مقدمه:

ایسوس در نمایشگاه کامپیوتکس 2023، نسل سوم واتر کولر ریوجین را معرفی کرده است که مبتنی بر واتر پمپ نسل هشتمی Asetek ساخته شده است. بدون شک قیمت بالایی هم خواهد داشت. این درحالیست که نسل دوم ریوجین همچنان در بازار ایران موجود است و از قضا، قیمت مناسبی هم دارد. به همین خاطر، تصمیم گرفتیم خنک کننده ROG RYUJIN II 360 را در لابراتوار سخت افزار بررسی کنیم. امیدوارم خواندن این بررسی خالی از لطف نباشد.

تاریخچه:

در اساطیر ژاپن ریوجین Ryūjin الهه و پادشاه دریا است. این الهه به شکل اژدها است و نماد قدرت اقیانوس به شمار می‌رود. یکی از خصوصیات ریوجین آن است می‌تواند به انسان تغییر شکل دهد. همچنین ریوجین قادر به کنترل جریان‌های جزر و مد توسط جواهرات جادویی است. ایسوس این نام را برای واترکولرهای پرچمدار خود برگزیده است و در هر نسل جدید، یک عدد مدل آن را بالا میبرد.

خاطرم هست مهر ماه سال 1397 بود که در مراسم رونمایی از مادربرد‌های چیپست Z390 ایسوس، در مجموعه کارتینگ ورزشگاه آزادی تهران، اولین نسل از واترکولرهای ریوجین را از نزدیک مشاهده کردم. هیجان زیادی در رسانه‌ها برای این واترکولرها وجود داشت. این واترکولر مجهز به واتر پمپ نسل ششمی ‌اَسِتِک بود و برای اولین بار یک نمایشگر کوچک در پشت بلاک خنک کننده خود داشت که می‌شد دمای پردازنده را مشاهده کرد.

همچنین این اولین بار بود که یک واترکولر به صورت استاندارد از فنهای برند ناکتوا برای خنک سازی خود استفاده می‌کرد. اما وقتی واتر کولر ریوجین را از نزدیک زیارت کردم، آن شکوه و عظمتی که در رسانه‌ها داشت را منتقل نمی‌کرد. بیشتر شبیه یک واترکولر پلاستیکی بود با شلنگ‌های نازک که مهمترین خصوصیت آن فنهای بی صدای ناکتوا بود.

آن سال نشد ریوجین نسل اول را بررسی کنیم، اما در خرداد ماه 98، به دلیل پشتیبانی ریوجین از سوکت تردریپر، این واترکولر را همراه با مادربرد ROG ZENITH II EXTREME و پردازنده 3990X برای بررسی مادربرد در اختیار ما قرار دادند.

این موضوع هم خالی از لطف نیست که بگویم قبل از ما این قطعات در اختیار مجموعه دیگری بود که به دلیل بلد نبودن آنها از چگونگی تست گرفتن از پردازنده 3990X با ریوجین، با Throttle پردازنده مواجه شده و نتوانسته بودند بررسی موفقی از آنها داشته باشند.

علیرغم دیدگاه نه چندان امیدوارانه نسبت به ریوجین، پس از بستن آن بر روی 3990X که پردازنده ای با 64 هسته و 128 رشته پردازشی بود، متوجه شدم گرمای زیادی از رادیاتور آن به بیرون پرتاب میشود که تا به آن روز از هیچ واترکولر دیگری تجربه نکرده بودم. اگر گرمای زیادی از رادیاتور دفع شود نشانه عملکرد درست واترکولر است و همان موقع به قدرت و توانایی Asetek به عنوان سازنده اصلی این واتر کولر ایمان آوردم.

با اینکه شلنگ‌ها بسیار نازک بودند، اما به لطف عملکرد فوق العاده پمپ نسل ششم استک، توانستیم 3990X را رام کنیم و بدون Throttle کردن، تمام تست‌ها را از پردازنده با موفقیت بگیریم.

دو سال بعد از معرفی ریوجین نسل اول، ایسوس در اردیبهشت 1400 نسل دوم واترکولر‌های ریوجین را معرفی کرد. خنک کننده RYUJIN II از واترپمپ نسل هفتمی ‌اَسِتِک بهره می‌برد، و به جای یک نمایشگر OLED کوچک 1.7 اینچی، تمام پشت بلاک مجهز به یک پنل LCD بزرگ 3.5 اینچی مستطیل شکل است که به زیبایی هرچه تمام تر، اطلاعات مختلف سیستم را نمایش می‌دهد.

