ویدیو آموزشی: انواع SSD ها از نظر نوع درگاه اتصال

Solid State Drive که به صورت مخفف SSD اس اس دی نوشته می شود، ذخیره ساز های پر سرعتی هستند که بدون اجزای حرکتی (مانند دیسک و یا هد) می توانند اطلاعات را به صورت دائمی بر روی تراشه های حافظه یا NAND FLASH ذخیره کنند. اس اس دی بهترین جایگزین برای هارد دیسک است که بدون ایجاد سرو صدا می تواند با سرعت بالا و تاخیر کم، به ذخیره کردن و یا نقل و انتقال داده ها بپردازد.

اس اس دی ها انواع مختلفی دارند و می توانند به درگاه های مختلفی متصل شوند. امروز در لابراتوار سخت افزار ویدیویی آموزشی برای شما خوانندگان گرامی آماده کرده ایم که در آن انواع اس اس دی های متداول در بازار را از نظر نوع درگاهشان شرح دادیم. امیدوارم این ویدیو مورد استفاده شما قرار گیرد.

در همین زمینه، فراگیری موارد زیر می تواند به درک بهتر اس اس دی ها و نحوه ی تعامل آنها با سیستم به شما کمک کند.

تعریف رابط Interface

در دنیای اس اس دی ها، به نوع ارتباطی که اس اس دی به وسیله آن به سیستم متصل می شود، رابط می گویند. دقت کنید، رابط Interface را با اتصال دهنده Connector اشتباه نگیرید. رابط قابل مشاهده نیست بلکه مطلبی فنی است و به اصطلاح به مسیر های ارتباطی داخلی سیستم اطلاق می شود. برای مثال مسیر رابط SATA، از درون چیپست مادربرد می گذرد و در صورتی که از اس اس دی مجهز به رابط SATA بهره می برید، آن را باید به درگاهی متصل کنید که به چیپست وصل باشد.

نمونه ی دیگر، رابط PCIe است که هم از پردازنده می تواند گرفته شود و هم از چیپست مادربرد، بنابراین شما 2 مسیر عمده برای برقراری ارتباط به وسیله رابط PCIe دارید، که باید برای شناخت آن به دفترچه مادربرد مراجعه کنید. اگر اس اس دی شما از رابط PCIe استفاده می کند، می توانید آن را هم از طریق مسیر های منتهی به چیپست و هم از طریق مسیر های منتهی به پردازنده متصل کنید.

رابط PCIe نسل های مختلفی دارد و می تواند X4 و X8 و یا X16 باشد. این اعداد پهنای باند PCIe هستند و بیانگر حداکثر سرعت نقل و انتقال داده ها می باشند. باید چک کنید اس اس دی مورد نظر شما از چه نوع رابطی برای برقراری ارتباط با سیستم استفاده می کند. برای مثال اس اس دی Adata XPG 8200 Pro از رابط PCIe Gen.3 X4 استفاده می کند بنابراین باید بررسی کنید کدام درگاه مادربرد به چنین رابطی مجهز است تا به آن متصل کنید.

انواع اتصال Connector

کانکتور شکل فیزیکی اتصال اس اس دی به مادربرد است. کانکتور اس اس دی می تواند از نوع SATA، M.2، U.2، و یا PCI Express باشد. البته قطعا همه ی شما با درگاه SATA آشنا هستید و نیازی به توضیح آن نیست. تنها مطلبی که باید به آن اشاره کرد این است که کلیه اس اس دی های روز مجهز به اتصال SATA از درگاه SATA III یا 6G پشتیبانی می کنند اما اگر مادربرد و یا لپتاپ شما SATA II دارد، نگران نباشید، همچنان می توانید از SSD های SATA III بر روی آنها استفاده کنید البته باکمی سرعت کمتر، اما ارزشش را دارد.

کانکتور U.2 اما یکی از اتصالات پر استفاده در محیط های سروری است و گاهی در برخی مادربرد های دسکتاپ و کلاس گیمینگ هم از این نوع کانکتور بهره گرفته شده است. درگاه U.2 به رابط PCIe Gen.3 X4 متصل می شود.

درگاه M.2 یا NGFF مخفف Next Generation Form Factor after mSATA می باشد، که جدیدترین درگاه استاندارد برای اتصال SSD در سیستم های قابل حمل است.در گاه M.2 از انواع اتصالات متداول اس اس دی های امروزی است که هم می تواند رابط SATA داشته باشد و هم رابط PCIe و یا هر دو همزمان با هم. برای مثال اس اس دی SATA مانند Adata SU800 M.2 از اتصال M.2 استفاده می کند.

اس اس دی های مجهز به رابط PCIe می توانند یا به صورت مستقیم به شکل کارت توسعه (مثل کارت گرافیک) مستقیما به شیار PCI Express متصل شوند و یا مانند Adata SX8200 Pro از اتصال M.2 استفاده کنند. اتصال M.2 انواع مختلفی دارد که آنها را به نام کلید از A تا M متمایز می کنند.

مهمترین نوع کانکتور M.2 برای اس اس دی ها، نوع کلید M و B است. نوع کلید M، می تواند به رابط PCIe X4 متصل شود، بنابراین امکان پشتیبانی از پروتکل NVMe را داراست. نوع کلید را می توانید از روی مشخصات مادربرد و یا لپتاپ خود بیابید تا اس اس دی مناسب آن را خریداری کنید.

در اس اس دی های M.2 SATA مشترکا از کلید B و M استفاده شده است، بنابراین این نوع اس اس دی ها دارای دو بریدگی در لبه ی خود هستند.

