بررسی ماوس مخصوص طراحی MX Master 4 لاجیتک

شرکت Logitech یکی از پیش‌گامان صنعت تولید تجهیزات جانبی کامپیوتر است که در سال ۱۹۸۱ در شهر لوزان سوئیس تأسیس شد. این برند، از ابتدا تمرکز خود را بر طراحی محصولات ارگونومیک و نوآورانه قرارداد، تجهیزاتی که تعامل کاربران با کامپیوتر را به تجربه‌ای راحت و دقیق تبدیل کنند.

در طول چهار دهه فعالیت، لاجیتک باعرضه محصولاتی مانند ماوس‌های سریMX ، کیبوردهای حرفه‌ای، وب‌کم و تجهیزات صوتی، توانسته جایگاه ویژه‌ای را در میان کاربران حرفه‌ای، طراحان و مهندسان پیدا کند. رویکرد این شرکت همواره بر ترکیب طراحی مینیمال مبتنی بر لایف‌استایل، کیفیت ساخت بالا، و امکانات هوشمند نرم‌افزاری استوار بوده است.

لاجیتک اکنون با معرفی نسل جدید ماوس‌ پرچم‌دار خود یعنی MX Master 4، تلاش کرده است یک‌بار دیگر استاندارد تازه‌ای را در ارگونومی، دقت سنسور، و تجربه اتصال بی‌سیم تعریف کند تا ادامه‌ای منطقی بر میراث موفق سری MX Master باشد که از سال ۲۰۱۵ به نماد بهره‌وری و طراحی در دنیای سخت‌افزار بدل شده است.

امروز در لابراتوار مجله سخت‌افزار به سراغ بررسی ماوس مخصوص طراحی و تدوین، مدل  MX Master 4لاجیتک می‌رویم، که اخیرا با گارانتی 24 ماهه الماس رایان ایرانیان در بازار عرضه شده است، همراه ما باشید.

معرفی محصول و مشخصات فنی

مدل ماوسLOGITECH MX MASTER 4
نوع سنسورDARKFIELD HIGH PRECISION
نوع کلید‌های اصلیسایلنت
اسکرولموتوردار دو‌حالته MAGSPEED
قابلیت کار با هر دودستفقط راست‌دست
تعداد کلید‌ها8 کلید قابل برنامه ریزی (شامل اسکرول)
دقت200-8000DPI
نرخ به‌روزرسانی125Hz
نوع ارتباط بی‌سیمLogi Bolt و BLUETOOTH 5.1
باطریباطری داخلی با ظرفیت 650 میلی آمپر
کابلندارد
وزن150 گرم
ابعاد128.15 طول، 88.35 عرض، 50.8 ارتفاع به میلیمتر

ماوس بی‌سیم MX Master 4 پرچم‌دار ماوس‌های کلاس طراحی و مهندسی شرکت لاجیتک است و جایگزین مدل Master 3s خواهد شد. شرکت لاجیتک برای اولین‌بار این ماوس را به یک ویبراتور مجهز کرده است تا بنا بر نیاز کاربر، واکنش لمسی به کاربر بدهد.

ماوس وایرلس Master 4 لاجیتک می‌تواند به‌صورت بیسم به دو شکل ارتباط بلوتوث و اتصال از طریق دانگل Logi Bolt به سیستم شما متصل می‌شود. این ماوس امکان به‌خاطر سپردن 3 سیستم مجزا از هم را در حافظه داخلی خود نیز دارد.

جعبه محصول مشکی است. نام مدل به رنگ آبی به همراه تصویری از ماوس بر روی جعبه نقش بسته است. برچسب گارانتی 24 ماهه رسمی الماس رایان ایرانیان بر روی جعبه خودنمایی می‌کند.

در پشت جعبه مهم‌ترین المان خاصی که برای آن بتوان ذکر کرد، نشان بلوتوث و همچنین پشتیبانی از سیستم‌عامل‌های Mac، Windows، Linux، ChromeOS و همچنین iPadOS و Android است.

با باز کردن جعبه، ماوس و دانگل Logi Bolt خودنمایی می‌کنند. شرکت لاجیتک به دلیل حمایت از محیط‌زیست، مجبور به استفاده از متریال تجدیدپذیر برای بسته‌بندی محصولات خود شده است، بنابراین، تعجب نکنید اگر ماوس پرچم‌دار 120 دلاریش را درون یک جعبه ساده کارتونی قرار داده است. چاره ای ندارد.

