مانند تمام وسایل دیگر، کامپیوتر و قطعات داخلی‌اش هم باید هر چند وقت یکبار تمیز شوند. این تمیز کردن برای قطعات کامپیوتری به نسبت وسایل دیگر اهمیت بیشتری دارد. چون پی‌سی‌ها دارای بخش‌هایی مثل مدارهای الکتریکی، چیپ‌ها، پین‌‌ها، پردازنده‌ها و فن هستند. اگر اشتباهی مثل وسایل دیگر تمیز شوند، ممکن است قطعات سیستم شما آسیب ببیند. گرد و خاک و کثیفی‌ها، مستقیم روی عملکرد سیستم شما تاثیر می‌گذارند. برای اینکه کامپیوتر خود را تمیز کنید بهتر است از ابزارهای مخصوصی استفاده کنید. تعدادی از بهترین ابزار های تمیز کردن کامپیوتر در بسته‌هایی به نام «کیت تمیز کننده / Cleaning Kit» به‌صورت یک پک قرار داده شده‌اند.
در این مقاله می‌خواهیم ابزارهایی که در کیت تمیز کننده برای تمیز کردن مانیتور، قطعات داخل کیس و کیبورد نیاز دارید را معرفی کنیم. همچنین در ادامه درصورت دسترسی نداشتن به ابزاری که گفته شد، وسایل جایگزینی معرفی می‌کنیم که در هر خانهای وجود دارد.
- معرفی ابزارهای تمیز کردن کامپیوتر
- وسایل خانگی
- مانیتور را با چه چیزی تمیز کنیم؟
- کارت گرافیک و CPU را با چه چیزی تمیز کنیم؟
- کیبورد را با چه چیزی تمیز کنیم؟
قبل از شروع تمیزکاری
قبل از اینکه بخواهید کامپیوتر خود را تمیز کنید، حتما اول سیستم خود را خاموش کنید و مدتی از آن استفاده نکنید تا کیس شما خنک شود. همچنین کابل برقی که به Power کیس‌تان متصل است را هم جدا کنید. پیشنهاد می‌کنیم که کیس خود را روی زمین یا میزی بگذارید که فضای دست زیادی داشته باشید. برای همین بهتر است بقیه کابل‌ها مثل کابل اسپیکر، VGA یا HDMI، کابل LAN و… را هم از کیس جدا کنید.
اگر تابه‌حال قطعات کامپیوتر خود را باز کرده‌اید و دوباره سر هم کرده‌اید، حتی پیشنهاد می‌شود که برای راحت‌تر و بهتر تمیز کردن، کارت گرافیک و مادربورد و CPU و حتی فن‌ها را باز کنید. باز کردن این قطعات اجباری نیست و خیلی از افراد بدون جدا کردن این‌ها، با موفقیت سیستم خود را تمیز می‌کنند. ولی بهتر است جدا شوند. چون وقتی قطعات سر هم هستند، تمیز کردن همه بخش‌های مثلا یک کارت گرافیک، راحت نیست، چون راه دست زیادی نداریم.
اگر هم تا الان باز نکرده‌اید، همیشه بار اولی وجود دارد. کار سختی هم نیست. نهایتا اگر برای اسمبل کردن به مشکل برخوردید، می‌توانید از ویدئوهایی که در اینترنت قرار دارند استفاده کنید.
بهترین ابزار های تمیز کردن قطعات کامپیوتر
اسپری هوای فشرده
تمام تعمیرکاران قطعات الکترونیکی، اللخصوص تعمیرکاران کامپیوترها از این اسپری استفاده می‌کنند. برای پاک کردن گرد و خاک از سطوحی مثل مادربورد، CPU و کارت گرافیک، چون این قطعات بسیار حساس هستند و نمی‌توان با آب آن‌ها را تمیز کرد، از اسپری هوای فشرده استفاده می‌کنند. این اسپری، از بهترین ابزار های تمیز کردن قطعات کامپیوتری است که پیشنهاد می‌کنیم حتما یکی از آن‌ها را داشته باشید. همانطور که از نامش مشخص است، با فشار دادن این اسپری، یک جریان قوی هوا با فشار به بیرون فرستاده می‌شود. این باعث می‌شود گرد و خاک به سمت دیگری بروند. علاوه‌بر اینکه اسپری هوای فشرده برای تمیز کردن گرد و خاک قطعات داخل کیس کاربرد دارد، حتی می‌توانید برای تمیز کردن فن‌ها و کیبورد هم از آن استفاده کنید.
