چرا عصر طلایی یوتیوب به پایان رسیده است؟ (بخش اول)

یوتیوب در ایران آن طور که باید شناخته شده نیست. حتی پیش از روزهای آغازین دسامبر 2005 که دسترسی به یوتیوب به دلیل آنچه “انتشار محتوای نامناسب جنسی” خوانده میشد تا زمان مسدود شدن کامل آن در سال 2009 هم یوتیوب به دلیل عدم دسترسی ایرانیان به اینترنت پر سرعت و پایدار طرفداران چندانی نداشت. در نتیجه فیلتر شدن آن هم با واکنش زیادی از سوی جامعه کاربران ایرانی همراه نبود. دور ماندن ایرانیان از یوتیوب هر چند باعث سر بر آوردن رسانه های مشابه و کپی شده ای مانند آپارات شد که تلاش داشتند در نبود بزرگترین بازیگر این حوزه به نماینده آن برای کاربران ایرانی تبدیل شوند، اما گروهی را که می توانستند به تولید محتوا پرداخته و آن را در معرض دید بیش از یک میلیارد کاربر یوتیوب قرار دهند نیز از این امکان محروم کرد. آن سوی مرزها، تولید کنندگان محتوای ویدیویی صاحب گردش مالی عظیمی در جهان هستند و بسیاری از افراد از این طریق به درآمدهای خیره کننده و البته شهرتی باورنکردنی رسیده اند. این شهرت تا اندازه ای افزایش یافته که می توان برخی از سازندگان محتوا در یوتیوب را در زمره افراد تاثیرگذار در سطوح کشوری دانست. به خصوص در آمریکا که مردم به شدت تحت تاثیر رسانه های دیجیتالی مانند سرویس ویدیویی گوگل قرار دارند. با این حال در سال های اخیر درگیری های زیادی بین تولید کنندگان، جامعه بینندگان و توسعه دهندگان یوتویب درگرفته و کارشناسان و جامعه شناسان اعتقاد دارند شاید باید اعتراف کرد عصر طلایی یوتیوب رو به پایان است. جولیا الکساندر در مقاله ای که در وب سایت ورج منتشر شده به این موضوع پرداخته و تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد که آیا به راستی دوره درخشان یوتیوب به سرآمده است یا خیر؟

چرا عصر طلایی یوتیوب به پایان رسیده است؟

به قلم جولیا الکساندر – وب سایت ورج

دنی فیلیپو عصبانیست. او، برادرش و همکارشان در کانال یوتیوبی اختصاصی آنها در بهت و حیرت فرو رفته اند. لوگان پاول که احتمالا عجیب و غریب ترین تولید کننده محتوای یوتیوب در جهان است در جدیدترین قسمت برنامه Impaulsive که توسط او تولید می شود در حال تمسخر آنهاست. هر کاربری که یک بار به کانال فیلیپو به اسم RackaRacka سر زده باشد واکنش های دنی در زمان عصبانیت یا هیجان را دیده است. اما امروز ترکیبی از هر دوی آنها به او هجوم آورده.

دنی فریاد میزند: “این منصفانه نیست. کاری که اون لعنتی با ما میکنه منصفانه نیست”. و این ماجراست که دنی را هم مانند بسیاری دیگر از تولید کنندگان محتوا در یوتیوب متقاعد کرده این شبکه بین المللی به پایان دوران طلایی خود رسیده است. این گزاره حداقل درباره یوتیوبی که آنها می شناختند و با آن بزرگ شدند صدق می کند. به نظر می رسید در گذشته های نه چندان دور یوتویب محلی برای پرورش استعدادهای مختلف، نوآوری ها و البته کسب درآمد از طریق آنها بوده است اما حالا به کلکسیونی از کلیپ های موسیقی، ویدیوهای کوتاه و تکه هایی از برنامه های گفت و گو محور شبانه تبدیل شده.

برادران فیلیپو کاری مانند بدلکاران انجام می دهند. آنها در یوتیوب به چهره های شناخته شده ای تبدیل شدند اما به نظر می رسید یوتیوب دیگر علاقه ای به کارشان ندارد. جست و جو در یوتیوب به دنبال قسمتی از برنامه آنها که توسط جلوه های ویژه fatality های معروف بازی Mortal Kombat را بازسازی کرده بودند نتایجی از کانال هایی با محتوای کپی شده و مشابه یا حتی آپلود مجدد کار خود آنها نمایش می دهد و خبری از کانال RackaRacka در بخش نتایج نیست. ظاهرا کانال آنها به دلیل نقض قوانین یوتیوب و نمایش خشونت بیش از حد از سوی گوگل با محدودیت نمایش در نتایج جست و جو روبرو شده است. اما به وضوح این اتفاق بی معنیست زیرا کانال های دیگری ویدیوی تولید شده توسط آنها را مجددا بارگزاری کرده اند و به راحتی در حال کسب درآمد از کار آنها هستند. یوتیوب با تایید نقض قوانین توسط آنها اعلام کرده اینکه ویدیوهای ساخته شده توسط این کانال بدون مشکل در کانال های دیگر نمایش داده می شوند به ایرادی در سیستم مسدودسازی محتوای نامناسب ارتباط دارد اما این دلیل قانع کننده ای برای برادران فیلیپو نیست.

