مقدمه:

در ادامه بررسی مادربرد‌های Z790 اینتل، امروز سراغ بررسی مادربرد Z790 AORUS ELITE AX گیگابایت می‌رویم. تاکنون شرکت اینتل در بخش کلاس کاربری توانسته است سهم عمده بازار را از آن خود کند. هرچند AMD با ارائه نسخه 3D-V Cache پردازنده‌های رایزن 7000، رقابت را دشوار کرده، اما همچنان از نظر قیمتی هزینه پلتفرم اینتل نسل 13، اقتصادی تر از پلتفرم AMD رایزن 7000 تمام می‌شود.

اگرچه در پردازنده‌های نسل 13 اینتل ارتقای کارایی به نسبت خوبی را نسبت به نسل 12 مشاهده می‌کنیم اما مادربرد‌های چیپ Z790 آنچنان که باید و شاید از نظر فنی نسبت به برادران Z690، ارتقا نیافتند. این موضوع البته بدین معنا نیست که مادربرد‌های Z790 با مادربرد‌های Z690 کاملا یکی هستند، خیر، اما تغییرات بین آنها زیاد محسوس نیست. برای مثال در مادربرد‌های Z790 تمام درگاه‌های M.2 از PCIe Gen.4 پشتیبانی می‌کنند، همچنین این مادربرد‌ها یک درگاه USB 20Gbps بیشتر نسبت به نسل پیش از خود دارند.

معرفی محصول:

مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت از نظر جایگاه، پس ازTachyon، Xtreme، و Master، در جایگاه چهارم و میانه جدول طبقه بندی مادربرد‌های Z790 گیگابایت قرار می‌گیرد. این مادربرد در 2 نسخه DDR5 و DDR4 عرضه شده است تا کاربران بتوانند با رم دلخواه خود این مادربرد را تهیه کنند.

نسخه ای که ما در اختیار داریم مدل DDR5 است و این با قیمت 259 دلار در بازار‌های جهانی به فروش می‌رسد.

از نظر VRM مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت مجهز به یک مدار 2+1+16 فازی تمام دیجیتال برای تغذیه پردازنده‌های نسل جدید 13 استفاده می‌کند. ارتباط شبکه Wi-Fi 6E 802.11ax در کنار بلوتوث نسخه 5 و کارت شبکه 2.5 گیگابیتی از جمله دیگر امکانات این مادربرد به شمار می‌رود. مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت دارای 4 درگاه M.2 PCIe Gen.4 است و تعداد زیادی اتصالات متنوع USB را ارائه می‌کند.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت تم مشکی و بنفش دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، اعم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، دکمه آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• دو عدد کابل ساتا
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

با توجه به اینکه این مادربرد در رده اقتصادی قرار دارد، انتظار زیادی نمیتوان از اقلام همراه داشت.

طراحی و امکانات سخت افزاری:

مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت سایز ATX دارد. در نمای مادربرد، تم مشکی غالب است. تنها المان طوسی، سینک M.2 وسط مادربرد است.

در پشت مادربرد نکته خاصی قابل مشاهده نیست.

در بخش فوقانی، از راست مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند. هر دو سوکت دارای آرمور و سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد.

در سمت راست بخش فوقانی در لبه ابتدا 3 هدر فن، به ترتیب CPT OPT مخصوص فن دوم پردازنده، CPU FAN به رنگ طوسی و هدر سوم مخصوص اتصال پمپ واترکولر و یا فن سوم است. یک هدر نورپردازی 4 پین RGB نیز در این بخش قرار دارد.

خبری از دیباگر نیست، کانکتور 24 پین، یک عدد خروجی USB فرانت پنل کیس از نوع USB 3.0 و همچنین یک خروجی USB Type C از نوع 10Gbps نیز در این بخش حضور دارند.

این مادربرد از 4 اسلات رم DDR5 با سقف فرکانسی بالای 7600MHz پشتیبانی میکند. مجموع 6 درگاه SATA نیز در حاشیه سمت راست مادربرد حضور دارند.

اهرم PCIe Easy Latch ابتکار جدید گیگابایت برای رهایی از مشکل آزاد سازی قفل اسلات کارت گرافیک است. کارت‌های گرافیک امروزی بک پلیت‌های بسیار ضخیم و درشتی دارند، زمانی که درون اسلات گرافیک روی مادربرد قرار میگیرند، قفل اسلات PCI Express  با وجود سینک‌ M.2 بالای آن، عملا از دسترس خارج می‌شود. اهرم Easy Latch به کاربر کمک می‌کند تا به راحتی بتواند ضامن اسلات گرافیک را آزاد کند.

مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست یکی از نوع PCIe Gen.4 و آخری از نوع Gen.3 است و هر دو با پهنای باند x4 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند. خوشبختانه دیگر SLI از طرف سازندگان گرافیک پشتیبانی نمی‌شود بنابراین، پشتیبانی از آن هم در مادربرد‌های جدید وجود ندارد.

اتصالات حاشیه پایین مادربرد شامل هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس، چهار هدر 4 پین فن PWM، سوییچ قابل برنامه ریزی ریست، دو خروجی USB 2.0 فرانت پنل، و دو خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین RGB و یک خروجی 3 پین ARGB ‌می‌شود.

