مقدمه:

مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت، تک ستاره ای است در میان تمام مادربرد‌های X670E است. این مادربرد که برنده جایزه reddot سال 2023 برای بهترین طراحی مادربرد است، به مدت یک هفته در لابراتوار سخت افزار در دست ما بود که به بررسی آن پرداختیم. این مادربرد پس از مدل Xtreme قدرتمند ترین مادربرد AM5 گیگابایت به شمار می‌رود.

شرکت AMD به پشتیبانی خوب و درازمدت از محصولات خود معروف است. به لطف این پشتیبانی، مادربرد‌های این شرکت نسل‌های زیادی از پردازنده‌ها را پشتیبانی خواهند کرد. به همین دلیل داشتن یک مادربرد خوب AMD نوعی بیمه درازمدت است تا سالیان سال بتوانید از جدید ترین پردازنده‌های این شرکت بدون تغییر مادربرد بهره ببرید.

از این رو، انتخاب یک مادربرد خوب AM5 یکی از پر چالش ترین و مهمترین کارهایی است که باید دقت کافی برای آن به خرج داد. یک مادربرد مناسب می‌تواند، ضمن ارائه عملکرد عالی، اتصالات متنوع، و سازگاری بالا، حداقل دردسر را برای ست آپ اولیه داشته باشد. در عین حال، با دارا بودن یک VRM قدرتمند، مادربرد یک خوب باید توانایی بالایی را درزمینه اورکلاک رم و پردازنده از خود نشان دهد.

از این نظر مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت یک گزینه عالی است که در بازار‌های جهانی با حدود قیمت 500 دلار، و در ایران با ضمانت رسمی ‌3 ساله آواژنگ، به قیمت 27.5 میلیون تومان هم اکنون از فروشگاه‌های منتخب مانند فروشگاه اسکای و دیگر نمایندگی‌های فروش آواژنگ قابل تهیه است.

معرفی محصول:

شرکت AMD تا به امروز مجموع چهار مدل چیپست را برای همراهی با پردازنده‌های رایزن 7000 روانه بازار کرده است. مادربردهای X670E و X670 مجهز به 2 چیپست ترکیبی هستند و مدلهای B650E و B650 فقط دارای یک چیپست می‌باشند. مهمترین تفاوت این مادربرد‌ها در بحث تعداد خطوط PCIe Lanes و تعداد درگاه‌های USB آنهاست، که در مدل X670E حداکثر امکانات و تعداد این خطوط و درگاه‌ها را برای کلاس کاربری شاهد هستیم.

مدار VRM مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت از جمله قدرتمند ترین مدارهای تغذیه دنیا است. ارتباط شبکه سه بانده Wi-Fi 6E در کنار بلوتوث نسخه 5.2 و کارت شبکه 2.5 گیگابیتی از جمله دیگر امکانات این مادربرد به شمار می‌رود.

در حالیکه برای تجربه سرعت خارق العاده حافظه‌های SSD از نوع PCIe Gen.5 بر روی پلتفرم Z790 اینتل مجبور به گدایی خطوط PCIe Lanes از کارت گرافیک هستید، اما در پلتفرم AMD با سربلندی می‌توان حداقل یک حافظه  SSDاز نوع Gen.5 را بدون دزدی خطوط PCI از کارت گرافیک استفاده کرد.

اما اگر نیاز به تعداد بیشتری درگاه M.2 مجهز به پهنای باند Gen.5 باشید، مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت هوای شما را با دو درگاه M.2 از نوع Gen.5 دارد.

جعبه و وسایل همراه:

جعبه مادربرد X670E AORUS MASTER گیگابایت تم مشکی و بنفش دارد. نماد فالکن، شاهین آئوروس مهمترین المان روی جعبه است که به چشم می‌آید.

