بررسی اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G

گیگابایت در طی سالهای 2019 و 2020، به طور جدی وارد بازار تولید اس اس دی‌های سطح پایه، رده متوسط و حتی حرفه ای شده است. محصولات خانواده Aorus شرکت گیگابایت نیز قطعات High End را شامل می‌شوند که بازار هدف آن کاربران حرفه ای، گیمر‌ها و تولید کنندگان جدی محتوی هستند. امروز در اتاق تست سخت افزار به بررسی اولین اس اس دی نسل چهارمی‌ خانواده آئوروس گیگابایت می‌پردازیم که بیش از یک سال و نیم از ورود آن به بازار‌های جهانی می‌گذرد؛ این حافظه زیبا، به دلیل جذابیت‌های خاص و محبوبیت آن در بین خریداران، حضورش در بازار ادامه پیدا کرده و همچنان می‌تواند به عنوان یک محصول خوب و جدی در این زمینه، مورد بررسی دقیق قرار گیرد. همراه ما باشید با بررسی اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G، به این امید که خواندن آن برای شما دوستان نیز جالب باشد.

مقدمه ای در رابطه با SSD‌های PCIe Gen.4 x4

وجود اس اس دی‌های مبتنی بر درگاه PCIe Gen.4 را مدیون AMD و پلتفرم X570 هستیم. از آنجایی که شرکت AMD اولین شرکتی بود که از استاندارد PCIe Gen.4 در مادربرد‌های Mainstream خود استفاده کرد، نیازمند نوع جدیدی از حافظه‌های ذخیره سازی بود که بتواند پتانسیل این استاندارد جدید را به الفعل تبدیل کند. از همین رو ماه‌ها پیش از عرضه رسمی ‌‌رایزن‌های سری 3000 و مادربرد‌های X570، بر روی ساخت کنترلر SSD مبتنی بر استاندارد PCIe Gen.4  سرمایه گذاری کرد. این سرمایه گذاری در شرکت Phison انجام شد و حاصل آن تولد کنترلر E-16، اولین کنترلر مبتنی بر استاندارد PCIe Gen.4 در جهان شد.

این کنترلر در سال 2019 معرفی و وارد بازار شد، و الان بعد از بیش از یک سال و نیم از حضور آن در بازار‌های جهانی و حتی ایران می‌گذرد. هر چند هم شرکت Phison و هم دیگر شرکت‌های فعال در زمینه ساخت کنترلر‌های SSD، مدلهای جدید تر و پر سرعت تری را وارد بازار کرده اند، اما بررسی E-16 همچنان اهمیت دارد زیرا اس اس دی‌های پایه و Entry Level بازار، مجهز به این کنترلر هستند. به طور خلاصه، باید گفت با توجه به اینکه پهنای باند PCIe نسل چهارم، دو برابر PCIe نسل سوم است، می‌توان انتظار داشت در طول توسعه و پیشرفت فن آوری، ما نهایتا در آینده به اس اس دی‌هایی برسیم که بتوانند به میزان 7500MB/s سرعت خوانش متوالی و حدود 7200MB/s سرعت نوشتار متوالی داشته باشند. اما فعلا کنترلر E-16 به عنوان اولین کنترلر نسل چهارمی ‌اس اس دی‌ها را در دست داریم و آن را بررسی می‌کنیم.

شرکت گیگابایت اس اس دی‌های متنوعی را در کلاس‌های مختلف بر پایه درگاه PCIe Gen.4 X4 تولید و روانه بازار کرده است که قدرتمند ترین آنها سری Aorus 7000S است که متاسفانه هنوز در ایران موجود نیست و بشدت علاقمند به بررسی آن هستیم، امیدواریم مثل اس اس دی امروز نشود که بعد از 2 سال تاخیر تازه به دست ما برسد. به هر شکل، موضوع مقاله ما، در کلاس Entry Level آئوروس مدل Aorus Gen.4 است که حجم 500 گیگابایتی آن را بررسی می‌کنیم.

