آموزش اورکلاک با مادربردهای MSI Z390 و توضیحات تکمیلی به همراه نتایج

همانطور که می دانید، “اینتل” پس از معرفی پردازنده های نسل 9 خود، موسوم به Whiskey Lake، امکان اورکلاک به فرکانس 5.0 گیگاهرتز و حتی بالاتر را در مدل های پرچمدار خود از جمله Core i9-9900K فراهم ساخته است که در تمامی 8 هسته خود، به این فرکانس دست خواهد یافت. در این میان مسئله دیگری که در افزایش دامنه فرکانس به این محدوده اهمیت دارد، برند و نوع “مادربرد” است. در روزهای اخیر به تفاوت های چیپست Z370 با Z390 اشاره کرده و جزئیات این مقایسه را برای شما عزیزان مطرح کردیم. در این مطلب قصد داریم تا به سراغ مادربردهای جدید MSI Z390 رفته و چگونگی دستیابی پردازنده های نسل 9 اینتل را به فرکانس 5.0 گیگاهرتز بررسی نماییم. با “سخت افزار” همراه باشید.

پردازنده های پرچمدار Core i9-9900K, i7-9700K و i5-9600K در این میان معرفی شده اند که به واقع رقبای AMD در مدل هایی Ryzen با هسته های متعدد هستند. شرکت MSI تعداد 9 مادربرد را با چیپست Z390 معرفی کرده است که میزبان این CPUها خواهند بود. به عنوان مثال مادربرد حرفه ای MEG Z390 ACE با مدار تغذیه 13 فاز رگولاتور معرفی شده است که به سادگی از پس اورکلاک و فرکانس های Turbo Boost در این پلتفرم بر خواهد آمد. در ادامه به چگونگی دستیابی و اورکلاک مادربردهای MSI Z390 خواهیم پرداخت.

اورکلاک چیست؟

این پرسش یک پاسخ بسیار ساده دارد؛ افزایش فرکانس در سخت افزارهایی مانند کارت گرافیک، پردازنده، حافظه رم و حتی مانیتور را Overclock می نماند. اینتل دارای یک فناوری انحصاری با نام Intel Turbo Boost است که به اورکلاک خودکار پردازنده های این شرکت می پردازد. همچنین اورکلاک با افزایش فرکانس بیش از حد و یا به عنوان مثال مادربردی که از پس از این عمل برنیاید نیز می تواند موجب آسیب رساندن به سخت افزارهای شما گردد.

کمپانی های سازنده مادربرد در سالهای اخیر اقدام به ایجاد یک بستر نرم افزاری سخت افزار-نرم افزاری کرده اند تا بدین ترتیب امکان اورکلاک را برای پلتفرم های سازگار، بهبود بخشیده و ساده سازند.

چیپست Z390 و پردازنده های Core i9000

اینتل در پردازنده های نسل 9 از ناقل حرارت Solder Thermal Interface Material به اختصار STIM استفاده کرده و به همین علت گردش تهویه در CPUهای Core i9-9900K, i7-9700K و i5-9600K بهبود یافت که امکان اورکلاک را میسر می سازد. به عنوان مثال Core i9-9900K می تواند با کمترین فشار و زحمت ممکن، در تمامی هسته های خود به فرکانس 5.0 گیگاهرتز دست یابد. باقی قابلیت های تراشه Z390 را در مطلب پیشین ارائه کرده و نیازی به تکرار آن دیده نمی شود.

چندین عامل کلیدی در افزایش فرکانس CPUهای نسل 9 تاثیر گذار هستند؛ ماسفت های تغذیه، طراحی مدار VRM و تعداد فازهای آن، خنک کننده CPU و خنک کننده مدار VRM را می توان از جمله مهمترین آنها دانست. افزون بر این موارد، کیفیت ریخته گری و سیلیکون ها نیز در بحث اورکلاک موثر هستند. در آنالیزهایی که انجام شده است، می دانیم که 3 گونه از تراشه های اینتل وجود دارد. سیلیکون های دسته A که 20 درصد از تولیدات را تشکیل داده و بهترین برای اورکلاک هستند.

سیلیکون های B که در دسته متوسط قرار گرفته و سیلیکون های C که چندان برای اورکلاک مناسب نیستند. این داستان تا بدانجا پیش رفته است که حتی برخی از فروشندگان، با دستچین کردن سیلیکون ها، مدل های A را با قیمت های بالاتر به فروش می رسانند.

در زمینه ارتباط فرکانس با ولتاژ در پردازنده های نسل 9 اینتل، آزمایشگاه MSI جدولی را ارائه کرده است که برای اورکلاکرها و کاربران عادی بسیار جالب توجه است. در این جدول می توانید نسبیت ولتاژ هسته (VCORE) با فرکانس را خواهید دید. هر چند که باید به یاد داشته باشید که همانطور که گفته شد، جنس و کیفیت سیلیکون نیز در این امر موثر است.