مجموع 4 درگاه M.2 از نوع Gen.4 با پهنای باند x4 نیز که همه مجهز به سینک خنک کننده هستند بر روی این مادربرد پشتیبانی می‌شوند.

کیفیت سینک‌های M.2 علی الخصوص کیفیت وعملکرد سینک اولین درگاه M.2 فوق العاده است.

در بخش صوتی، مادربرد Z790 Aorus Elite AX مجهز به چیپ Realtek ALC1220 است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون و WIMA به کار گرفته است.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل دو خروجی جک صوتی و یک درگاه خروجی صدای اپتیکال، درگاه 2.5 گیگابیتی LAN، تعداد 3 عدد USB 5Gbps از نوع A، تعداد 1 درگاه USB 10Gbps از نوع C، چهار درگاه درگاه USB 2.0، و همچنین دو درگاه USB 3.2 Gen.2 از نوع A به همراه یک HDMI و یک درگاه DP 1.4 هم برای خروجی تصویری گرافیک مجتمع در نظر گرفته شده است. دو اتصال طلایی رنگ هم برای اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wi-Fi6E و بلوتوث نسخه 5.2 قرار داده شده است.

با برداشتن تمام سینک‌ها به سراغ VRM میرویم. بخش VRM مادربرد Z790 Aorus Elite AX از جمله نقاط قوت این مادربرد است. این بخش توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت با طراحی یک مدار 16 فازی دیجیتال فقط برای تغذیه V-Core پردازنده، نهایت 1120 آمپر توان را در اختیار پردازنده قرار داده است.

گیگابایت 1 فاز 60 آمپری را برای VCCGT که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است، اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 60 آمپری Dr. MOS را نیز برای بخش VCCAUX به جهت تامین نیروی لازم برای کنترلر حافظه و ارتباطات PCIe استفاده کرده است.

گیگابایت از سینک‌های چند طبقه برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است. سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم و چند طبقه، با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

سیستم تست:

بررسی کارایی:

ما برای تست مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت از پردازنده 13900K استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های نسل 13 اینتل است. از نظر مادربرد کوچکترین محدودیتی در استفاده از تمام قابلیت‌های این پردازنده وجود نداشت، فقط صرفا کولر ما توانایی خنک کردن این پردازنده را نداشت. در نتیجه از آب و هوای سرد این روزهای برفی (این بررسی در زمستان 1401 انجام شده بود) بهره گرفتیم و با باز کردن پنچره‌ها، و استفاده از 3 فن و ایرکولر نوکتوا بالاخره در دمای 99 الی 100 درجه توانستیم تست‌های لازم را بگیریم.

با توجه به حرارت زیاد پردازنده 13900K در حالت پیش فرض، همینکه امکان تست این مادربرد در هوای سرد فراهم شد، کلاه خود را بالا انداختیم و حتی فکر اورکلاک را از سر خود بیرون کردیم. بنابراین کلیه تست‌ها در حالت پیش فرض از این پردازنده و مادربرد گرفته شده اند.

نتیجه گیری:

مادربرد Z790 Aorus Elite AX گیگابایت یک محصول ایده آل در رنج قیمتی 18 میلیون تومان از گیگابایت است که عملکرد مطلوبی را ارائه می‌کند. تست‌های ما با پردازنده 13900K انجام شد و این مادربرد به خوبی توانست پتانسیل این پردازنده را به الفعل تبدیل کند. همچنین لازم به ذکر است گیگابایت در بایوس خود یک حالت اورکلاک تا 6 گیگاهرتز را دارد که مخصوص پردازنده 13900K است، البته استفاده از آن نیاز به واترکولینگ اوپن لوپ دارد.

از بابت طراحی ظاهری، تم مشکی با اغلب قطعات سازگار است. استفاده گیگابایت از مکانسیم Easy Latch برای درگاه‌های M.2 نیاز به پیچ را برای بستن SSD به طور کامل حذف کرده است. همچنین گیگابایت یک اهرم به قفل شکاف PCIe گرافیک متصل کرده است تا باز کردن گرافیک از روی مادربرد به راحتی صورت پذیرد.

ارتباط بی سیم Wi-Fi 6E، بلوتوث نسخه 5.2، چهار اسلات M.2،  تعداد زیادی درگاه USB 2.0، USB 3.2 Gen.1، USB 3.2 Gen.2×2، و همچنین ارتباط 2.5 گیگابیتی LAN اینتل، از جمله  ویژگی‌های خوب این مادربرد است. از بابت رم نیز، می‌توان با خیال راحت از رمهای DDR5 با فرکانس 7600MHz نیز بر روی این مادربرد بهره برد. 

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوبی که در تست‌ها شاهد بودیم، و همچنین عملکرد مناسب این مادربرد و امکانات خوب آن در رنج قیمتی مناسب، و کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، نشان پیشنهاد شده توسط سخت افزار را به آن اهدا می‌کنیم.

چه شما نسخه DDR5 این مادربرد را تهیه کنید، چه نسخه DDR4 مطمئن باشید، این یکی از بهترین محصولات گیگابایت برای چیپست Z790 است و از خرید خود راضی خواهید بود.

Z790 AORUS ELITE AX 34