وزیر سابق ارتباطات: مدیریت فضای مجازی به مانند صدا و سیما نیست!

«آذری جهرمی»، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفتگوی جدید خود اعلام کرد آمارسازی مسئولان دولت سیزدهم پیرامون جذابیت شبکه‌های داخلی کمکی به وضعیت کنونی کشور نمی‌کند.

«آذری جهرمی»، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم در مصاحبه با رسانه «اندیشه پویا» پیرامون مسائل محدودسازی اینترنت در دولت سیزدهم صحبت کرد. او در ابتدای مصاحبه از سیاستگذاران فضای مجازی کشور انتقاد کرد. «جهرمی» مطرح کرد نهاد حکمرانی کشور با اصلی‌ترین کارکرد اینترنت – اطلاع‌رسانی – مشکل دارد. او در ادامه از چینش نادرست شورای عالی فضای مجازی کشور ایراد گرفت و در این باره گفت:

اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی متشکل از روسا و مدیران سابق صداوسیما هستند. تصور حاکم این است که فضای مجازی مانند صداوسیما است. یعنی یک نفر از بالا برای اتاق خبر تصمیم می‌گیرد و همه اعضای پایین مرتبه باید آن را تکرار کنند و مردم هم همان را باید بشنوند. هدفی که در حوزه‌ی رسانه دنبال می‌شود، یک روش تحقیق اطلاع‌رسانی کنترل‌شده است. ساختار رسانه‌ای نوین بدین شکل مدیریت نمی‌شود.

نظر جهرمی درباره تصمیمات دولت در راستای ایجاد محدودیت برای پلتفرم‌های خارجی

«جهرمی» در ادامه مصاحبه به تصمیمات دولت در راستای ایجاد محدودیت برای پلتفرم‌های خارجی جهت جذب مردم به شبکه‌های داخلی اشاره کرد. او تاکید داشت ابزارهای رسانه نوین به مانند شبکه‌های اجتماعی در حال دگرگونی عظیم هستند. این دگرگونی به کاهش تاخیر در انتقال پیام‌ها مربوط می‌شود. «جهرمی» پیرامون جایگزینی پلتفرم‌های داخلی و نقش «سوپرنودها» گفت:

در صورتی که اینستاگرام را تبدیل به روبیکا کنید، تغییری به وجود می‌آید؟ نهایت توانمندی شما این است که روبیکا را جایگزین کنید و اجازه ندهید اینفلوئنسر ضدانقلابی یا شبکه‌ ضدحکومتی در آن‌جا مستقر شود. حال اگر بیایید و این سوپرنودها (Super Node) را حذف کنید، اتصال نه‌تنها قطع نمی‌شود، بلکه سوپرنود بزرگ تبدیل به تعداد زیادی سوپرنودِ کوچک خواهد شد. کافی است سه درصد اعضای این شبکه از جای دیگر – مثلاً ماهواره خانه‌ی همسایه‌ – به اطلاعات آن سوپر نودهای سابق در شبکه های مسدودشده دسترسی داشته باشند. محتوا وارد همین شبکه‌ی روبیکا خواهد شد و با همان سرعت بین کاربران پخش می‌شود. مگر این‌که بالای سر هر کاربر در شبکه‌ی اجتماعی یک آژان گذاشته شود.

او تصریح کرد در زمان ریاست خود، شاهد فیلتر شدن پلتفرم «تلگرام» بوده است. جهرمی اطمینان داشته با اقدام فیلترینگ، جریان آزاد اطلاعات به طور کامل قطع نمی‌شود. او گفت این موضوع در ایران به ماهیت شبکه‌های اجتماعی داخلی یا خارجی مربوط نمی‌شود، بلکه همه چیز به اطلاعاتی بازمی‌گردد که در آن منتشر می‌شود. او تاکید کرد دولت با جایگزینی «روبیکا» و قطع اینترنت، نمی‌تواند تغییری در اوضاع به وجود آورد. «جهرمی» معتقد است مردم از یک راهی عمل اطلاع‌رسانی را انجام خواهند داد.