در پشت جعبه، خصوصیات برجسته مادربرد، اعم از VRM قدرتمند، سینک‌های خنک کننده ضخیم برای VRM و درگاه‌های M.2، ارتباط سریع شبکه Wi-Fi 6E، دکمه برجسته آزادسازی قفل اسلات اول گرافیک، و پشتیبانی از SSD‌های PCIe Gen.5 ذکر شده است.

اقلام داخل جعبه شامل موارد زیر است:

• بج فلزی Aorus
• آنتن بلوتوث و Wi-Fi
• یک برگ استیکر آئوروس
• چهار عدد کابل ساتا
• یک عدد سنسور سنجش نویز
• دفترچه راهنما و بروشور نصب
• دو عدد کابل اکستنشن RGB
• دو عدد حسگر ترمیستور برای سنجش دما
• مبدل Q-Connector برای نصب راحت اتصالات فرانت پنل کیس

جای یک عدد کابل اکستنشن ARGB در میان وسایل همراه خالی بود.

طراحی و امکانات سخت افزاری:

مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت سایز ATX دارد. از نظر ظاهر میراث دار ساختار تنومند و صنعتی کلاسیک مادربردهای آئوروس گیگابایت است. طراحی این مادربرد ترکیبی است از رنگ مشکی مدار چاپی، با قطعات فلزی نقره فام و مشکی سینک‌ها، که در سطح مادربرد به زیبایی چیدمان شده اند.

گارد بالای پنل I/O حالت آینه شفاف دارد و به زیبایی نور را منعکس می‌کند.

پشت مادربرد نیز مجهز به بک پلیت سراسری تمام مشکی است که در بخش‌هایی از آن پد‌های حرارتی برای خنک کردن مادربرد به کار رفته است. در پشت بک پلیتن، حاشوری زیبا به همراه نام آئوروس به چشم می‌خورد.

در بخش فوقانی، از چپ به راست، مهمترین بخش‌ها شامل ورودی دوگانه برق پردازنده، شامل یک جفت سوکت 8 پین است که بیش از 300 وات توان را برای تغذیه پردازنده فراهم می‌کند.

هر دو سوکت دارای آرمور و سپر فلزی هستند، همچنین کانکتور‌ها از نوع یک تکه فلزی در نظر گرفته شده اند تا کوچکترین ضعفی در انتقال نیرو به پردازنده وجود نداشته باشد.

در سمت چپ تصویر، به ترتیب، سه هدر PWM مخصوص فن داریم که به ترتیب متعلق به CPU_FAN، CPU_OPT، و PUMP واتر کولر.

شرکت گیگابایت خیال کاربر را برای اتصال پمپ راحت کرده است. اولا کلیه هدر‌های فن روی مادربرد قادر به تامین 2 آمپر نیرو برای اتصال فن و پمپ هستند، بنابراین بدون کوچکترین افت توان، تمام هدر‌های فن می‌توانند به عنوان هدر پمپ نیز مورد استفاده قرار گیرند و یا به هر هدر این مادربرد می‌توان تا 4 فن را متصل کرد.

پس از آن یک درگاه 4 پین RGB مخصوص اتصال RGB کولر‌های AMD قرار دارد. در انتها نیز، دو خروجی نورپردازی، یکی 4 پین – 12 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی RGB، و دیگری 3 پین – 5 ولت برای اتصال دستگاه‌های مجهز به نورپردازی ARGB قرار دارد.

حاشیه سمت راست مادربرد، از بالا به ترتیب، دکمه مینیاتوری پاور، و دیباگر مادربرد دیده می‌شوند.

کانکتور تقویت شده 24 پین و تعداد 2 عدد هدر فن PWM، سپس یک خروجی USB Type C از نوع 20Gbps نیز برای فرانت پنل کیس در این بخش حضور دارد.

هر 4 اسلات رم در مادربرد X670E آئوروس مستر از نوع تقویت شده است که می‌تواند تا 128 گیگابایت رم از نوع DDR5 را با پشتیبانی از فرکانس کاری بالای 6666 مگاهرتز، پذیرایی کند. البته پس از اینکه شرکت AMD به صورت رسمی ‌اعمال محدودیت ولتاژ SOC بر روی کلیه مادربردهای AM5 را اجباری کرد، سقف بهینه فرکانسی 6000MHz تعیین شد.