معرفی محصول و مشخصات فنی

اس اس دی Aorus NVMe Gen.4 شرکت گیگابایت در سه مدل 500 گیگابایتی و 1 و 2 ترابایتی عرضه شده است. این اس اس دی‌ها از کنترلر PHISON E16 استفاده می‌کنند. کنترلر E16 از دو پردازنده ARM Cortex5 استفاده می‌کند و از نوع 28 نانومتری است که در کارخانه TSMC تولید شده است. برای حافظه NAND شرکت گیگابایت به سراغ توشیبا رفته و از حافظه‌های 3D TLC NAND ساخت آن شرکت در این درایو‌ها استفاده کرده است. طبق اعلام گیگابایت طول عمر نوشتاری اس اس دی مدل 500 گیگابایتی برابر 850 ترابایت ارزیابی می‌شود. این میزان طول عمر بسیار بالایی است. اگر به طور متوسط یک کاربر سالانه 40 ترابایت نوشتار بر روی این اس اس دی داشته باشد، تقریبا در تئوری 21 سال طول می‌کشد تا عمر حافظه‌های NAND آن به پایان برسد.

شرکت گیگابایت از سیستم کش SLC در کنار حافظه مجزای DDR4 برای کش بهره گرفته است. این حافظه کش مجهز به سیستم تصحیح خطای ECC است تا هرگز خطایی در حین ذخیره سازی اطلاعات بر روی اس اس دی صورت نپذیرد. این درایو از تمام استاندارد‌های رمز گذاری شده مدرن، مانند TCG Opal 2.0، AES-256 و Pyrite پشتیبانی می‌کند و مدت زمان گارانتی آن در ایران 3 سال است. مدت زمان احتمال بروز خطا در آن 1.7 میلیون ساعت است، که عددی قابل قبول است.

جعبه اس اس دی بسیار شیک و تمام مشکی، شبیه جعبه عطر است. بر روی جعبه آرم آئوروس و در پشت جعبه اطلاعات کلی شامل سرعت READ و WRITE نوشته شده است. مدل مورد بررسی ما 500 گیگابایتی با پارت نامبر ASM2NE6500GTTD است که سرعت خواندن و نوشتن ترتیبی آن 5000MB/s و 2500MB/s، و همچنین سرعت خواندن و نوشتن اتفاقی آن به ترتیب 400K IOPS و 550K IOPS است. برای درک این سرعت‌ها، لازم به توضیح است که سرعت خواندن و نوشتن ترتیبی یا Sequential بیشتر کاربری‌های حرفه ای شامل رندرینگ، کامپایل فایل‌ها، تبدیل‌های ویدیویی و جابه جایی فایلها را شامل می‌شود. اما در استفاده‌ی روزمره درصد بسیار کمی‌‌از خواندن و نوشتن‌های ترتیبی اتفاق می‌افتد. سرعت خواندن و نوشتن‌های اتفاقی یا Random که اغلب آن را با آی-آپس IOPS نشان می‌دهند مهمترین فاکتور سرعت SSD برای گیمر‌ها و کاربران عادی کامپیوتر به شمار می‌رود. این مولفه به تعداد عملیات نقل و انتقال اطلاعات ظرف یک ثانیه گفته می‌شود و بیشترین درصد عملیاتی که کاربران عادی روی سیستم انجام می‌دهند نیز شامل همین خواندن و نوشتن‌های اتفاقی می‌شود. هرچه یک SSD میزان IOPS بالاتری داشته باشد در تجربه ی دنیای واقعی کاربر سرعت بیشتری را تجربه می‌کند.

این اس اس دی درون یک قالب تمام مسی دو طرف آتل بندی شده و به غیر از دفترچه راهنمای نصب، وسایل همراه ندارد.

سینک خنک کننده اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G از جنس مس خالص ساخته شده است و وزنی حدود 100 گرم دارد. این سینک خنک کننده حدود 20 درصد از دمای کاری اس اس دی می‌کاهد و باعث می‌شود به هنگام عملکردهای تخت لود طولانی اس اس دی بتواند از حداکثر سرعت خود استفاده کند و مانع Throttle کردن کنترلر آن شود. از قضا پیشتر در تست‌ها نشان داده خواهد شد که عملکرد خوب این سینک اثبات شده است.

