نسل 14 پردازنده‌های Core i اینتل در مهرماه امسال معرفی و روانه بازار شدند. نسل 14 در حقیقت باز تولید نسل 13 است که به صورت بهینه تر و البته با تغییراتی مهم مجدد تولید شده است. به همراه نسل 14، مادربرد‌های Z790 مجهز به کارت شبکه Wi-Fi 7 و VRM تقویت شده عرضه شده اند و امروز ما برای بررسی، به سراغ مادربرد گیگابایت GIGABYTE Z790 AORUS MASTER X می‌رویم که از طرف نماینده رسمی‌گیگابایت در ایران در اختیار ما قرار گرفته است.

آشنایی با پردازنده‌های Raptor Lake Refresh

در نقشه راه قبلی شرکت اینتل، برای سوکت LGA1700 صرفا دو نسل 12 و 13 با ساخت 10 نانومتری Intel 7 وجود داشت و قرار بود نسل 14 با فن آوری 7 نانومتری Intel 4 تولید شود. اما تولید 7 نانومتری فقط نصیب پردازنده‌های نسل 14 سری لپتاپی اینتل شد که به زودی در CES 2024 معرفی می‌شوند و تولید 7 نانومتری سری دسکتاپ به نسل 15 اینتل که در سال آینده تولید خواهد شد رسید.

نسل 14 سری دسکتاپ اینتل، بر پایه معماری نسل 13 ساخته شده است. در نتیجه بهبود عملکرد، در اغلب مدلها، حدود 200 مگاهرتز افزایش فرکانس را نسبت به نسل قبل از آن شاهد هستیم.

دو پردازنده i7 و i9 نسل 14 علاوه بر افزایش فرکانس، میزان مصرف آنها نیز افزایش یافته است. در مدل i7 علاوه بر همه این موارد، تعداد 4 هسته کم مصرف E به ساختار پردازنده اضافه گردیده تا عملکردی فراتر از i7 نسل 13 داشته باشد.

شرکت اینتل همچنین در بخش گیمینگ تمام تلاش خود را کرده است تا نسل 14 بتواند عملکردی بسیار بهبود یافته تر از نسل 13 را ارائه کند.

علاوه بر افزایش فریم، اینتل پایداری بیشتری را نسبت به نسل‌های پیشین در خروجی فریم دهی پردازنده بوجود آورده است. بدین معنا که نوسان فریم خروجی با پردازنده‌های نسل 14 به حداقل خود می‌رسد.

قابلیت Intel Application Optimization

شرکت اینتل در پردازنده‌های ضریب باز نسل 14 امکان جدیدی برای بوست فریم دهی این پردازنده در بازی‌ها فراهم ساخته است. به لطف فن آوری APO، می‌توان با انتخاب هسته‌های پر قدرت، و هدایت منابع پردازشی، سرعت پردازش بازی‌ها و در نتیجه خروجی فریم دهی آنها را افزایش داد.

تا به امروز شرکت اینتل دو بازی Rainbow Six Siege و همچنین Metro Exodus را به لیست بازی‌های مورد پشتیبانی این پردازنده برای استفاده از قابلیت APO اضافه کرده است که بیش از 10 درصد توانایی FPS آن را افزایش می‌دهد. در آینده بازی‌های بیشتری به این لیست اضافه خواهند شد.

قابلیت AI Overclock Assist

شرکت اینتل به لطف هوش مصنوعی امکان جدیدی را به پردازنده‌های ضریب باز نسل 14 به نام AI Overclock Assist اضافه کرده است. با کمک هوش مصنوعی و نرم افزار XTU اینتل می‌توانید، هسته‌های پردازنده Core i7 14700KF را به صورت اتوماتیک اورکلاک کنید.

هوش مصنوعی این پردازنده می‌تواند با شناسایی هسته‌های کم مصرف تر، ضمن رعایت پروتکل حرارتی، فرکانس آنها را به بالاتر از 5.6GHz افزایش دهد.

عملکرد نسل 14 پردازنده‌های اینتل برای تولید محتوی نسبت به نسل‌های پیشین افزایش قابل ملاحظه ای یافته است. در نرم افزارهای طراحی سه بعدی و ادیت عکس و ویدیو، دو پردازنده 14700K و 14900K به صورت تخصصی برای تولید محتوی، عملکردی به مراتب بهتر از پرچمدار پردازنده رقیب ارائه می‌کنند.

مدیریت بهتر Throttle

در پردازنده‌های نسل‌های پیشین اینتل، در صورتی که دمای کلی پردازنده از حد مجاز فراتر می‌رفت، سیستم Throttle وارد عمل شده و ترمز تمام هسته‌های پردازنده را می‌کشید تا دمای پردازنده کنترل شود. شرکت اینتل برای اولین بار با معرفی سیستم جدید Throttle فقط ترمز هسته‌هایی که دمای آنها از حد مجاز فراتر رفته را می‌کشد و مابقی هسته‌هایی که دمای مناسب دارند، همچنان در فرکانس بوست باقی خواهند ماند.

