چرا گوشی های هوشمند “منفجر” میشوند و برای حفاظت از خود چه باید کرد؟

قطعا در چند روز اخیر اخبار تاسف باری را در مورد آتش گرفتگی و انفجار گوشی پرچمدار سامسونگ شنیده اید و به طور کلی در مدت اخیر شاهد اخبار مشابه زیادی بوده اید. با اینکه بهانه ی نوشتن این مطلب را میتوان گلکسی نوت 7 سامسونگ خطاب کرد اما همه ی ما میدانیم که اینگونه اتفاقات برای هر گوشی هوشمند با هر برندی رخ داده است. اتفاقات این چنینی خطرات زیادی دارد و از آنجا که میتواند باعث عواقب ناگواری شوند، مطمئنا کاربران گوشی های هوشمند نگران این مسئله هستند که کاملا طبیعی است. در هر صورت ساعت ها و مکان های زیادی گوشی های هوشمند همراه ما هستند و اگر این دستگاه ها مانند بمب ساعتی عمل کنند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ گوشی هنگام صحبت کردن در کنار صورت کاربر منفجر شود چه خواهد شد و یا درون جیب آتش بگیرد چه پیش خواهد آمد؟ تمامی این اتفاقات رخ داده اند و باعث مصدومیت های جدی برای کاربران شده اند. در این مطلب میخواهیم دلایل این معضل را بررسی کنیم و راهکارهای امنیتی را ارائه دهیم. همراه ما باشید.

دلایل انفجار و آتش گرفتگی

باتری های لیتیوم یون به ندرت پیش میآید که بی دلیل متورم یا منفجر شوند. اما این که چه زمانی این باتری ها دچار مشکل میشوند دو دلیل اصلی دارد. “سوراخ شدن” اولین دلیل برای ایجاد مشکل برای باتری های لیتیوم یون هستند که ممکن است بر اثر سقوط گوشی هوشمند شما ایجاد شود. ایجاد یک شکستگی جزئی یا سوراخ هر چند کوچک در این باتری ها میتواند باعث بوجود آمدن یک اتصال کوتاه در سلول های داخلی باتری شود و در نتیجه متورم شود و متعاقبا پتانسیل انفجار یا آتش گرفتگی آن بالا برود. همچنین باتری های ارزان قیمت گاهی اوقات دارای فلز های میکروسکوپیکی درون خود هستند که به دیگر قطعات داخل باتری مانند سلول ها متصل میشوند و باز هم باعث ایجاد اتصال کوتاه در باتری دستگاه میشوند. لازم به ذکر این نکته هست که باتری های لیتیوم پلیمر هم شامل این مبحث ما میشوند و این باتری ها با وجود تفاوت های کمی که نسبت به باتری های لیتیوم یون دارند اما رفتار های مشابهی دارند و صحبت هایی که عنوان میشود این دسته از باتری ها را نیز شامل میشود.

مشکل گلکسی نوت 7 تا قبل از گزارش رسمی کمپانی در هاله ای از ابهام قرار داشت و کاملا مشخص نبود که چرا این دستگاه دچار حریق و انفجار میشود اما طبق گزارشات مشکل دستگاه هنگام شارژ شدن باتری نمایان میشده است و سپس کمپانی هم تائید کرد که ایراد در بخش باتری گلکسی نوت 7 است و این ما را به دومین دلیل اصلی آتش گرفتگی و انفجار گوشی های هوشمند یعنی “گرما” میرساند. باتری های لیتیوم یون و لیتیوم پلیمر به حرارت بیش از اندازه، بسیار حساس هستند و این حرارت بیش از اندازه باز هم باعث ایجاد اتصال کوتاه در باتری میشود و برای سلول های داخلی باتری مشکل ایجاد کند. بازه ی حرارتی باتری های لیتیوم یون وسیع است و میتوان این نوع باتری ها را در محیط هایی با دمای صفر تا 45 درجه ی سانتی گراد شارژ کرد و تحمل حرارتی این باتری ها باعث شده است تا سازندگان بتوانند از ویژگی هایی مانند شارژ سریع در گوشی های هوشمند استفاده کنند و منظور ما از حرارت بیش از حد واقعا حرارت های بسیار بالا است مگر اینکه باتری دستگاه شما دچار مشکل باشد. شارژ بیش از حد یا همان اُور شارژینگ نیز میتواند باعث این مشکل شود که باعث میشود به باتری جریان بیشتر از چیزی که نیاز دارد یا میتواند تحمل کند ارسال شود و این باعث بالا رفتن حرارت باتری میشود.

حرارت بیش از حد باعث اتفافی به نام “فرار حرارتی” برای دستگاه شما میشود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که حرارت باتری بسیار بالا ( بیش از حد 80 درجه سانتی گراد) رود و دستگاه به هر دلیلی نتواند به طور خودکار دمای خود را به سرعت پائین آورد. نتیجه ی این اتفاق افسار گسیختن باتری و تولید حرارت بیش از پیش است. به معنای دیگر بالا رفتن بیش از اندازه ی حرارت باتری باعث میشود که باتری عکس العمل هایی از خود نشان دهد که به بالا رفتن دما و تولید حرارت سرعت بخشد و وضع را بدتر کند و در نهایت باعث آتش گرفتگی و یا انفجار دستگاه شود.

به طور معمول باتری های با کیفیت بالا شامل ویژگی های امنیتی میشوند که از رخ دادن این گونه عکس العمل ها جلوگیری میکنند. در مورد گلکسی نوت 7، سامسونگ اعلام کرد که باتری های استفاده شده در نوت 7 را از تامین کننده های مختلفی خریداری کرده است، بنابراین احتمالا یک یا برخی از این تامین کنندگان در این قسمت از کار سهل انگاری کرده اند و باعث بوجود آمدن این اتفاقات ناخوشآیند شده اند.

گرما و فرآیند شارژ کردن

چند دلیل احتمالی در مورد بالا رفتن بیش از اندازه ی حرارت در گوشی های هوشمند وجود دارد. در یکی دو سال اخیر سازندگان با اضافه کردن فناوری های جدیدی به نام شارژ سریع (فست شارژینگ) به گوشی های خود، که سرعت شارژ شدن باتری را به طور چشمگیری افزایش میدهد، سعی کردند تا ضعف عمر کم باتری های گوشی های هوشمند را جبران کنند. به طور کلی تلاش مثبتی از سوی سازندگان محسوب میشود اما این فناوری نقاط ضعفی را نیز به همراه دارد. بالا رفتن سرعت شارژ به معنای افزایش شدت جریان وارد شده به باتری است که پتانسیل بالا رفتن دما را افزایش میدهد. در حالی که خود باتری به تنهایی کمی گرما تولید میکند، شارژ سریع این معضل را تشدید میکند. در نتیجه آسیب های جدی به باتری دستگاه وارد میشود و عمر باتری را زودتر به پایان میرساند.

در عین حال پردازنده هایی که امروزه در گوشی های هوشمند استفاده میشوند، درست است که از قدرت پردازش بسیار بالایی برخوردار هستند اما نسبت به پردازنده های سه چهار نسل قبل گرمای بیشتری نیز تولید میکنند. با اینکه جایگاه باتری در دستگاه در کنار پردازنده نیست اما به هر حال تبادل گرمایی باعث میشود حرارت بین قطعات رد و بدل شود. در نتیجه دفع گرما از ناحیه ی باتری میتواند سخت تر از قبل شود. پیشنهاد ما در مورد استفاده از قابلیت شارژ سریع گوشی های امروزی این است که مادام از این قابلیت استفاده نکنید و استفاده از آن را به شرایط اضطراری محدود کنید. در تنظیمات گوشی هایی که به شارژ سریع مجهز هستند، گزینه ای جهت غیر فعال کردن این ویژگی وجود دارد. ضمن اینکه در گوشی های سامسونگ در این قسمت ذکر شده است که استفاده از شارژ سریع دمای دستگاه را بالا میبرد. بنابراین استفاده از این قابلیت را کنترل کنید تا حداقل عمر باتری دستگاه شما کاهش پیدا نکند.