از جمله دیگر تغییرات عمده در ریوجین 2، جابه جایی لوله‌های اتصال به زیر بلاک برای کاهش مزاحمت برای اولین اسلات رم است. ایسوس ریوجین 2 را در 3 مدل تولید کرده است.

• مدل ساده ASUS ROG RYUJIN II 360 که مجهز به فنهای ناکتوا است و رادیاتور سایز 240 میلیمتری آن هم موجود است.
• مدل ASUS ROG RYUJIN II 360 ARGB که فنهای ناکتوا ندارد و از فنهای ARGB ساخت ایسوس استفاده می‌کند.
• نسخه سوم ASUS ROG RYUJIN II 360 EVA Edition که قاب پشت بلاک آن نقره ای رنگ است و این نسخه هم فاقد فنهای ناکتوا است و در عوض از فنهای ARGB ایسوس استفاده می‌کند.

اما شهرت و اهمیت ROG RYUJIN II 360 ایسوس به واسطه وجود فنهای ناکتوا بود، و دو نسخه دیگر که مجهز به فنهای ARGB بودند نه از نظر قدرت و نه از نظر نویز، به گرد پای نسخه Noctua Edition نمیرسیدند. اما صرفا به دلیل ARGB بودن فنهایشان، از نظر ظاهری جذابیت بصری بیشتری داشتند.

به هر صورت، امروز ما نسخه اصلی، یعنی ASUS ROG RYUJIN II 360 را با فنهای ناکتوا بررسی خواهیم کرد. این واترکولر با ضمانت بین المللی 6 ساله در حال حاضر به قیمت 280 دلار در بازار‌های جهانی و در ایران به قیمت 12 میلیون تومان با ضمانت 2 ساله الماس رایان ایرانیان به فروش می‌رسد.

مشخصات فنی:

خنک کننده پردازنده ROG RYUJIN II 360 ایسوس مجهز به فن‌های NF-F12 industrialPPC-2000 PWM ناکتوا است، که طول عمری 150 هزار ساعته دارند، و از نظر نویز، ساکت ترین فنهای 2000 دور دنیا محسوب می‌شوند.

ایسوس از یک نمایشگر LCD تمام رنگی با قطر 3.5 اینچ در پشت بلاک بهره برده است که به زیبایی هر چه تمام تر، در کنار نمایش آمار‌های سیستم مانند دما، فرکانس  و ولتاژ پردازنده را نمایش می‌دهد. همچنین شما می‌توانید تصاویر دلخواه خود را چه به صورت ثابت و چه به صورت متحرک درون آن به نمایش بگذارید.

از نظر نورپردازی متاسفانه چیزی برای نمایش در مدل مجهز به فنهای ناکتوا وجود ندارد، هرچند ایسوس یک‌هاب توسعه نورپردازی ARGB همراه این واتر کولر عرضه می‌کند تا بتوانید دستگاه‌ها و یا رشته‌های نورپردازی دیگر را به آن‌هاب متصل و توسط مادربرد کنترل کنید.

جعبه گشایی:

جهبه واتر کولر ROG RYUJIN II 360 ایسوس به رنگ مشکی و قرمز کلاسیک ROG است. مشخصات اصلی دستگاه، شامل پشتیبانی از سوکت LGA1700، مجهز بودن به فنهای صنعتی ناکتوا، 6 سال گارانتی و واترپمپ ساخت شرکت Asetek بر روی آن خودنمایی می‌کند.

در پشت جعبه، ابعاد رادیاتور، سوکت‌های مورد پشتیبانی و مشخصات پمپ واتر کولر ذکر شده است. اشاره ای هم به‌هاب توسعه فن و نورپردازی در پشت جعبه داریم.

پس از بازکردن جعبه، با چنین صحنه ای مواجه می‌شوید.