شبکه Wi-Fi 7

اگرچه نسل 14 پردازنده‌های Core اینتل سازگاری کامل با مادربرد‌های سری 600 و 700 دارند، اما همراه با نسل 14 مادربردهای جدید Z790 عرضه شده اند که مجهز به اتصال شبکه پر سرعت Wi-Fi 7 هستند. این مادربرد ضمن پشتیبانی از این ارتباط سریع، از بخش مدار تغذیه قوی تر بهره می‌برند و بعضا برخی از آنها از اتصال SSD‌های پر سرعت Gen.5 نیز پشتیبانی می‌کنند.

معرفی محصول:

مادربرد مورد بررسی امروز ما GIGABYTE Z790 AORUS MASTER X است که پس از مدل EXTREME، دومین مادربرد High End چیپست Z790 در سبد محصولات گیگابایت محسوب ‌می‌شود.

این مادربرد 499 دلاری از VRM مجهز به یک مدار 2+1+20 فازی دیجیتال برای تغذیه پردازنده‌های نسل جدید 14 استفاده می‌کند. ارتباط شبکه Wi-Fi 7 در کنار بلوتوث نسخه 5.3 و کارت شبکه 10 گیگابیتی از جمله دیگر امکانات این مادربرد به شمار می‌رود. مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت کلکسیونی از ارتباطات را عرضه می‌کند. یک درگاه M.2 PCIe Gen.5، درگاه‌های متعدد M.2 PCIe Gen.4، تعداد زیادی اتصالات متنوع USB، و پیشرفته ترین امکانات نرم افزاری برای تجربه بهترین عملکرد، با این مادربرد عرضه می‌شود.

به علت کمبود چیپ‌های Wi-Fi 7، مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت در سه Revision عرضه شده است که تنها تفاوت آنها در نوع چیپ Wi-Fi است.

از جمله مهمترین خصوصیات این مدل نسبت به مدل قبلی Z790 Master، می‌توان به سیستم EX-Latch جدید برای جداسازی سینک‌های خنک کننده (عدم استفاده از پیچ). نسخه بایوس جدید، پشتیبانی از فرکانس رم تا 8266MHz، و استفاده از PCB هشت لایه نام برد.

یکی از مهمترین برتری مادربردهای گیگابایت نسبت به بقیه برندها، اهتمام گیگابایت به استفاده از مدار چاپی 8 لایه واقعی است که باعث پایداری فرکانس رم DDR5 می‌شود.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت تم جدید مشکی و بنفش و صورتی دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، ائم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، دکمه آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• یک برگ استیکر آئوروس
• دو عدد کابل ساتای اسلیو شده
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• یک عدد کابل اکستنشن RGB
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

تصویر استیکر جدید آئوروس که همراه مادربرد قرار دارد.

کابل‌های اسلیو شده ساتا.

طراحی و امکانات سخت افزاری

مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت سایز EATX دارد. بنابراین جزو مادربرد‌های پهن دسته بندی می‌شود. از نظر ظاهر، در عین حال که، میراث دار ساختار تنومند و صنعتی کلاسیک مادربردهای آئوروس گیگابایت است، دارای ظرافت‌های خاص طراحی در روی سینک‌های خنک کننده است.

نورپردازی مجهز به ARGB در بخش گارد بالای پنل I/O قرار دارد که نام Aorus را نمایش می‌دهد.

روکش شفاف و لیزری، در بخش روی سینک چیپست کشیده شده، تا طراحی این مادربرد را فوق العاده جذاب کند.

نکته دیگری که در ظاهر این مادربرد چشمگیر به نظر میرسد، حجم و سایز سینک اولین درگاه M.2 است که مخصوص پذیرایی از اس اس دی‌های PCIe Gen.5 در آینده خواهد بود.

در پشت مادربرد یک بک پلیت سراسری تمام مشکی است دیده می‌شود.

بخشی از این بک پلیت به گارد فلزی محافظ اسلات اصلی PCI Express پیچ شده است تا تقویتی فراتر از انتظار را برای اسلات اول گرافیک به ارمغان آورد.

آن پیچهای پشت بک پلیت، این گارد فلزی را محکم بر روی اسلات گرافیک مادربرد نگه میدارند.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

هر دو سوکت دارای آرمور و سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد. در کنار یکی از سوکت‌های 8 پین، 2 عدد هدر 4 پین فن PWM حضور دارند که می‌توان به آنها فن متصل کرد.