از نظر ابعادی این درایو M.2 بر اساس سایز 2280 ساخته شده و گیگابایت استاندارد 80 میلیمتری طول اس اس دی را تنها با 5 میلیمتر اختلاف رعایت کرده و حداکثر به 80.5 میلیمتر رسانده است. در اطراف نیز لایه بسیار نازکی از سینک استفاده شده است تا عرض آن تا جای ممکن از 22 میلیمتر استاندارد خارج نشود، ولی به هر جهت از نظر عرضی 23.5 میلیمتر است. ارتفاع سینک نیز به 11.4 میلیمتر می‌رسد. ابعاد این اس اس دی، خیلی مهم است چرا که اگر برای لپتاپ قصد تهیه آن را دارید، حتما از وجود فضای کافی طولی، عرضی و ارتفاعی کافی برای نصب اطمینان حاصل کنید. همچنین در برخی مادربرد‌ها سینک چیپست بسیار نزدیک اسلات M.2 تعبیه شده است، از این بابت هم مطمئن شوید حداقل فاصله 75 میلیمتری از اسلات خالی M.2 تا سینک چیپست فضا وجود داشته باشد تا این اس اس دی بتواند در محل مناسب خود نصب شود. از نظر طولی مشکل خاصی نیست چون جای پیچ دقیقا در محل استاندارد است.

تعداد سه پیچ در هر طرف بلاک مسی را به اس اس دی متصل کرده اند، توصیه ما این است که در صورتی که مادربرد شما سینک خنک کننده دارد، شما از سینک مادربرد استفاده نکنید و حتی الامکان این پیچ‌ها را باز نکنید، چرا که عملکرد این سینک خنک کننده دو طرف بسیار بهتر از سینک خنک کننده مادربرد‌ها است. اگر هم تصمیم دارید درایو را بدون سینک استفاده کنید، بدانید و آگاه باشید تحت شرایط لود در صورتی که مدتی بیش از 10 دقیقه ادامه داشته باشد، دمای این درایو بدون سینک خنک کننده  حتی می‌تواند به 100 درجه سانتیگراد برسد. بنابراین تحت هر شرایطی سینک را از اس اس دی جدا نکنید و اگر هم جدا کردید، از سینک خنک کننده مادربرد برای خنک کردن آن بهره بگیرید.

از لحاظ طراحی ظاهری، رنگ مسی به تنهایی جذاب است، اما چون اکثر مادربرد‌های امروزی مشکی رنگ هستند، شاید وجود یک تکه فلزی مسی وسط مادربرد مشکی چندان جذاب نباشد؛ هرچند ظاهر آن و‌هاشور‌های روی آن به زیبایی طراحی شده باشند. گیگابایت در طراحی رنگ و لعاب مسی برای این اس اس دی، احتمالا به تم نارنجی مشکی مادربرد‌های خود اقتدا کرده است و بر همین اساس این درایو را تمام مسی تولید کرده است.

همانطور که در تصویر فوق نمایان است، این سینک قطور، به شکل دو طرفه با لایه ای از پد‌های انتقال دما بر روی اس اس دی ساندویچ شده است.

حافظه NAND این اس اس دی از برند توشیبا از نوع 96 لایه ای TLC است و پارت نامبر آن TABHG65AWV می‌باشد.

در این تصویر حافظه کش DDR4 از نوع H5AN4G8NBJR-UHC ساخت شرکت Sky Hynix است که فرکانس 2400Mhz و تایمینگ 17-17-17 دارد.

نرم افزار

شرکت گیگابایت به همراه SSD‌های خود نرم افزار SSD Tool box را عرضه می‌کند که حاوی تنظیمات و بخش‌های مفید، از جمله Secure Erase و Optimization است. این نرم افزار می‌تواند دما و سلامت SSD را گزارش کند و یا برای اعمال برخی تغییرات در ویندوز به جهت افزایش کارایی SSD استفاده شود. همچنین به لطف این نرم افزار می‌توانید فیرمور اس اس دی را به روز رسانی کنید.

