بررسی مادربرد سفید گیگابایت X670E AORUS PRO X

مقدمه: امروز به بررسی مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت می‌پردازیم. این مادربرد جزو معدود مادربردهای سفید جهان است که برای پلتفرم AM5 ساخته شده و هم اکنون جزو گزینه‌های محبوب سازندگان سیستم و کاربران خوش سلیقه است. اما سفید بودن، تنها خصوصیت برجسته این مادربرد نیست. شرکت گیگابایت یک خروجی اختصاصی HDMI را به این مادربرد اضافه کرده است که از آن می‌توان برای اتصال یک مانیتور FHD مخصوص در درون کیس برای نمایش سنسور‌ها بهره گرفت.

اتصال LAN سرعت 2.5 گیگابایتی و همچنین اتصال شبکه بی سیم Wi-Fi 7 از دیگر خصوصیاتی است که این مادربرد عروس را از دیگر مادربردهای X670E متمایز می‌کند. بریم به سراغ بررسی.

معرفی محصول:

شرکت AMD تا به امروز مجموع چهار مدل چیپست را برای همراهی با پردازنده‌های رایزن 7000 روانه بازار کرده است. مادربردهای X670E و X670 مجهز به 2 چیپست ترکیبی هستند و مدلهای B650E و B650 فقط دارای یک چیپست می‌باشند. مهمترین تفاوت این مادربرد‌ها در بحث تعداد خطوط PCIe Lanes و تعداد درگاه‌های USB آنهاست، که در مدل X670E حداکثر امکانات و تعداد این خطوط و درگاه‌ها را برای کلاس کاربری شاهد هستیم.

مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت، پس از مدل Xtreme و Master، سومین مادربرد گیگابایت مجهز به چیپست X670E است که به بازار عرضه شده است.

در حالیکه برای تجربه سرعت خارق العاده حافظه‌های SSD از نوع PCIe Gen.5 بر روی پلتفرم Z790 اینتل مجبور به دزدی خطوط PCIe Lanes از کارت گرافیک هستید، اما در پلتفرم AMD با سربلندی می‌توان حداقل یک حافظه  SSDاز نوع Gen.5 را بدون دست اندازی به خطوط PCI از کارت گرافیک استفاده کرد.

اما اگر نیاز به تعداد بیشتری درگاه M.2 مجهز به پهنای باند Gen.5 باشید، مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت هوای شما را با دو درگاه M.2 از نوع Gen.5 دارد.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد X670E AORUS PRO X گیگابایت تم سفید دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، اعم از VRM قدرتمند 2+2+16 فازی، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، ارتباط سریع شبکه Wi-Fi 7، دکمه برجسته آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• بج فلزی Aorus
• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• چهار عدد کابل ساتا
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل G-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

جای کابل اکستنشن ARGB در میان وسایل همراه و همچنین استیکر خالی بود.

طراحی و امکانات سخت افزاری:

مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت سایز ATX دارد. از نظر ظاهر حرفی نیست جز ستایش زیبایی. طراحی این مادربرد ترکیبی است از رنگ سفید و نقره ای که بی شک در کیس‌هایی که به نورپردازی مجهز هستند، درخشش فوق العاده ای را از خود نشان می‌دهد. در گارد بالای پنل I/O نام زیبای Aorus نوشته شده است و حالت آینه شفاف دارد و به زیبایی نور را منعکس می‌کند.

نام آئوروس مجهز به نورپردازی ARGB است که وقتی روشن می‌شود جلوه ی مادربرد را دوچندان می‌کند.

پشت PCB مادربرد به رنگ طوسی است.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

هر دو سوکت دارای آرمور و سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد.

در سمت چپ تصویر، به ترتیب، سه هدر PWM مخصوص فن داریم که به ترتیب متعلق به CPU_FAN، CPU_OPT، و PUMP واتر کولر.

شرکت گیگابایت خیال کاربر را برای اتصال پمپ راحت کرده است. اولا کلیه هدر‌های فن روی مادربرد قادر به تامین 2 آمپر نیرو برای اتصال فن و پمپ هستند، بنابراین بدون کوچکترین افت توان، تمام هدر‌های فن می‌توانند به عنوان هدر پمپ نیز مورد استفاده قرار گیرند و یا به هر هدر این مادربرد می‌توان تا 4 فن را متصل کرد.

پس از آن دو خروجی نورپردازی، یکی 4 پین – 12 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی RGB، و دیگری 3 پین – 5 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی ARGB قرار دارد.