سمت راست بخش فوقانی از جمله شلوغترین بخش‌های مادربرد است. در لبه ابتدا 3 هدر فن، به ترتیب CPT OPT مخصوص فن دوم پردازنده، CPU FAN به رنگ طوسی و هدر سوم مخصوص اتصال پمپ واترکولر و یا فن سوم است.

دقت کنید شرکت گیگابایت خیال کاربر را برای اتصال پمپ راحت کرده است. اولا کلیه هدر‌های فن روی مادربرد قادر به تامین 2 آمپر نیرو برای اتصال فن و پمپ هستند، بنابراین بدون کوچکترین افت توان، تمام هدر‌های فن می‌توانند به عنوان هدر پمپ نیز مورد استفاده قرار گیرند و یا به هر هدر این مادربرد می‌توان حتی 4 فن را متصل کرد.

در زیر هدر 4 پین طوسی رنگ فن پردازنده، یک هدر 2 پین مخصوص اتصال سنسور دما وجود دارد.

در لبه مادربرد، یک خروجی نورپردازی 3 پین – 5 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی ARGB قرار دارد.

دیباگر مادربرد، دکمه مینیاتوری پاور، کانکتور تقویت شده 24 پین و تعداد 2 عدد خروجی USB فرانت پنل کیس از نوع 5Gbps و همچنین یک خروجی USB Type C از نوع 20Gbps نیز در این بخش حضور دارند.

هر 4 اسلات رم در مادربرد Z790 آئوروس مستر ایکس از نوع تقویت شده است که می‌تواند تا 256 گیگابایت رم از نوع DDR5 را با پشتیبانی از فرکانس کاری بالای 8266 مگاهرتز، پذیرایی کند.

گیگابایت علاوه بر دکمه PCIe Easy Latch Plus برای رها سازی قفل اسلات کارت گرافیک، در این نسل از مادربردها تمام سینک‌های مادربرد را نیز به لچ به جهت اتصال و جداسازی مجهز کرده است.

بنابراین بدون نیاز به باز و بسته کردن پیچ، با یک اشاره می‌توان تمام سینک‌ها را از مادربرد جدا کرد.

مادربرد Z790 Aorus MASTER X گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست از نوع PCIe Gen.3، به ترتیب با پهنای باند x4 و x1 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند.

در حاشیه سمت راست مادربرد، تعداد 4 درگاه SATA III حضور دارند، که البته، مشخصه گیگابایت از تعداد درگاه‌های ساتا کم کرده و خطوط مربوطه را در درگاه‌های M.2 استفاده کرده است. شاید با وجود اس اس دی‌های M.2 خیلی از کاربران دیگر نیازی به درگاه SATA نداشته باشند، اما همچنان طیف بزرگی از‌هارد دیسک و اس اس دی‌های ساتا استفاده میکنند. بنابراین به نظر میرسد 4 درگاه ساتا برای 90 درصد کاربران کافی است.

 در ادامه دو هدر 4 پین PWM مخصوص فن که به صورت زاویه دار کنار درگاه‌های ساتا حضور دارند، و جایگاه اتصال کارت تاندربولت آخرین سوکت این بخش از مادربرد است.

 اتصالات حاشیه پایین مادربرد شامل هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس، هدر مخصوص TPM، دو هدر 4 پین فن PWM، سوییچ قابل برنامه ریزی ریست، دو خروجی USB 2.0 فرانت پنل، یک هدر دیگر فن، هدر مخصوص سنسور نویز، و دو خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین RGB و یک خروجی 3 پین ARGB ‌می‌شود.

در بخش صوتی، مادربرد Z790 Aorus MASTER X مجهز به چیپ Realtek ALC1220 است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون و WIMA در کنار DAC پر قدرت ESS SABRE HI-FI 9118 DAC به کار گرفته است. چیپ 1220 اگرچه مربوط به نسل‌های پیشین است، اما همچنان عملکردی پرقدرت دارد و ‌می‌تواند انواع هدفون‌ها و اسپیکر‌های حرفه‌ای را تغذیه کرده و شما را از هر لحاظ نسبت به داشتن یک کارت صدای پر قدرت بی نیاز کند. کل این مجموعه در زیر سینک سراسری خنک کننده M.2 قرار دارد. با برداشتن سینک، مدار صوتی، که به صورت ایزوله، جدا از بقیه مدارات مادربرد است با پوششی محافظت می‌شود.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل دو خروجی جک صوتی و یک درگاه خروجی صدای اپتیکال، درگاه 10 گیگابیتی LAN، تعداد 7 عدد USB 10Gbps از نوع A، تعداد 2 درگاه USB 20Gbps از نوع C، پنج درگاه USB 5Gbps که یکی از آنها از نوع C است. یک درگاه DP 1.4 هم برای خروجی تصویری گرافیک مجتمع در نظر گرفته شده است. دو اتصال طلایی رنگ هم برای اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wi-Fi 7 و بلوتوث نسخه 5.3 قرار داده شده است. گیگابایت دو دکمه Q-Flash Plus مخصوص به روز رسانی بایوس، و CMOS Clear را نیز در این بخش قرار داده است.

بخش VRM مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت بسیار قدرتمند است. گیگابایت از سینک‌های چند طبقه با روکش نانوکربن برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است.

سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم و چند طبقه، با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

بخش VRM مادربرد Z790 AORUS MASTER X توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت با طراحی یک مدار 20 فازی فقط برای تغذیه V-Core پردازنده، نهایت قدرت و ثبات ممکن را برای پردازنده به ارمغان آورده است.

این مدار توسط کنترلر PWM مدل Renesas RA229131 مدیریت می‌شود. این کنترلر از جمله موفق ترین کنترلر‌ها در مهار و مدیریت پردازنده‌های نسل 14 اینتل است که توسط تمام برند‌های مادربرد سازی در مادربرد‌های High End به کار گرفته شده است.

تعداد بیست Smart Power Stage یکصد و پنج آمپری مجموع 2100 آمپر نیرو را برای پردازنده فراهم می‌کند که رقمی‌بسیار فراتر از نیاز غولهای نسل 14 اینتل است. گیگابایت 1 فاز 105 آمپری را برای VCCGT که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است، اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 90 آمپری Dr. MOS را نیز برای بخش VCCAUX به جهت تامین نیروی لازم برای کنترلر حافظه و ارتباطات PCIe استفاده کرده است.

در بخش ذخیره سازی مادربرد Z790 گیگابایت، مثل همیشه، گیگابایت از پد‌های حرارتی دو طرفه برای تمام درگاه‌های M.2 استفاده کرده است.

درگاهی فوقانی M.2 که زیر پردازنده و بالای اسلات کارت گرافیک است، پهنای باند مشترکی با آن دارد. که در صورت استفاده از اس اس دی‌های PCIe Gen.5، پهنای باند اسلات گرافیک به نصف یا x8 کاهش می‌یابد. از آنجایی که پهنای باند Gen.5 x8 تقریبا برابر با پهنای باند کامل PCIe Gen.4 x16 است، هیچ گونه محدودیتی برای کارت گرافیک پیش نخواهد آمد.

این مسئله البته محدودیت ذاتی چیپست است که گیگابایت، با زیرکی تمام از آن عبور کرده است.

چهار درگاه دیگر M.2 همه از نوع Gen.4 با پهنای باند کامل x4 است.

گیگابایت همچنین از مکانیسم جدید لچ‌های فنری برای بستن حافظه‌های M.2 بهره گرفته تا کاربران دیگر دشواری بستن پیچ‌های ریز حافظه‌های M.2 را نداشته باشند.

کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده درگاه‌های M.2 مادربرد MASTER X در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی که مخصوص حافظه‌های Gen.5 است، نیز، کیفیت و سنگینی زیادی دارد.

این هم نمایی از پشت سینک‌ها و پد‌های حرارتی متصل به آنها است.

سیستم تست:

بررسی کارایی

ما برای تست مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت از پردازنده 14900KF استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های نسل 14 اینتل است. از نظر مادربرد کوچکترین محدودیتی در استفاده از تمام قابلیت‌های این پردازنده وجود نداشت.

با این توضیح که این اولین تست ما از نسل 14 اینتل است و در کلیه جداول، این مادربرد در کلاس خودش، در صدر جدول قرار گرفته است، به سراغ تست‌ها می‌رویم.

به دلیل عدم توانایی واترکولر سیستم تست امکان تست اورکلاک برای این پردازنده غول فراهم نشد بنابراین کلیه تست‌ها در حالت دیفالت پردازنده گرفته شده است.

نتیجه گیری:

مادربرد Z790 AORUS MASTER X یک محصول همه چیز تمام از گیگابایت است. مادربردی خوش ساخت و قدرتمند که می‌تواند تمام نیازهای یک کاربر حرفه ای را برآورده سازد. این مادربرد بسیار سنگین است چرا که اجزای همه ی سینک‌ها، تماما فلزی است. کیفیت سینک‌های به کار رفته در آن نیز کاملا از روی تصاویر مشخص است.

مادربرد Z790 AORUS MASTER X گیگابایت یکی از بهترین مادربرد‌های دنیا برای تجربه نسل 14 پردازنده‌های اینتل است. در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوب در تست‌ها و همچنین عملکرد مناسب این مادربرد، امکانات خوب آن در رنج قیمتی مناسب، و طراحی جذاب ظاهری، کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، به ترتیب، نشان منتخب سردبیر و نشان بهترین طراحی را اهدا می‌کنیم.