وزیر سابق ارتباطات: محدودیت‌های اینترنت منجر به ایجاد کارتل‌های اقتصادی می‌شود!

«آذری جهرمی» به سوال چندوجهی بودن محدودیت اینترنت در ایران واکنش نشان داد و اعلام کرد این محدودیت از جنبه‌های سیاسی و اقتصادی برخوردار است و افرادی (به عنوان نمونه کاسبان فیلترینگ) از این مسئله سود می‌برند. او گفت وجود شغل‌های کاذبی مانند نصاب ماهواره یا فروشنده فیلترشکن حاصل از تجارت‌هایی از یک سیستم معیوب است. این تجارت‌ها به تدریج به کارتل‌های اقتصادی تبدیل می‌شوند و این کارتل‌ها برای وام و رونق خودشان ممکن است روی کارکرد تصمیم‌گیری نیز تأثیر بگذارند.

وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات به پاسخ درباره تصمیم دولت ایران برای پیاده‌سازی سیاست کنترلی بر فضای مجازی گفت:

نهاد حکمرانی چه زمانی می‌تواند آژان بگذارد؟ وقتی تعداد متهمان کم باشد اما زمانی که تفکر عموم نسبت به سیاست‌های رسانه‌ای منفی باشد، دیگر سیاست کنترلی جواب نمی‌دهد. معمولا سوپرنودهای شبکه‌های اجتماعی متعادل‌کننده‌ی شبکه‌اند. اگر دنبال راه‌حل هستند باید تلاش کنند تا نگرش این سوپرنودها نسبت به نهاد حکمرانی منفی نشود. چون آن‌ها در هر صورت جایگاه خودشان را در شبکه از دست نمی‌دهند بلکه نقطه‌ی تعادل و عزیمت شبکه را جای دیگری می‌برند. در نظر بگیرید قبل از همین ناآرامی‌های اخیر، حمله‌ای به سمت سلبریتی‌ها در داخل کشور رخ می‌دهد. فوتبالیست‌ها یا بازیگران هیچ‌وقت اطلاع کافی و دقیق از نهادها یا نیروهای خاصی که علیه‌شان در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، نداشته‌اند لاجرم این حس به وجود می‌آید که کل حاکمیت علیه من است. اگر دنبال زنجیره‌ی نفوذ داخل کشور می‌گردید ببینند چه زنجیره‌ای از یک سال قبل شروع به تخریب ذهن سلبریتی‌ها کرده است.

«آذری جهرمی» در ادامه به تنها راهکار سیاست دولت سیزدهم – فیلترینگ – طعنه زد و این‌گونه وجود فیلترینگ در ابعاد مختلف زندگی جامعه ایران را توضیح داد:

دولت در وضعیت فعلی ابزار فیلترینگ در اختیار‌ دارد. و می‌خواهد از آن در کنترل تمام اجزای زندگی مردم استفاده کند، راه اول و آخرتان در سیاستگذاری، فیلترینگ است. می‌خواهید مسئله‌ی حجاب را حل کنید فیلتر می‌کنید! می‌خواهید مسئله‌ی ارز را حل کنید فیلتر می‌کنید! می‌خواهید قیمت ماشین را پایین بیاورید فیلتر می‌کنید! می‌گوییم نرخ زاد و ولد پایین است، می‌گویید فیلتر کنیم.

جهرمی: آمارسازی دولت سیزدهم برای نشان دادن استقبال مردم از پلفترم‌های داخلی فایده ندارد!