اقلام درون جعبه در عمل فقط شامل دانگل Logi Bolt نوع C می‌شود. شرکت لاجیتک حتی کابل شارژ تایپ C ماوس را نیز از وسایل همراه آن حذف کرده است.

دانگل نسل جدید Logi Bolt از نوع Type C است. این موضوع برای کاربرانی که از Mac استفاده می‌کنند، خوشحال‌کننده و برای دوستانی که از سیستم‌های دسکتاپ فاقد درگاه C بهره می‌برند، یک مشکل است.

از این نظر که کاربران دسکتاپی که کیس آنها و یا مادربرد آنها درگاه Type C ندارد، باید یک تبدیل 300 هزار تومنی تایپ C به A تهیه کنند و یا اینکه اگر سیستم دسکتاپشان بلوتوث داشته باشد، دیگر نیازی به اتصال Logi Bolt نخواهند داشت.

دانگل Logi Bolt امکان اتصال تمام تجهیزات برند لاجیتک را که از این دانگل استفاده می‌کنند، دارد. یعنی اگر شما بیش از یک دستگاه داشته باشید که از دانگل Logi Bolt استفاده کند، فقط کافیست یک عدد دانگل را به سیستم متصل کنید و مابقی تجهیزات لاجیتک به همان یک دانگل متصل می‌شوند.

همچنین باید اذعان داشت، دانگل Logi Bolt به سیستم رمزنگاری مجهز است و امکان هک‌کردن اطلاعات ارسالی بین دستگاه و دانگل وجود ندارد. بنابراین محصولات بی سیم لاجیتک که از دانگل Logi-Bolt استفاده می کنند، یک گزینه ایده‌آل برای استفاده در مراکز حساس و نظامی هستند، چرا که امنیت اطلاعات ارسالی دستگاه حفظ می‌شود.

نکته مهم دیگر در ارتباط با این دانگل، کوچکی و سبکی بسیار زیاد آن است. امکان گم‌شدن این دانگل بسیار زیاد است، بنابراین همهٔ توجه و حواس خود را به نگهداری این دانگل بدهید، چرا که اگر گم شود، به‌تنهایی قیمتی معادل 2 تا 3 میلیون تومان دارد.

ماوس MX Master 4، مخصوص راست‌دست‌ها است، و ابعاد به نسبت بزرگی دارد. این ماوس برای انواع دست‌های متوسط و بزرگ کاملاً مناسب است. لاجیتک ارتفاع و وسعت ماوس را طوری در نظر گرفته است که هم کاربرانی که عادت به استفاده از ماوس به‌صورت Palm-Grip (حرکت ماوس با کف دست) دارند و هم کاربرانی که از ماوس به شکل Finger-Grip (حرکت ماوس با انگشتان دست) استفاده می‌کنند را، راضی نگاه دارد.

بخش جایگاه انگشت شست، دارای یک پلاستیک طرح‌دار است که در نقطه‌ای از آن، کلید Action Ring قرار گرفته است. این کلید، علاوه بر فراخوانی Action Ring که جلوتر در بخش نرم‌افزار به آن خواهیم پرداخت، امکان برنامه‌ریزی دارد.

اما هیجان‌انگیزترین خصوصیت ماوس‌های MX Master لاجیتک، غلتک اسکرول آن است. غلتکی که به یک موتور کمک‌کننده همراه است و در دو حالت دنده‌ای و روان عمل می‌کند.

در حالت روان، فقط با یک‌بار حرکت دست، چرخش مداوم دارد و تا 1000 سطر به یک باره بالا و یا پایین می رود. در حالت دنده‌ای، اما به مانند اسکرول بقیه ماوس‌ها فقط با حرکت انگشت بالا و پایین می‌شود.

تعویض بین این دو حالت اسکرول، توسط دکمه‌ای که در پشت اسکرول ماوس قرار دارد، کنترل می‌شود. اسکرول ماوس از نوع مکانیکال است و جنس آن فلزی است.

بدنه ماوس از جنس پلاستیک ضد حساسیت و ضدتعریق است، پلاستیک در بخش‌های مختلف ماوس جنس متفاوتی دارد. سطح روی بدنه ماوس نیز Texture دارد و یکنواخت نیست.

