بررسی مادربرد گیگابایت Z890 AI TOP

مادربردهای سری Z گیگابایت، به عنوان مادربردهای پرچمدار این شرکت شناخته می‌شوند که برای برای پردازنده‌های نسل جدید اینتل طراحی شده و امکانات پیشرفته‌ای را برای کاربران حرفه‌ای و گیمرها ارائه می‌کنند. این مادربردها از اورکلاک پردازنده و حافظه رم پشتیبانی می‌کنند، دارای سیستم خنک‌کننده قدرتمند و امکانات اتصال پیشرفته هستند. امروز با بررسی یکی از جدیدترین اعضای این خانواده، یعنی مادربرد GIGABYTE Z890 AI TOP در خدمت شما عزیزان هستیم.

معرفی محصول:

مادربرد GIGABYTE Z890 AI TOP به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مادربردهای موجود در بازار، برای کاربرانی که به دنبال عملکرد بالا و امکانات گسترده هستند، طراحی شده است. این مادربرد با پشتیبانی از پردازنده‌های نسل جدید اینتل و بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها، گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان به هوش مصنوعی و کاربردهای حرفه‌ای محسوب می‌شود.

گیگابایت در این سری از مادربردها، تمرکز ویژه‌ای بر روی هوش مصنوعی و قابلیت‌های AI دارد. از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به AI Perfdrive  اشاره کرد که در آن مجموعه‌ای از ویژگی‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای بهینه‌سازی عملکرد سیستم در کاربردهای هوش مصنوعی طراحی شده‌اند.

فن آوری AI Perfdrive کمک می‌کنند تا از حداکثر توان پردازنده، حافظه و فضای ذخیره‌سازی برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و اجرای برنامه‌های مرتبط استفاده کنند.

این مادربرد همچنین قابلیت AORUS AI SNATCH دارد. این قابلیت با استفاده از هوش مصنوعی، فرآیند اورکلاک حافظه رم را به صورت خودکار و بهینه انجام می‌دهد AI SNATCH با تجزیه و تحلیل مشخصات حافظه رم، بهترین تنظیمات را برای دستیابی به حداکثر عملکرد بدون ایجاد ناپایداری در سیستم، اعمال می‌کند.

این مادربرد از جدیدترین پردازنده‌های اینتل با سوکت LGA 1851 پشتیبانی می‌کند. این سوکت جدید، امکان استفاده از پردازنده‌های قدرتمندتر و با تعداد هسته بیشتر را فراهم می‌آورد. مادربرد GIGABYTE Z890 AI TOP همچنین از حافظه‌های رم DDR5 با فرکانس‌های بالا و حداکثر ظرفیت 256 گیگابایت پشتیبانی می‌کند. این امکانات به کاربران اجازه می‌دهد تا سیستم‌هایی با عملکرد بسیار بالا برای اجرای نرم‌افزارهای سنگین، بازی‌های پیشرفته و کاربردهای هوش مصنوعی فراهم کنند.

در بخش ذخیره‌سازی، این مادربرد از چندین اسلات M.2 PCIe 5.0 و PCIe 4.0 پشتیبانی می‌کند که امکان نصب سریع‌ترین SSDهای موجود در بازار را فراهم می‌کند. همچنین، تعدادی پورت SATA نیز برای اتصال‌هارد دیسک‌ها و SSDهای معمولی در نظر گرفته شده است. از دیگر امکانات این مادربرد می‌توان به پشتیبانی از Wi-Fi 7، بلوتوث 5.4، پورت‌های USB 3.2 Gen 2×2 و Thunderbolt 5 اشاره کرد.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد Z890 AI TOP گیگابایت مشکی و با تریم طوسی، سرمه‌ای طراحی شده است. در سمت چپ بالای جعبه نام گیگابایت به چشم می‌خورد و در قسمت پایین مدل دقیق، سری مادربرد سوکت پشتیبانی آن نوشته شده است. در مرکز جعبه اما AI TOP به زیبایی خودنمایی می‌کند.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، ائم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، دکمه آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک،  اتصال شبکه Wi-Fi 7، دو شکاف کامل x16 PCIe برای اتصال دو کارت گرافیک و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• دو عدد کابل ساتا
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

طراحی و امکانات سخت افزاری

مادربرد Z890 AI TOP گیگابایت در کلاس E-ATX طراحی شده و دارای ابعاد 30.5X28.5 سانتیمتر است. همانطور که احتمالاً می‌دانید مادربردهای E-ATX که مخفف  Extended ATX بوده، از نظر اندازه بزرگ‌ترین مادربردها در بازار مصرف‌کننده هستند. این مادربردها به دلیل ابعاد بزرگ‌تر، امکانات پیشرفته‌تری را ارائه می‌دهند.

