به طور حتم در بین مطالب روزانه سخت افزار به واژگانی همچون پهنای باند برخورد داشته اید.علاوه بر مطالب روزانه،مقالات فناوری نیز از این واژه بسیار مهم استفاده می کنند.اما در بسیاری از این مطالب به معنی دقیق و توضیح آن اشاره ای نمی شود.برای آشنایی با پهنای باند به زبان ساده با ما همراه باشید.
پهنای باند و میزان تاخیر پهنای باند از جمله واژه‌های متداول در دنیای کامپیوتری است که به نرخ انتقال داده توسط یک اتصال شبکه و یا یک رابط، اشاره می‌نماید. این واژه از رشته مهندسی برق اقتباس شده‌است. در این شاخه از علوم، پهنای باند نشان دهنده مجموع فاصله و یا محدوده بین بالاترین و پائین‌ترین سیگنال بر روی کانال‌های باند است؛ که به منظور سنجش اندازه پهنای باند سیگنال از واحد هرتز استفاده می‌شود. پهنای باند تنها عامل تعیین کننده سرعت یک شبکه و فرکانس از زاویه کاربران نبوده و یکی دیگر از عناصر تاثیرگذار، میزان تاخیر در یک شبکه‌است که می‌تواند برنامه‌های متعددی را که بر روی شبکه اجراء می‌گردند، تحت تاثیر قرار دهد.
پهنای باند، ترجمه لغت به لغت اصطلاح Bandwidth است. در بعضی جاها این اصطلاح را «عرض باند» هم ترجمه کرده‌اند. اگر بخواهیم درک خوبی از معنای این اصطلاح داشته باشیم بد نیست به این مثال توجه کنید. اتوبانی را در نظر بگیرید، معمولاً هر اتوبان یا بزرگراه دارای چند خط (Line) یا باند (Band) است که ظرفیت این بزرگراه را معین می‌کند. مثلاً اگر بزرگراهی دارای 2 خط باشد طبیعتاً به طور هم‌زمان و از یک نقطه از بزرگراه فقط 2 عدد ماشین امکان عبور دارند و اگر بزرگراهی دارای 4 خط یا باند باشد به طور هم‌زمان 4 ماشین امکان عبور از کنار هم را دارند. خوب حالا کافی است در این مثال به جای ماشین، بیت(Bit) و به جای بزرگراه یا اتوبان، سیم یا فیبر نوری که در واقع محیط انتقال اطلاعات هستند، بگذارید. مثال دیگری که می تواند به درک بهتر شما از این موضوع کمک کند، لوله‌های انتقال آب است. هر چقدر قطر لوله آب بزرگ‌تر باشد، امکان انتقال آب بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را دارد. درست مثل پهنای باند، هر چه پهنای باند بیشتری داشته باشیم، امکان انتقال اطلاعات بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را داریم. در واقع پهنای باند یا عرض باند به شما می‌گوید به طور هم زمان چند بیت می‌تواند از کنار هم رد شوند یا در طول محیط ارتباطی شما با شبکه جابهجا شوند.
اما در بین سخت افزارهای مورد استفاده ما مانند کارت گرافیک،پردازنده و حافظه رم،موارد دیگری نیز در این بحث دخیل هستند.به عنوان مثال باید به این نکته توجه داشت که هر پالس یا کلاک چه میزان اطلاعات را جا به جا می کند و یا هر فرکانس به چه نحو یک داده را منتقل می کند.و اینجاست که پای معماری و سرعت پاسخ به درخواست مطرح می گردد.منظور از سخنان این قسمت این است که پهنای باند به تنهایی در یک نرخ انتقال و دریافت داده مهم نبوده و سرنوشت ساز نیست.اما برای دستیابی به بهترین نرخ انتقال داده،پهنای باند همچنان حرف اول را می زنند. اما در وسایل مخابراتی و ارتباطی، صحبت از عرض یا پهنای فیزیکی نیست. به عبارت دیگر برای انتقال اطلاعات بیشتر در یک واحد زمان (مثلاً ثانیه) نیازی به پهن‌تر کردن و یا عریض کردن محیط انتقال(مثلاً سیم یا فیبرنوی) نیست. در واقع در محیط‌های مخابراتی این مودم‌ها هستند که وظیفه رد و بدل کردن اطلاعات را به عهده دارند. به عبارت دیگر، هر چه توانایی مودم شما بیشتر باشد، می‌تواند حجم بیشتری از اطلاعات را بر روی محیط انتقال جابهجا کند.
منظور از مودم می تواند روتر و همان گیرنده/فرستنده اطلاعات باشد.البته نمی توان گفت که شبکه فاقد واژه کامل فیزیکی است.به هر حال تولید باند و فرکانس نیازمند موراد فیزیکی است. پهنای باند دریافتی کابر می تواند با توجه به امکانات شبکه متغیر باشد البته در وسایل مخابراتی هم توانایی مودم‌ها و هم توانایی محیط‌های انتقال در حجم انتقال اطلاعات مؤثرند. فکر کنم با این توضیحات، بیشتر متوجه اهمیت نقش مودم و توانایی محیط انتقال یا همان کابل‌های مخابراتی در تبادل اطلاعات شده باشید. آخرین نکته ضروری در این زمینه، واحد انتقال اطلاعات و ضرایب آن است. همان طور که می‌دانید واحد انتقال اطلاعات بیت بر ثانیه است. در محیط تئوریک هر میزان پهنای باند را می‌توانید متصور شوید. از یک بیت در ثانیه(1 bps) تا میلیون‌ها بیت بر ثانیه(Mbps) و یا بیشتر. اما در محیط عملی معمولاً با محدودیت‌هایی روبرو هستید.در نتیجه پهنای باند در سخت افزار،پردازش های روزمره،شبکه و الکترونیک دیجیتال یک مورد بسیار مهم است که هر روز شاهد نشانه های آن در مشخصات و اطلاعات فنی هستیم.یادتان باشد که پهنای باند همچنان مهمترین پارامتر در نرخ انتقال داده است!
متشکر ، گرچه مطلب پهنای باند تمام موارد سخت افزاری رو شامل میشه ولی خب چون بیشتر صحبت مقاله در مورد شبکه بود بهتر نبود عکس رو هم از اجزا شبکه میذاشتید ؟!(فقط پیشنهاد بود)