بررسی مادربرد ایسوس TUF GAMING Z890 PLUS WIFI (بخش اول)

مقدمه: پنج شنبه شب گذشته 19 مهرماه، شرکت معظم اینتل نسل بعدی پردازنده‌های خود را به صورت رسمی‌معرفی کرد. شرکتهای سازنده مادربرد نیز، لیست محصولات مجهز به چیپست Z890 اینتل را منتشر کردند. پس از رونمایی جهانی در لابراتوار مجله سخت افزار، اولین مادربرد Z890 که به دستمان رسید، مادربرد مدل TUF GAMING Z890 PLUS WIFI شرکت ایسوس بود که امروز آن را برای شما عزیزان بررسی خواهیم کرد. این بررسی شامل بخش اول و دوم خواهد بود، که در بخش اول به امکانات مادربرد خواهیم پرداخت و در بخش دوم تست و بررسی عملی آن را انجام داده و نتایج را در همین مقاله منتشر خواهیم کرد.

پیش از خواندن این بررسی پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله همه چیز در مورد پردازنده‌های نسل 15 اینتل خانواده Arrow Lake S را مطالعه کنید.

معرفی محصول

در سری جدید محصولات ایسوس ما شاهد یک ارتقای جمعی مادربردها هستیم. بدین معنا که هر مادربرد، جایگاهی که در نسل قبل Z790 داشت، بقدری توسعه یافته که یک پله بالاتر از سطح خودش در سری Z890 ایستاده.

نکته مثبت این ارتقای جمعی، ارتقای جایگاه محصولات ایسوس در برابر دیگر رقبا است که به دنبال آن ارزش افزوده بیشتری را برای کاربر به همراه دارد. نکته منفی این داستان هم افزایش قیمت هر مادربرد، نسبت به نسل قبل است. ایسوس برای این موضوع هم چاره ای اندیشیده و قرار است محصولات اقتصادی و میان رده بیشتری را برای چیپست 800 در آینده معرفی کند.

مادربردی که ما امروز به بررسی آن می‌پردازیم، مدل ASUS TUF GAMING Z890 PLUS WIFI است که شاید در نگاه اول یک مادربرد اقتصادی Z890 به نظر آید، اما ایسوس به نسبت Z790، بقدری کلاس و جایگاه آن را ارتقا داده، که عملا با یک مادربرد Premium همه چیز تمام روبه رو هستیم. این مادربرد اگرچه نام خانوادگی TUF را یدک می‌کشد، اما بواقع بیش از پیش به خانواده STRIX ایسوس بسیار نزدیک شده است.

مادربرد TUF GAMING Z890 PLUS WIFI ایسوس از نظر اتصالات مجهز به چهار پورت M.2 است، شامل یک Gen.5 x4 و سه Gen.4 x4. شاید باورش سخت باشه، اما این مادربرد همچنین مجهز به اتصال تاندربولت 4، ارتباط LAN 2.5G، ارتباط بی سیم Wi-Fi 7 و بلوتوث نسخه 5.4 است.

توانایی هوش مصنوعی مادربرد ایسوس شامل Ai Advisor، Ai Cooling II و Ai Networking می‌شود. ما پیش از این هم در بخش شبکه و کولینگ، عملکرد هوشمند از مادربردهای ایسوس را شاهد بودیم اما AI Advisor خدمت جدیدی است که ایسوس با استفاده از هوش مصنوعی به سوالات کاربران در مورد مادربردشان پاسخ می‌دهد.

از بابت مدار تغذیه پردازنده، بخش VRM مادربرد ایسوس مشتمل بر 16 فاز 80 آمپری برای تغذیه پردازنده است، یعنی 1280 آمپر که نسبت به نسل پیشین 320 آمپر افزایش توانایی خالص دارد و حتی از مادربردهای STRIX نسل گذشته هم قدرتمندتر است.

در نسل پیشین مادربردهای TUF و حتی در اغلب مادربردهای STRIX، ایسوس از PCB شش لایه بهره گرفته بود، اما در این مادربرد، ایسوس PCB مادربرد را به 8 لایه ارتقا داده است. این موضوع سبب افزایش ثبات بخصوص در فرکانس کاری RAM می‌شود.

درگاه Type C فرانت پنل کیس این مادربرد نیز از نوع USB 20Gbps است. همچنین امکانات ثانویه دیگری، مانند ضامن جداسازی سینک M.2 بدون نیاز به پیچ معروف به M.2 Q Release، ضامن کشویی قفل کننده حافظه M.2 بر اساس سایز (فرم فاکتور) معروف به M.2 Q Slide، ضامن نصب حافظه M.2 بدون نیاز به پیچ M.2 Q Latch، ضامن جدید بستن کارت گرافیک بر روی اسلات PCIe Q Release، و مکانیسم نصب سوکتی سیم آنتن Q Antenna، به این مادربرد اضافه کرده است.

ایسوس همچنین این مادربرد را به فن آوری BIOS Flashback مجهز کرده است، که تا پیش از این مختص مادربردهای خانواده STRIX و Maximus بود. این فن آوری امکان آپدیت بایوس مادربرد را به صورت خاموش و بدون پردازنده به کاربر می‌دهد.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد TUF GAMING Z890 PLUS WIFI ایسوس تم کلاسیک تاف، مشکی با نوشته‌های زرد دارد. نماد Aura Sync، Wi-Fi 7، و سیستم AI بر روی جعبه خودنمایی می‌کنند.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، اعم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، اتصال تاندربولت 4 و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• یک برگ استیکر تاف گیمینگ
• دو عدد کابل ساتا
• ضامن Q Slide
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• آنتن Wi-Fi

برچسب استیکر شامل نشان‌های زیبا از تاف گیمینگ ایسوس است.

طراحی و امکانات سخت افزاری:

مادربرد TUF GAMING Z890 PLUS WIFI ایسوس سایز ATX دارد و طراحی و تم کلی آن به رنگ مشکی است. سینک‌های خنک کننده عظیم،، بخصوص سینک بخش VRM نمای بسیار حرفه ای به این مادربرد بخشیده است.

به واقع همیشه عادت داشتیم مادربردهای TUF GAMING، خیلی خلوت باشند، اما تقریبا تمام برد، پر از اتصالات و امکانات و سینک خنک کننده است.

سینک وسط مادربرد مربوط به درگاه M.2 فوق العاده زیبا است و یک برش از وسط دارد که نام تاف به صورت تمام فلزی برش خورده در وسط مادربرد دیده می‌شود.

پشت مادربرد المان خاصی ندارد، صرفا نام تاف و آرم آن به صورت چاپی بر روی PCB پرینت شده است.

ایسوس برای گارد بالای پنل I/O یک پلاستیک تزئینی با شعار GET TUF، GAME TOUGH بر روی آن قرار داده است و شما در صورتی که دوست داشته باشید می‌توانید آن را نصب کنید.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

سمت راست بخش فوقانی از جمله شلوغترین بخش‌های مادربرد است. در حاشیه ابتدا 3 هدر فن، به ترتیب CPU FAN و CPT OPT به رنگ طوسی مخصوص فن اول و دوم پردازنده و هدر سوم مخصوص اتصال پمپ واترکولر AIO است.

چراغهای عیب یابی Q-LED نیز در این بخش قرار دارد.

این مادربرد به 4 اسلات رم مجهز است که می‌تواند تا 192 گیگابایت رم از نوع DDR5 را با پشتیبانی از فرکانس کاری بالای 9000 مگاهرتز، پذیرایی کند. قاعدتا چنین فرکانسی با رمهای CUDIMM امکان پذیر است که به زودی وارد بازار خواهد شد.

در سمت راست اسلاتهای رم، سوکت 24 پین برق مادربرد، دو درگاه USB، یکی 20Gbps از نوع C و دیگری 5Gbps از نوع A برای فرانت پنل قرار دارد. در بالای سوکت 24 پین، ایسوس یک هدر مخصوص ARGB در نظر گرفته است.

کمی‌پایینتر، دو درگاه SATA قرار دارند.

ایسوس برای راحتی نصب کارت گرافیک از مکانیسم جدیدی به نام PCIe Q Release بر روی این مادربرد بهره گرفته است تا کاربر بتواند به راحتی ضامن کارت گرافیک را باز کند.

در لبه پایین مادربرد، از سمت راست، هدر‌های فرانت پنل کیس، هدر Clear CMOS بایوس، هدر فن، دو پورت دیگر SATA، یک هدر 4 پین فن دیگر، خروجی‌های ARGB، دو درگاه USB 2.0، پورت COM و هدر مخصوص اتصالات صوتی فرانت پنل کیس قرار دارد.

از نظر  اتصالات PCI Express، مادربرد TUF GAMING Z890 PLUS دارای یک اسلات کامل با 16 خط PCIe Gen.5 برای کارت گرافیک است که ایسوس آن را با بدنه ای فلزی تقویت کرده.

دو اسلات PCIe Gen.4 x1، یک اسلات PCIe Gen.4 x4 و اسلات آخر که از نظر ظاهری اسلات کامل است اما فقط 4 خط PCIe Gen.4 به آن متصل است.

مادربرد Z890 TUF GAMING ایسوس مجهز به چهار پورت M.2 است که اولین پورت آن از نوع Gen.5 x4 و سه درگاه دیگر از نوع Gen.4 x4 است.

تمام درگاه‌های M.2 مجهز به فن آوری Q-Latch هستند که امکان نصب اس‌اس‌دی M.2 را بدون نیاز به بستن پیچ فراهم می‌کند.

 درگاه اصلی M.2 Gen.5 x4 مجهز به یک سینک تنومند خنک کننده است که آرم TUF در حاشیه آن به صورت برش فلزی کار شده است. این درگاه دارای پدهای حرارتی 2 طرفه است.

دو درگاه دیگر M.2 نیز دارای سینک خنک کننده مشترک هستند و ایسوس از پدهای انتقال حرارت برای آنها بهره گرفته است.

در بخش صوتی، ایسوس از چیپ 7.1 کاناله ALC1220P ریلتک بهره گرفته است، تا عملکرد مناسبی را در این زمینه به کاربر ارائه دهد.

اتصالات پنل پشتی از راست به چپ عبارتند از، جک‌های 3.5 میلیمتری صدا، سوکت آنتن Wi-Fi 7 که از نوع Q است و صرفا با فشار دست به بدنه متصل می‌شود.

اتصال LAN 2.5Gbps، سه درگاه USB 10Gbps، یک درگاه USB 20Gbps از نوع Type C، سه درگاه USB 5Gbps، یک درگاه Thunderbolt 4، دو خروجی DP و HDMI برای iGPU، و دکمه Bios Flashback که ایسوس برای اولین بار است، در مادربردهای سری TUF پلتفرم اینتل، از این فن آوری بهره می‌گیرد.

سوکت LGA1851، از نظر ابعادی هم سایز سوکت LGA1700 است، و سوراخهای بستن کولر بر روی آن مشابه سوکت LGA1700 است، بنابراین تمام کولرهای فعلی بازار که با سوکت LGA1700 سازگاری دارند، با مادربردهای سری 800 نیز سازگارند.

نوع ساختار درونی پردازنده‌های Core Ultra به گونه ایست که نقطه داغ آنها از مرکزی پردازنده کمی‌بالاتر است، به همین منظور، شرکت اینتل با جابه جایی سوکت به سمت پایین، توانسته است همچنان نقطه داغ پشت IHS را در مرکز بلاک خنک کننده قرار دهد.

یکی از مشکلات LGA1700، بحث خم شدن پردازنده به دلیل فشار نامتقارن مکانسیم بست ILM بر روی پردازنده بود. شرکت اینتل با ساخت مکانیسم جدید ILM، آن را به واشر مجهز کرده، تا فشار متقارن و همسانی به دو طرف پردازنده وارد آید، و بدین ترتیب، نگرانی از خم شدن پردازنده در دراز مدت کاملا برطرف شود.

مادربرد TUF GAMING Z890 PLUS WIFI ایسوس، مجهز به مدار VRM پر قدرت 16 فازی است که هر فاز آن توانایی انتقال 80 آمپر را دارد. در مورد بخش VRM در بخش دوم مقاله توضیح بیشتری خواهیم داد.