اینجا دقت کنید، هر مادربردی که کانکتور M.2 داشت، لزوما ممکن است با اس اس دی M.2 سازگار نباشد. باید نوع رابط متصل به درگاه M.2 را نیز بررسی کنید تا با اس اس دی مورد نظر شما سازگار باشد. برای مثال، کانکتور M.2 هم می تواند فقط به رابط SATA و یا فقط به رابط PCIe وصل باشد. و یا همزمان می تواند از هردوی این رابط ها پشتیبانی کند. بنابراین باید برای اطمینان از سازگاری اس اس دی مورد نظر خود، به غیر از نوع کانکتور، به نوع ارتباط آن هم توجه کنید و دفترچه مادربرد را مطالعه کنید.

انواع Socket های میزبان M.2

سوکت های میزبان M.2 سه نوع هستند که به دلیل ظرافت و باریکی، ابتدا در لپتاپ ها و Mini-PC ها رواج یافتند.

• سوکت 2 نوع 1، معمولا از کارتهای Wi-Fi، Bluetooth، NFC و Wi-Gig پشتیبانی می کند.
• سوکت 2 نوع 2، از کارتهای WWAN، SSD به صورت درایو کش، و WWAN+GNSS که مربوط به سیستم ناوبری جهانی است پیشتیبانی می کند. گاهی در برخی لپتاپ ها و مینی پی سی ها، سوکت نوع 2 از SSD های M.2 کوچک SATA نیز پشتیبانی می کنند، ولی باید برای اطمینان به دفترچه مادربرد مراجعه شود.
• سوکت 2 نوع 3، می تواند به رابط SATA و/یا PCIe متصل شود، بنابراین Socket 3 مهمترین سوکتی است که از اس اس دی های M.2 میزبانی می کند.

پروتکل چیست؟

پروتکل یک نرم افزار است و در حقیقت زبانی است که SSD به وسیله آن با سیستم ارتباط برقرار می کند و به این زبان با مادربرد صحبت می کند تا به انتقال و دریافت داده ها بپردازد. می توان گفت پروتکل، چهارچوبی نرم افزاری است که SSD و مادربرد به وسیله ی آن با هم تبادل اطلاعات می کنند.

• پروتکل AHCI

این پروتکل مخفف Advanced Host Controller Interface است و در زمان توسعه آن هارد دیسک ها مهمترین درایو های ذخیره سازی بودند. با ورود اس اس دی ها، از طریق بهینه سازی ها در Firmware کنترلر های SATA، عملکرد SSD های مجهز به این پروتکل بهبود پیدا کرد. توجه داشته باشید، کلیه SSD های مجهز به کانکتور SATA، از پروتکل AHCI استفاده می کنند. بنابراین برای اطمینان از اینکه سیستم و مادربرد شما قابلیت استفاده از SSD های مجهز به کانکتور SATA را داشته باشد، باید ابتدا چک کنید کنترلر SATA مادربرد شما از پروتکل AHCI پشتیبانی می کند یا خیر. بسیاری از مادربرد ها و لپتاپ های قدیمی فاقد پروتکل AHCI هستند و از حالت IDE استفاده میکنند که در این صورت اگر از اس اس دی استفاده کنید ممکن است به مرور زمان درایو شما کند و یا خراب شود.

• پروتکل NVMe

این پروتکل مخفف Non-Volatile Memory Express است و در زمان فراگیر شدن SSD ها ساخته شده و توسعه پیدا کرده است. مهمترین ویژگی این پروتکل استفاده از رابط PCIe است. رابط PCIe می تواند دارای کانکتور متداول شیار PCI Express و یا درگاه های M.2 و U.2 باشد. دقت کنید، اس اس دی های مجهز به پروتکل NVMe همه از رابط PCIe استفاده می کنند. بنابراین پیش از استفاده از اس اس دی های مجهز به پروتکل NVMe، باید ابتدا چک کنید مادربرد شما از پروتکل NVMe پشتیبانی می کند یا خیر.

متاسفانه گاهی اوقات نوع اتصال Connector، پروتکل Protocol و رابط Interface با هم یا به جای هم استفاده می شوند، و این موضوع درک تفاوت اس اس دی ها را کمی پیچیده می کند. برای مثال، SATA هم نام کانکتور است، و هم نام رابط، اما اسم پروتکل آن AHCI است.

فرم فاکتور Form Factor

استاندارد ابعادی اس اس دی ها گونه های مختلفی دارند که برای اس ای دی های 2.5 اینچی، این استاندارد مشخص است و تنها موردی که باید آن را عنوان کرد، اس اس دی های 2.5 اینچی U.2 کمی ضخامت بیشتری (بیش از 9 میلیمتر) دارند و از لحاظ ارتفاع بلند تر از اس اس دی های ساتا 2.5 اینچی هستند.

اس اس دی های HHHL مخفف Half Height Half Length هستند، به صورت کارت توسعه مشابه کارت گرافیک بر روی اسلات های PCI Express نصب می شوند.

و در آخر به سراغ سایز بندی اس اس دی های M.2 می رویم:

البته سایز 2280 متداول ترین سایز اس اس دی های M.2 به شمار می رود و اغلب دستگاه ها از این سایز اس اس دی پشتیبانی می کنند.

در پایان ضمن تشکر از شرکت معظم آونگ نماینده محترم شرکت Adata در ایران، امیدوارم این ویدیو و مطلب همراه آن، به بسیاری از سوالات و ابهامات مطرح شده در مورد اس اس دی ها پاسخ داده باشد.

هر گونه نظر، سوال یا مطلبی در مورد اس اس دی دارید، می توانید در بخش کامنت ارسال بفرمایید تا در خدمت شما عزیزان باشیم.