حرکت موردعلاقه مارک زاکربرگ چیست؟ کپیکردن، شکار استعدادها و تکرار این چرخه. همین استراتژی او را به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل کرد. اکنون، زاکربرگ این تاکتیک را برای بزرگترین چالش زندگیاش بازآفرینی کرده است: رقابت در حوزه هوش مصنوعی.
شرکت متا، که پشت فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ قرار دارد، وارد دورهای از استخدام و خرید گسترده شده است. این شرکت با صرف مبالغ هنگفت، در حال جذب پژوهشگران برجسته هوش مصنوعی و خرید استارتاپهای مرتبط است تا به هر قیمتی که شده با OpenAI، گوگل و تازهواردهایی مثل دیپسیک رقابت کند. این تلاشی همهجانبه است تا دنیای فناوری و سرمایهگذاران را قانع کند که متا هنوز در رقابت هوش مصنوعی اهمیت دارد. اما نکته اینجاست: زاکربرگ از دیگران بهرهبرداری میکند
اقدامات اخیر
در هفتههای گذشته، تیم هوش مصنوعی زاکربرگ این کارها را انجام داده است:
- استخدام استعدادهایی مثل الکساندر وانگ (همبنیانگذار Scale AI) برای رهبری یک واحد جدید به نام «AI Superintelligence».
- ارائه بستههای مالی بیش از 100 میلیون دلاری به پژوهشگران برجسته OpenAI و گوگل (هرچند بسیاری از آنها پیشنهاد را رد کردند.)
- خرید یا تلاش برای خرید استارتاپهایی مثل Scale AI و PlayAI که صداهای انسانی را برای مکالمات طبیعی شبیهسازی میکند.
- مذاکره با شرکتهای موفقی مثل Perplexity AI، Rybway و حتی Safe Superintelligence.
تا کنون، متا توانسته چندین نام بزرگ را جذب کند: لوکاس بایر، الکساندر کولسنیکوف، شیائوهوآ ژای (که قبلاً در OpenAI فعالیت داشت) و افرادی مثل تراپیت بانسال و جک ری که از گوگل دیپمایند جدا شدهاند. گفته میشود متا حتی تلاش کرده (و شکست خورده) تا پژوهشگران برجستهای مثل نوام براون از OpenAI و کورای کاووکچوغلو از گوگل را به خدمت بگیرد.
هدف این واحد چیست؟
ساخت سیستمهای هوش مصنوعی که از انسانها باهوشتر باشند. این حرکت زاکربرگ شبیه ضربه تانوس است: جمعآوری سنگها، زدن یک ضربه و رساندن خودش به خط مقدم هوش مصنوعی.
زاکربرگ همچنین پول زیادی صرف استارتاپها کرده است. متا 14.3 میلیارد دلار در Scale AI سرمایهگذاری کرده و در حال مذاکره برای خرید PlayAI است که عاملهای صوتی با صدای شبیه به انسان میسازد. همچنین مذاکراتی با Safe Superintelligence متعلق به ایلیا ساتسکور و آزمایشگاه جدید Thinking Machines به سرپرستی میرا موراتی انجام شده است.
اگر اینطور به نظر میرسد که زاکربرگ در حال خرید همه چیز از فروشگاه هوش مصنوعی قبل از خالیشدن قفسههاست، دلیلش این است که دقیقاً همین کار را انجام میدهد.
دستیار هوش مصنوعی متا، Meta AI، در حال حاضر قابل مقایسه با مدلهای پیشرفته OpenAI مثل GPT-4، گوگل Gemini 2.5 Pro یا DeepSeek R1 نیست. آن مدلها قابلیت استدلال دارند. مدل متا فقط میتواند پاسخ دهد. مثل این است که از یک کودک بخواهید استاد شطرنج را شکست دهد.
مشکل اینجاست: متا نهتنها میخواهد به رقبا برسد، بلکه میخواهد از آنها پیشی بگیرد. زاکربرگ میداند که نمیتواند سالها منتظر موفقیتهای درونی باشد. بنابراین کاری را میکند که همیشه در آن بهترین بوده است: کپیکردن، خریدن و مقیاسدادن.
این همان استراتژی فیسبوک است: استوریها، ریلز، تردز؛ همه برداشتهایی از ایدههای رقیب. و حالا هوش مصنوعی.