حاشیه سمت راست مادربرد، از بالا به ترتیب، دکمه مینیاتوری پاور و دکمه ریست قابل برنامه ریزی دیده می‌شوند.

کانکتور 24 پین و تعداد 3 عدد هدر فن PWM، سپس یک خروجی USB Type C از نوع 20Gbps نیز برای فرانت پنل کیس در این بخش حضور دارد.

در سمت چپ هدر مخصوص اتصال Thunderbolt 4، و در کنار آن درگاه HDMI داخلی است که برای اتصال مانیتور سنسورها می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

هر 4 اسلات رم در مادربرد X670E آئوروس از نوع تقویت شده است که می‌تواند تا 192 گیگابایت رم از نوع DDR5 را با پشتیبانی از فرکانس کاری بالای 8000 مگاهرتز، پذیرایی کند.

اهرمPCIe Easy Latch  ابتکار جدید گیگابایت برای رهایی از مشکل آزاد سازی قفل اسلات کارت گرافیک در نسل جدید X670E است.

کارت‌های گرافیک امروزی بک پلیت‌های بسیار ضخیم و درشتی دارند، زمانی که درون اسلات گرافیک روی مادربرد قرار میگیرند، قفل اسلات PCI Express با وجود سینک‌ M.2 بالای آن، عملا از دسترس خارج می‌شود.

اهرم Easy Latch به کاربر کمک می‌کند تا به راحتی بتواند ضامن اسلات گرافیک را آزاد کند.

مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست از نوع PCIe Gen.4، به ترتیب با پهنای باند x4 و x2 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند. خوشبختانه دیگر SLI از طرف سازندگان گرافیک پشتیبانی نمی‌شود بنابراین، پشتیبانی از آن هم در مادربرد‌های جدید وجود ندارد.

تعداد 4 درگاه SATA III نیز در این بخش حضور دارند، و در کنار آنها درگاه فرانت پنل USB 3 قرار دارد.

مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت تعداد 4 درگاه M.2 دارد که تعداد دو درگاه فوقانی مستقیما به پردازنده متصل هستند.

در صورتی که از درگاه اول زیر پردازنده استفاده کنید، مشکلی برای درگاه کارت گرافیک نخواهد بود، اما اگر در درگاه زیر اسلات گرافیک استفاده کنید، پهنای باند کارت گرافیک نصف خواهد شد.

دو درگاه پایین M.2 از نوع PCIe Gen.4 و به چیپست متصل هستند. استفاده از آنها محدودیتی برای کارت گرافیک به همراه ندارد.

هر 4 درگاه از سیستم خنک کننده مجهز به پد‌های حرارتی دو طرف بهره می‌برد. گیگابایت از مکانیسم جدید لچ‌های فنری برای بستن حافظه‌های M.2 بهره گرفته تا کاربران دیگر دشواری بستن پیچ‌های ریز حافظه‌های M.2 را نداشته باشند.

کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده درگاه‌های M.2 مادربرد PRO X در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی که مخصوص حافظه‌های Gen.5 است، نیز، کیفیت و سنگینی مثال زدنی دارد.

سینک‌های خنک کننده M.2 روی مادربرد نیز بدون نیاز به پیچ با لچ‌های مخصوص بسته می‌شوند. بنابراین باز کردن آنها کاملا Tool-less است و نیازی به ابزار ندارد.

در حاشیه پایین مادربرد از سمت چپ تصویر، هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس قرار دارد. سپس یک هدر فن 4 پین و یک درگاه از نوع USB 3.0 برای اتصال به فرانت پنل کیس تعبیه شده است.

پس از آن دو خروجی USB 2.0 فرانت پنل، یک هدر 4 پین فن PWM، و دو خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین RGB و یک خروجی 3 پین ARGB قرار گرفته اند. در آخر نیز سوکت مخصوص HD Audio فرانت پنل حضور دارد.

در بخش صوتی، مادربرد X670E Aorus PRO X مجهز به چیپ Realtek ALC1220-VB است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون به کار گرفته است. چیپ 1220 اگرچه مربوط به نسل‌های پیشین است، اما همچنان عملکردی پرقدرت دارد و ‌می‌تواند انواع هدفون‌ها و اسپیکر‌های حرفه‌ای را تغذیه کرده و شما را از هر لحاظ نسبت به داشتن یک کارت صدای پر قدرت بی نیاز کند.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل سه درگاه جک صوتی، درگاه 2.5 گیگابیتی LAN، تعداد 3 عدد USB 10Gbps که سه عدد از نوع A، و یک درگاه USB 20Gbps از نوع C، چهار درگاه USB 5Gbps به همراه 4 درگاه USB 2.0 نیز در این بخش حضور دارند. یک درگاه HDMI هم برای خروجی تصویری گرافیک مجتمع در نظر گرفته شده است.

