ویندوز 10 در آستانه پایان دوره پشتیبانی معمول قرار دارد؛ البته کاربران می‌توانند با پرداخت هزینه یا فعال‌سازی پشتیبان‌گیری ابری تنظیمات کامپیوتر از طریق سرویس‌های مایکروسافت، این دوره را تمدید کنند. اکنون صدها میلیون کاربر با یک انتخاب روبه‌رو هستند؛ این‌که با سیستم‌عامل فعلی باقی بمانند، به ویندوز 11 مهاجرت کنند یا به‌طور کامل از سیستم‌عامل‌های غیر مایکروسافتی استفاده کنند. در چنین نقطه‌ای، بررسی دوباره یکی از موضوعات مهم ضروری به‌نظر می‌رسد؛ ویندوز داده‌های تله‌متری را از کاربران جمع‌آوری می‌کند؛ داده‌هایی که دستگاه به‌صورت خودکار درباره‌ی عملکرد، وضعیت یا مشکلاتش ثبت کرده و به سرورهای شرکت سازنده ارسال می‌کند.
داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط مایکروسافت در ویندوز 10 و 11
اگر میان ویندوز 10 و ویندوز 11 برای انتخاب سیستم‌عاملی که اطلاعات بیشتری جمع‌آوری می‌کند دچار تردید هستید، باید بدانید که هر دو نسخه از سیاستی مشابه برای جمع‌آوری داده استفاده می‌کنند. این موضوع از نسخه 1903 ویندوز 10 به بعد نیز صادق است.
مایکروسافت داده‌های تله‌متری را در دو دسته الزامی و اختیاری دسته‌بندی می‌کند. در ابتدا به داده‌های الزامی می‌پردازیم؛ داده‌هایی که به‌گفته این شرکت برای حفظ امنیت محصولات، به‌روزرسانی مداوم آن‌ها و همچنین ارائه اتصال یکپارچه به خدمات ابری ضروری هستند.
در برخی موارد، داده‌های الزامی فقط در صورت استفاده از یک سرویس خاص جمع‌آوری می‌شوند که در این‌صورت، «داده الزامی سرویس» نام می‌گیرند. به‌عنوان نمونه، قابلیت «یافتن دستگاه من» که یکی از تجربه‌های متصل در ویندوز به‌شمار می‌رود، تنها در صورت فعال‌سازی از موقعیت جغرافیایی استفاده می‌کند.
تجربه‌های متصل در ویندوز و داده‌های الزامی مرتبط
فهرست کامل تجربه‌های متصل مبتنی بر فضای ابری در ویندوز شامل موارد زیر است:
- سابقه فعالیت
- کلیپ‌بورد ابری
- واژه‌نامه شخصی‌سازی‌شده
- تاریخ و ساعت (برای سرویس زمان ویندوز)
- بهینه‌سازی تحویل (برای دریافت به‌روزرسانی‌ها)
- رمزگذاری دستگاه
- ایموجی
- کنترل با چشم
- ایمنی خانواده
- یافتن دستگاه من
- شروع به کار
- خدمات مکان‌یابی
- Microsoft Defender SmartScreen
- Phone Link
- Smart App Control
- سرویس عیب‌یابی
- تایپ صوتی
- پشتیبان‌گیری ویندوز
- برنامه Windows Insider
- امنیت ویندوز
- جستجوی ویندوز
- Spotlight
- ویجت‌ها
در صورت استفاده از هر یک از تجربه‌های فوق، داده‌های اضافی درباره دستگاه شما جمع‌آوری شده و در دسته «خدمات ضروری الزامی» قرار می‌گیرند. این اطلاعات ممکن است شامل جزئیاتی همچون داده‌های احراز هویت، گواهی‌نامه‌ها، تنظیمات پیکربندی، اطلاعات فعال‌سازی، داده‌های نصب دستگاه و تله‌متری شبکه باشد.
مایکروسافت اعلام کرده است در صورتی که کاربر از این سرویس‌ها بهره بگیرد، لازم است با جمع‌آوری این داده‌ها موافقت کند زیرا این اطلاعات برای عملکرد درست سرویس‌ها ضروری هستند. البته مشتریان تجاری هنگام استفاده از این خدمات کنترل دقیق‌تری بر داده‌های ارسال‌شده دارند، اما کاربران خانگی چنین امکانی ندارند.
داده‌های تشخیصی الزامی؛ حداقل داده‌های موردنیاز
علاوه بر موارد بالا، ویندوز دسته‌ای دیگر از اطلاعات تحت عنوان «داده‌های تشخیصی الزامی» جمع‌آوری می‌کند که به‌گفته مایکروسافت، حداقل داده‌های لازم برای حفظ پایداری سیستم‌عامل و سرویس‌های مرتبط هستند. این دسته در سه بخش کلی تقسیم می‌شود:
- داده‌های مربوط به اتصال و پیکربندی دستگاه: اطلاعاتی درباره دستگاه، پیکربندی آن و قابلیت‌های ارتباطی؛ مانند اطلاعات سازنده (OEM)، نوع پردازنده، پیکربندی حافظه، شبکه و دستگاه‌های جانبی.
