همچنین کار با مجموعه برنامه‌های اپن‌آفیس آموزش داده می‌شود. سرمایه‌گذاری خاص این مؤسسه برای آموزش برنامه‌های اپن‌سورسی به دانش‌آموزان سبب شد، سالن اجتماعات خود را که برای برگزاری چنین مراسمی کاملاً ایده‌آل بود، در اختیار جامعه کاربران فدورای ایران قرار دهد.

آغاز مراسم
مراسم در ساعت ۱۵:۳۰ با مقدمه و اجرای محسن سعیدی آغاز شد. ایشان در بخش آغازین صحبت‌های خود به یتیم بودن اپن‌سورس و نرم‌افزارهای آزاد در ایران اشاره کردند. دلیل این امر، رایگان بودن نرم‌افزار و عدم رعایت قانون کپی‌رایت است. سعیدی، تعداد کاربران عضوشده در انجمن فدورای ایران را ۱۴۰۰ نفر اعلام کرد و پس از آن در مقام مدیر انجمن فارسی فدورا اهم فعالیت‌های انجام‌گرفته را طی دو سال، از زمان آغاز به‌کار انجمن‌های فارسی فدورا برشمردند. ترجمه سی برنامه برای قرارگیری در فدورا ۱۴، ترجمه کامل برنامه نصب‌کننده و ترجمه بخش‌های اصلی سایت فدورا، باز شدن بخش مستندات فارسی فدورا، انتشار دیسک‌های جانبی و برنامه‌های تکمیلی فدورا از نسخه ۹ تا ۱۲ و همچنین بخش‌های پشتیبانی انجمن و ویکی سایت کاربران ایرانی فدورا از جمله این فعالیت‌ها بودند.
سعیدی، دلیل عدم انتشار دیسک تکمیلی فدورا با نام «دیسک سبز فدورا» برای نسخه ۱۳ را اعلام وجود و انتشار پارسیدورا عنوان کردند.

پارسیدورا برای ایرانیان
دومین سخنران این سمینار، هدایت وطن‌خواه، مدیر پروژه پارسیدورا، بود که در سخنرانی خود به دلایل انجام چنین حرکتی اشاره کرد.
وطن‌خواه، با بیان این مطلب که نخست قصد برگزاری جشن انتشار فدورا ۱۳ در دستور کار بوده اما به دلیل تأخیرهای پیش‌آمده نام و ماهیت این مراسم از جشن انتشار به سمینار فدورا/پارسیدورا تغییر پیدا کرده، افزودند، استفاده از فدورا برای کاربرانی که به اینترنت پرسرعت دسترسی ندارند، کمی مشکل است. این خود بهترین انگیزه برای ساخت یک توزیع جدید برای این دسته از کاربران بود. «پارسیدورا» نامی است که برای این توزیع جدید انتخاب شده که می‌توان از نام این توزیع جدید به ماهیت فدورایی آن پی برد. پارسیدورا حاوی کدک‌های صوتی و تصویری است که به‌طور پیش‌فرض در فدورا وجود ندارند و نصب آن در فدورا مستلزم دریافت بسته‌‌های باینری با حجم به نسبت زیادی از اینترنت است. علاوه بر آن، برنامه‌ها و تنظیمات دیگری نیز برای کاربران فارسی زبان تهیه شده‌است. دی‌وی‌دی‌های این نسخه پارسیدورا در دو ویرایش ۳۲ و ۶۴ بیتی توسط فروشگاه سیتو در محل همایش با مبلغ ۱۵۰۰ تومان فروخته می‌شد که درصدی از این فروش بابت کمک به انجمن‌های فدورا و پارسیدورا اختصاص خواهد یافت.

هسته لینوکس
هسته لینوکس موضوع مورد بحث سومین سخنران این مراسم بود. در این ارائه، زهرا خانی، در مورد انواع هسته‌ها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هسته لینوکس به ارائه مطلب پرداخت. ایشان هدف اصلی هسته را مدیریت منابعی مانند پردازنده، حافظه اصلی (RAM) و دستگاه‌های ورودی/خروجی دانست. ایشان انواع هسته‌ها را که شامل هسته‌های یکپارچه، میکروکرنل‌ها و هسته‌های هایبرید می‌شود، برشمردند و تفاوت آن‌ها را در میزان مدیریت پروسه‌های مختلف عنوان کرد. به‌عنوان مثال، در هسته‌های یکپارچه، سرویس‌های بیشتری نسبت به سایر انوع هسته‌ها پیاده‌سازی شده، در صورتی که در هسته‌های کوچک‌تر و سبک‌تری مانند میکروکرنل‌ها حداقل سرویس‌های ضروری مانند مدیریت حافظه و ارتباط میان پردازند‌ه‌ها داخل هسته قرار دارد و سایر سرویس‌های کم‌اهمیت‌تر مانند شبکه، در فضای کاربری پیاده‌سازی می‌شوند. خانی، هسته یکپارچه و قابلیت انتقال را از مهم‌ترین ویژگی‌های هسته لینوکس دانست و در ادامه به مدل توسعه و شماره‌گذاری نسخه‌های لینوکس پرداخت. وی در شرح شماره‌های نسخه لینوکس، این شماره‌ها را به ترتیب از سمت چپ به راست، نسخه هسته، بازبینی بزرگ، بازبینی کوچک و رقم آخر را نیز برای وصله‌های امنیتی و تصحیح خطاها بیان کرد.

