بالاخره پس از ماه‌ها بحث و مذاکره، سران دولت در جلسه امروز شورای‌عالی فضای مجازی، برنامه اقدامات مربوط به تسهیل در دسترسی کاربران ایرانی به پلتفرم‌های خارجی را مورد بررسی قرار دادند و در پی آن، طرح چندمرحله‌ای برای رفع کامل فیلترینگ در کشور ابلاغ شد.
در یکصدمین و چهارمین جلسه شورای‌عالی فضای مجازی، مورخ چهارم دی‌ماه 1403، سران سه قوه به همراه سایر وزیران و اعضای شورا، به مدت دو ساعت برنامه‌هایی را برای وضعیت آینده اینترنت ایران مشخص کردند. گمانه‌زنی می‌شد که در این جلسه، برنامه‌ای برای دسترسی آسان کاربران داخلی به پلتفرم‌های خارجی مورد ارزیابی قرار گیرد. البته این دسترسی قرار است با رعایت حکمرانی قانونمند در چهارچوب نگاشت نهادی در چهار مرحله انجام شود.
طرح 4 مرحله‌ای رفع فیلترینگ و فراهم‌سازی دسترسی آسوده کاربران ایرانی به اینترنت و پلتفرم‌های اجتماعی بدین شرح دسته‌بندی شده است:
مرحله اول:
- اعطای بسته حمایتی تبلیغات (به مبلغ 500 میلیارد ریال) برای کلیه پیام‌رسان‌های داخلی (سروش، بله، گپ و …)
- احداث زیرساخت برای پلتفرم‌های محتوای داخلی
- بازگشایی (رفع فیلتر) گوگل پلی و واتس‌آپ
- ابلاغ سند سیاست‌ها و الزامات تعرفه‌گذاری ترافیک شبکه
- تسهیم درآمد محتوا
مرحله دوم:
- ارائه یوتیوب از طریق درگاه‌های حکمرانی پذیر
- تصویب لایحه اخبار جعلی در دولت
- تسهیل و ترغیب سرمایه‌گذاری برای ایجاد پلتفرم‌های متنوع
- بهینه‌سازی پلتفرم‌های داخلی توسط نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی
- ایجاد زیست بوم پایدار تولید محتوای مردمی در پلتفرم‌های داخلی
مرحله سوم:
- ممنوعیت استفاده رسمی دستگاه‌ها از پلتفرم‌های خارجی
- ارائه انحصاری خدمات الکترونیکی دولت در پلتفرم‌های داخلی
- ارائه سرویس‌های تحریم‌شکن
- ساماندهی اینترنت اقشار
- تدوین و پیاده‌سازی طرح امنیت خانواده در فضای مجازی
- بازگشایی تلگرام بعد از انجام مذاکره مشروط یا ارائه تلگرام از طریق پلتفرم‌های دخلی در صورت عدم توافق
- مقابله جدی با ابزارهای ضد فیلترینگ
مرحله چهارم:
- بازگشایی سایر سکوها بعد از مذاکره و پذیرش شروط کارگروه مذکور
به نظر می‌رسد این برنامه چندمرحله‌ای در گام نخست، با رأی اکثریت شورای‌عالی فضای مجازی، به تصویب رسیده است؛ چراکه ساعاتی پیش، «فاطمه مهاجرانی»، سخنگوی دولت چهاردهم با انتشار پُستی در پلتفرم X (توییتر سابق) نوشت که پلتفرم‌های «واتس‌اَپ» و «گوگل‌پلی» رفع فیلتر شدند. بااین‌حال، طرح چندلایه‌ای و گام‌به‌گام دولت برای رفع فیلترینگ و تعیین وضعیت آینده اینترنت ایران با واکنش‌های ضدونقیضی از سوی کاربران ایرانی همراه بوده است.
واکنش‌های شدید مردم به طرح چندمرحله‌ای رفع فیلترینگ؛ از احداث دفاتر تلگرام تا وضعیت مجهول توییتر!
به‌عنوان‌مثال، این طرح امتیازات بسیار منحصربه‌فردی را به پیام‌رسان‌های بومی ارائه می‌دهد. این امتیازات به‌نوعی کاربران را وادار می‌کند که در آینده نزدیک، حتماً یکی از آن پیام‌رسان‌ها را برای انجام خدمات الکترونیکی و دریافت پیامک‌های بانکی، روی گوشی همراه خود نصب نمایند.