داستان فیلیپوها بخشی از درگیری روز افزون تولیدکنندگان محتوا در یوتیوب با تیم فنی این وب سایت بزرگ است. یوتیوب برای متمایز کردن خود از سرویس هایی مانند نتفلیکس و هولو به تولید کنندگان مستقل تکیه می کند و به آنها وعده به نمایش درآمدن تولیداتشان در ویترین بزرگترین سرویس ویدیویی آنلاین جهان را می دهد و در عین حال از تلاش های خود برای بهتر کردن محیط این سیستم سخن به میان می آورد. اما معمولا همین تولید کنندگان مستقل هستند که احساس می کنند توسط یوتیوب نادیده گرفته شده اند و ویدیوهای آنها جایی در نتایج جست و جوی هوشمند یوتیوب ندارد و در اصطلاح demonetize می شود.

در عین حال به نظر می رسد یوتیوب برای کسب درآمد به شکلی روز افزون به چهره های سرشناسی که به ساختن کانال ویدیویی روی آورده اند وابسته می شود و افراد خلاق اما آماتور جایگاه خود را نزد یوتیوب از دست می دهند. نکته آنکه تولید کنندگان محتوا برای یوتیوب با قضاوت ها و برداشت های نادرست از شرایط متغیر پلتفرم وجهه خود را در این شبکه تخریب کرده و در عوض چهره های درخشان فضای یوتیوب به شخصیت های منفی این جهان تبدیل شده اند. با گسترده تر شدن روش های فعالیت مجرمانه در یوتیوب و یافتن راهکارهای برای پخش اطلاعات نادرست دراین شبکه که به سمت تبدیل شدن به یک فاجعه پیش می روند، این شرکت نیز تلاش خود را برای جایگزین کردن محتوای قبلی با تبلیغات بیشتر و محتواهایی که قادر به در بر گرفتن تبلیغات بیشتری هستند شدت بخشیده است. باید اعتراف کرد عصر طلایی یوتیوب که در آن میلیون ها تولید کننده محتوا با ایده های مختلف قادر به کسب درآمد کافی برای پیشبرد خلاقیت های خود بودند و هر آنچه دوست داشتند تولید می کردند به پایان رسیده است.

همه چیز از تولید کنندگان آغاز شد … و البته سرقت محتوا

یوتیوب با هدف ایجاد پلتفرمی ویدیویی با محوریت محتوای تولید شده توسط کاربران کار خود را آغاز کرد. اما آنچه اقبال از یوتیوب را تا حد انفجار افزایش داد چیز دیگری بود: سرقت محتوا.

زمانی که گوگل در سال 2006 یوتیوب را به قیمت 1.6 میلیارد دلار خریداری کرد این پلتفرم ناچار بود مشکل روز افزون سرقت محتوا را حل کند. یافتن هر نوع ویدیویی که توسط هر استودیوی کوچک و بزرگی ساخته شده بود در یوتیوب راحت بود و شرکت های سازنده فیلم های سینمایی، شبکه های تلویزیونی و تهیه کنندگان آثار هنری از این وضعیت درمانده شده بودند. با این حال یوتیوب تحت کنترل گوگل باید تغییراتی را اعمال میکرد. در نتیجه مدیران آن تلاش کردند نقش محتوای تولیدی (در مقایسه با محتوای کپی شده) را در این سرویس افزایش دهند.

تمرکز بر محتوای تولیدی هویتی جدید به یوتیوب بخشید و آن را به سکوی پرتابی برای تولید کنندگانی که قادر به فعالیت در چهارچوب های هالیوودی نبودند تبدیل کرد. در حوزه های مختلف افرادی در یوتیوب به چهره های مشهور تبدیل شدند که بدون این فرهنگ و هویت جدید قادر به پیشرفت تا این سطح نبودند. محتوای تولید شده توسط آنها خلاقانه بود و با اینکه تا کنون نمونه آن در محل دیگری دیده نشده بود اما طرفداران بسیار زیادی را هم کسب کرد.

بین سال های 2008 تا 2011 حجم ویدیوهای آپلود شده در یوتیوب از 10 ساعت در هر دقیقه به 72 ساعت در هر دقیقه افزایش یافت و تعداد بازدیدها نیز از مرز 1 تریلیون بار گذشت. کاربران ماهانه بیش از 3 میلیارد ساعت ویدیو در یوتیوب مشاهده می کردند و تولید کنندگان به لطف ابزار تبلیغاتی AdSense گوگل درآمدی بسیار عالی داشتند. تنها به عنوان یک نمونه، Jenna Marbles در اواخر سال 2011 درآمدی شش رقمی از گوگل به دست آورده بود.