از آنجاییکه این اولین سالیست که گیگابایت مادربردهای سری AI TOP خود را عرضه می‌کند، نمی‌توان آن را با نسل‌های قبلی از نظر ظاهری مقایسه کرد.  با این حال، همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید مدار چاپی این مادربرد مشکی رنگ طراحی شده و هیت‌سینک‌های آلومینیومی‌با تم مشکی، نقره‌ای خود ظاهر شیک و جذابی به این مادربرد بخشیده‌اند.

بر روی کاور پورت‌ها، لوگوی Ai TOP به چشم می‌خورد که نام این سری جدید از مادربردهای گیگابایت است. در بخش پایینی مادربرد،‌ روی سینک چیپست هم در کنار لوگوی کوچک GIGABYTE این بار Ai TOP بسیار بزرگتر به شکل آینه‌ای حک شده است.

در قسمت بالا، سمت چپ مادربرد ورودی‌های برق قرار گرفته‌اند که شامل دو جفت سوکت هشت پین می‌شود. این سوکت‌های برای اتصال پردازنده بوده و وظیفه برق‌رسانی به CPU را برعهده دارند. هر دو سوکت دارای آرمور فلزی هستند و کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی بوده تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد. در کنار یکی از این سوکت‌ها، یک هدر 4 پین فن PWM قرار گرفته که می‌توان به آن فن متصل کرد.

در قسمت بالا، سمت راست مادربرد، به ترتیب، سه هدر PWM مخصوص فن داریم که به ترتیب متعلق به CPU_OPT، CPU_Fan و نورپردازی ARGB بوده و کمی‌آن‌طرف‌تر کلید پاور، کلید ریست و کلید Quick Flash+ قرار گرفته‌اند. کمی‌پایین‌تر از این سه کلید هم دیباگر مادربرد Z890 AI TOP قرار گرفته است.

در حاشیه سمت راست مادربرد و پایین‌تر از نشانگرهای LED وضعیت بوت، کانکتور تقویت‌شده 24 پین جای گرفته است.  کمی‌آن‌طرف‌تر هم دو هدر مخصوص اتصال پمپ واتر کولر و یک پورت تاندربولت از نوع 40 گیگابایتی در نظر گرفته شده است.

در ادامه دو خروجی UBS-C فرانت پنل کیس از نوع 20 گیگابایتی  و دو عدد خروحی  USB 3.0 فرانت پنل کیس در این بخش حضور دارند. در نهایت هشت درگاه ساتا با حداکثر سرعت انتقال 6 گیگابیت بر ثانیه در انتهای حاشیه سمت راست مادربرد جای گرفته‌اند.

در بخش رم، چهار اسلات قرار گرفته‌اند که حداکثر می‌توانند تا ظرفیت 256 گیگابایت (هرکدام 64 گیگابایت) از نوع  DDR5 DIMMرا تا فرکانس 9500 مگاهرتز (در حالت OC) پذیرا باشند.  گیگابایت دو اسلات اصلی را با فناوری Ultra Durable تقویت کرده تا ضمن ثبات بیشتر فرکانسی، به تقویت اورکلاک و پایداری رم‌های DDR5 کمک کند.

گیگابایت علاوه بر دکمه PCIe Easy Latch Plus برای رها سازی قفل اسلات کارت گرافیک، در این نسل از مادربردها تمام سینک‌های مادربرد را نیز به لچ به جهت اتصال و جداسازی مجهز کرده است. بنابراین بدون نیاز به باز و بسته کردن پیچ، با یک اشاره می‌توان تمام سینک‌ها را از مادربرد جدا کرد.

مادربرد Z890 AI TOP گیگابایت به سه اسلات کامل PCI Express مجهز شده است. اسلات بالایی که نزدیک‌ترین به پردازنده بوده،  PCIe Gen 5 است و دارای پیکربندی کامل خط x16 بوده که مستقیماً از CPU تأمین می‌شود. این اسلات برای نصب گرافیک‌های مجزا در نظر گرفته شده که و برای تحمل کارت‌های بزرگ و سنگین تقویت‌شده و دارای پوشش داخلی لاستیکی برای حفاظت از PCB کارت است.

اسلات میانی از PCIe 5.0 با x8 پشتیبانی می‌کند، در حالی که اسلات پایینی از PCIe 4.0 با پهنای باند x4 پشتیبانی خواهد کرد.

دو اسلات اصلی گرافیک از پشت مادربرد توسط دو براکت فلزی تقویت شده است تا استحکام اسلاتهای PCIe دو چندان شود.

Z890 AI TOP به چهار اسلات M.2 مجهز شده که یک اسلات آن از نوعPCIe 5.0 M.2 و سه اسلات PCIe 4.0 M.2 است. درگاه اول که در نزدیکی جایگاه پردازنده قرار دارد، یکپارچه با سی‌پویو (M2A_CPU) است.

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، مکانیسم لچ‌های فنری در این مادربرد نیز تعبیه شده تا برای بستن حافظه‌های M.2 کاربران نگران بستن پیچ‌های ریز نباشند. گیگابایت برای مدیریت دمای  سه اسلات پایینی از سیستم M.2 Thermal Guard Ext. استفاده کرده است که کارایی بسیاری خوبی دارد.

به‌طور کلی کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده‌ای که گیگابایت برای درگاه‌های M.2 مادربرد Ai TOP خود در نظر گرفته در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی نیز که M.2 Thermal Guard XL نام دارد کیفیت و سنگینی بسیار خوبی دارد و تا 9 برابر نسبت به نسل قبلی عملکرد بهتری ارائه می‌کند.

در لبه پایینی مادربرد اتصالات بسیار متنوعی به چشم می‌خورد. در گوشه سمت راست هدرهای مخصوص I/O پنل تعبیه شده و پس از آن سه هدر چهار پین برای فن‌های سیستم قرار گرفته است. کمی‌که به سمت چپ برویم شاهد حضور دو درگاه USB 2.0 برای اتصالات فرانت پنل کیس در کنار هدرهای مخصوص نصب ترمیستور هستیم.

پس از آن، 3 خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین LED و 2 خروجی 3 پین ARGB قرار گرفته اند. در انتها نیز سوکت مخصوص HD Audio فرانت پنل حضور دارد.

مادربرد Z890 Ai TOP گیگابایت به چیپ Realtek ALC897مجهز شده است. این چیپ با پشتیبانی از صدای 7/1کاناله، تجربه صوتی فراگیر و مناسبی را برای کاربران عادی فراهم می‌کند. کیفیت صدای تولید شده توسط ALC897 برای گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم و انجام بازی‌های کامپیوتری در سطح قابل قبولی قرار دارد. با این حال، باید توجه داشت که این چیپ یک راه حل میان‌رده است و برای کاربرانی که به دنبال کیفیت صدای بسیار بالا و حرفه‌ای هستند، مانند تولیدکنندگان موسیقی یا ویرایشگران صدا، ممکن است کافی نباشد.

از آنجاییکه این مادربرد یک محصول بالارده به حساب می‌آید، طیف گسترده‌ای از اتصالات را در خود جای داده است. نکته جالب توجه در خصوص پنل I/O این مادربرد اینست که به دو دریچه انتقال هوا مجهز شده که طبق گفته گیگابایت می‌تواند دما را تا 7 درجه کاهش دهد.

در بالاترین نقطه از این پنل یک پورت HDMI و یک Display Port ورودی قرار گرفته است. پایین‌تر و در دو ردیف شاهد دو پورت تاندربولت 5 (همان پورت‌های Type-C) و دو پورت USB 3.2 هستیم که در کنار آن‌ها دو جک صوتی با کیفیت بالا حضور دارند.

پایین‌تر از آن‌ها شاهد حضور شش پورت USB 3.2 Gen 2 پورت (قرمز) و دو پورت شبکه RJ45 هستیم که در میان آن کانکتور آنتن برای WiFi 7 و بلوتوث 5.4 نیز قرار گرفته است. اتصالی که گیگابایت برای آنتن WiFi 7 این مادربرد در نظر گرفته خلاقانه و از نوع EZ-Plug است و این به کاربران امکان نصب و جداسازی آسان و بدون زحمت آنتن وای‌فای را می‌دهد.

در بخش VRM سطحی که برای توزیع گرما در نظر گرفته شده تا 4 برابر نسبت به کولرهای معمول بزرگتر شده و حالا کاملاُ یکپارچه است. به لطف این طراحی پیشرفته، عملکرد خنک‌سازی ماسفت به شکل چشم‌گیری بهبود پیدا کرده است.

مادربرد Z890 AI TOP گیگابایت با طراحی VRM دیجیتال دوقلو 16+1+2، عملکردی پایدار و قدرتمند را برای اورکلاکینگ و اجرای پردازنده‌های چند هسته‌ای ارائه می‌دهد. این طراحی پیشرفته، ولتاژ مورد نیاز پردازنده را با دقت بالا تأمین می‌کند و از افت ولتاژ در بارهای کاری سنگین جلوگیری می‌کند. استفاده از 16 فاز VCORE با SPS 80A، توانایی بالای این مادربرد را در ارائه ولتاژ پایدار به پردازنده نشان می‌دهد و امکان اورکلاکینگ فراتر از حد معمول را فراهم می‌کند.

علاوه بر این، این مادربرد دارای 1 فاز VCCGT با DIMOS 40A برای پردازنده گرافیکی مجتمع و 2 فاز VCCSA با SPS 80A برای مدیریت حافظه و ارتباطات بین پردازنده و سایر قطعات است. این طراحی بهینه، عملکرد iGPU و مدیریت حافظه را بهبود می‌بخشد و از عملکرد پایدار و بدون وقفه در هنگام استفاده از پردازنده‌های چند هسته‌ای اطمینان حاصل می‌کند.

این مدار توسط کنترلر PWM مدل Renesas RAA229130 مدیریت می‌شود. این کنترلر از جمله موفق ترین کنترلر‌ها در مهار و مدیریت پردازنده‌های نسل پیشین و فعلی اینتل به حساب می‌آید.

مدار VRM با کمک یک سینک بزرگ دو طرفه که با یک لوله ضخیم انتقال حرارت به یکدیگر متصل شده است، کاملا خنک می شود.

سیستم تست:

بررسی کارایی

ما برای تست مادربرد Z890 AI TOP گیگابایت از پردازنده 285K استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های نسل 15 اینتل است.

نتیجه گیری:

مادربرد Z890 AI TOP یکی از قدرتمند ترین محصولات گیگابایت در بخش چیپست Z890 است. عملکرد خوب این مادربرد در تست‌های ما، نشان از ثابت و توانایی خوب این مادربرد است. این مادربرد مجهز به سامانه هوش مصنوعی AI PerfDrive است تا سیستم را برای پردازش در بهینه ترین حالت ممکن قرار دهد. همچنین فن آوری AORUS AI SNATCH در این مادربرد، برای اورکلاک پردازنده و رم با استفاده از هوش مصنوعی در نظر گرفته شده است. این بورد یکی از بهترین گزینه‌ها برای تجربه آخرین فن آورهای ارائه شده همراه با پردازنده‌های نسل 15 اینتل معروف به Core Ultra است.

تعداد زیادی درگاه USB، تاندربولت 4، چهار سوکت M.2، سیستم‌های EZ Latch برای اسمبل راحت تر، همه از امکانات خوب مادربرد ای آی تاپ گیگابایت است.

این مادربرد با قیمت 600 دلار در بازارهای جهانی و در ایران احتمالا به قیمت حدود 60 میلیون تومان موجود خواهد شد.

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوب در تست‌ها و همچنین عملکرد مناسب این مادربرد، امکانات خوب آن در رنج قیمتی مناسب، و طراحی جذاب ظاهری، کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، نشان بهترین طراحی و پیشنهادشده توسط مجله سخت افزار را به آن اهدا می‌کنیم.