دو اتصال طلایی رنگ هم برای اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wi-Fi 7 و بلوتوث نسخه 5.4 قرار داده شده است. گیگابایت دکمه Q-Flash Plus مخصوص به روز رسانی بایوس را نیز در این بخش قرار داده است.

با برداشتن سینک‌های VRM به سراغ مدار تغذیه می‌رویم. بخش VRM مادربرد X670E Aorus PRO X توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت یک مدار 16 فازی را فقط برای تغذیه V-Core پردازنده در نظر گرفته است.

این مدار توسط کنترلر PWM هشت کاناله مدل Infineon XDPE192C3B به صورت تیمی‌مدیریت می‌شود.

هر کانال این کنترلر به دو فاز 70 آمپری از نوع Infineon TDA21472 متصل است. این شانزده فاز Smart Power Stage هفتاد آمپری مجموع 1120 آمپر نیرو را برای پردازنده فراهم می‌کنند که رقمی‌‌‌‌بسیار فراتر از نیاز گشنه ترین پردازنده رایزن 7000 است. گیگابایت همچنین 2 فاز 60 آمپری از نوع Onsemi NCP303160 را برای SOC که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 90 آمپری Renesas ISL99390 را برای تغذیه دیگر بخش‌های پردازنده استفاده کرده است.

شرکت گیگابایت از سینک‌های چند طبقه با روکش نانوکربن برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است. سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت 8 میلیمتری را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

سیستم تست:

بررسی کارایی

برای تست مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت، از پردازنده Ryzen 9 7950X استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های سری 7000 رایزن است.

لازم به ذکر است، حداکثر دمای کاری عادی این پردازنده تحت لود بر روی CCD1، (که نیمی‌‌از هسته‌ها را شامل می‌شود) به 92.6 درجه سانتیگراد می‌رسد و شرکت AMD دمای کاری 95 درجه را برای این پردازنده طبیعی قلمداد می‌کند. شاید در ظاهر 95 درجه دمای دلچسبی نباشد اما بازهم جای شکرش باقی است مثل 13900K با دمای بالای 100 درجه دست و پنجه نرم نمی‌کنیم.

با توجه به دمای بالای پردازنده از اورکلاک آن خود داری می‌کنیم.

دمای VRM این مادربرد نیز در سخت ترین شرایط، به حداکثر 47 درجه رسید که در رنج مطلوب قرار دارد. به سراغ جداول تست‌ها می‌رویم.

نتیجه گیری:

مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت در دسته High End محصولات AM5 این شرکت محسوب می‌شود. امکانات گسترده و اتصالات متنوع، در کنار کیفیت ساخت فوق العاده بالا، از خصوصیات این مادربرد است.

تم سفید و جذاب این مادربرد، هر ست آپی را زیبا می‌کند. از نظر امکانات نوین، شرکت گیگابایت این مادربرد را به اتصال جدید Wi-Fi 7 و مجهز کرده است. خروجی اضافی HDMI که روی مادربرد نصب شده، اگرچه در ایران فعلا چندان کاربرد ندارد اما در آینده با ورود کیس‌های مجهز به نمایشگر، به کار خواهد آمد.

از نظر سازگاری با رمهای DDR5 شما به راحتی می‌توانید از تمام رمهای مجهز به استاندارد XMP و یا EXPO استفاده کنید. مادربرد X670E Aorus PRO X گیگابایت به دلیل سال ساخت جدید، بدون نیاز به آپدیت می‌تواند تمام رمهای روز را پشتیبانی کند.

چهار درگاه M.2 که دوتای آنها به پهنای باند PCIe Gen.5 مجهز هستند، سینک‌های ضخیم با پد حرارتی دو طرفه، امکان استفاده از همه مدل SSD نوع NVMe را به شما می‌دهند.

استفاده از این مادربرد X670E گیگابایت را به همه کاربران خوش سلیقه توصیه می‌کنیم. این مادربرد در بازارهای جهانی به قیمت 300 دلار به فروش می رسد و در صورت موجودی در ایران با ضمانت 3 ساله تعویض آواژنگ عرضه خواهد شد.

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوبی که در تست‌ها شاهد بودیم، و همچنین عملکرد مناسب، امکانات خوب، و کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، به ترتیب، نشان پیشنهاد شده توسط سخت افزار و نشان طراحی برتر را به آن اهدا می‌کنیم.