قطعات همراه شامل:

• واترکولر
• یک برگه استیکر
• همراه دفترچه راهنما
• کابل اتصال USB 2.0
• کابل توسعه 1 به 3 از نوع PWM فن
• دستگاه‌هاب توسعه نورپردازی و فن
• 3 فن 12 سانتیمتری تمام مشکی ناکتوا
• براکت و تجهیزات نصب بلاک و پیچ و مهره‌ها

واتر پمپ نسل هفتم اَسِتِک در بسیاری از واتر کولر‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته است. اما باید اذعان داشت ایسوس اولین شرکتی بود که از این پمپ در محصولات خود استفاده کرده است.

ایسوس همچنین اولین شرکتی است که طی توافقی دوجانبه با شرکت نرم افزار AIDA64 به صورت رسمی ‌از نسخه Extreme این برنامه به شکل مجتمع با واترکولر ریوجین 2 بهره می‌برد. به لطف سیستم مانیتورینگ دقیق نرم افزار آیدا، شما می‌توانید برخی از سنسور‌ها را بر روی نمایشگر این واتر کولر به نمایش بگذارید که شاید جالب ترین آنها میزان FPS خروجی گرافیک شما در حین بازی باشد.

متاسفانه Asus همراه واترکولر هیچ سرنگ خمیر سیلیکنی عرضه نمی‌کند و صرفا به اندازه یک بار استفاده/اسمبل خمیر سیلیکن در پشت بلاک وجود دارد.

نمایشگر داخل قابل پلاستیکی بله صورت آهنربایی به بدنه بلاک چسبیده است. با بلند کردن آن به فن داخلی بلاک می‌رسیم.

شلنگهای کولر اسلیو شده هستند و میزان سختی آنها به اندازه است. محل اتصال شلنگ‌ها به پمپ ثابت نیست و به سمت چپ و راست کمی ‌‌انعطاف دارند.

این فن داخلی علاوه بر خنک سازی واترپمپ می‌تواند اطراف بلاک شامل VRM مادربرد و RAMها را خنک کند.

مشخصات این فن را در تصویر فوق مشاهده می‌کنید. گردش هوای 19.41 فوت مکعب در دقیقه، سقف سرعت گردش فن 4800 دور در دقیقه، میزان فشار هوای 3.23 میلیمتر در دقیقه، و نویز فن حداکثر 31 دسیبل است. البته این فن ساخت ناکتوا نیست و در دور‌های بالا واقعا صدای آن بیشتر از 31 دسیبل است.

تصویری از پشت نمایشگر واتر کولر ROG RYUJIN II 360 ایسوس را مشاهده می‌کنید، ایسوس تلاش کرده است تا حتی الامکان با طراحی ماژولار بتوان به راحتی کلیه سیستم‌ها و نمایشگر را از روی بلاک جدا کرد تا هم از نظر راحتی اسمبل و هم از نظر مراقبت از نمایشگر کاربر راحت باشد.

یک کابل که یکسر آن به درگاه USB 2.0 فرانت پنل مادربرد متصل می‌شود و سر دیگر آن به‌هاب توسعه نورپردازی و فن متصل می‌شود وظیفه اتصال دیجیتالی این واتر کولر با سیستم را بر عهده دارد.

بدون اتصال این کابل امکان مدیریت واترکولر را نخواهید داشت.

هر فن‌ NF-F12 industrialPPC-2000 PWM ناکتوا که همراه این واترکولر عرضه می‌شود، 27 دلار قیمت دارد. بنابراین با یک حساب سر انگشتی می‌توان 80 دلار از قیمت واترکولر را هزینه خرید این فنها حساب کرد.

نام industrialPPC مخفف Industrial Protected Performance Cooling به معنای کولینگ محافظت شده صنعتی است و به خانواده ای از محصولات Noctua اطلاق می‌شود که مجهز به استاندارد نظامی/صنعتی IP52 است. استاندارد IP52 بیانگر آن است که محصول مربوطه در برابر گرد و غبار و پاشش آب (باران) کاملا مقاوم است.

ساختار این فنها، شامل بدنه و پروانه آنها از ترکیب پلی آمید فایبرگلاس ساخته شده اند که در برابر دما تا 140 درجه سانتیگراد مقاوم هستند.

فن آوری انحصاری بلبرینگ‌های SSO2 ناکتوا در این فنها نیز به کار گرفته شده است تا ضمن عملکردی روان و بی صدا، دوامی‌بیش از 150 هزار ساعت داشته باشد – بیش از هر فن دیگری در بازار.