طرز استفاده درست:
در اینجا چند نکته درباره شیوه استفاده درست از این اسپری را نام می‌بریم:
اسپری را صاف بگیرید: اگر یک اسپری هوای فشرده را در دست بگیرید، متوجه می‌شوید که ته قوطی آن، مایع قرار دارد. اگر برعکس بگیرید، به‌جای اینکه هوا بیرون بیاید آن مایع بیرون می‌آید. بهترین شیوه گرفتن، به‌صورت مستقیم روبه‌جلو است. البته اگر کمی مورب هم گرفتید اشکالی ندارد.
اسپری را تکان ندهید: بسیاری از افراد فکر می‌کنند که قبل استفاده از اسپری هوای فشرده باید آن را مثل برف شادی یا حشره‌کش‌ها تکان بدهند. ولی اینطور نیست.
در طول روز استفاده کنید: برای بهتر دیدن گرد و خاک، بهتر است در طول روز و در جایی استفاده کنید که نور زیادی داشته باشد.
زیاد فشار ندهید: اگر مدت زمان زیادی (حتی 4 ثانیه هم زیاد است) آن را نگه دارید، متوجه می‌شوید که فشار هوا کم می‌شود. 1 تا 2 ثانیه فشار هم کافی است.
مواظب مایع باشید: قبل از اینکه برای اولین بار اسپری را روی قطعات بزنید، اول روی هوا امتحان کنید تا ببینید که موقع فشار دادن، هوا بیرون می‌آید یا مایع. چون بعضی اسپری‌ها برای مصرف اول، مایع از خود بیرون می‌دهند.
از جاروبرقی کمک بگیرید: وقتی یک سطحی را اسپری زدید، آن سمتی که گرد و خاک به آن طرف پرتاب می‌شود، می‌توانید جاروبرقی را نگه دارید. اینطوری فورا گرد و خاک وارد جاروبرقی می‌شود و روی محیط اطراف‌تان نمی‌ریزد.
بعد از استفاده از اسپری هوای فشرده ممکن است قوطی آن سرد شود، که جای نگرانی نیست. فقط کافی است مدتی با آن کار نکنید تا سرمایش از بین برود. همچنین بجز اسپری، می‌توانید از «گردگیر شارژی» هم استفاده کنید. البته قیمت بسیار بیشتری دارد ولی از آنطرف هیچوقت تمام نمی‌شود.
دستمال میکروفایبر
به دستمال‌های میکروفایبر در ایران، «دستمال جادویی» و «دستمال همه کاره» هم می‌گویند. میکروفایبرها قدرت جذب بالایی دارند، برای همین گرد و خاک را به راحتی جذب می‌کنند. همچنین در دو نوع دستمالی و حوله‌ای به فروش می‌رسند. دستمال میکروفایبر برای تمیز کردن صفحه تلویزیون هم به کار می‌رود.
طرز استفاده درست:
قبل از شروع کار، مانیتور را از برق بکشید.
از دستمال کاغذی به‌جای دستمال میکروفایبر استفاده نکنید: دستمال کاغذی یا هر دستمال پارچه‌ای که پرز داشته باشد، می‌تواند به نمایشگر آسیب بزند. میکروفایبرها چون پرز ندارند، مناسب هستند.
به نرمی دستمال بکشید: هر فشار اضافه‌ای به صفحه نمایش مانیتور می‌تواند باعث آسیب رساندن به آن شود.
از شیشه پاک‌کن استفاده نکنید: محلول‌هایی مثل شیشه پاک‌کن و استون به نمایشگر صدمه می‌زنند. حتما نیازی نیست که از محلولی استفاده کنید و خود دستمال میکروفایبر، گرد و خاک را می‌گیرد. اما برای تاثیر بیشتر می‌توانید از الکل ایزوپروپیل یا محلول مخصوصی که در خود کیت تمیز کننده قرار دارد، استفاده کنید. البته همین الکل و محلول را هم باید روی خود دستمال بریزید نه روی نمایشگر.
مواظب گوشه‌ها باشید: دستمال کشیدن نمایشگر ممکن است گرد و خاک را به گوشه‌های مانیتور بفرستد. برای همین باید مواظب گوشه‌ها باشید. اگر از الکل یا محلول هم می‌خواهید استفاده کنید، باید خیلی بیشتر مواظب باشید.
جدا کننده کلید کیبورد (Keycap Puller)
کثیفی‌ها در زیر کلیدهای کیبورد هم می‌روند. برای عمیق‌تر تمیز کردن زیر کلیدهای کیبورد، بهتر است از یک «جدا کننده کلید کیبورد» استفاده کنید. با این وسیله، جدا کردن کلیدها بسیار راحت‌تر است. همچنین به آن «جدا کننده سوییچ» هم می‌گویند.