حفاظت از خود

تا اینجای مطلب پی بردیم که مقصر اصلی اتفاقات ناخوشآیند در گوشی های هوشمند، باتری این دستگاه هاست و نمیتوان گفت باید برای جلوگیری صد در صد از اتفاقات این چنینی باید چه کرد. اما چندین نکته وجود دارد که با توجه به آنها میتوان از دستگاه و البته از خود حافظت کنید و احتمال وقوع حادثه را به طور قابل توجهی کاهش دهید. پیش از اینکه به نکته ها برسیم، اصلی ترین هشدار این است که اگر به باتری شما آسیب هایی مانند متورم شدن یا سوراخ شدن وارد شده است، زنگ خطر برای شما به صدا در آمده است و اکیدا توصیه میکنیم که در سریع ترین زمان ممکن باتری دستگاه خود را تعویض کنید زیرا پتانسیل انفجار باتری در این حالت بسیار بالاست.

• شارژ کردن دستگاه را هنگامی که حرارت آن بسیار بالا رفته است، متوقف کنید. اجازه دهید قبل از شارژ مجدد، دمای باتری کاهش پیدا کند و به سطح نرمال برسد. حتما در نظر داشته باشید هنگام شارژ کاور محافظ را از گوشی خود جدا کنید تا گرما بدون مانع از دستگاه شما دفع شود.
• از شارژر های با کیفیت و استاندارد استفاده کنید. یکی از دلایل بروز مشکلات در باتری گوشی های هوشمند، استفاده از شارژر های بی نام و نشان است که استاندارد های لازم را دارا نمیباشند اما کاربران با سهل انگاری، فقط به خاطر قیمت پائین، این شارژر ها آنها را تهیه و استفاده میکنند. این شارژ ها ولتاژ و جریان نا مناسبی را به باتری گوشی وارد میکنند. صحبت ما این نیست که تنها از شارژر های اصلی داخل جعبه ی گوشی خود استفاده کنید. بلکه در صورتی که به هر دلیلی شارژر اصلی در دسترس نبود یا آن را از دست داده اید، به شارژر های با کیفیت و استاندارد و معتبر روی بیآورید. به خصوص اگر دستگاه شما دارای فناوری شارژ سریع یا درگاه یو اس بی – سی است، این تذکر را بسیار جدی بگیرید. “ارزان،گران تمام میشود”
• گوشی خود را در تخت خواب شارژ نکنید. قطعا پیش آمده که پیش از خوابیدن و در تخت خواب خود شروع به استفاده از گوشی هوشمند خود کرده اید. در همین حین شارژ باتری ضعیف است و طبیعتا شارژر را به دستگاه وصل میکنید. متصل ماندن گوشی در شارژ در تخت خواب، سپس غلت خوردن شما بر روی آن زمانی که خواب هستید، باعث میشود دمای گوشی افزایش یابد. طبیعتا همین اتفاق زمانی که گوشی شما در زیر بالشت قرار گیرد نیز اتفاق خواهد افتاد و در حالی که گرما از گوشی شما دفع نمیشود، باعث اُور هیتینگ آن میشود.
• به مکان شارژ گوشی خود بیشتر دقت کنید. از شارژ دستگاه خود در مکان های بسیار گرم (مانند داخل داشبورد ماشین، نزدیکی رادیاتور شوفاژ یا تابش مستقیم نور خورشید) اجتناب کنید. همچنین دستگاه خود را هنگام شارژ شدن در مجاورت مواد قابل اشتعال قرار ندهید.

در آخر باز هم تکرار میکنیم اگر باتری گوشی شما متورم شده و آسیب دیده است آن را تعویض کنید. اگر باتری دستگاه شما در دسترس کاربر نیست و درب پشت آن پلمپ است، اگر تخصص این کار ندارید و به خصوص اگر دستگاه شما دارای گارانتی است، سعی نکنید که باتری را به هر شکلی که شده در بیآورید و دستگاه را به متخصصین این کار بسپارید. همچنین اهمیت کیفیت باتری نیز مانند کیفیت شارژر بسیار بالاست و از خرید باتری های غیر استاندارد و بی کیفیت اجتانب کنید. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

برای اطلاع از جدیدترین اخبار دنیای دیجیتال، قیمت انواع قطعات سخت افزاری و تجهیزات الکترونیکی، آگاهی از اخبار مرتبط با تکنولوژی از جمله نوسان قیمت ارز، تصاویر، ویدئوها و مطالب آموزشی اختصاصی به کانال تلگرام وب سایت سخت افزار بپیوندید: telegram.me/sakhtafzarmag