از سوی دیگر، این طرح به کاربران می‌فهماند که شورای‌عالی فضای مجازی تلاش می‌کند تا جذابیت ترافیک‌های خارجی را کاهش دهد. این امر باعث گران‌شدن ترافیک خارجی در آینده برای کاربران ایرانی می‌شود. اما شاید برجسته‌ترین بخش این طرح، رفع فیلتر پلتفرم محبوب «تلگرام» از طریق همکاری مستقیم گردانندگان پلتفرم با اعضای عالی‌رتبه شورای‌عالی فضای مجازی است.
به‌عبارت‌دیگر، گردانندگان پلتفرم‌هایی مانند «تلگرام» و «یوتیوب» باید شروط تعیین‌شده مقامات دولتی ایران را بپذیرند و دفاتری ویژه در داخل کشور احداث نمایند. درصورتی‌که توافقی با چنین پلتفرم‌ها صورت نگیرد، این پیام‌رسان‌ها از طریق پلتفرم‌های داخلی عرضه می‌شوند. البته گفتنی است گردانندگان پلتفرم‌های فوق‌الذکر به ایران سفر کنند و دفاتری را طبق قوانین سران دولت احداث کنند.
البته باید اشاره کرد که در این طرح، به وضعیت پلتفرم X (توییتر سابق) به‌طور کامل اشاره نشده است. پلتفرم X که با مدیریت «ایلان ماسک» (Elon Musk) به فعالیت خود ادامه می‌دهد و بخش بزرگی از کاربران ایرانی عضو این پلتفرم هستند. جای تعجب دارد که اشاره‌ای به این پلتفرم نشده و گویا قرار است حتی با اجرای طرح مزبور، کاربران با فیلترشکن به شبکه X دسترسی پیدا کنند.
برخورد شدید با فروشندگان فیلترشکن‌ها و تأکید روی اینترنت طبقاتی
این طرح به‌طورجدی مباحثی را پیرامون برخورد شدید با فروشندگان فیلترشکن‌ها بیان کرده است. بی‌شک قوانین سخت‌گیرانه دولت برای مبارزه با فروشندگان فیلترشکن‌ها، وضعیت دسترسی کاربران به سامانه‌های خارجی و غالباً ضروری را نسبت به گذشته آشفته‌تر و محدودتر می‌کند.
شایان‌ذکر است که در مرحله چهارم طرح مذکور، اینترنت طبقاتی با شدت بیشتری پیگیری می‌شود. این طرح در همین رابطه «ساماندهی اینترنت اقشار و ارائه پالایش‌شکن قانونی، شدت عمل قضایی در برخورد با تخلفات کاربران در پلتفرم‌های خارجی غیرمجاز» را برنامه‌ریزی کرده است. پس از پایان جلسه، «محمد سرافراز»، یکی از اعضای شورای‌عالی فضای مجازی در گفتگو با یکی از خبرگزاری‌های داخلی، با طرح نامبرده مخالفت کرد و افزود که دولت باید فیلترینگ را به‌صورت یک‌باره حذف کند.
او همچنین تأکید کرد که سیاست مسدودسازی نتیجه عکس داشته است و مدل فعلی فیلترینگ گسترده در ایران، کاربران را مجبور می‌سازد که به سمت اینترنت ماهواره‌ای بروند و درنهایت فیلترینگ دیرهنگام رفع خواهد شد. نظر شما درباره طرح گام‌به‌گام رفع فیلترینگ چیست؟ آیا بهتر نبود فیلترینگ در ایران به‌صورت یک‌باره برداشته شود؟ لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
توسط 
اینترنت خارجی را غیر جذاب بکنند. اصل اینترنت یعنی همون ترافیک خارجی. من به غیر از سخت افزار مگ کاری با سایتهای داخلی به اون صورت ندارم. همون اینترنتی ماهواره ایی میاد بهتر. اینها می مونن و قوانین خیالی رو دست مونده خودشون.
اینترنت اقشار دیگه چه صیغه ای هستش؟همون اینترنت طبقاتی که خودشون و آقازاده هاشون اینترنت بدون محدودیت و مردم عادی که به جایی وصل نیستند اینترنت تا خرخره محدوده شده؟