آموزش اورکلاک Core i9-9900K در مادربردهای MSI Z390

با این مقدمه چینی و ارائه توضیحات، به سراغ آموزش اصلی خواهیم رفت. شما با 2 شیوه می توانید اقدام به اورکلاک پردازنده های خود بر روی این مادربردها کرده و این 2 شیوه شامل برنامه نرم افزاری Command Center و BIOS/UEFI است که در این مطلب ابتدا به بخش اورکلاک از طریق بایوس خواهیم پرداخت.

1- وارد محیط بایوس می شویم

2- پس از فشردن کلید Del و وارد شدن به محیط بایوس، با فشردن کلید F7 می توانید وارد محیط پیشرفته (Advanced Mode) شوید.

3- سپس به تب تنظیمات اورکلاک (OC settings) می رویم. سپس گزینه OC Explore Mode را از حالت Normal به Expert تغییر می دهیم. اینک می توانید تمامی پارامترهای مهم به منظور اورکلاک را در این بخش مشاهده نمایید.

4- تنظیم ضریب پردازنده و ضریب حلقه: به منظور اورکلاک i9-990K در ابتدا به سراغ تنظیم ضریب CPU می رویم. از آنجایی که هدف ما اورکلاک به فرکانس 5.0 گیگاهرتز است، پس عدد 50 را در بخش CPU Ratio تایپ می کنیم. سپس نسبت حلقه (Ring Ratio) را بر روی 47 می گذاریم. شما می توانید ضریب Ring Ratio را نیز با توجه به علم و مقدار مورد نظر خود تعیین نمایید؛ اما بهتر است که این ضریب همواره 3 عدد کمتر از ضریب CPU باشد.

وضعیت CPU Ratio

در وضعیت CPU Ratio، شاهد دو قسمت با عناوین Fixed mode و Dynamic mode هستیم. در این بخش به شما پیشنهاد می کنیم که حالت ثابت یا Fixed mode را انتخاب نمایید. در وضعیت Dynamic Mode، فرکانس CPU بسته به اینکه آیا CPU بیکار یا تحت بار است، تغییر می کند.

5- تنظیم ولتاژ پردازنده (CPU Core Voltage)

برای افزایش فرکانس، نیازمند بالا بردن ولتاژ در هسته هستیم. برای این منظور به شما پیشنهاد می کنیم که برای i9-9900K 5GHz از ولتاژ 1.32 ولت، برای اورکلاک Core i7-9700K 5GHz از ولتاژ 1.37 ولت و برای اورکلاک Core i5-9600K 5GHz از ولتاژ 1.43 ولت استفاده نمایید. اگر شانس با شما همراه باشد، یک سیلیکون با کیفیت گیرتان خواهد آمد که به سادگی در این ولتاژ و فرکانس استیبل خواهد شد.

تنظیم خودکار ولتاژ هسته ها

در صورتی که از ولتاژ مناسب برای CPU خود بی اطلاع هستید، پیشنهاد می کنیم که وضعیت CPU Core Voltage را به صورت خودکار انتخاب نمایید. در این حالت بایوس MSI به صورت خودکار، با توجه به پردازنده شما، ولتاژ مناسب را بدان تزریق خواهد کرد. در این عمل حتی نوع CPU و میزان اورکلاک پذیری آن نیز توسط بایوس MSI اندازه گیری شده و بهترین ولتاژ اعمال می گردد.

با این وجود کیفیت سیلیکون و ریخته گری آنها متفاوت است؛ اگر چه مادربردهای MSI Z390 یک مکانیزم ولتاژ خودکار تعبیه شده است، اما این بدان معنی نیست که ولتاژ تزریق شده به CPU دقیقا همان مقداری باشد که پردازنده طلب کرده است. به عنوان مثال 2 پردازنده مشابه را در تصاویر زیر مشاهده خواهید کرد که برای اورکلاک به فرکانس 5.0 گیگاهرتز، 2 ولتاژ متفاوت را دریافت کرده اند.

وضعیت CPU Core Voltage

در وضعیت Core Voltage Mode، تعداد 5 حالت متفاوت موجود است که این مودها به شرح زیر است:

• Override Mode
• Adaptive Mode
• Offset Mode
• Override+Offset Mode
• Adaptive+Offset Mode

در حالت Override Mode، ولتاژ هسته ثابت نگه داشته می شود و تفاوتی نمی کند که CPU در حالت بیکار و یا زیر لود است. در حالت Adaptive Mode ولتاژ را بسته به اینکه آیا CPU زیر لود است یا خیر، تغییر می کند. در حالت Offset Mode، سیستم ولتاژ افستی را که شما به ولتاژ پیش فرض تنظیم می کنید اضافه می کند.