تنها بخش بدون تکستچر روی ماوس، کلیدهای چپ و راست است که از نوعی پلاستیک شفاف سبک بهره گرفته شده است.

حدود 5 سال پیش، ماوس ROG Chakram ایسوس را که بررسی می‌کردم، برای اولین بار جنس بدنه کلیدهای چپ و راست آن از نوعی پلاستیک سبک و نیمه شفاف ساخته شده بود که در آن زمان تعدادی از ادیتورهای خارجی به ایسوس خرده می‌گرفتند که حس چیپ بودن می‌دهد.

اما این نوع پلاستیک دوام بالایی در مواجه با ساییدگی ناشی از استهلاک دارد و در طول زمان کیفیت سطح بدنه آن حفظ می‌شود. این موضوع نشان داد، انتخاب ایسوس در متریال ساخت بدنه درست بوده و حالا لاجیتک از همان متریال و از همان جنس پلاستیک نیمه‌شفاف، برای بدنه کلیدهای چپ و راست ماوس پرچم‌دار خود استفاده کرده است.

این پلاستیک در طول گذر زمان ساییده نمی‌شود و در  استفاده طولانی‌مدت جا نمی‌اندازد.

سه دکمه مشکی رنگ پشت‌سرهم در بالای جایگاه استراحتگاه انگشت قرار دارند که قابل‌برنامه‌ریزی هستند.

چرخ اسکرول افقی نیز از جنس فلزی مشابه اسکرول عمودی است و بیشترین استفاده از آن در نرم‌افزارهای تدوین به هنگام جلو عقب کردن ویدیو است.

در زیر ماوس، اسکیت‌ها در چهار بخش تقسیم شده‌اند. جنس اسکیت‌ها فوق‌العاده صاف است و دقت کنید حتماً از پد ماوس باکیفیت استفاده کنید تا دوام اسکیت‌ها در طولانی مدت تضمین شود.

یک دکمه حافظه ماوس را که برای 3 کامپیوتر قابل ذخیره سازی است، تعویض می کند. دکمه دیگر حالت روشن و خاموش ماوس است.

ماوس MX Master 4 لاجیتک یک باطری 650 میلی آمپری داخلی دارد که با یک بار شارژ تا 70 روز دوام می‌آورد. (البته بدون روشن کردن حالت بازخورد لمسی.) ماوس MX Master 4 از یک سنسور پیشرفته با دقت 8000DPI بهره می برد. دقت این سنسور را می توانید از 200 تا 8000 در پله‌های 50 تایی تنظیم کنید.

در جلوی ماوس درگاه شارژ Type C قرار دارد. توجه داشته باشید این درگاه صرفاً برای شارژ ماوس است و امکان استفاده سیمی از موس با اتصال آن به کامپیوتر وجود ندارد. این درگاه از شارژ سریع PD نیز پشتیبانی کرده و با یک دقیقه شارژ می‌توان از 3 ساعت کار با ماوس لذت برد.

نرم‌افزار Logi Options+

به‌محض اتصال ماوس، اگر به اینترنت متصل باشید، سیستم از طریق یک نوتیفیکیشن به شما درخواست دانلود نرم‌افزار Logi Options+ را می‌کند و پس از دانلود و طی مراحل تأیید اتصال، شما می‌توانید کلیه بخش‌ها، از عملکرد دکمه‌ها گرفته تا تنظیمات مربوط به‌سرعت حرکت و دقت ماوس را تنظیم کنید.

برای بخش ویبراتور ماوس که به آن Haptic Feedback گفته می‌شود، می‌توان شدت ویبراتور را تنظیم کرد تا حتی‌الامکان دوام باطری متناسب با نوع عملکردی که از ویبراتور انتظار دارید تنظیم شود.

عملکرد Action Ring می‌تواند به‌دلخواه کاربر، یک عملیات خاص، مانند فراخوانی هوش مصنوعی و یا انواع دیگر AIهای مرتبط با نوع کاربری شما باشد.

همچنین می‌توان، عملکردهای نرم‌افزاری را به دکمه Action Ring اختصاص داد.