سیستم تست

بررسی کارایی

پهنای باند PCIe Gen.4 X4 برابر 7877 مگابایت در ثانیه است که هنوز هیچ اس اس دی در دنیا قادر به اشباع این پهنای باند نیست و راه درازی برای پیشرفت اس اس دی‌ها در این بخش هنوز وجود دارد. این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد که شرکت‌های تولید کننده کنترلر و حافظه‌های NAND هنوز در ابتدای راه توسعه اس اس دی‌های PCIe Gen.4 قرار دارند.

سرعت خواندن متوالی اس اس دی موضوع بررسی ما برابر 5000 مگابایت در ثانیه است. برای سرعت نوشتار نیز این اس اس دی تا 2500 مگابایت در ثانیه سرعت دارد. حین انجام تست‌ها دمای اس اس دی به طور متوسط حدود 70 درجه ثبت گردید که دمایی کاملا مناسب است.

نرم افزار Anvil یکی از بنچ مارکهای محبوب اس اس دی است. این تست یکی از بهترین ابزار‌ها برای سنجش سرعت و توانایی SSD است که می‌تواند انواع سناریو‌های کاربری را بر روی اس اس دی بررسی کند و سرعت درایو را اندازه گیری کند. در این نرم افزار از حاصل جمع امتیاز خوانش و نوشتار، نتیجه Total Score بدست می‌آید. این درایو علی رغم سرعت پایین نوشتار متوالی، به دلیل سرعت بالای نوشتار اتفاقی، امتیاز قابل قبولی را در بخش نوشتار به خود اختصاص داد.

همانطور که مشاهده می‌کنید، اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G در مقام دوم، تنها کمی ‌برتر از قوی ترین اس اس دی PCIe Gen.3 جدول ما قرار گرفت.

در نرم افزار محبوب Crystal Disk Mark سرعت در بخش خوانش ترتیبی تقریبا لب مرز سرعت اسمی ‌و در بخش نوشتار عینا به سرعت اسمی ‌درایو رسیدیم. (ردیف اول).

برتری اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G و کسب مقام دوم در این تست، به دلیل سرعت بالای خواندن آن است وگرنه در بخش نوشتار متوالی حتی از پرچمدار اس اس دی‌های PCIe Gen.3 هم ضعیفتر است. البته این ضعف در نوشتار مختص این مدل اس اس دی نیست و تمام اس اس دی‌های 500 گیگابایتی مجهز به کنترلر E16 سرعت نوشتاری در حد و اندازه همین درایو دارند.

اس اس دی گیگابایت در نرم افزار ATTO Disk Benchmark عملکردی با ثبات و خوب از خود نشان داد. دمای اس اس دی در حین انجام این تست به حدود 73 درجه رسید که در رنج قابل قبول بود.

تست نرم افزار AS SSD چندان دقیق نیست، و تقریبا از جمع بنچ مارکهای رسمی ‌‌تست درایو‌های ذخیره سازی خارج شده است، اما بخشی از آن به نام Compression Benchmark، همچنان  می‌تواند یک تست جالب برای درایو‌های اس اس دی باشد. در این بخش، هر چه گرافهای بدست آمده بدون نوسان تر باشند، نشان از عملکرد مطلوب تر و با ثبات تر اس اس دی دارد. نتیجه به دست آمده از تست این حافظه، گراف سبز رنگ مربوط به سرعت خوانش به صورت پایدار (خط صاف) است اما گراف قرمز رنگ مربوط به نوشتار، چند بار ‌در حین عملیات نوسان به سمت پایین از خود نشان داد است. نتیجه خوانش عالیست، اما در بخش نوشتار نتیجه چندان ایده آلی نیست اما از درایو 500 گیگابایتی مورد انتظار بود.

نرم افزار AJA System تست سرعت تبدیل ویدیوی بر روی اس اس دی را بر اساس فریم در ثانیه اندازه گیری می‌کند که نتیجه فوق در آن رقم خورد.

در پایان به سراغ بنچ مارک داخل نرم افزار Samsung Magician می‌رویم تا سرعت خوانش و نوشتار اتفاقی را ثبت کنیم. همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، نتیجه تست با سرعت اسمی ‌‌درایو کمی ‌فاصله دارد.