در حالت Override+Offset Mode و Adaptive+Offset، همانطور که از اسامی آنها نیز پیداست، ترکیبی از وضعیت ها را خواهیم داشت. اما برای اورکلاک بهتر است که وضعیت Override Mode را انتخاب نمایید.

کنترل کالیبراسیون CPU در وضعیت های لود

به طور معمول، مادامی که لود و یا بارگزاری CPU افزایش پیدا می کند، ولتاژ اصلی کاهش پیدا می کند. به این وضعیت اصطلاحا Vdroop گفته می شود. به واقع Vdroop با میزان بار پردازنده رابطه مستقیم دارد. Vdroop ممکن است باعث بی ثباتی سیستم شما در هنگام اورکلاک شود. برای این منظور مجبور به حفظ کالیبراسیون پردازنده هستیم تا با حفظ ولتاژ، از بی ثباتی اورکلاک جلوگیری نماید. در نتیجه به تب CPU Loadline Calibration رفته و بهترین حالت یعنی خودکار Mode 3 را انتخاب می کنیم.

6- غیر فعال کردن Intel C-State یا C-State: CPU State

قابلیت های Intel Power Management مانند C-State و Package C-State ممکن است اثرات منفی بر ثبات اورکلاک داشته باشد. توصیه می کنیم که C-State را غیر فعال کنید تا ثبات بیشتری بدست آید.

7- پایان کار و فشردن کلید F10 به منظور ذخیره سازی تنظیمات و خروج

پس از انجام تمامی تنظیمات، با فشردن کلید F10 اطلاعات را ذخیره کرده و سپس از محیط بایوس خارج می شویم. همانطور که می دانید، پس از فشردن کلید F10 پرسشی به منظور تائید انتخاب شما برای خارج شدن از محیط بایوس نمایان می گردد که با تائید آن، از بایوس خارج شده و سیستم مجددا راه اندازی می گردد.

8- تست هایی جهت اطمینان از ثبات اورکلاک و سیستم شما

به طور کلی پس از انجام هر اورکلاک، بهتر است تا با استفاده از برنامه های “تست استرس سیستمی”، ثبات و کارایی سیستم را بررسی نمایید. در صورتی که پایداری سیستم تایید شد، می توانید حتی مجددا با افزایش فرکانس و ولتاژ، مقادیر بالاتری را در اختیار گیرید.

اما در صورتی که گرمای پردازنده توسط خنک کننده دفع نمی شود، ولتاژ هسته را کاهش خواهیم داد. در ادامه چند نرم افزار تست استرس و پایداری سیستم را برای این منظور معرفی می کنیم که می توانید از انها استفاده نمایید:

• برنامه CPU-Z که می توانید با استفاده از آن، از مقادیر ولتاژ و فرکانس نیز مطمئن شوید
• برنامه Core Temp یا HWiNFO که برای تست دما نیز مناسب هستند
• برنامه Cinebench R15 که یک بنچمارک معتبر به حساب می آید
• برنامه های AIDA64 یا Prime95 v26.6 و Prime95 v27.9 به منظور انجام تست های استرس

سپس می توانید حتی بنچمارک و امتیازهایی که قبل و بعد از اورکلاک CPU بدست آمده است را بررسی کرده و از چگونگی افزایش توان پردازنده خود مطلع شوید. در تصاویر زیر، نتایج عملکرد CPUها در بنچمارک Cinebench R15 به تصویر کشیده است. همانطور که مشاهده می کنید، مقادیر امتیازها با میزان اورکلاک و افزایش ولتاژ درج شده است.

سخن پایانی:

مادربردهای MSI در طول سالیان گذشته موفق به کسب امتیازهای شگرفی در زمینه اورکلاک شده و رکوردهای متعددی را به نام خود ثبت کرده اند. مادربردهای MSI Z390 نیز با رشد چشمگیر قابلیت های OC در پلتفرم نسل 9 اینتل، نشان داده اند که برای افزایش فرکانس یک میزبان حرفه ای خواهند بود.

اگر به دنبال یک مادربرد حرفه ای به منظور استفاده از نهایت کارایی پردازنده های نسل9 اینتل هستید، مادربردهای Z390 از شرکت MSI را هرگز فراموش نکنید! به لطف استفاده از قطعات الکترونیکی حرفه ای، خنک کننده کارآمد مدار VRM، طراحی مدار VRM/PWM حرفه ای، سامانه خنک کننده جامع با مانیتورینگ بالا و ایجاد یک بایوس کاملا تخصصی، همان چیزی است که یک اورکلاکر بدان نیاز دارد.