اما شاید مهم‌ترین کارکرد Action Ring، ادغام امکانات نرم‌افزاری دو نرم‌افزار پر کاربرد Photoshop و Premiere Pro باشد. جایی که شما به‌عنوان گرافیست، و یا تدوینگر، به‌سادگی می‌توانید تنها با فشردن یک کلیک، یک‌سری تغییرات را درجا در نرم افزار اعمال کنید.

از دیگر امکانات جذاب نرم‌افزاری Logi Options+ این است که با کمک سیستم Logi Flow کاربر می‌تواند نشانگر ماوس خود را از یک سیستم به سیستم دیگر منتقل کند بدون نیاز به اینکه ماوس به سیستم دیگر متصل باشد.

و به لطف سیستم یک‌پارچه نرم‌افزاری لاجیتک، می‌توانید تمام دستگاه‌هایی که از دانگل Logi Bolt استفاده می‌کنند را در یک جا و فقط با یک دانگل کنترل و مدیریت کنید.

مقایسه Master 4 با Master 3s

به دلیل آنکه در حال حاضر هر دو ماوس Master 3s و Master 4 در بازار قابل خریداری است، شاید خیلی از کاربران این سؤال برایشان پیش آید که کدام‌یک ارزش خرید بیشتری دارد.

ازاین‌رو در این بخش از بررسی، ما پرچم‌دار نسل قبل لاجیتک Master 3s را در کنار پرچم‌دار جدید Master 4 قرار دادیم تا به مقایسه ظاهری و امکانات هر دو مدل بپردازیم تا خریدار بتواند بهتر تصمیم‌گیری کند.

در ابتدا تشابهات هر دو مدل را ذکر می‌کنیم. هر دو مدل بسیار خوش‌دست و به‌صورت ارگونومیک طراحی شده‌اند و از این نظر علی‌رغم اختلافات کوچک ظاهری، در زیر دست، کاملاً حس مشابه به هم را به کاربر می‌دهند.

هر دو ماوس به کلیدهای سوپر سایلنت مجهز هستند و عملکردی کاملاً بی‌صدا دارند. غلتک دو‌حالته، دقت  DPI یکسان و شارژدهی فوق‌العاده، از دیگر تشابهات هر دو مدل است.

اگرچه فن آوری نرم‌افزاری Action Ring با ماوس MX Master 4 معرفی شد، اما این امکان برای ماوس Master 3s نیز فعال و قابل‌استفاده است.

در موارد اختلافی، ابتدا به سراغ برتری‌های MX Master 4 می‌رویم:

وجود بازخورد لمسی (ویبره) درون ماوس MX Master 4 آن را به یک نوآوری جدید در لوازم جانبی کامپیوتر بدل کرده است. شما حتی می‌توانید شدت ویبره ماوس را در 4 حالت تنظیم کنید، که یک امکان خارق العاده محسوب می‌شود.

از نظر جنس بدنه، مدل MX Master 4 به‌مراتب کیفیت ساخت بالاتری دارد و در طول استفاده از ماوس، جای دست و انگشتان بر روی بدنه ماوس باقی نمی‌ماند.

این در حالی است که جنس بدنه Master 3s، نه اینکه بد باشد، اما در طول استفاده از ماوس اگر آن را تمیز نگه ندارید ممکن است جای دست بر روی آن باقی بماند.

لاجیتک مدل MX Master 4 را به یک دکمه بیشتر از MX Master 3s مجهز کرده است. 

همچنین باید اذعان داشت، شرکت لاجیتک از چیپ قدرتمندتری برای پردازش در MX Master 4 بهره گرفته است.

وجود اسکیت‌های بزرگتر در زیر موس MX Master 4 باعث سر خوردن روانتر آن بر روی پد ماوس می شود.

حال به سراغ موارد برتری ماوس Master 3s می‌رویم:

اولین برتری، وجود کابل شارژ Type C همراه ماوس است. قیمت تمام شده، مسئله مهم دیگری است که باید در نظر داشت. شرکت لاجیتک ماوس Master 3s را به قیمت 100 دلار عرضه کرد و ماوس Master 4 را به قیمت 120 دلار. این 20 دلار اختلاف قیمت در حال حاضر در بازار ایران، معادل 10 میلیون تومان است.

در ایران درحالی‌که مدل Master 4 به قیمت حدود 21.5 میلیون تومان قابل خریداری است، مدل Master 3s فقط به قیمت حدود 11.5 میلیون تومان فروخته می‌شود.