- داده‌های عملکردی محصولات و سرویس‌ها: اطلاعات مربوط به سلامت سرویس‌ها یا دستگاه؛ مانند گزارش‌های خطای پایه و داده‌های مربوط به قابلیت اطمینان سیستم‌عامل.
- داده‌های نصب نرم‌افزار و موجودی سیستم: اطلاعات مربوط به نصب نرم‌افزار و به‌روزرسانی‌ها؛ مانند نسخه ویندوز، به‌روزرسانی‌های نصب‌شده، تنظیمات نرم‌افزار و فهرست برنامه‌های نصب‌شده.
داده‌های تشخیصی اختیاری؛ شش دسته اصلی
مایکروسافت به کاربران ویندوز 10 و 11 امکان می‌دهد در صورت تمایل، داده‌های بیشتری ارسال کنند. به‌باور این شرکت، این داده‌ها در بهبود تجربه کاربری و رفع خطاها مؤثر هستند، اما ارسال آن‌ها الزامی نیست. مایکروسافت راهنمایی برای دسته‌بندی این داده‌های اختیاری منتشر کرده که به شش گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- تاریخچه مرورگر: شامل فعالیت‌های مرورگر، سابقه جست‌وجو و تغییرات در پیکربندی مرورگرهای مایکروسافت
- اطلاعات دقیق‌تر از اتصال و پیکربندی دستگاه
- نمونه‌هایی از دیکته، تایپ و نوشتار به همراه جزئیات تبدیل ورودی به متن
- اطلاعات دقیق‌تر از عملکرد محصولات و سرویس‌ها نسبت به داده‌های الزامی
- آمار استفاده از محصولات و سرویس‌ها؛ مانند اجرای برنامه‌ها و استفاده از اجزای مختلف سیستم‌عامل
- جزئیات بیشتر از نصب نرم‌افزار و موجودی نسبت به بخش الزامی
تفاوت بین کاربران سازمانی و کاربران خانگی
همان‌طور که گفته شد، مشتریان سازمانی و مدیران فناوری اطلاعات دسترسی دقیق‌تری به تنظیمات حریم خصوصی و مدیریت داده‌ها دارند، اما کاربران معمولی چنین امکانی ندارند. با وجود این، برخی کاربران حرفه‌ای ممکن است با ترفندهای شبکه‌ای راهکارهایی برای کنترل بیشتر بیابند.
تنظیمات حریم خصوصی در ویندوز
در هر دو نسخه ویندوز 10 و 11، مسیر زیر برای دسترسی به تنظیمات حریم خصوصی قابل استفاده است:
Settings > Privacy > Diagnostics and feedback
در این قسمت، کاربر می‌تواند میزان داده‌هایی که به مایکروسافت ارسال می‌شود را تعیین کند. همان‌طور که توضیح داده شد، گزینه‌ها شامل داده‌های الزامی و اختیاری هستند. اگر نسبت به حریم خصوصی حساس هستید، انتخاب داده‌های الزامی مناسب‌تر خواهد بود. البته هیچ گزینه‌ای برای غیرفعال‌سازی کامل انتقال داده‌های تله‌متری وجود ندارد.
با اسکرول به پایین این بخش، گزینه‌هایی برای تایپ، دیکته و تجربیات شخصی‌سازی‌شده مانند تبلیغات هدفمند نیز مشاهده می‌شود که امکان فعال یا غیرفعال‌سازی آن‌ها بر اساس ترجیح کاربر وجود دارد.
ابزار Diagnostic Data Viewer؛ بینش بیشتر برای کاربران آگاه
یکی از ابزارهای مهم موجود در همین بخش از تنظیمات، Diagnostic Data Viewer است. با فعال‌سازی گزینه «مشاهده داده‌های تشخیصی»، کاربر می‌تواند محتوای تمام داده‌های الزامی و اختیاری ارسال‌شده به مایکروسافت را بررسی کند. البته این قابلیت حدود 1 گیگابایت از فضای حافظه را اشغال می‌کند، اما برای کاربرانی که به حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند ابزار مفیدی است.
در نهایت؛ همه‌چیز بستگی به میزان اهمیت حریم خصوصی دارد
در پایان، این‌که تا چه اندازه نسبت به حریم خصوصی حساس هستید و تا چه حد به مایکروسافت اعتماد دارید، عامل تعیین‌کننده در انتخاب‌ها است. بسیاری از کاربران معمولی حتی متوجه نمی‌شوند که کامپیوتر آن‌ها چه داده‌هایی به سرورهای مایکروسافت ارسال می‌کند. با این حال، وجود مستندات عمومی و شفاف درباره این موضوع برای کاربران علاقه‌مند به حریم خصوصی اقدامی مثبت به‌شمار می‌رود.
توسط 
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید