باج افزار ها (Ransomware) گونه ای از بدافزارها هستند که دادههای با اهمیت کاربر یا سازمان را، شامل، اسناد، تصاویر، ویدیو، دیتابیس (پایگاه داده) و… را رمزگذاری میکنند و با حذف نسخههای بکاپ (پشتیبان) آنها، از کاربر یا سازمان درخواست پرداخت «باج» می کنند تا اطلاعات را بازگردانی کنند. در اکثر باج افزار های امروزی پرداخت باید از طریق رمز ارز ها بخصوص بیت کوین انجام شود. برخی از کاربران این گونه از بدافزار ها را با نام ویروس باجگیر می شناسند!
انواع باج افزار
سه نوع اصلی از باج افزارها وجود دارد که شدت ایجاد خسارت در آن ها متفاوت است:
- Scareware: Scareware ها بر خلاف نامشان آنقدرها هم ترسناک نیستند. آن ها به این صورت عمل میکنند که با نمایش یک نوتیفیکیشن به شما هشدار میدهند که سیستم عاملتان به بدافزار آلوده شده است و برای پاکسازی باید این برنامه امنیتی را نصب کنید! احتمالاً با این هشدارهای آزار دهنده بمباران می شوید، اما سیستم شما کاملا ایمن و پاک است.
- یک آنتی ویروس قانونی هیچوقت از این طریق جذب مشتری نمی کند. زمانی که نرمافزار آن شرکت را روی سیستم خود ندارید، چگونه آنها متوجه حمله بدافزاری به سیستم شما شده اند؟! اگر در حال حاضر بر روی سیستم خود آنتی ویروس دارید، نیازی به پرداخت هزینه و نصب یک برنامه دیگر برای حذف ویروس و آلودگی ندارید و آنتی ویروس های معتبر و قانونی این کار را برای شما بصورت خودکار انجام خواهند داد.
- Screen Lockers: این نوع باج افزار، سیستم شما را کاملا قفل می کند و اجازه کار کردن با کامپیوتر را به شما نمی دهد. پس از بالا آمدن سیستم عامل، پنجره ای تمام صفحه باز می شود که ممکن است با یک مهر رسمی از سازمان های امنیتیِ دولتی همراه باشد و هشدار می دهد که یک فعالیت غیرقانونی در کامپیوتر شما شناسایی شده است و باید جریمه بپردازید! یادتان باشد که هیچ سازمان قانونی از این طریق، تخلفات را به شما اطلاع نمی دهد و از شما جریمه نمی گیرد. اگر واقعا فعالیتی غیر قانونی از کسی سر زده باشد، آن ها از کانال های قانونی وارد می شوند.
- Encrypting Ransomware: بدترین و خطرناک ترین نوع باج افزار است. این باج افزار فایل های شما را رمزگذاری می کند و برای رمزگشایی و بازگردانی آن ها، درخواست باج می کند. در این حمله باج افزاری به محض اینکه فایل ها رمزگذاری شوند، هیچ نرم افزار امنیتی، آنتی ویروس یا سرویس های بازیابیِ سیستم، نمی توانند فایلها را به شما بازگردانند، مگر اینکه باج را بدهید! در بیشتر موارد، اطلاعات برای همیشه از دست خواهد رفت. حتی اگر باج را پرداخت کنید، هیچ تضمینی وجود ندارد که فایل ها بازگردانی شوند.
باج افزارها چگونه کار می کنند؟
باج افزارها از رمزنگاری نوع نامتقارن استفاده می کنند. این رمزنگاری از یک جفت کلید (عمومی – خصوصی) برای رمزگذاری و رمزگشایی یک فایل استفاده می کند. جفت کلید توسط فرد مهاجم، برای هر قربانی به صورت منحصربفرد ایجاد می شود و کلید خصوصی که برای رمزگشایی فایل استفاده می شود، در سرور مهاجم ذخیره می گردد. تنها پس از دریافت مبلغ باج، کلید خصوصی در دسترس قربانی قرار می گیرد، البته متاسفانه باید بگوییم که همیشه هم اینگونه نیست! بدون دسترسی به کلید خصوصی، رمزگشایی اطلاعات تقریباً غیرممکن است.
انواع مختلفی از خانواده های باج افزاری وجود دارد. غالباً باج افزارها با استفاده از ایمیل های مخرب، کِرک کردن نرم افزارها و حملات هدفمند فیشینگ توزیع می شوند. پس از نفوذ باج افزار به یک سیستم، فایل آلوده تا زمان اجرا بر روی سیستم باقی می ماند.
باج افزار پس از نفوذ موفق به سیستم، با اجرای یک کد مخرب، فایل های با ارزشی مانند اسناد مایکروسافت (وُرد، اِکسل و…)، فایل های تصویری، دیتابیس و غیره را جستجو و رمزگذاری می کند. همچنین قادر است تا با اکسپلویتِ آسیب پذیری های شبکه، به کل سیستم های شبکه منتقل شده و آن ها را آلوده کند.
پس از رمزگذاری اطلاعات، قربانی مدت زمان محدودی فرصت دارد تا با پرداخت باج، ابزار رمزگشا را از مجرمان دریافت کند، در غیر این صورت اطلاعات او برای همیشه از بین می روند. اگر نسخه پشتیبان (بکاپ) از اطلاعات وجود نداشته باشد و یا آن ها هم رمزگذاری شده باشند، قربانی راهی جز پرداخت باج ندارد.
چگونه به باج افزار آلوده می شویم؟
آلوده شدن به باج افزار از طریق روش های مختلفی امکان پذیر است. یکی از متداول ترین روش ها، ایمیل های آلوده و مخرب است. این ایمیل ها شامل پیوست های PDF یا اسناد Word آلوده هستند و یا اینکه می توانند حاوی لینک هایی به وبسایت های مخرب باشند. این روش از انواع تکنیک های فیشینگ استفاده می کند تا کاربران را ترغیب به باز کردن ایمیل و کلیک بر روی فایل پیوست کند.