البته این محدودیت از طرف AMD اعمال شده است و می‌تواند در آینده با پردازنده‌های نسل‌های آتی لغو شود. 

اهرمPCIe Easy Latch  ابتکار جدید گیگابایت برای رهایی از مشکل آزاد سازی قفل اسلات کارت گرافیک در نسل جدید X670E است.

کارت‌های گرافیک امروزی بک پلیت‌های بسیار ضخیم و درشتی دارند، زمانی که درون اسلات گرافیک روی مادربرد قرار میگیرند، قفل اسلات PCI Express با وجود سینک‌ M.2 بالای آن، عملا از دسترس خارج می‌شود.

اهرم Easy Latch به کاربر کمک می‌کند تا به راحتی بتواند ضامن اسلات گرافیک را آزاد کند.

مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت، تعداد سه اسلات کامل PCI Express دارد، که اولین درگاه از بالا منشعب از پردازنده، از نوع Gen.5 با پهنای باند کامل x16 است، و دو درگاه پایینی منشعب از چیپست از نوع PCIe Gen.4، به ترتیب با پهنای باند x4 و x2 در پایین مادربرد نزدیک به هم قرار گرفته اند. خوشبختانه دیگر SLI از طرف سازندگان گرافیک پشتیبانی نمی‌شود بنابراین، پشتیبانی از آن هم در مادربرد‌های جدید وجود ندارد.

در حاشیه سمت راست مادربرد، تعداد 4 LED وظیفه نمایش وضعیت پاس کردن مراحل بوت را بر عهده دارند. در صورت بروز مشکل در بخش‌های VGA، رم، درایو ذخیره سازی و پردازنده، LED مربوطه به صورت ثابت روشن باقی خواهد ماند.

تعداد 6 درگاه SATA III نیز در این بخش حضور دارند، که در بالای آنها هدر مخصوص اتصال میکروفن تشخیص نویز قرار دارد و در پایین آنها دو هدر 4 پین مخصوص اتصال فن حضور دارند. در ادامه یک دکمه مینیاتوری مخصوص ریست سیستم قرار دارد.

مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت تعداد 4 درگاه M.2 دارد که تعداد دو درگاه فوقانی مستقیما به پردازنده متصل هستند.

در صورتی که از درگاه اول M2A_CPU (زیر پردازنده) استفاده کنید، مشکلی برای درگاه کارت گرافیک نخواهد بود، اما اگر در درگاه زیر اسلات گرافیک استفاده کنید، پهنای باند کارت گرافیک نصف خواهد شد.

دو درگاه پایین M.2 از نوع PCIe Gen.4 و به چیپست متصل هستند. استفاده از آنها محدودیتی برای کارت گرافیک به همراه ندارد.

هر 4 درگاه از سیستم خنک کننده مجهز به پد‌های حرارتی دو طرف بهره می‌برد. گیگابایت از مکانیسم جدید لچ‌های فنری برای بستن حافظه‌های M.2 بهره گرفته تا کاربران دیگر دشواری بستن پیچ‌های ریز حافظه‌های M.2 را نداشته باشند.

کیفیت و ضخامت سینک‌های خنک کننده درگاه‌های M.2 مادربرد Master در بالاترین سطح قرار دارد. سینک بزرگ و قطور درگاه M.2 فوقانی که مخصوص حافظه‌های Gen.5 است، نیز، کیفیت و سنگینی مثال زدنی دارد.

لبه پایین مادربرد سراسر پر از اتصالات متنوع است. از سمت چپ تصویر، هدر‌های مخصوص i/o پنل کیس قرار دارد. سپس دو درگاه از نوع USB 3.0 برای اتصال به فرانت پنل کیس تعبیه شده است.

