8 گیگابایت رم در یک تلفن هوشمند، چگونه این اتفاق صورت گرفت؟

حدودا ده سال پیش، برترین گوشی های موبایل و به عبارتی پرچمداران آن روز ها از پردازنده های دو هسته ای و حافظه های رم بسیار کم، نظیر 64 مگابایت برخوردار بودند که البته این مشخصات نسبت به گوشی های متوسط آن زمان بسیار چشمگیر به شمار میرفت. اما کمپانی ها سرعت فوق العاده ای به پیشرفت سخت افزار گوشی های موبایل بخشیدند تا کاربرد این دستگاه ها را بیشتر و بیشتر کنند و نتیجه ی آن گوشی های هوشمند امروزی هستند که دست کم کاربران عادی را تا حد زیادی از داشتن کامپیوتر های شخصی بی نیاز کرده اند و کاهش فروش کامپیوترها نیز گواه این مسئله است. اختلاف مشخصات فنی گوشی های آن زمان نسبت به گوشی های هوشمند امروزی آنقدر زیاد است که مقایسه ی آنها کار سختی باشد. اما در نمایشگاه CES امسال اتفاقی افتاد که بار دیگر طرفداران گوشی های هوشمند را سورپرایز کرد. کمپانی تایوانی ایسوس تلفن هوشمندی را با نام ذنفون AR رونمایی کرد که از هر دو فناوری واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بر پایه ی پلتفرم های DayDream و Tango گوگل پشتیبانی میکند و دارای امکانات و ویژگی های متنوعی است. اما یکی از مشخصه های چشمگیر این دستگاه، حافظه ی رم 8 گیگابایتی آن است که ذنفون AR را به اولین تلفن هوشمند با این مقدار رم تبدیل کرده است. این فضای رم آنقدر زیاد است که بتواند از پس بازی های ویدئویی کنسول ها و کامپیوترهای شخصی بر بیآید. اما چگونه به این نقطه در صنعت گوشی های هوشمند رسیدیم و این اتفاق چگونه رخ داد؟ همراه ما باشید.

کمپانی ها و تولید کنندگان حوزه ی فناوری به خصوص آنهایی که در زمینه ی گوشی های هوشمند فعالیت میکنند همواره به دنبال این موضوع بودند که مشخصات فنی قابل توجهی را در دستگاه های خود بگنجانند و با یک مشخصه ی خاص رکوردی جدید را به ثبت برسانند. ضمن اینکه این موضوع میتواند توجه رسانه ها را جلب کند و محصول یک کمپانی را به سطر اخبار برساند. این اتفاق برای تعداد هسته های پردازنده رخ داد. پس از پردازنده های دو هسته ای، شاهد پردازنده چهار هسته ای، سپس هشت هشته ای و اکنون ده هسته ای هستیم. همچنین این اتفاق برای مگاپیکسل دوربین گوشی های موبایل هم رخ داد و بازی با اعداد و ارقام در این قسمت نیز جنگی به راه انداخت. حال این داستان برای مقدار حافظه ی رم نیز در حال تکرار شدن است و سازندگان هر نسل از پرچمداران خود را با حافظه ی رم بیشتری معرفی میکنند. دلیل این موضوع نیاز به چنین مقداری از رم نیست و سازندگان اهمیتی به این موضوع نمیدهند. مهم برای آنها این است که پرچمداران با مشخصاتی خیره کننده به بازار عرضه شوند.

اما بیائید نگاهی به اولین سازندگانی که از حافظه های رم زیاد در طی سال های گذشته استفاده کرده اند نگاهی بیاندازیم. کمپانی ال جی در سال 2012 تلفن هوشمند Opimus LTE2 را با 2 گیگابایت حافظه ی رم رونمایی کرد. سپس ایسوس در سال 2015 تلفن هوشمند ذنفون 2 را با 4 گیگابایت حافظه رم وارد بازار کرد تا به عنوان اولین گوشی با چنین مقدار حافظه ی رم لقب بگیرد. در مارس 2016 نوبت یک سازنده ی چینی بود که اولین تلفن هوشمند را با نام Vivo xPlay 5 را با 6 گیگابایت رم رونمایی کند و اکنون پس از تنها یک سال با تلفن هوشمندی به نام ایسوس ذنفون AR که به 8 گیگابایت رم مجهز است روبرو هستیم. همان طور که مشاهده کردید مقدار حافظه ی رم در گوشی های هوشمند طی دو سال گذشته به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است بنابراین شاید اگر سال آینده شاهد رونمایی گوشی هوشمندی با 12 گیگابایت حافظه ی رم باشیم چندان غافل گیر نشویم.