سپس وزیر سابق فناوری اطلاعات به محبوبیت پلتفرم «کلوب» در بین ایرانی‌ها در سال‌های گذشته اشاره کرد. او گفت پلتفرم «کلوب» از دولت پول دریافت نکرد و سازمانی به آن سرور اجاره نداد. این پلتفرم توسط یک آدم خوش‌سلیقه تولید شد و مردم از آن به تدریج استقبال کردند. «جهرمی» در مورد مقاومت مردم در برابر استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی گفت:

این مقاومت بدین دلیل است که چیزی به نام آژان در ایران درست شده است. درست کردن آمار به معنای حضور 60 میلیون ایرانی در پلتفرم‌های داخلی فایده‌ای ندارد. حدود چهارصدهزار دانشجوی دانشگاه آزاد برای انتخاب واحد الزاماً باید از اپلیکیشن آموزشیار استفاده کنند. کد ورود به آموزشیار را هم به آی‌گپ می‌فرستید و این چهارصدهزار نفر مجبورند آی‌گپ نصب کنند، چون چاره‌ی دیگری ندارند اما آیا از آی‌گپ استفاده‌ی شخصی هم می‌کنند؟

او در پاسخ به سوال ابراز نگرانی مردم از همکاری ایران با چین و روسیه برای ایجاد اینترنت ملی و استعمار دیجیتال اعلام کرد نگرانی مردم کاملاً به‌جا است. البته «جهرمی» در ادامه تصریح کرد چنین تفاهم‌نامه‌هایی در میان دستگاه‌های امنیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد و نه در تفاهمات معمول. او در پاسخ به سوال همکاری سایبری ایران با چین و روسیه گفت:

من را در موضعی قرار ندهید که بگویم توافق با چین و روسیه خوب است و با امریکا بد است. من هم مانند شما معتقدم توافق باید با همه صورت بگیرد، آن هم در فضای برد ‌ـ ‌برد و مبتنی بر منافع ملی؛ ولی ما در فضای احتمالات غیرقابل حصول صحبت نمی‌کنیم. در محیط اجرا و عملیات موارد متعددی لحاظ می‌شود و بر مبنای آنها تصمیم‌گیری می‌شود. شاید بعضی وقت‌ها یکی از اهداف ایران برای رفتن به سمت چین، این باشد که به طرف غربی فشار بیاورد که پای میز بنشیند. قاعدتا طرف مقابل هم افکار عمومی را علیه شما جهت می دهد که این توافق به ضرر شماست تا امتیاز خودش را بگیرد.

وزیر سابق ارتباطات از دستاوردهای فناوری دولت دوازدهم می‌گوید

«آذری جهرمی» تایید کرد قطعی اینترنت از سوی کشورهای خارجی در ایران انجام نشده است. او تاکید کرد این اقدام بر اساس یک دانش بومی صورت گرفته که از دانش بین‌المللی بهره برده است. وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات از دستاوردهای خود در دوران حضورش در دولت دوازدهم گفت. او اظهار کرد وزارت ارتباطات در آن مقطع اینترنت 3G و 4G را توسعه داد و IXP و سیستم ابری را درست کرد. او درباره برخی سیاست‌گذاری‌های آن موقع گفت:

سیاست ما این بود که اقتصاد وی.‌او.‌دی. را در کشور توسعه دهیم اما موانعی وجود داشت. سال ۱۳۹۵ ساختار اقتصادی شبکه‌ی ما ساختار گیگابایت‌فروشی بود. برای دیدن هر ویدئو باید حساب می‌کردید که بسته‌تان چه زمانی تمام می‌شد. با این وضع بازار وی.‌او.‌دی.ها رشد نمی‌کرد. در نخستین گام سیاستگذاری اتصال تولیدکنندگان داده به شبکه‌ی داخلی و آی.‌ایکس‌.پی. را تسهیل کردیم که نتیجه آن کاهش 630 میلیارد تومانی درآمد شرکت ارتباطات زیرساخت بود. تهیه‌کننده‌ی وی.‌او.‌دی. باید هم به اپراتور و هم به زیرساخت پول می‌داد. یعنی مثلاً یک بار از فیلیمو پول می‌گرفتیم و یک بار از همراه اول. این را رایگان کردیم زیرا می‌خواستیم این بخش اقتصاد دیجیتال را تقویت کنیم. دومین سیاستی که سال 1395 گذاشته شد این بود که تعرفه‌ی داخلی نصف تعرفه‌ی بین‌الملل باشد؛ در حقیقت تبعیض مثبت به نفع پلتفرم داخلی برقرار کردیم.