دلیل این اختلاف قیمت زیاد، تفاوت نرخ ارز وارداتی پارسال نسبت به امسال است، اما هرچه که هست، کاربر باید تصمیم‌گیری کند، آیا مواردی که باعث برتری MX Master 4 نسبت به MX Master 3s می‌شود ارزش پرداخت 10 میلیون تومان هزینه اضافی را دارد یا خیر.

این اتفاقات و اختلاف قیمت‌های عجیب‌وغریب فقط در ایران رخ می‌دهد و تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام مدل ارزش خرید بالاتری دارد را هر کاربر بر اساس قدرت خرید، معیارهای خود و نیازهایش باید بگیرد.

بررسی کارایی و نتیجه‌گیری

به شخصه با ماوس‌های پرچم‌دار بسیاری کار کردم، اما باید اعتراف کنم کارکردن با ماوس MX Master 4 لاجیتک به‌شدت اعتیادآور است. طوری که پس از مدت کوتاهی دیگر نمی‌توانید به‌راحتی ماوس دیگری را جایگزین آن کنید.

وجود ویبره داخل ماوس برای ایجاد بازخورد لمسی، از نظر منطقی شاید کاری عبث و بی‌فایده باشد، اما در عمل واقعاً کار با ماوس را برای کاربر کامپیوتر لذت‌بخش می‌کند، 

اکثر ما فن آوری Haptic Feedback را در دسته‌های بازی پلی‌استیشن سونی تجربه کردیم. جایی که بازی‌کردن با لرزش دسته، حس هیجان عجیبی به ما می‌دهد. اما وجود لرزش در یک ماوس مخصوص طراحی گرافیکی و تدوین، یک سطح دیگر از ارتقای فن آوری است.

چه مثل من حس‌کردن ویبره را بپسندید و یا آن را سیستم اضافی در نظر بگیرید، شکی نیست ماوس MX Master 4 لاجیتک یک محصول فوق‌العاده است.

باید اعتراف کرد عملکرد MX Master 4 در کلاس لایف‌استایل محصولات اداری حرفه‌ای لاجیتک، بی‌نظیر است. فراخوانی انواع هوش مصنوعی، از ChatGPT گرفته تا Gemini و Preplexity و Co-Pilot در کسری از ثانیه به لطف دکمه Action Ring به‌سادگی امکان‌پذیر است.

در تدوین، تجمیع تنظیمات حساس و اساسی Adobe Premier Pro و Adobe Photoshop به کاربر امکان دسترسی سریع و اعمال تغییرات را با سرعت بسیار بالاتری می‌دهد.

در یک‌کلام، سرعت کار شما و عملکرد حرفه‌ای شما، با خرید این ماوس به‌شدت افزایش خواهد یافت.

این ماوس گیمینگ نیست، پایین نگه‌داشتن نرخ به‌روزرسانی 125Hz آن نیز، نشان از اصرار لاجیتک به غیر گیمینگ نگه‌داشتن MX Master 4 دارد؛ بنابراین فکر اینکه به واسطه وجود بازخورد لمسی، پس‌فردا از این ماوس دربازی‌های شوتر استفاده کنید، اصلاً ایده خوبی نیست و موفقیت شما در میدان بازی، متزلزل خواهد بود.

اما می‌توان از آن دربازی‌های داستانی غیر آنلاین بهره برد. هرچند بازهم ما شما را از استفاده از این ماوس برای مصارف گیمینگ بر حذر می‌داریم؛ چراکه دوام 10 میلیون کلیکی سوئیچ‌های سایلینت این ماوس، توان فشار گیمینگ را ندارد و ریسک خراب شدن آن در زیر ضربات متداول گیمرها وجود دارد.

شرکت لاجیتک مدل اختصاصی Mac را برای این ماوس نیز عرضه کرده است که دقیقاً همین ماوس است با همین امکانات، اما بدون دانگل Logi Bolt.

بنابراین، اگر مک‌بوک دارید و می‌خواهید ماوس MX Master 4 لاجیتک را تهیه کنید، هیچ اختلاف ساختاری و عملکردی بین مدل عادی و مدل مخصوص Mac وجود ندارد، به‌غیراز اینکه لاجیتک مدل Mac را گران‌تر و بدون دانگل می‌فروشد.