دلیل اصلی آسان شدن استفاده از حافظه های رم با مقدار بسیار بالا در گوشی های هوشمند، کاهش قیمت DRAM ها بوده است. در چند سال گذشته حافظه های موبایل به طور محسوسی ارزان تر شده اند و اکنون در سال 2016 قیمت این قطعات به کمترین حالت در طول سال های گذشته رسیده است. قیمت یک حافظه ی یک گیگابایتی از نوع LPDDR4 امروزه تنها 6 دلار است و قیمت میانگین هر گیگابایت رم در سال 2016 چیزی کمتر از 5 دلار است که این شامل حافظه های کامپیوترهای شخصی و گرافیکی نیز میشود. اما دلیل این کاهش هزینه چیست؟ هزینه ی حافظه ها به دنبال افزایش تولید حافظه های بسته در بسته ( POP ) که شامل حافظه ی رم و فلش بر روی یک تراشه میشود کاهش یافته است. بنابراین با ادغام حافظه های فلش و رم به همراه کنترلر های حافظه هزینه ی تولید این قطعات به طرز قابل توجهی کاهش یافت. حافظه ی داخلی 64 گیگابایتی به همراه 4 گیگابایت حافظه ی رم LPDDR4 سامسونگ که به صورت ترکیبی در گلکسی اس 7 اج قرار دارد تنها حدودا 50 دلار برای کمپانی هزینه در بر داشته است. با چنین هزینه ی کمی طبیعی است که دست سازندگان برای استفاده از حافظه هایی با مقدار بالاتر در گوشی های هوشمند باز باشد. البته مقدار حافظه ی بیشتر بیهوده نیست. با مقدار بالای رم کاربر میتواند اپلیکیشن های بیشتری را به طور همزمان و با سرعت بیشتری اجرا کند و به طور کلی قدرت چند وظیفگی در دستگاه افزایش میابد. به لطف کاهش مشکلات تولید کنندگان تولید حافظه های POP با ابعاد کوچک تر نیز در سال های اخیر ممکن شده است. تولید کنندگان قصد دارند تا در کنار افزایش حجم و عملکرد حافظه ها، اندازه ی آنها را نیز کوچک تر کنند و این دقیقا چیزیست که در مورد تراشه های پردازنده نیز در حال رخ دادن است.  ضمن اینکه در این حالت مصرف انرژی قطعات نیز کاهش خواهد یافت. بهینگی مصرف انرژی قطعات یکی از مهم ترین مشکلات بر سر راه کمپانی ها است. این اتفاق میتواند باعث بهبود عملکرد گوشی های هوشمند ارزان قیمت نیز شود و سرعت این دستگاه ها نیز متعاقبا به دنبال گوشی های رده بالا افزایش خواهد یافت. سامسونگ در ماه اکتبر ماژول 8 گیگابایتی LPDDR4 خود را با معماری 10 نانومتری رونمایی کرد و پیش از این رویداد نیز این کمپانی کره ای حافظه ی 6 گیگابایتی خود را با معماری مشابه معرفی کرده بود.

بدیهی است که چنین مقداری از رم برای اجرای اپلیکیشن ها بسیار بیش از حد مورد نیاز است و حتی مالتی تسکینگ های سنگین نیز نمیتوانند مشکلی برای دستگاه ایجاد کنند به همین دلیل کاربران از سازندگان تقاضا دارند که قابلیت هایی را به دستگاه ها اضافه کنند تا بتوانند از این مقدار حافظه ی رم استفاده کنند. بازی و واقعیت مجازی دو گزینه ی اصلی سازندگان برای رفع این تقاضا هستند که مدتیست توسعه ی آنها به طور جدی در حال انجام است که البته این دو کاربری تنها به مقدار حافظه ی زیاد وابسته نیستند و حافظه ی دستگاه باید از سرعت قابل قبولی نیز برخوردار باشد. مدت ها پهنای باند نامناسب حافظه های رم باعث ایجاد گلوگاه برای پردازنده های گرافیکی بوده اند اما با ورود حافظه های LPDDR4 و LPDDR4X نیز این مشکل تا حد زیادی حل خواهد شد. از اسنپدراگون 810 به بعد پرچمداران کوالکام از این حافظه ها پشتیبانی کرده اند. پردازنده های مدیاتک Helio X30، چیپست جدید Kirin 960 کمپانی HiSilicon و اگزینوس 8890 سامسونگ نیز از حافظه های LPDDR4X پشتیبانی میکنند که حداکثر پهنای باند 28.7 گیگابایت بر ثانیه ارائه میدهند.

به طور کلی اعداد و ارقام در گوشی های هوشمند امروزی شاید تفاوت چندانی با کامپیوترهای شخصی، لپ تاپ ها و کنسول های بازی نداشته باشند و به همین دلیل است که شاهد رشد فناوری های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی و البته موبایل گیمینگ هستیم اما نباید فراموش کرد که گوشی های هوشمند تنها به حافظه ی زیاد نیاز ندارند و سرعت و کارایی این قطعه ی مهم نیز حائز اهمیت است. 8 گیگابایت رم در حال حاضر شاید به نظر بیش از حد و غیر قابل استفاده به نظر برسد اما با راهیابی بیشتر واقعیت مجازی در گوشی های هوشمند طی یک الی دو سال آینده این مقدار رم شاید تبدیل به یک پیش نیاز برای استفاده از قابلیت های این فناوری جدید باشد. کمپانی های نرم افزاری مانند گوگل یا مایکروسافت نیز طبیعتا پتلفرم های واقعیت مجازی خود را توسعه خواهند داد و پیش نیاز های قابل توجه تری برای استفاده ی کامل از آنها تعیین شود. نظر شما در مورد این موضوع چیست؟