از سال 2012 بود که عده ای از تولید کنندگان تصمیم گرفتند کار در یوتیوب را به شغل اصلی و مهم ترین منبع کسب درآمد خود تبدیل کنند تا به صورت تمام وقت به فعالیت در آن مشغول شوند. از 2011 تا 2015 یوتویب به بهتشی برای کمدین ها، فیلم سازان، نویسندگان و بازیگرانی تبدیل شده بود که می توانستند کارهای مورد علاقه خود را تولید کرده و با انتشار آن در یوتیوب به کسب درآمد بپردازند. چهره های سرشناس یوتیوب حتی به شبکه های نمایش آنلاین دیگر راه پیدا کردند و می توانستند تورهایی در دنیای واقعی نیز اجرا کنند. یوتیوب به فرهنگ عامه راه پیدا کرده بود اما هنوز در بسیاری از جهات مرزهایی غیر شفاف داشت. هنوز هم هرکسی قادر بود هر ویدیویی را روی سرورهای آن بارگزاری کند.

فصل تغییرات از راه می رسند

در پشت صحنه تغییرات در حال سازماندهی بودند. یوتیوب الگوریتم هایی را آزمایش می کرد که مشارکت کاربران را افزایش می داد و محتوای تولید شده را به شکلی چشم نواز تر در اختیار کاربر قرار می داد و به این ترتیب رقبای جدی مانند نتفلیکس را هم تحت نظر داشت. در اکتبر سال 2012 یوتیوب اعلام کرد الگوریتم های آن از این پس ویدیوهایی با مدت زمان بیشتر جذب و حفظ کاربر را در اولویت بالاتری نسبت به ویدیوهایی با تعداد بازدیدهای بیشتر قرار می دهند. این تصمیم باعث شد ویدیوهای کوتاهی که در نسل اول یوتیوب به شاخص تبدیل شده بودند کمتر در جست و جوها نمایش داده شوند زیرا حالا ویدیویی که می توانست مدت زمان بیشتری کاربر را میخکوب کند در جایگاه بالاتری قرار می گرفت. به این ترتیب جامعه تولید کنندگان محتوا در یوتیوب هم به سمت ساخت ویدیوهایی با مدت زمان بیشتر از 10 دقیقه برای راضی نگه داشتن پلتفرم و حفظ کاربران تغییر کرد.

پیش از این اتفاق در سال 2011 یوتیوب مبلغ 100 میلیون دلار برای ساخت بیش از 50 کانال ویژه متعلق به شبکه های خبری و “سلبریتی ها” یا چهره های سرشناس سرمایه گذاری کرد. آنها اعتقاد داشتند افزودن چهره های مطرح هالیوودی و منابع معتبر خبری به پلتفرم می تواند کسب درآمد از طریق نمایش تبلیغات را نیز افزایش داده و پای مخاطبان بیشتری را به یوتیوب باز کند. اما این ایده تنها دو سال دوام آورد و با شکست سنگینی روبرو شد. یوتیوب درس بزرگی از این ماجرا گرفت: استعدادهایی که توسط خود سیستم شکوفا شده بودند پتانسیل بیشتری نسبت به سلبریتی ها برای کسب درآمد داشتند.

این تجربه باعث شکل گیری و راه اندازی سرویس YouTube Red شد. در سال 2015 سرویس اشتراکی یوتیوب با قیمت 9.99 دلار به ازای هر ماه آغاز به کار کرد تا استفاده کنندگان و اعضای آن بتوانند از تماشای ویدیو بدون دیدن آگهی و همچنین استفاده از سریال های اختصاصی تولید شده برای YouTube Red استفاده کنند. این کار باعث شد تولیدکنندگان بومی یوتیوب بتوانند خود را با تولید کنندگان حرفه ای هم تراز کرده و به کسب مخاطب بپردازند. به نظر می رسید یوتیوب به راهکاری صحیح برای مقابله با موج در حال گسترش محبوبیت نتفلیکس یافته است.

برای مدتی این سرویس ها مورد اقبال کاربران و تولیدکنندگان واقع شدند. ویدیوهای دنباله داری مانند Vlog ها سر برآوردند و ویدئوهایی که به “جعبه گشایی” معروف شدند دنیای گجت های دیجیتال را درنوردیدند. ویدئوهای خانوادگی محبوبیتی غیر قابل باور پیدا کردند و کانال هایی از دل یوتیوب سربرآوردند که تا کنون دیده نشده بودند. به این ترتیب 2015 به درخشان ترین سال یوتیوب تبدیل شد.

اما درست در پایان 2015 بود که تولید کنندگان محتوا با مشکلاتی عجیب در پلتفرم یوتیوب مواجه شدند.

ادامه دارد…