یکی دیگر از روش های آلوده شدن به باج افزار، دانلود از وبسایت های نامعتبر و کرک کردن نرم افزارهاست. کرک کردن کاری غیر اخلاقی و غیرقانونی است (به جز ایران البته). مجرمان سایبری از این فرصت استفاده کرده و با آلوده کردن فایل کرک به انواع بدافزارها و خصوصا باج افزار، اطلاعات کاربران را رمزگذاری می کنند. اینجا در امسی سافت زیاد می شنویم که پس از اجرای فایل کرک، اطلاعات کاربر رمزگذاری شده و تمامی آن ها را برای همیشه از دست داده است.
یکی دیگر از روش های محبوب، Malvertising یا استفاده از تبلیغات آنلاین برای توزیع باج افزار است که معمولا نیازی هم به تعامل کاربر ندارد. هنگام وبگردی (حتی سایت های معتبر) می توان کاربر را بدون نیاز به هیچ تعاملی به سرورهای آلوده هدایت کرد. این سرورها جزئیات مربوط به سیستم قربانی و حتی مکان آنها را فهرست بندی می کنند و سپس می توانند به راحتی سیستم مورد نظر را آلوده کنند. این روش معمولا از صفحات وب نامرئی برای انجام کارهای خود استفاده می کند و کیت اکسپلویت، از طریق این صفحات به سیستم نفوذ کرده و می تواند آن را آلوده کند. همه این فرآیندها بدون اطلاع کاربر اتفاق می افتد، به همین دلیل است که اغلب به این نوع حملات، drive-by-download می گویند.
چگونه از حملات باج افزاری جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از حملات باج افزاری و یا کاهش صدمات پس از حمله، حتما نکات زیر را در نظر بگیرید:
- بکاپ گیری منظم از اطلاعات: یکی از بهترین راه ها برای مقابله با باج افزارها، تهیه نسخه پشتیبان (بکاپ) در فضای ابری و یک هارد اکسترنال است. به این ترتیب، در صورت آلوده شدن به باج افزار، می توانید سیستم عامل خود را به سرعت تعویض کرده و نسخه های پشتیبان خود را بازگردانی کنید.
- ایمن سازی فایل های بکاپ (نسخه های پشتیبان): اطمینان حاصل کنید که نسخه های پشتیبان شما در یک حافظه ایمن هستند و قابل دسترسی توسط افراد غیر مجاز نیست. بسیاری از انواع باج افزارها به دنبال پیدا کردن فایل های بکاپ و رمزگذاری یا حذف آن ها هستند تا امکان بازیابی اطلاعات وجود نداشته باشد. بنابراین از سیستم های بکاپ گیری استفاده کنید که اجازه دسترسی مستقیم به فایل های بکاپ را نمی دهند.
- آنتی ویروسِ معتبر و بروز استفاه کنید: اطمینان حاصل کنید که تمامی کامپیوترها و دستگاه های شما توسط یک آنتی ویروس معتبر و با کیفیت محافظت می شوند. همچنین تمامی آنتی ویروس ها، سیستم عامل ها و نرم افزارهای دیگر خود را بروز نگه دارید، چرا که بروزرسانی ها شامل انواع پَچ های امنیتی هستند که در ارتقا امنیت سیستم بسیار موثرند. ترجیحا بروزرسانی خودکار را فعال کنید و یا از نرم افزارهای Patch Management استفاده کنید.
- وبگردی ایمن را تمرین کنید: مراقب باشید که کجا را کلیک می کنید. ایمیل ها و پیام های ناشناس و مشکوک را باز نکنید. نرم افزارهای مورد نیاز خود را تنها از وبسایت ها و منابع معتبر دانلود کنید. لطفا این مورد را بسیار جدی بگیرید چرا که استفاده از تکنیک های مهندسی اجتماعی و فیشینگ، برای ترغیب کاربران به دانلود و نصب بدافزار بسیار رایج شده است.
- فقط از شبکه های ایمن استفاده کنید: ترجیحا از شبکه های Wi-Fi عمومی استفاده نکنید، بسیاری از آنها ایمن نیستند و هکرها می توانند به راحتی به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند. حتما از یک VPN معتبر و با کیفیت استفاده کنید، که به شما امکان اتصال ایمن به اینترنت را در هر نوع شبکه ای می دهد.
- اطلاعات خود را بروز کنید: سعی کنید دانش پایه امنیت سایبری را بیاموزید و اطلاعات خود را در این حوزه بروز نگه دارید. در صورت تمایل می توانید از مطالب وبلاگ امسی سافت بازدید کنید. در این وبلاگ، در تلاش هستیم تا آخرین مقالات در حوزه امنیت اطلاعات و بدافزارها را به زبان ساده با کاربران به اشتراک بگذاریم. برای اطلاع از آخرین ابزارهای رمزگشای تولید شده توسط امسی سافت، می توانید به صفحه باج افزار امسی سافت مراجعه کنید.
- برگزاری جلسات و دوره های آموزشی در شرکت و سازمان: در صورتی که کسب و کار و شرکت شخصی خود را دارید، حتما برای اعضا و کارمندان شرکت خود به طور منظم جلسات آموزش امنیت فضای آنلاین برگزار کنید، تا بتوانید در شرکت خود از حملات فیشینگ و سایر تکنیک های مهندسی اجتماعی در امان باشید.
سلب مسئولیت: تیم تحریریه سختافزارمگ در تهیه محتوای رپورتاژ نقشی نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد.
دیدگاهتان را بنویسید