جدا کننده‌ها دو نوع دارند:
- پلاستیکی
- سیمی
جداکننده سیمی بهتر است یا پلاستیکی؟
سیمی بهتر است. چون پلاستیکی‌ها انعطاف پذیری کمی دارند، باید با فشار دادن به ته کلید برسند و دور آن قلاب شوند. همین ممکن است به کلیدها آسیب بزند و حتی آن‌ها را بشکند. ولی سیمی‌ها به راحتی دور کلید را می‌گیرند و جای دست بیشتری هم دارند. این جدا کننده معمولا در کیت تمیز کننده (Cleaning Kit) قرار دارد، ولی اگر نبود و اگر هم خودتان می‌خواهید کیبوردتان را اساسی تمیز کنید، موقع خرید حتما چک کنید که داخل کیت باشد.
طرز استفاده درست:
از کیبورد عکس بگیرید: قبل از جدا کردن کلیدها، از کیبورد عکس بگیرید تا جای دقیق کلیدها را بدانید.
کلیدها را عمودی بکشید: برای جدا کردن کلیدها، به‌صورت عمودی، به سمت بالا بکشید. سعی کنید مورب نکشید.
قلم و برس‌ها
در کیت تمیز کننده، انواع مینی برس‌های مخصوص، قلم و فرچه برای تمیز کردن سطوح قرار دارند. این قلم‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی ساخته شده‌اند که به شما کمک می‌کنند حتی غیرقابل دسترس‌ترین بخش‌ها را هم تمیز کنید.
نحوه استفاده صحیح:
قلم و برس را به آرامی روی سطوح بکشید: برای خراب نشدن سر قلم‌ها، بهتر است با نرمی استفاده کنید.
قلم و برس را تمیز کنید: بعد از اینکه کارتان تمام شد، خود قلم و برس را بشورید.
ژل تمیز کننده
برای تمیز کردن کیبورد بجز قلم و برس، می‌توانید از ژل تمیز کننده هم استفاده کنید. ژل‌های تمیز کننده از بهترین ابزار های تمیز کردن گرد و خاک کیبورد کامپیوتر است. قابلیت کشسانی ژل باعث می‌شود که در لای شیارهای کیبورد فرو برود. با قدرت چسبندگی بالایشان هم گرد و خاک را جذب می‌کنند. معمولا هم چندبار مصرف هستند. از این ژل‌ها می‌توانید برای تمیز کردن دریچه کولر ماشین هم استفاده کنید.
قبل از خرید، حتما تحقیق کنید. چون در بازار جنس‌های بی‌کیفیت هستند که وقتی بخرید، میبینید که ژل حالت آبکی دارد و زیاد از حد به دستتان می‌چسبد. اگر می‌خواهید آنلاین تهیه کنید، حتما نظرات بقیه افراد را بخوانید.
طرز استفاده درست:
از دستکش استفاده کنید: برای اینکه باکتری‌ها و آلودگی‌ها به پوستتان نخورد، بهتر است از دستکش استفاده کنید. البته دستکش‌های مثل دستکش ظرفشویی (نه دستکش یکبار مصرف).
فیلتر فن
یکی از بیشترین قسمت‌هایی که گرد و خاک می‌گیرد، فن‌های کامپیوتر هستند. چون سریعتر خاک می‌گیرند، به مراقبت بیشتری هم نیاز دارند. بهترین راه، نصب «فیلتر فن» است. این فیلترها مقدار زیادی از گرد و خاکی که می‌خواهد روی فن بشیند را می‌گیرد. هر چند وقت یکبار که می‌خواهید سیستم خود را تمیز کنید، می‌توانید فیلتر فن را جدا کنید، تمیز کنید و دوباره نصب کنید. یکی دیگر از ویژگی‌های خوب این فیلترها این است که دیگر لازم نیست نگران برخورد سیم‌های درون کیس به پره‌های فن باشید.
وسایل ایمنی
دستبند آنتی استاتیک
حتما تابه‌حال برایتان پیش آمده که به یک وسیله یا یک آدمی دست بزنید و یکدفعه احساس کنید که جرقه‌ای به دستتان خورده. این به دلیل وجود الکتریسیته ساکن (استاتیک) است. در بدن همه‌ی ما الکتریسیته ساکن ذخیره شده است. اگر به چیزی دست نزنیم، ساکن است. ولی وقتی دست می‌زنیم، الکتریسیته از حالت ساکن در می‌آید و مثل یک شوک به بیرون هجوم می‌آورد. درنتیجه وقتی که می‌خواهیم یک قطعه الکترونیکی را تعمیر یا تمیز کنیم، اگر به این موضوع توجه نکنیم، می‌تواند مشکل‌ساز شود. یعنی شما قطعات را با احتیاط تمام تمیز می‌کنید و بعد سیستم خود را اسمبل می‌کنید، ولی کامپیوتر روشن نمی‌شود. به این ویژگی، «Electrostatic Discharge / تخلیه الکتریسیته ساکن» می‌گویند. همچنین مخفف‌اش ESD است.