از نظر سرعت اتفاقی، اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G نتیجه ای کمتر از میزان سرعت اسمی‌ عملیات اتفاقی‌ خودش داشته است و با توجه به نزدیکی این سرعت با سرعت درایو‌های رده بالای PCIe Gen.3، از این نظر هنوز جای کار و توسعه و پیشرفت فراوانی برای آن وجود دارد. ناگفته نماند، این سرعت در عملکرد گیمینگ، اداری، و عملکرد روزانه سیستم نقش مهمی ‌ایفا می‌کند.

نتیجه گیری

اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G در زمان خودش در سال 2019 یک محصول پیشرو و جدید بود، همراه با کلی هیجان ورود درایو‌های PCIe Gen.4 که با مادربرد‌های X570 روانه بازار شد. اما اکنون همه ی برند‌ها، از جمله خود گیگابایت اس اس دی‌هایی بسیار قوی تر، و جدید تر از این مدل تولید کرده اند که اولویت پیشنهاد ما تهیه بهترین‌های بازار است. اما این موضوع باعث نمی‌شود خرید این درایو را توصیه نکنیم، چرا که اگر مادربرد رده پایین B550 و X570 دارید که سینک خنک کننده برای اس اس دی ندارد، این اس اس دی با توجه به سینک خنک کننده ای که دارد، می‌تواند یک گزینه بسیار مناسب برای شما باشد.

همچنین نباید از یاد برد، طول عمر بسیار بالای 850 ترابایتی نوشتار اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G باعث می‌شود بتوان از آن برای مصارف آرشیوی با خیال راحت استفاده کرد و نگران طول عمر فلش‌های NAND نبود.

اس اس دی GIGABYTE AORUS NVMe Gen.4 500G یکی از درایو‌های خوب PCIe Gen.4 است که در کلاس Entry Level، قدرت و توانایی کافی برای استفاده از درگاه PCIe Gen.4 x4 را دارد. اگرچه این درایو از کنترلر قدیمی‌ سال 2019 شرکت Phison استفاده می‌کند، اما در کلاس خودش، سرعت و عملکردی خوب و بعضا در برخی از تست‌ها بهتر از رقبای همکلاس خودش ظاهر شد.

از نظر قیمتی در بخش‌های مختلف دنیا این اس اس دی به قیمت‌های مختلفی عرضه می‌شود. کمترین قیمت حال حاضر این اس اس دی در Newegg حدود 110 دلار است و آمازون این اس اس دی را حدود 190 دلار عرضه می‌کند. قیمت MSRP این اس اس دی حدودا 150 دلار است اما قیمت آن را در بازار ایران حدود 5.300.000 تومان است که به نسبت برای یک اس اس دی در این کلاس زیاد است. همه می‌دانیم مس فلزی گرانبها است و استفاده از سینک تمام مسی قطعا قیمت این درایو را بالا می‌برد اما نه در این حد که مثلا قیمت آن از اس اس دی‌های رده بالاتر از خودش هم بیشتر شود. در حال حاضر در ایران با کمبود اس اس دی‌های PCIe Gen.4 مواجه هستیم و از این رو به نظر می‌رسد با افزایش موجودی و تنوع برند‌ها در این بخش، قیمت این درایو نیز به مرور متعادل تر گردد. البته امیدواری ما به کاهش قیمت این اس اس دی مشروط بر این است که اوضاع دلار از اینی که الان هست وخیمتر نشود. ما انتظار داریم به صورت کلی در آینده هم قدرت اس اس دی‌های مبتنی بر کنترلر PCIe Gen.4 افزایش داشته باشند و هم قیمت آنها با کاهش بیشتری روبه رو شود.

با وجود سینک خنک کننده ضخیم مسی، این اس اس دی عملکردی خنک دارد. هر چند ممکن است به دلیل ابعاد سینک برای استفاده در لپتاپ‌ها مناسب نباشد. برای استفاده در سیستم‌های دسکتاپ اما، به هر شکل آن را توصیه می‌کنیم. کلیه کاربرانی که پلتفرم مبتنی بر PCIe Gen.4 دارند و دنبال یک اس اس دی M.2 مطمئن و مجهز به سینک خنک هستند، بهتر این این مدل نمی‌توانند در بازار پیدا کنند.