اگر مک‌بوک دارید، همین مدل عادی MX Master 4 را تهیه کنید بیشتر به نفعتان است، هم ارزان‌تر تمام می‌شود، هم یک دانگل دارید و هم اینکه هیچ‌چیزی از دست نمی‌دهید.

برای شارژ ماوس، ما از یک کابل شارژر تایپ C انکر بهره گرفتیم. واقعاً قابل‌درک نیست چرا لاجیتک کابل شارژ را از جعبه ماوس حذف کرده است و این موضوع مهم‌ترین انتقاد ما از این پرچم‌دار لاجیتک است.

این ماوس، یک گزینه ایدئال برای مهندسان، برنامه‌نویسان، طراحان دوبعدی و سه‌بعدی، انیماتورها، گرافیست‌ها، و تدوینگران ویدیو است. خرید Logitech MX Master 4 را به کلیه این کاربران پیشنهاد می‌دهیم.

در پایان، ضمن تشکر از شرکت الماس رایان ایرانیان برای در اختیار قراردادن ماوس MX Master 4 به جهت بررسی، به دلیل عملکرد رضایت‌بخش در بخش نرم‌افزار، عملکرد Lag-Free و همچنین سازگاری آن با نرم‌افزارهای Adobe، جایزه منتخب سردبیر، و به دلیل وجود ویبره داخل ماوس، جایزه بهترین نوآوری، و به دلیل طراحی ارگونومیک و کیفیت بدنه عالی، نشان بهترین طراحی محصول سایت مجله سخت‌افزار را به آن اعطا می‌نماییم.

مزایا:
  • کیفیت ساخت بدنه بی نظیر
  • عملکرد دو‌حالته غلتک اسکرول
  • سنسور قابل‌تنظیم تا 8000DPI
  • مناسب برای کار با هوش مصنوعی
  • عملکرد عالی برای فوتوشاپ و پریمیر
  • طراحی ارگونومیک مخصوص راست‌دست‌ها
  • جنس بدنه تماماً ضدتعریق و ضد حساسیت
  • ضمانت رسمی 24 ماهه الماس رایان ایرانیان
  • رمزنگاری ارتباط بی سیم با دانگل Logi Bolt
  • مجهز به ویبراتور و عملکرد Haptic Feedback
  • سوکت اتصال کابل به ماوس از نوع USB Type C
  • پشتیبانی از دو طریق ارتباط بلوتوث و دانگل Logi Bolt
  • دارای نرم‌افزار کامل برای شخصی‌سازی تنظیمات ماوس
  • پشتیبانی از شارژ سریع، با 1 دقیقه شارژ و 3 ساعت استفاده
  • مدت‌زمان شارژدهی فوق‌العاده 70 روز فقط با یک بار شارژ کامل
معایب:
  • امیدواریم در آینده باقیمت بهتری عرضه شود
  • نرخ به‌روزرسانی ماوس می توانست بالاتر باشد
  • حذف کابل شارژ Type C از وسایل همراه ماوس
پیشنهاد سخت‌افزارمگ:
  • بهترین ماوس مخصوص طراحی و تدوین، حالا مجهز به ویبره بازخورد لمسی شده است. اگر طراح، تدوینگر، گرافیست، و یا برنامه‌نویس هستید، خرید ماوس لاجیتک MX Master 4 به‌شدت پیشنهاد می‌شود، چراکه پشیمانی ندارد.  
9.1امتیاز9.2راندمان کلی10کیفیت قطعات7.5عملکرد گیمینگ10طراحی10عملکرد نرم افزاری9.4امکانات جانبی7.5ارزش خرید
امتیاز: 5.0 از 5 (14 رای)
کمی صبر کنید...

یک دیدگاه

  1. Avatar سید مرتضی گفت:

    آقا آرمین بعد از مدتها عجب بررسی گذاشتین تو سایت واقعا لذت بردم از خوندنش دست مریزاد واقعا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

در صورتی که نظر شما حاوی ناسزا، عبارات توهین‌آمیز و تهدید بوده و در تضاد با قوانین فعلی کشور باشد از انتشار آن بدون حذف موارد ذکر شده، معذوریم.
شکلک‌ها (اموجی‌ها) را می‌توانید با کیبرد گوشی یا کیبرد مجازی ویندوز قرار دهید.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته می‌شود.