نرم‌افزار آزاد در سیستم آموزش
احسان سلیمانی‌نیا، از مجموعه مؤسسه منظومه خرد، چهارمین سخنران این مراسم بود. وی نخست به شرح و دلایل استفاده از نرم‌افزارهای آزاد در مؤسسه منظومه خرد اشاره کرد و سپس به بیان برخی از کارها و آموزش‌های نرم‌افزارهای آزاد و اپن‌سورس برای دانش‌آموزان این مؤسسه پرداخت.
پس از پایان ارائه ایشان از شرکت‌کنندگان دعوت شد تا استراحت کوتاهی کرده و سپس ادامه سمینار را دنبال کنند.

ادامه سمینار
ادامه این مراسم در ساعت ۵ بعدازظهر با ارائه مصطفی دانشور، در مورد معرفی پروژه فدورا پیگیری شد. وی داشتن فضای ۲۰۰ مگابایتی برای نگهداری فایل‌ها، ایمیلی با نام دامنه پروژه فدورا، کمک به برگزاری جشن‌های انتشار و سمینارهای فدورا و ردهت و ارسال رایگان دیسک‌های فدورا را از جمله مزایای یک توسعه‌دهنده یا مترجم پروژه فدورا برشمرد و در ادامه به تشریح هر یک از این ویژگی‌ها و مزایا پرداخت. وی همچنین به بیان برخی تصورات نادرست درباره فدورا از جمله مناسب نبودن آن برای استفاده‌های دسکتاپ، پایدار و قابل اعتماد نبودن فدورا، نصب مشکل و بسته‌های RPM پرداخت و هر یک از تصورات نادرست فوق را با ارائه دلیل و برهان رد کرد.

آخرین ارائه‌دهنده!
آخرین مطلب سمینار را نیز من ارائه دادم! این ارائه در مورد ویژگی‌های فدورا ۱۴ بود که به زودی منتشر خواهد شد. نام نسخه آینده به افتخار دکتر رابرت لاولین، فیزیکدان و استاد فیزیک دانشگاه استنفورد، است که در سال ۱۹۹۸ موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شد. فدورا ۱۴ برای هر یک از گروه کاربران دسکتاپ، برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم، ویژگی‌های جدیدی خواهد داشت. به‌عنوان مثال، می‌توان به جایگزینی کتابخانه libjpeg-turbo به جای کتابخانه سنتی jpeg به منظور بارگذاری و ذخیره‌سازی سریع‌تر فایل‌های تصاویر jpeg و ویژگی spice یا پروتکل ساده برای محیط‌های کامپیوتری مستقل به منظور استفاده راحت‌تر کاربران از دسکتاپ‌های مجازی اشاره کرد. فدورا ۱۴ برای مدیران سیستم، فناوری EC2 را که فناوری متن باز آمازون برای پردازش ابری است و همچنین ipmiutil را برای کنترل از راه دور دقیق‌تر سرورها توسط فدورا به ارمغان آورده است. توسعه دهندگان و برنامه‌نویسان نیز می‌توانند از پایتون 2/7 و ابزارهای مهاجرت به پایتون سری سه، زبان برنامه‌نویسی D، چارچوب GNUstep و ابزار اشکال‌زدایی حافظه استفاده کنند.

پس از پایان ارائه‌ها، هدایت وطن‌خواه، به صورت نمادین پارسیدورا را روی یکی از کامپیوترهای مؤسسه منظومه خرد و برای آموزش به حضار نصب کرد.

گپ و گفت خودمانی
پس از پایان رسمی مراسم از کاربرانی که مایل به مطرح کردن پرسش‌ها و مشکلات خود در رابطه با فدورا بودند، دعوت شد تا در سالن کوچک‌تری به بیان مشکلات خود و گرفتن راهنمایی بپردازند. در نهایت، مراسم حدود ساعت ۷ بعدازظهر به پایان رسید.

نکات شیرین
از نکات شیرین این سمینار می‌توان به حضور کاربران سایر توزیع‌ها مانند دبیان، اوبونتو و جنتو اشاره کرد. این حرکت یک اقدام پسندیده‌ برای همیاری جامعه نرم‌افزارهای آزاد است و حضور کاربران سایر توزیع‌ها در همایش‌های توزیع‌های دیگر نشان از بلوغ فکری و پختگی این دسته از کاربران نرم‌افزارهای آزاد و اپن‌سورس دارد. نکته جالب توجه دیگر، حضور کاربرانی از شهرهای دیگر کشور مانند اصفهان بود که فقط به عشق یک نرم‌افزار آزاد، خستگی راه را بر خود خریدند.

سخن پایانی
در پایان، گروه اپن‌سورس ماهنامه سخت‌افزار از تمامی برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان در این مراسم به‌خصوص خانم حائری‌زاده، مدیر محترم منظومه خرد و آقای احسان سلیمانی‌نیا هماهنگ‌کننده این سمینار تشکر کرده و آرزو دارد تا در آینده جشن‌های انتشار و سمینار اپن‌سورسی پربارتر و پرطرفدارتر برگزار شود.

اشاره:
این همایش در حقیقت اولین گردهمایی رسمی کاربران فدورای ایران بود که با همت کاربران در سالن اجتماعات منظومه خرد برگزار شد و به نوعی رونمایی توزیع جدید پارسیدورا به شمار می‌رود.