«جهرمی» در مبحث دوبرابر شدن تعرفه بی‌المللی اینترنت در دولت دوازدهم مخالفت کرد و گفت:

ما قیمت داخلی را نصف کردیم و این تبعیض مثبت به سمت مصرف‌کننده بود. سال ۱۳۹۹ اپراتورها اینترنت را گران کردند. من جلوی‌شان ایستادم و سازمان تعزیرات جریمه‌شان کرد. مجبور شدند قیمت‌ها را برگردانند. وقتی سال ۱۳۹۶ وزیر شدم، در اولین اقدام اصلاحی گیگابایت‌فروشی در اینترنت خانگی را ملغی کردم. در مورد بی‌طرفی (Neutrality Network) هم در نظر داشته باشید که اساساً در کشور ما از روز اول مفهوم بی‌طرفی با قانون مجلس نقض شده است. وقتی در قانون مصوب مجلس، فیلترینگ را به رسمیت شناخته‌اند، دیگر بی‌طرفی معنا ندارد و به رسمیت شناخته نشده است. این حرف بی پایه ای است که در کشور بی طرفی شبکه برقرار بود و سیاستهای جهرمی باعث نقض آن شد.

جهرمی: دولت راهی برای خاموش کردن تمامی فیلترشکن‌ها پیدا نمی‌کند

او به پاسخ به سوال از کار افتادن تمامی فیلترشکن‌ها در آینده نزدیک اعلام کرد چنین اتفاقی هرگز نمی‌افتد، چون کاربران از هر طریقی روی SSL، HTTP و DNS تونل خواهند زد. محدودیت‌های دولت نمی‌تواند برای همیشه پابرجا بماند. او اعلام کرد اختلال‌ها و قطعی‌های اخیر اینترنت روی اقتصاد دیجیتال کشور تاثیر گذاشته است. به عنوان مثال، بسیاری از برنامه‌نویسان و استارت آپ‌ها از ایران مهاجرت کردند یا بیانیه تعطیلی دادند. همچنین در گزارش مالی همراه اول شاهد کاهش درآمد 700 تا 800 میلیون تومان بودیم. او تاکید کرد توسعه اینترنت 5G در حال حاضر بیهوده است. علت بد بودن رتبه اینترنت ایران در «اسپیدتست» به دلیل آزاد بودن ظرفیت شبکه‌ها است.

«جهرمی» در پایان مصاحبه به برخی از تصمیمات خارج از حوزه وزارت ارتباطات اشاره کرد. به عنوان مثال، او گفت فیلترینگ «تلگرام» از سوی دولت صورت نگرفت و از مقامات قضایی این تصمیم گرفته شد. او درباره اختلال اینترنت در آبان 1398 اظهار کرد:

اینترنت با تصمیم شورای عالی امنیت ملی قطع و بعد هم با تصمیم همان شورا وصل شد. وزیر ارتباطات در تصمیمِ قطع نبود اما برای تصمیم‌گیری درباره وصل دعوت شد. من با قطع اینترنت مخالف بودم، اما نمی‌توانستم برابر قانون بایستم. موقعی که برای جلسه وصل اینترنت دعوت شدم و حق رأی داشتم، دفاع کردم.

• معرفی سرویس «انتقال خودکار» بلوبانک: دیگر نگران انتقال‌های دوره‌ای خود نباشید
• درخواست انجمن موبایل از بانک مرکزی برای تغییر ارز واردات تلفن همراه
• آغاز برخورد با گران‌فروشان در بازار موبایل؛ بازگشت مابه‌التفاوت به خریداران