پس از آن دو خروجی USB 2.0 فرانت پنل، سه هدر 4 پین فن PWM، و دو خروجی نورپردازی شامل یک خروجی 4 پین RGB و یک خروجی 3 پین ARGB قرار گرفته اند. در آخر نیز سوکت مخصوص HD Audio فرانت پنل حضور دارد.

در بخش صوتی، مادربرد X670E Aorus Master مجهز به چیپ Realtek ALC1220-VB است که گیگابایت آن را در ترکیب با خازن‌های ژاپنی چمیکون و WIMA در کنار DAC پر قدرت ESS SABRE HI-FI 9118 DAC به کار گرفته است. چیپ 1220 اگرچه مربوط به نسل‌های پیشین است، اما همچنان عملکردی پرقدرت دارد و ‌می‌تواند انواع هدفون‌ها و اسپیکر‌های حرفه‌ای را تغذیه کرده و شما را از هر لحاظ نسبت به داشتن یک کارت صدای پر قدرت بی نیاز کند. کل این مجموعه در زیر سینک سراسری خنک کننده M.2 قرار دارد.

اتصالات I/O پنل مادربرد شامل دو خروجی جک صوتی و یک درگاه خروجی صدای اپتیکال، درگاه 2.5 گیگابیتی LAN، تعداد 5 عدد USB 10Gbps که چهار عدد از نوع A، و یک عدد از نوع C، چهار درگاه USB 5Gbps  و یک درگاه USB 20Gbps به همراه دو درگاه USB 2.0 نیز در این بخش حضور دارند. یک درگاه HDMI و یک درگاه Display Port نیز هم برای خروجی تصویری گرافیک مجتمع در نظر گرفته شده است.

ناگفته نماند درگاه USB Type C نوع 10 گیگابایتی قابلیت خروجی تصویری DP نیز دارد.

دو اتصال طلایی رنگ هم برای اتصال آنتن SMA برای چیپ وایرلس Wi-Fi6E و بلوتوث نسخه 5.2 قرار داده شده است. گیگابایت دکمه Q-Flash Plus مخصوص به روز رسانی بایوس را نیز در این بخش قرار داده است.

با برداشتن سینک‌های VRM به سراغ مدار تغذیه می‌رویم. بخش VRM مادربرد X670E Aorus Master توسط دو ورودی برق 8 پین تغذیه می‌گردد. شرکت گیگابایت یک مدار 16 فازی را فقط برای تغذیه V-Core پردازنده در نظر گرفته است.

این مدار توسط کنترلر PWM هشت کاناله مدل Renesas RA229620 مدیریت می‌شود.

هر کانال این کنترلر به دو فاز از نوع RAA22010540 متصل است که در مجموع می‌شود 16 فاز. این شانزده فاز Smart Power Stage یکصد و پنج آمپری مجموع 1680 آمپر نیرو را برای پردازنده فراهم می‌کنند که رقمی ‌‌‌بسیار فراتر از نیاز گشنه ترین پردازنده رایزن 7000 است. گیگابایت همچنین 2 فاز 90 آمپری را برای SOC که مخصوص گرافیک مجتمع پردازنده است اختصاص داده، و همچنین تعداد 2 فاز 90 آمپری را برای تغذیه دیگر بخش‌های پردازنده استفاده کرده است.

گیگابایت از سینک‌های چند طبقه با روکش نانوکربن برای خنک سازی مدار VRM این مادربرد استفاده کرده است. سینک‌های بخش VRM فوق العاده ضخیم با طراحی خاص پره ای، نهایت خنک سازی را برای VRM به همراه می‌آورد. گیگابایت یک لوله انتقال حرارت 8 میلیمتری را در بطن این دو بخش از سینک خنک کننده به کار برده است.

سیستم تست:

بررسی کارایی:

برای تست مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت، از پردازنده Ryzen 9 7950X استفاده کردیم که پرچمدار پردازنده‌های سری 7000 رایزن است.