ناکتوا این فنها را با ضمانت 6 ساله به بازار عرضه می‌کند و بر همین مبنا ایسوس کل دستگاه را با خیال راحت 6 ساله ضمانت کرده است.

حاشیه فنها مجهز به لاستیک ضد لغزش است تا هیچ لرزشی را به سیستم منتقل نکنند. حداقل سرعت این فنها 450RPM و حداکثر سرعت آنها به 2000RPM می‌رسد. البته در تست‌های ما حداقل سرعت این فنها به 220RPM نیز رسید که این میزان فوق العاده است.

تنها یک سیم PWM به هر فن متصل است که 40 سانتیمتر طول دارد. کاربر میتواند 3 سیم PWM فنها را به واسطه یک کابل یک به سه، به CPU_FAN مادربرد متصل کند و فنها را از طریق نرم افزار مدیریت فن مادربرد کنترل کند. همچنین کاربر می‌تواند سه سیم خروجی این فنها را به‌هاب فن همراه واترکولر متصل کند و مدیریت فنها را از طریق نرم افزار Armoury Crate انجام دهد.

هاب توسعه نورپردازی و فن ایسوس، به اندازه یک SSD سایز 2.5 اینچ است و به راحتی در جایگاه SSD نیز نصب می‌شود.

در یک سمت این‌هاب، یک خروجی ARGB نسل دومی‌و سه خروجی PWM فن.

و در سمت دیگر، سه خروجی ARGB نسل دومی، و یک خروجی فن PWM قرار دارد.

ورودی سمت دیگر این کنترلر شامل اتصال USB به پمپ، ورودی برق ساتا و یک ورودی نورپردازی ARGB از سمت مادربرد است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، در صورت اتصال فنها به این‌ هاب، برای مدیریت سرعت فنها باید از طریق Armoury Crate اقدام کرد.

نمایی از کیفیت نمایشگر و شدت نور آن را در ویدیو زیر مشاهده می کنید:

نرم افزار:

نرم افزار مورد استفاده برای مدیریت واتر کولر ROG RYUJIN II 360 ایسوس و نمایشگر آن، جزئی از مجموعه نرم افزاری Armoury Crate است.

این نرم افزار برای مدیریت کلیه قطعات و اکو سیستم ایسوس طراحی و ساخته شده است. کار اصلی آن مدیریت کلیه قطعات، مانیتورینگ، تغییر تصاویر و مولفه‌های نمایشگر، تعیین پروفایل و به روز رسانی درایور و فیرمور واتر کولر است.

کار با نرم افزار بسیار سر راست و راحت است. با نصب آن به سرعت واترکولر را مورد شناسایی قرار می‌دهد و همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، می‌توان حالت‌های مختلف و متنوعی را برای کنترل سرعت پمپ و فنها اعمال کرد.

باید دقت کنید، ایسوس نرم افزار Fan Xpert 4 را هم همراه مادربرد‌های خود عرضه می‌کند، صرفا اگر فنها را به هدر CPU_FAN متصل کرده باشید می‌توانید سرعت فنها را از طریق این بخش کنترل کنید!

همچنین دقت کنید AIO Pump در بخش Fan Xpert ربطی به واتر کولر ROG RYUJIN II 360 ایسوس ندارد، و برای کنترل سرعت پمپ واتر کولر باید از طریق بخش مخصوص به ROG RYUJIN II مراجعه کرد و از آن بهش سرعت پمپ و سرعت فن داخلی پشت بلاک را تنظیم کرد.

سیستم تست:

بررسی:

شیوه بررسی توانایی واتر کولر‌ها بدین صورت انجام می‌پذیرد که ابتدا بدون تغییر در بایوس، صرفا دمای داغترین هسته را در حالت بیکاری ثبت می‌کنیم. سپس با استفاده از تست Cinebench R20 دمای داغترین هسته در لود پردازنده را ثبت می‌کنیم.

دمای پردازنده در زمان بیکاری در رتبه دوم جدول رده بندی ما قرار گرفت.

جایگاه واترکولر ROG RYUJIN II را در مدیریت دمای پردازنده 12700K در زمان لود با تنظیمات پیش فرض را در جدول فوق مشاهده می‌فرمایید.