حالا سوالی پیش می‌آید: دستبند آنتی استاتیک چه‌کار می‌کند؟
وقتی شما این دستبند را می‌بندید، الکتریسیته ساکنی که روی بدن شما وجود دارد، به دستبند تخلیه می‌شود. اینطوری شما هیچ الکتریسیته‌ای از بدنتان به قطعات حساسی مثل CPU، رم و کارت گرافیک وارد نمی‌کنید و آن‌ها سالم می‌مانند.
آنتی استاتیک‌ها به شکل: دستبند، پابند، دستکش، لباس و پد ساخته می‌شوند.
محافظ و کاور
کاور دقیقا یک مورد ایمنی نیست ولی خوب است به آن اشاره کنیم. همیشه می‌گوییم: «پیشگیری بهتر از درمان است». بنابراین خرید کاور و محافظ برای کامپیوتر، بهتر از تمیز کردنش است. مثلا می‌توانید برای کیبوردتان یک محافظ بخرید. این محافظ هم حکم کاور برای جلوگیری از ورود گرد و خاک را دارد، هم نمی‌گذارد هیچ کثیفی دیگری مثل نوشیدنی، غذا یا کیک روی کیبورد بریزد.
برای مانیتور، کیس و موس هم کاور وجود دارد.
وسایل جایگزین خانگی
در صورتی که شرایط تهیه ابزارهای بالا را ندارید، در اینجا چند نمونه از وسایلی را معرفی می‌کنیم که در هر خانهای پیدا می‌شود:
مسواک یا برس ماشین اصلاح
به‌جای قلم و برس‌های مخصوص کیت تمیز کننده، می‌توانید از یک مسواک بلااستفاده یا برس ماشین اصلاح استفاده کنید.
گوش پاک‌کن
اگر قسمتی بود که مسواک و برس برای آن زیادی بزرگ بودند، گوش پاک‌کن جایگزین خیلی خوبی است. گوش پاک‌کن از بهترین ابزار های خانگی برای تمیز کردن قسمت‌های ریز قطعات کامپیوتری است.
جارو برقی
برای گرفتن گرد و خاک درون کیس یا روی کیبورد و مانیتور، انتخاب بسیار خوبی است. فقط مواظب باشید که نباید با قطعات کیس و مانیتور برخورد کند، چون ممکن است به آن‌ها آسیب برسد. سر جاروبرقی را با احتیاط در نزدیکی آن‌ها بگیرید تا گرد و خاک را جمع کند.
مانیتور را با چی چیزی تمیز کنیم؟
با دستمال میکروفایبر. اگر الکل ایزوپروپیل یا محلول مخصوص کیت تمیز کننده هم داشتید، می‌توانید روی دستمال بریزید.
کارت گرافیک و CPU را با چه چیزی تمیز کنیم؟
اسپری هوای فشرده، جاروبرقی، قلم و برس. اگر دستبند آنتی استاتیک هم داشتید، بسیار امن‌تر است.
کیبورد را با چه چیزی تمیز کنیم؟
اسپری هوای فشرده، جاروبرقی، قلم و جدا کننده کلید.
سوالات متداول
می‌توانیم از شیشه‌‌پاک کن برای تمیز کردن مانیتور استفاده کنیم؟
خیر. در هیچ صورتی نباید از شیشه پاک‌کن استفاده کنید.
کیت تمیز کننده چه ابزارهایی دارد؟
قلم و برس، دستمال میکروفایبر، محلول مخصوص و جدا کننده کلید. البته محتویات هر کیت تمیز کننده‌ای با دیگری فرق دارد.
می‌توانیم با دستمال کاغذی مانیتور را تمیز کنیم؟
خیر. دستمال کاغذی به دلیل داشتن پرز، به مانیتور آسیب می‌رساند.
بهترین ابزار های خانگی برای تمیز کردن کامپیوتر کدامند؟
جاروبرقی، گوش پاک‌کن، مسواک و برس از بهترین وسایل خانگی هستند.
مطالب مرتبط:
توسط 
توسط 
توسط 
دیدگاهتان را بنویسید