لازم به ذکر است، حداکثر دمای کاری عادی این پردازنده تحت لود بر روی CCD1، (که نیمی‌‌از هسته‌ها را شامل می‌شود) به 92.6 درجه سانتیگراد می‌رسد و شرکت AMD دمای کاری 95 درجه را برای این پردازنده طبیعی قلمداد می‌کند. شاید در ظاهر 95 درجه دمای دلچسبی نباشد اما بازهم جای شکرش باقی است مثل 13900K با دمای بالای 100 درجه دست و پنجه نرم نمی‌کنیم.

با توجه به دمای بالای پردازنده از اورکلاک آن خود داری می‌کنیم. همچنین در مورد اورکلاک رم، به دلیل محدودیت SOC از آنجام آن پرهیز می‌کنیم.

دمای VRM این مادربرد نیز در سخت ترین شرایط، به حداکثر 43 درجه رسید که در رنج مطلوب قرار دارد. به سراغ جداول تست‌ها می‌رویم، با ذکر این نکته که این دومین بررسی ما از پلتفرم AM5 و پردازنده 7950X است.

نتیجه گیری:

مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت را می‌توان یک مادربرد همه چیز تمام محسوب کرد. امکانات عالی، گستره بزرگ و متنوعی از اتصالات، مدار تغذیه قدرتمند، و کیفیت ساخت فوق الهاده، همه در این مادربرد جمع است. این مادربرد با امکانات کامل و اتصالات متنوع به راحتی می‌تواند کلیه نیازهای شما را برآورده سازد.

از بابت طراحی ظاهری برنده بهترین طراحی مادربرد Reddot در سال 2023 شده است. این مادربرد بسیار سنگین است چرا که اجزای همه ی سینک‌ها، تماما فلزی است. کیفیت سینک‌های به کار رفته در آن نیز کاملا از روی تصاویر مشخص است.

از نظر سازگاری با رمهای DDR5 به راحتی می‌توانید از تمام رمهای مجهز به استاندارد XMP و یا EXPO استفاده کنید. مادربرد X670E Aorus Master گیگابایت امکان آپدیت بایوس به صورت سیستم خاموش را نیز دارد و شما به راحتی می‌توانید با آپدیت بایوس، پیش از روشن کردن سیستم احتمال ناسازگاری را با رمهای DDR5 رفع کنید.

بایوس سر راست، در دسترس بودن گزینه‌های حیاتی به صورت دکمه فیزیکی، مانند ریست بایوس، و حالت Safe Mode به لطف حضور دکمه اضافی قابل برنامه ریزی، همه از جمله امکانات جذابی است که در صورت بروز خطا به هنگام اورکلاک، عیب یابی را مثل آب خوردن راحت کرده است.

چهار درگاه M.2 که دوتای آنها به پهنای باند PCIe Gen.5 مجهز هستند و همه سینک‌های ضخیم با پد حرارتی دو طرفه دارند، امکان استفاده از همه مدل SSD نوع NVMe را به شما می‌دهند. پشتیبانی از نورپردازی با چهار خروجی، 2 خروجی RGB و دو خروجی ARGB. ارتباط بی سیم Wi-Fi 6E، بلوتوث نسخه 5.2، تعداد زیادی درگاه USB و ارتباط 2.5 گیگابیتی LAN اینتل، همه از جمله خصوصیات و امکانات این مادربرد به شمار می‌روند.

در پایان، ضمن تشکر از دفتر محترم گیگابایت برای در اختیار قرار دادن این مادربرد به جهت تست، با توجه به امتیازات خوبی که در تست‌ها شاهد بودیم، و همچنین عملکرد مناسب، امکانات خوب، و کیفیت مطلوب ساخت، و تجهیز آن به مدار تغذیه پر قدرت برای پردازنده، به ترتیب، نشان پیشنهاد منتخب سردبیر و نشان بهترین کارایی را به آن اهدا می‌کنیم.