در اولین سطح از اورکلاک، همچنان واترکولر جدول بررسی جایگاه دوم را در مدیریت دمای پردازنده 12700K به خود اختصاص داد. در سطح اول به هنگام اورکلاک هسته‌های P پردازنده به 4.9 گیگاهرتز و هسته‌های E به 4.1 گیگاهرتز افزایش یافتند.

در سطح دوم از اورکلاک، هسته‌های P را تا 5 گیگاهرتز و هسته‌های E را تا 4.2  گیگاهرتز اورکلاک می‌کنیم. در این سطح دمای داغترین هسته به 91 درجه رسید که، البته دمای بالایی است، اما خوشبختانه پردازنده Throttle نکرده است.

در سطح سوم از اورکلاک، توانسیم همچنان بدون Throttle کردن پردازنده فرکانس تمام هسته‌های P را به 5.1 و هسته‌های E را به 4.2 گیگاهرتز افزایش دهیم.

با توجه به رسیدن به سقف دمای قابل تحمل، سطح بعدی اورکلاک را تست نمیکنیم.

خوشبختانه در زمانی که این واتر کولر در لابراتوار ما حضور داشت، یک پلتفرم مبتنی بر سوکت AM5 را به همراه قدرتمند ترین پردازنده AMD یعنی 7950X را نیز در اختیار داشتیم.

بنابراین فرصت را مغتنم شمرده و توانستیم قدرت آن را در پلتفرم AMD در برابر واتر کولر Aorus Waterforce X360 بسنجیم. با اینکه واترکولر گیگابایت از پمپ نسل ششمی ‌استک استفاده می‌کند اما به طرز عجیبی در کنترل دمای 7950X موفق تر از واترکولر ROG Ryujin II 360 عمل کرد.

این درحالیست که در تست‌های سیستم تست که پلتفرم اینتل بود، خنک کننده پردازنده ROG RYUJIN II 360 ایسوس عملکرد بهتری داشت.

نتیجه گیری:

خنک کننده پردازنده ROG RYUJIN II 360 ایسوس یک محصول خاص است که طرفداران ایسوس و زیر برند ROG حتما از داشتن آن استقبال می‌کنند. طراحی زیبا و نمایشگر جالبی که ایسوس برای این واترکولر در نظر گرفته است، جذابیت آن را برای کاربران دوبرابر کرده است.

استفاده از فنهای صنعتی ناکتوا در عین قدرت، عملکردی بسیار بی صدا را به همراه آورده است. این  واتر کولر به راحتی می‌تواند تمامی‌پردازنده‌های فعلی از هر دو تیم AMD و Intel را به خوبی خنک کند، و زینت بخش هر سیستم حرفه ای گیمینگ و رندرینگ باشد.

کیفیت متریال ساخت در تمامی ‌بخش‌های واتر کولر رضایت بخش است و صدایی از پمپ آن در حداکثر دور شنیده نشد. عملکرد نرم افزاری Armoury Crate قابل قبول بود و می‌توان گفت انتقاد خاصی به عملکرد دستگاه وارد نیست. ایسوس این مدل را از RGB بی بهره گذاشته است، اما دوستاران RGB می‌توانند از مدل‌های دیگر با فنهای ARGB استفاده کنند.

وجود‌هاب توسعه نورپردازی و فن، یک ارزش افزوده است که ایسوس به همراه این واتر کولر عرضه کرده است.

در مورد فن داخلی پشت بلاک، اگرچه ایسوس فوایدی را، مانند خنک شدن VRM و یا رمها برای استفاده از آن برشمرده است، اما صرفا زمانی که در دورهای بالا گردش می کند این فواید در سیستم ظاهر می شوند. در دورهای بالا این فن صدای زیادی تولید می کند که احتمال استفاده از آن توسط کاربر بسیار کاهش می یابد.

از نظر قیمت نیز این مدل این مدل با برچسب قیمتی 12 میلیون تومان، از قیمت خوبی برخوردار است. فقط ای کاش مدت ضمانت آن در ایران مشابه ضمانت بین المللی ایسوس بود. در حال حاضر شرکت الماس رایان ایرانیان برای این واترکولر ضمانت رسمی 2 ساله ارائه می کند. با توجه به طراحی زیبا و کارایی بالای این واتر کولر نشان منتخب سردبیر و به واسطه نمایشگر زیبا و کاربردی آن نشان بهترین طراحی سخت افزار را به آن اعطا می‌کنیم.