چرا این موضوع مهم است؟
متا در رقابت هوش مصنوعی عقب مانده است. ابزارهایی مثل ChatGPT، جمینای و R1 DeepSeek توانایی استدلال، برنامهریزی و حل مسئله دارند. هوش مصنوعی متا؟ هنوز در حال تمرین مکالمههای روزمره است و در حل مشکلات واقعی ضعف دارد.
هدف زاکربرگ چیست؟ ساخت هوش مصنوعی که بتواند فکر کرده و استدلال کند، درست مانند بهترین سیستمهای OpenAI و گوگل. انجام سریع این کار تا در مسابقه باقی بماند.
چرا حالا؟ مدلهای بعدی OpenAI در شرف منبعبازشدن هستند. این اتفاق میتواند آخرین مزیت متا را از بین ببرد: مدلهای رایگان و منبعباز هوش مصنوعی که توسعهدهندگان عاشق آن هستند.
زاکربرگ سال 2025 را سال هوش مصنوعی برای متا اعلام کرده است. باید هم اینطور باشد. کسبوکار تبلیغاتی شرکت تحت فشار بوده، تردز دچار مشکل شده و تیکتاک همچنان در حال گرفتن سهم اینستاگرام است. در همین حال، OpenAI به ایجاد شبکههای اجتماعی نزدیک میشود و تهدیدی جدی برای قلمرو متا به حساب میآید.
برنامه جدید متا تمرکز بر «عاملهای استدلالی» است، ابزارهای هوش مصنوعی که میتوانند مسائل را گامبهگام حل کرده، نه اینکه فقط جملات شما را تکمیل کنند. این عاملها میتوانند دستیارهای تجاری، رباتهای پشتیبانی مشتری یا حتی اپلیکیشنهای مصرفی آینده را تغذیه کنند.
متا ابتدا به یک چیز نیاز دارد: هوش واقعی
حتی سم آلتمن از OpenAI نیز از این موضوع انتقاد کرد و در پادکستی جدید با برادرش گفت که استراتژی متا واضح است: «کپیکردن OpenAI، شکار استعدادها، و هزینه بیشتر از همه.» اما آلتمن هشدار داد که کپیکردن فرهنگ نوآوری ایجاد نمیکند و فرهنگ چیزی است که در بلندمدت پیروز میشود.
آلتمن گفت: «شنیدهام که متا ما را بزرگترین رقیب خود میداند.» اما «تلاشهای فعلی آنها در هوش مصنوعی به اندازهای که امیدوار بودند موفق نبوده است. من به تلاشهای تهاجمی و آزمایش چیزهای جدید احترام میگذارم.»
او در ادامه افزود: «آنها شروع به ارائه پیشنهادات مالی بزرگ به تعداد زیادی از اعضای تیم ما کردند، مثل امضای قراردادهایی با مبلغ 100 میلیون دلار.» آلتمن گفت: «این واقعاً دیوانهکننده است.»
آلتمن حتی اعتیاد فیسبوک به جلب توجه کاربران را موردانتقاد قرار داد و گفت که OpenAI میخواهد «تنها شرکت فناوری باشد که خصمانه به نظر نمیرسد.» ترجمه این گفته: متا سعی دارد ذهن شما را کنترل کند؛ ما میخواهیم به آن کمک کنیم.
زاکربرگ همیشه یک دنبالکننده سریع بوده است، نه یک پیشرو. این استراتژی برای رسانههای اجتماعی کارساز بود. اگر تاریخ راهنما باشد، او احتمالاً چند موفقیت به دست خواهد آورد. او در جذب ویژگیها، گسترش سریع و شکستدادن رقبا با نیروی خالص بسیار خوب است. اما رقابت در هوش مصنوعی متفاوت به نظر میرسد. این حوزه به نوآوری مربوط میشود و تاکنون، بزرگترین حرکت متا در هوش مصنوعی، پولخرجکردن بوده است. اینکه آیا این کافی است تا در رقابتی که اصالت به اندازه منابع اهمیت دارد پیروز شود، هنوز مشخص نیست.
فعلاً، زاکربرگ شرط بسته که اگر بتوانید همه کسانی را که میدانند چگونه برنده شوند بخرید، ممکن نیست شکست بخورید. اما در دنیایی که هوش مصنوعی قدرت، حریم خصوصی و آینده کار را شکل میدهد، همه ما درگیر این مسئله هستیم که این استراتژیها واقعاً فناوریهای ایمن و مفید ایجاد میکنند یا فقط سروصدای بیشتر.
توسط 
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید