شبیه ساز کنسول بازی «امولاتور» نرمافزاری است که سختافزار یک کنسول را در محیط کامپیوتر شبیهسازی میکند تا امکان اجرای بازیهای آن کنسول روی کامپیوتر فراهم شود. کاربرد اصلی این شبیهسازها اجرای بازیهای قدیمی در ویندوز است. بهعنوان مثال RetroArch یک پلتفرم متنباز چند-کنسولی است؛ این نرمافزار با ارائهی رابط کاربری یکپارچه امکان اجرای بازیهای کنسولهای مختلف را در یک محیط فراهم میکند. اگر گیمر موبایل باشید، آموزش برنامه Winlator برای اجرای بازی های کامپیوتر در گوشی موبایل را حتما مشاهده کنید.
شایان ذکر است که بسیاری از این شبیهسازها قابلیت اجرا در پلتفرمهای موبایلی را نیز دارند.

امولاتور یا شبیه ساز کنسول بازی پلی استیشن
کنسول پلیاستیشن 1 (PS1)
ابزار DuckStation یکی از شبیهسازهای محبوب پلیاستیشن 1 روی ویندوز است که هدف آن ارائهی بالاترین دقت و پشتیبانی از تعداد زیادی از بازیهاست. این برنامه متنباز و رایگان بوده و رابط کاربری سادهای دارد. برای نصب DuckStation میتوانید به وبسایت رسمی آن مراجعه کرده و نسخه ویندوز را دانلود کنید. پس از نصب کافی است فایل ISO بازیهای PS1 را به برنامه بشناسانید تا اجرا شوند. این شبیهساز از قابلیتهای ارتقای گرافیک مانند فیلترهای بافت و ارتقاء مقیاس پشتیبانی میکند.
- ابتدا باید شبیهساز DuckStation را از وبسایت رسمی آن دریافت و نصب کرد. نسخههای مختلف برای ویندوز، لینوکس، اندروید و مک در دسترس هستند و در ویندوز میتوان از نسخه نصبی یا نسخه پرتابل استفاده نمود.
- برای اجرای بازیها نیاز به فایل بایوس پلیاستیشن است. این فایل به صورت پیشفرض همراه شبیهساز ارائه نمیشود و باید جداگانه تهیه گردد. فایلهای رایج شامل scph1001.bin ،scph5500.bin ،scph5501.bin و scph5502.bin هستند. پس از تهیه، مسیر فایل بایوس باید در بخش تنظیمات شبیهساز معرفی شود.
- بازیها باید در قالب فایلهایی مانند bin/cue یا iso موجود باشند. با استفاده از گزینه Run ISO میتوان آنها را اجرا کرد یا پوشهای را به عنوان Game Directory تعیین نمود تا فهرست بازیها به صورت خودکار در برنامه نمایش داده شود.
- برای استفاده از دسته بازی، لازم است در بخش تنظیمات کنترلر، دسته مورد نظر شناسایی شود و دکمهها مطابق نیاز کاربر تنظیم گردند. امکان ذخیره پروفایلهای مختلف برای دسته نیز وجود دارد.
- در بخش تنظیمات نمایش، میتوان وضوح تصویر را افزایش داد و گزینههایی مانند Texture Filtering یا Widescreen Hack را برای بهبود کیفیت فعال نمود. تنظیمات صدا نیز به کاربر اجازه میدهد کیفیت خروجی و تأخیر صوتی را تغییر دهد.
- قابلیتهای پیشرفته شبیهساز شامل ذخیرهسازی آنی با کلیدهای Shift + F1 تا F10 و بارگذاری با F1 تا F10، پشتیبانی از کدهای تقلب GameShark و Pro Action Replay، اجرای سریع بازی با کلید مخصوص (معمولا Tab) و پشتیبانی از RetroAchievements برای دریافت دستاوردها است.
کنسول پلیاستیشن 2
ابزار PCSX2 یک شبیهساز آزاد و متنباز پلیاستیشن 2 برای کامپیوترهای مبتنی بر معماری x86 است که بیشتر بازیهای PS2 را با سازگاری بالا اجرا میکند. این برنامه امکاناتی نظیر افزایش رزولوشن تصویر، اعمال آنتیاَلایسینگ و فیلتر بافت را ارائه میدهد. برای نصب PCSX2 باید فایل نصب ویندوز را از سایت رسمی دانلود کرده و سپس آن را اجرا نمایید. توجه داشته باشید که PCSX2 به فایل BIOS اصلی کنسول PS2 نیاز دارد و بهدلیل مسائل کپیرایت این فایل همراه شبیهساز ارائه نمیشود؛ بنابراین باید BIOS را بهطور قانونی از روی کنسول خود استخراج کنید. اجرای روان بازیهای PS2 معمولاً نیازمند پردازندههای چند هستهای نسبتاً قوی و کارت گرافیک مناسب است.
- ابتدا باید شبیهساز PCSX2 را از وبسایت رسمی آن دریافت و نصب کرد. نسخههای مختلف برای ویندوز، لینوکس و مک موجود هستند و در ویندوز میتوان از نسخه نصبی یا نسخه پرتابل استفاده نمود.
- اجرای بازیها در این شبیهساز نیازمند فایل بایوس پلیاستیشن 2 است. این فایلها به دلایل حقوقی در نرمافزار قرار داده نشدهاند و باید جداگانه تهیه شوند. نسخههای رایج شامل USA ،Europe و Japan هستند. پس از تهیه، مسیر فایل بایوس باید در بخش تنظیمات شبیهساز معرفی گردد.
- بازیها باید به صورت دیسک اصلی پلیاستیشن 2 یا فایلهای تصویری مانند iso یا bin/cue موجود باشند. در برنامه میتوان فایل بازی را به صورت مستقیم باز کرد یا پوشهای را به عنوان Game Directory برای نمایش فهرست بازیها تعیین نمود.
- برای استفاده از دسته بازی، لازم است در بخش تنظیمات کنترلر، دسته مورد نظر شناسایی شود و دکمهها بر اساس نیاز کاربر تنظیم گردند. شبیهساز از دستههای USB و بلوتوثی پشتیبانی میکند و امکان ذخیره پروفایلهای مختلف نیز وجود دارد.
- در تنظیمات گرافیکی میتوان وضوح تصویر را تا چند برابر افزایش داد و گزینههایی مانند Anti-Aliasing ،Texture Filtering و Widescreen Patch را فعال نمود تا کیفیت تصویر بهبود یابد. انتخاب DirectX یا OpenGL به عنوان رندر نیز امکانپذیر است.
- تنظیمات صدا شامل انتخاب موتور صوتی، کاهش تأخیر و بهبود هماهنگی صدا با تصویر است. برای جلوگیری از مشکلات صوتی میتوان گزینههای خاصی را در بخش SPU2-X تغییر داد.
- قابلیتهای پیشرفته شبیهساز شامل ذخیرهسازی آنی (Save States) با کلیدهای F1 برای ذخیره، F3 برای بارگذاری و F2 برای جابهجایی بین اسلاتها، استفاده از کدهای تقلب با وارد کردن Cheat File، و قابلیت اجرای سریع یا کند کردن بازی با کلیدهای میانبر است.
- شبیهساز PCSX2 همچنین از افزونهها (Plugins) برای مدیریت صدا، تصویر و ورودی پشتیبانی میکند که امکان شخصیسازی گستردهتر را در اختیار کاربر قرار میدهد.
- نسخه توسعهیافته و جدیدتر این شبیهساز (PCSX2 QT) رابط کاربری سادهتر، پشتیبانی از Vulkan و مدیریت بهتر بازیها را ارائه میدهد که کار با آن را آسانتر میسازد.
کنسول پلیاستیشن 3
ابزار RPCS3 یک شبیهساز و اشکالزدای متنباز پلیاستیشن 3 است که روی ویندوز اجرا میشود. این پروژه بهطور مداوم در حال توسعه است و نزدیک به 70 درصد بازیهای PS3 را قابل بازی میداند. برای استفاده از RPCS3، نسخه 64 بیتی آن را از سایت رسمی rpcs3.net دانلود کنید. پس از نصب برنامه، فایل PS3 firmware را مطابق راهنمای Quickstart بارگذاری کنید تا امولاتور بتواند بازیهای شما را اجرا کند. بهطور کلی اجرای PS3 روی PC بسیار سنگین است و نیاز به پردازندهی چند هستهای جدید و کارت گرافیک قدرتمند دارد؛ با این حال پیشرفتهای اخیر باعث شده حتی بازیهای پیچیده با تنظیمات مناسب روی کامپیوتر دسکتاپ اجرا شوند.
- ابتدا باید شبیهساز RPCS3 را از وبسایت رسمی آن دریافت و نصب کرد. نسخههای مختلف برای ویندوز و لینوکس موجود هستند و به صورت پرتابل اجرا میشوند؛ بنابراین نیاز به نصب سنتی ندارند و تنها کافی است فایل زیپ استخراج شود.
- برای اجرای بازیها لازم است فایل بایوس پلیاستیشن 3 تهیه شود. این بایوس با نام Firmware شناخته میشود و باید به صورت رسمی از وبسایت سونی دریافت گردد. پس از دریافت، فایل Firmware از طریق منوی File → Install Firmware در شبیهساز نصب میشود.
- بازیها میتوانند به صورت دیسک اصلی پلیاستیشن 3، فایلهای ISO یا نسخه دیجیتالی PKG نصب شوند. برای اجرای فایل PKG لازم است ابتدا از طریق File → Install .pkg آن را نصب کرد و سپس پوشه بازی در منوی اصلی ظاهر میشود.
- در بخش تنظیمات کنترلر میتوان دستههای مختلف مانند DualShock 3 ،DualShock 4 و حتی دستههای دیگر USB یا بلوتوثی را شناسایی کرد. شبیهساز امکان شبیهسازی دسته رسمی پلیاستیشن 3 را نیز فراهم میکند.
- تنظیمات گرافیکی RPCS3 بسیار متنوع است و شامل انتخاب رندررهای Vulkan یا OpenGL، تغییر وضوح داخلی تصویر تا چند برابر، فعالسازی VSync، اصلاحات مربوط به Widescreen و بهبود کیفیت سایهزنی میشود. برای بهترین کارایی معمولاً استفاده از Vulkan توصیه میگردد.
- در تنظیمات صوتی میتوان موتور صوتی را انتخاب و تأخیر صدا را کاهش داد. گزینههای مربوط به پشتیبانی از PulseAudio و XAudio2 نیز بسته به سیستمعامل قابل استفاده هستند.
- قابلیتهای پیشرفته شبیهساز شامل ذخیرهسازی آنی (Save States) به شکل خودکار هنگام خروج، امکان اعمال Patchهای مختلف برای بهبود سرعت یا رفع مشکلات بازیها، استفاده از Cheat Table و قابلیت Debugging برای توسعهدهندگان است.
- شبیهساز RPCS3 دارای یک پایگاه داده آنلاین از سازگاری بازیها است که در وبسایت رسمی قرار دارد. کاربران میتوانند بررسی کنند هر بازی در چه وضعیتی (Playable، Ingame یا Intro) اجرا میشود.
- عملکرد RPCS3 به سختافزار کامپیوتر وابستگی زیادی دارد. داشتن پردازنده قدرتمند با پشتیبانی از AVX2 و کارت گرافیک سازگار با Vulkan تأثیر قابلتوجهی در اجرای روان بازیها خواهد داشت.
- رابط کاربری جدید شبیهساز (Qt) امکان مدیریت بهتر کتابخانه بازیها، اعمال تنظیمات اختصاصی برای هر بازی و بهروزرسانی آسانتر را در اختیار کاربر قرار میدهد.
کنسول پلیاستیشن 4
شبیهساز shadPS4 یکی از پروژههای جدید و در حال توسعه در حوزه شبیهسازی کنسول پلیاستیشن 4 است که به کاربران امکان میدهد بازیهای این کنسول را بر روی کامپیوترهای شخصی اجرا کنند. این شبیهساز هنوز در مرحله توسعه فعال قرار دارد، با این حال توانسته توجه علاقهمندان به دنیای شبیهسازی را به خود جلب کند. هدف اصلی shadPS4 ارائه سازگاری بیشتر، اجرای روانتر بازیها و فراهم ساختن بستری برای توسعه و آزمایش بازیها خارج از محیط کنسول اصلی است. نصب و راهاندازی این شبیهساز نیازمند آشنایی اولیه با ساختار نرمافزاری پلیاستیشن 4، دریافت فایل Firmware رسمی و داشتن سختافزار نسبتا قدرتمند است.
- ابتدا باید شبیهساز shadPS4 را از مخزن رسمی گیتهاب دریافت و اجرا کرد. این شبیهساز در حال توسعه فعال است و نسخههای ویندوز و لینوکس آن به صورت پرتابل عرضه میشوند؛ بنابراین نیاز به نصب سنتی وجود ندارد و تنها کافی است فایل زیپ استخراج گردد.
- برای اجرای بازیها لازم است فایل Firmware رسمی پلیاستیشن 4 تهیه شود. این فایل را میتوان از وبسایت سونی دریافت نمود. پس از دریافت، در محیط شبیهساز از طریق گزینه Install Firmware مسیر فایل معرفی و نصب میگردد.
- بازیها باید به صورت فایلهای FPKG یا پوشههای مخصوص PS4 موجود باشند. با انتخاب گزینه File → Install Package میتوان بازیها را به شبیهساز اضافه نمود. پس از نصب، بازیها در کتابخانه داخلی برنامه نمایش داده خواهند شد.
- در بخش تنظیمات کنترلر امکان استفاده از دستههای DualShock 4 ،DualSense و دستههای دیگر USB یا بلوتوثی وجود دارد. شبیهساز توانایی شبیهسازی دسته اصلی پلیاستیشن 4 را داراست و میتوان دکمهها را به صورت دستی بازتعریف کرد.
- تنظیمات گرافیکی شامل انتخاب رندررهای Vulkan یا OpenGL، تغییر وضوح داخلی تصویر، فعالسازی VSync و تنظیم نرخ فریم است. استفاده از Vulkan برای عملکرد بهتر توصیه میشود.
- در بخش تنظیمات صوتی امکان انتخاب موتور صدا و کاهش تأخیر خروجی وجود دارد. بسته به سیستمعامل، گزینههای مختلفی مانند XAudio2 یا PulseAudio پشتیبانی میشوند.
- قابلیتهای پیشرفته شبیهساز شامل مدیریت Save States برای ذخیره و بارگذاری سریع وضعیت بازی، پشتیبانی از Patch و Mod برای رفع مشکلات یا افزایش کارایی و همچنین سیستم لاگگیری برای اشکالزدایی توسعهدهندگان است.
- پایگاه داده رسمی این پروژه در گیتهاب، فهرستی از بازیهای آزمایششده را همراه با وضعیت اجرا (مانند Playable، Ingame یا Intro) در اختیار کاربران قرار میدهد. بررسی این فهرست پیش از اجرای هر بازی توصیه میشود.
- کارایی این شبیهساز به سختافزار کامپیوتر وابستگی زیادی دارد. برای اجرای روان بازیها به پردازنده قدرتمند با پشتیبانی از AVX2 و کارت گرافیک سازگار با Vulkan نیاز است. داشتن حافظه رم کافی نیز تأثیر محسوسی در عملکرد خواهد داشت.
- رابط کاربری جدید شبیهساز امکان مدیریت بهتر کتابخانه بازیها، اعمال تنظیمات اختصاصی برای هر عنوان و دسترسی سریعتر به بهروزرسانیها را فراهم میآورد.
کنسول پلیاستیشن قابل حمل (PSP)
ابزار PPSSPP (مخفف PlayStation Portable Simulator) یک شبیهساز متنباز PSP برای ویندوز است که بر سرعت و پشتیبانی وسیع تأکید دارد. این برنامه امکان اجرای بازیهای PSP را با ویژگیهای گرافیکی فراتر از سختافزار اصلی فراهم میکند؛ برای مثال میتوانید بازیهای PSP را در رزولوشن HD با آنتیاَلایسینگ و فیلترهای پیشرفته اجرا کنید. حجم فایل نصب ویندوز PPSSPP کم است و میتوانید آن را از سایت رسمی دانلود کنید. پس از نصب، تنها کافی است فایل ISO بازیها را به برنامه بدهید تا بازیها روی PC اجرا شوند.

شبیه ساز کنسول بازی نینتندو
کنسولهای GameCube و Wii
ابزار Dolphin یک شبیهساز متنباز و رایگان کنسولهای Nintendo GameCube و Wii است که روی ویندوز اجرا میشود. Dolphin اولین امولاتوری بود که بازیهای تجاری GameCube را اجرا کرد و اکنون با پشتیبانی از اکثر عناوین این کنسولها شناخته میشود. این شبیهساز بهخاطر سازگاری بالا و امکاناتی نظیر افزایش رزولوشن تصویر بسیار مورد توجه است. برای نصب Dolphin آخرین نسخه را از صفحه دانلود رسمی (dolphin-emu.org/download) دریافت و فایل ZIP آن را در یک پوشه جدید باز کنید. برای اجرای روان بازیهای Wii و GameCube، حداقل دو هسته پردازشی سریع مورد نیاز است؛ بهطور معمول یک CPU چهار هستهای (دو هسته برای شبیهسازی)، کارت گرافیک مدرن با پشتیبانی DirectX11.1/OpenGL4.4 و دستکم 2 گیگابایت رم توصیه میشود.
- ابتدا باید شبیهساز Dolphin را از وبسایت رسمی آن دانلود کنید. نسخههای پایدار (Stable) و نسخههای توسعهای (Development) موجود هستند. نسخه توسعهای بهروزرسانی سریعتری دارد و معمولاً باگهای کمتری نسبت به قبل دارد.
- برای اجرای بازیها نیاز به فایلهای ISO یا WBFS دارید. این فایلها میتوانند از دیسکهای اصلی یا نسخههای دیجیتالی تهیه شوند. با انتخاب Open در منوی Dolphin میتوان بازیها را اجرا کرد یا پوشهای را به عنوان Game Directory تعریف نمود تا کتابخانه بازیها نمایش داده شود.
- در بخش تنظیمات کنترلر، شبیهساز امکان شبیهسازی دسته GameCube و Wii Remote را فراهم میکند. دستههای USB و بلوتوثی شناسایی میشوند و میتوان دکمهها را به صورت دستی پیکربندی کرد. حتی امکان اتصال مستقیم Wii Remote واقعی از طریق بلوتوث وجود دارد.
- تنظیمات گرافیکی شامل انتخاب رندرر (Direct3D، OpenGL یا Vulkan)، تغییر وضوح داخلی تا 4K و بالاتر، فعالسازی Anti-Aliasing، Texture Filtering و استفاده از Widescreen Hack برای نمایش بازیها در نسبت تصویر 16:9 است.
- در تنظیمات صدا میتوان موتور صوتی را انتخاب و تأخیر صدا را کاهش داد. گزینههای DSP HLE و DSP LLE بسته به سازگاری بازیها قابل استفاده هستند.
- قابلیتهای پیشرفته این شبیهساز شامل ذخیرهسازی آنی (Save States)، پشتیبانی از Cheats، امکان اجرای آنلاین بازیها از طریق Netplay، استفاده از Mods و HD Texture Packs برای ارتقاء گرافیکی و همچنین ضبط ویدیو و اسکرینشات است.
- شبیهساز Dolphin همچنین از ابزار Memory Card Manager برای مدیریت فایلهای ذخیره کارت حافظه GameCube پشتیبانی میکند.
- کارایی شبیهساز به سختافزار کامپیوتر بستگی دارد. پردازندهای با فرکانس بالا و پشتیبانی از دستورالعملهای مدرن (SSE4.1 یا بالاتر) به همراه کارت گرافیک سازگار با Vulkan یا OpenGL نقش مهمی در اجرای روان بازیها دارند. حداقل 4 گیگابایت حافظه رم توصیه میشود.
- رابط کاربری Dolphin ساده و در عین حال پیشرفته است و امکان شخصیسازی تنظیمات برای هر بازی، مدیریت کتابخانه، تنظیم میانبرها و بهروزرسانی خودکار را فراهم میکند.
کنسول Wii U
ابزار Cemu یک شبیهساز رایگان برای کنسول Nintendo Wii U است که ابتدا در سال 2015 برای ویندوز عرضه شد. Cemu قادر است بیشتر بازیهای Wii U را با سختافزار مناسب بهخوبی اجرا کند؛ بهعنوان مثال پس از چند روز انتشار، بازی Zelda: Breath of the Wild در این امولاتور قابل اجرا شد و در پی آن محبوبیت Cemu افزایش یافت.
برای نصب Cemu میتوانید نسخه ویندوز را از سایت رسمی cemu.info دانلود و از حالت فشرده خارج کنید. بسیاری از بازیهای سنگین Wii U (مثل Zelda) نیاز به پردازندههای چهار هستهای جدید (مثلاً Core i5 یا بهتر) و کارت گرافیک قوی (حداقل GTX 1050 Ti یا Radeon معادل) دارند تا با فریمریت قابلقبول اجرا شوند.
کنسول Nintendo Switch
ابزار Ryujinx یک شبیهساز متنباز Nintendo Switch است که عملکرد و دقت بالایی دارد. این برنامه تاکنون روی بیش از 4300 بازی تست شده که از این تعداد حدود 3550 عنوان از ابتدا تا انتها قابل بازی هستند. با این حال اجرای بازیهای سنگین سوییچ (مانند Zelda BOTW) همچنان به سختافزار قوی نیاز دارد: پردازندههای مدرن چهار یا شش هستهای و کارت گرافیکهای جدید برای رسیدن به سرعت فریم مناسب ضروری هستند. شبیهساز Yuzu که توسعه اولیه سوییچ را بر عهده داشت در اوایل 2024 بهدلیل شکایت نینتندو توسعه رسمی خود را متوقف کرد؛ بنابراین Ryujinx اکنون یکی از گزینههای فعال برای سوییچ است.
- ابتدا باید شبیهساز Ryujinx را از وبسایت رسمی دانلود کنید. نسخههای قابل اجرا برای ویندوز، لینوکس و مک موجود هستند و به صورت پرتابل عمل میکنند؛ بنابراین تنها کافی است فایل زیپ استخراج گردد.
- برای اجرای بازیها لازم است Firmware رسمی Nintendo Switch را تهیه و در شبیهساز نصب کنید. این کار از طریق گزینه Tools → Install Firmware قابل انجام است.
- علاوه بر Firmware، باید فایلهای کلید رمزنگاری (prod.keys و title.keys) را نیز در پوشه system داخل محل نصب شبیهساز قرار دهید. بدون این فایلها اجرای بازیها امکانپذیر نخواهد بود.
- بازیها باید در قالب فایلهای XCI یا NSP موجود باشند. با انتخاب گزینه File → Load Application میتوان آنها را اجرا نمود یا یک پوشه به عنوان Game Directory تعریف کرد تا فهرست بازیها در کتابخانه داخلی شبیهساز نمایش داده شود.
- در بخش تنظیمات کنترلر، امکان استفاده از دستههای Joy-Con ،Pro Controller و حتی دستههای دیگر USB یا بلوتوثی وجود دارد. شبیهساز میتواند دستههای غیر رسمی را نیز شناسایی و پیکربندی کند.
- تنظیمات گرافیکی Ryujinx شامل انتخاب وضوح داخلی، فعالسازی VSync، محدودسازی یا آزادسازی نرخ فریم و استفاده از ویژگی Docked/Handheld Mode است. همچنین امکان ارتقاء کیفیت تصویر با Rescaling و تغییر فیلترهای گرافیکی وجود دارد.
- در تنظیمات صوتی میتوان موتور صدا را تغییر داد، تأخیر صوتی را کاهش داد و خروجی صدا را با سیستم هماهنگ ساخت.
- قابلیتهای پیشرفته این شبیهساز شامل ذخیرهسازی آنی (Save States)، مدیریت DLC و آپدیتهای رسمی بازیها، استفاده از Mod و Patch برای بهبود کارایی یا تغییر محتوای بازی و پشتیبانی از چندبازیکن محلی (Local Multiplayer) از طریق شبکه مجازی است.
- عملکرد Ryujinx به سختافزار کامپیوتر وابسته است. داشتن پردازنده قدرتمند با پشتیبانی از AVX2 و کارت گرافیک سازگار با OpenGL یا Vulkan نقش مهمی در اجرای روان بازیها دارد. حافظه رم حداقل 8 گیگابایت توصیه میشود.
- این شبیهساز دارای یک پایگاه داده سازگاری آنلاین است که وضعیت اجرای هر بازی را مشخص میکند. پیش از اجرای بازیها، بررسی این پایگاه داده برای اطمینان از عملکرد مناسب توصیه میشود.
- رابط کاربری Ryujinx امکان مدیریت بهتر کتابخانه بازیها، ذخیره تنظیمات اختصاصی برای هر بازی و دسترسی آسان به بهروزرسانیها و افزونهها را فراهم میآورد.
کنسول Nintendo 3DS و DS
ابزار Citra یک شبیه ساز کنسول بازی متنباز برای Nintendo 3DS است که روی ویندوز اجرا میشود. این امولاتور امکان اجرای بازیهای 3DS را با رزولوشن بالاتر از کنسول اصلی و گرافیک بهبودیافته فراهم میکند. Citra همچنین قابلیتهایی مانند حالت چندنفره تحت شبکه و ذخیرههای فوری را پشتیبانی میکند. برای نصب Citra فایل نصبی ویندوز را از وبسایت رسمی دانلود کنید.
شبیه ساز کنسول بازی سگا
کنسول Dreamcast
ابزار redream یک شبیه ساز کنسول بازی سبک و رایگان برای Sega Dreamcast است. این برنامه بیش از 95٪ بازیهای Dreamcast را از ابتدا تا پایان قابل اجرا میداند و هیچ فایل BIOS اضافهای نیاز ندارد. redream تنها 4 مگابایت حجم دارد و حتی روی سختافزار قدیمی قادر به رندر 60 فریم بر ثانیه است. برای نصب آن، نسخه ویندوز را از وبسایت رسمی دانلود کنید. پس از اجرای redream کافی است بازیهای Dreamcast را به محیط برنامه اضافه کنید تا اجرا شوند. این امولاتور از حالت صفحهعریض، ذخیرهوضعیت و کد تقلب پشتیبانی میکند.
برای کنسولهای کلاسیک دیگر سگا (مانند Mega Drive/Genesis یا Saturn) میتوانید از هستههای متنباز موجود در RetroArch یا امولاتورهای مستقل استفاده کنید. به عنوان مثال Kega Fusion و GENPlus شبیهسازهای شناختهشدهی Sega Genesis هستند. همچنین هستههای Libretro برای SNES، نینتندو و سگا در RetroArch در دسترساند.

شبیهساز یا امولاتور های آرکید و چندسیستمی
امولاتور چندسیستمی (RetroArch)
ابزار RetroArch یک پلتفرم چند-امولاتوری متنباز است که هستههای مختلف امولاسیون را در یک رابط واحد گردآوری میکند. با RetroArch میتوانید بازیهای کنسولهای مختلف را با محیطی یکپارچه اجرا کنید. این پلتفرم برای گیمرهای حرفهای و تازهکار مناسب است و تنظیمات پیشرفته زیادی برای بهبود تجربه کاربری دارد.
- ابتدا باید RetroArch را از وبسایت رسمی یا فروشگاههای معتبر مانند Steam و Google Play دریافت کنید. نسخههای پایدار و توسعهای موجود هستند که هر دو عملکرد مشابهی دارند.
- RetroArch بهطور پیشفرض هیچ شبیهساز داخلی ندارد و برای اجرای کنسولها باید هستههای مخصوص (Cores) را دانلود کنید. این کار از طریق منوی Online Updater → Core Downloader انجام میشود. هر هسته مربوط به یک شبیهساز است، برای مثال Beetle PSX برای PlayStation 1 یا mGBA برای Game Boy Advance.
- پس از نصب هستهها، برای اجرای بازیها کافی است از منوی Load Content فایل ROM یا ISO مربوطه را انتخاب کرده و سپس هسته مناسب را مشخص کنید. RetroArch از فرمتهای متنوعی مانند NES، SNES، GBA، ISO، CHD و BIN/CUE پشتیبانی میکند.
- در بخش تنظیمات کنترلر، RetroArch به صورت خودکار بسیاری از دستهها را شناسایی میکند. با این حال میتوان دکمهها را به صورت دستی بازتعریف کرد یا پروفایلهای مختلف ایجاد نمود. حتی امکان استفاده از RetroPad برای یکسانسازی ورودیها میان کنسولهای مختلف وجود دارد.
- تنظیمات گرافیکی RetroArch شامل فیلترهای مختلف تصویر (Shaders)، تغییر وضوح، حالت تمامصفحه، نسبت تصویر سفارشی و حتی ارتقاء کیفیت با فیلترهای CRT یا HD است. این قابلیت برای علاقهمندان به تجربه کلاسیک یا گرافیک ارتقاء یافته بسیار کاربردی است.
- در بخش صوتی میتوان موتور صدا را تغییر داد، تأخیر را تنظیم کرد و جلوههای صوتی ویژه را فعال نمود.
- قابلیتهای پیشرفته RetroArch شامل ذخیرهسازی آنی (Save States)، بازگشت به عقب (Rewind)، اجرای سریع یا کند کردن بازی (Fast Forward / Slow Motion)، پشتیبانی از Netplay برای اجرای چندنفره آنلاین، دسترسی به Achievements از طریق RetroAchievements و امکان ضبط و استریم مستقیم از داخل نرمافزار است.
- RetroArch همچنین از سیستم Playlist پشتیبانی میکند که امکان ایجاد کتابخانه منظم از بازیها همراه با پوستر و اطلاعات کامل را فراهم میآورد.
- کارایی RetroArch به نوع هسته انتخابشده و قدرت سختافزار کامپیوتر بستگی دارد. بسیاری از کنسولهای قدیمی حتی روی سیستمهای ضعیف بهخوبی اجرا میشوند اما برای کنسولهای سنگینتر مانند PlayStation 2 یا Nintendo 64 نیاز به سختافزار قدرتمندتر است.
- رابط کاربری RetroArch قابل شخصیسازی است و چند پوسته (Themes) مختلف دارد. کاربران میتوانند ظاهر آن را به سبک کنسولهای کلاسیک یا سادهتر تغییر دهند.
آرکید (MAME)
ابزار MAME (مخفف Multiple Arcade Machine Emulator) یک شبیه ساز کنسول بازی متنباز چندسیستمی است که سختافزار دستگاههای آرکید را شبیهسازی میکند. این برنامه بعدها قابلیت امولاسیون کنسولهای بازی و سیستمهای دیگر را نیز به دست آورد. MAME روی ویندوز اجرا میشود و هزاران بازی کلاسیک آرکید را پشتیبانی میکند. برای استفاده از MAME کافی است نسخه ویندوز را از دریافت و فایل زیپ آن را استخراج کنید. سپس بازیهای آرکید (بهصورت ROM) را به پوشه مشخصی اضافه کرده و با اجرای فایل mame.exe بازی کنید. MAME برای اجرای سریع به سختافزار خاصی نیاز ندارد و بیشتر روی کامپیوترهای مدرن بدون مشکل کار میکند.

شبیه ساز کنسول بازی ایکس باکس
کنسول ایکس باکس نسل اول
این کنسول در اواخر سال 2001 معرفی شد و دارای پردازنده x86 و کارت گرافیک ATI بود. برای اجرای بازیهای این کنسول روی ویندوز، چندین شبیهساز متنباز وجود دارد. از جمله Xemu که یک شبیهساز متنباز نسل اول ایکسباکس است و به کاربران امکان اجرای بازیهای اصلی این کنسول را روی ویندوز، مک و لینوکس میدهد. Xemu سختافزار اصلی ایکسباکس را سطح پایین شبیهسازی میکند و سازگاری بالاتری با سیستمعاملها، کنترلرهای ایکسباکس و بازیها دارد. این پروژه متنباز روی GitHub توسعه یافته و نسخهی 0٫8٫96 آن در تاریخ 29 ژوئیه 2025 منتشر شده است.
سازگاری بازیها: ابزار Xemu قرار است کلیه نرمافزارهای ایکسباکس اصلی را اجرا کند و وضعیت سازگاری بازیها را بهبود بخشد. در عمل بسیاری از بازیهای معروف قابل اجرا شدهاند، اما برخی عناوین هنوز مشکلاتی دارند.
نیازمندی سختافزاری: Xemu روی ویندوز 10 و بالاتر کار میکند و به گرافیک سازگار با OpenGL 4.0 نیاز دارد؛ اکثر گرافیکهای یکپارچهٔ جدید این نیاز را برآورده میکنند. سایر سیستمهای عامل قدیمیتر (مثلاً ویندوز 7) رسماً پشتیبانی نمیشوند. سرعت اجرای بازیها وابسته به قدرت پردازنده و گرافیک سیستم است.
لینک دانلود و نصب: آخرین نسخه Xemu را میتوان از صفحه رسمی دانلود آن روی GitHub دریافت کرد. روند نصب ساده است:
- به صفحه دانلود Xemu مراجعه کرده و لینک «Download for Windows (x86_64)» را انتخاب کنید.
- فایل ZIP دریافتی را در یک پوشه دلخواه استخراج کنید.
- با دوبار کلیک روی xemu.exe برنامه را اجرا کنید.
- برای اجرای بازیها نیاز به یک فایل ایمیج هارددیسک (Xbox HDD .iso) دارید که طبق راهنمای Xemu تهیه میشود (این فایل شامل محتویات داشبورد و بازیها است).
- سایر تنظیمات (نصب BIOS، کنترلر و…) در مستندات رسمی توضیح داده شده است.
ابزار Cxbx-Reloaded
این شبیه ساز کنسول بازی نیز برای اجرای بازیهای ایکسباکس نسل اول روی ویندوز طراحی شده است. Cxbx-Reloaded از ویندوز 7 به بعد (نسخه 64 بیتی) پشتیبانی میکند و به یک کارت گرافیک با پشتیبانی Direct3D 9 و پیکسل شیدر نیاز دارد. برای اجرا به بسته Redistributable زبان C++ 32 بیتی سال 2022 مایکروسافت نیاز است. این پروژه نیز متنباز است و نسخههای پیشانتشار آن در وبسایت رسمی (GitHub) قرار میگیرد.
سازگاری بازیها: Cxbx-Reloaded نسبت به Xemu سابقهی طولانیتر، اما سازگاری محدودتری دارد؛ به عنوان مثال در سایت رسمی آن حدود 1032 بازی بررسی شده و تنها حدود 16 درصد از عناوین کامل اجرا میشوند. یعنی بیشتر بازیها یا اجرا نمیشوند یا در مراحل اولیه گیر میکنند.
نیازمندی سختافزاری: حداقل یک سیستم 64 بیتی ویندوز 7 یا بالاتر نیاز است و کارت گرافیک با قابلیت Direct3D 9.0c الزامی است. همچنین «XDVDMulleter» (برای خواندن فایلهای DVD بازیها) نصب و کنترلر ایکسباکس (یا مبدل آن) توصیه میشود.
- نسخهی جدید Cxbx-Reloaded را از صفحه دانلود سایت (از بخش «Download» جدیدترین انتشار) دریافت کنید.
- در صورت نیاز، Redistributable زبان C++ 2022 (32 بیتی) مایکروسافت را از سایت مایکروسافت نصب کنید.
- فایل ZIP یا نصبکنندهی دریافتشده را اجرا یا استخراج کنید و سپس برنامهی Cxbx-Reloaded را اجرا کنید.
- بازیها باید با ابزارهایی مانند XDVDMulleter استخراج شوند و پوشه بازی به شبیهساز اضافه شود. تنظیمات بیشتر در مستندات رسمی Cxbx شرح داده شده است.
کنسول ایکس باکس 360
کنسول نسل هفتم مایکروسافت میباشد که از سال 2005 عرضه شده است. مهمترین شبیهساز برای این کنسول Xenia نام دارد. Xenia یک پروژه تحقیقاتی متنباز برای شبیه ساز کنسول بازی ایکسباکس 360 است. این شبیهساز روی ویندوز 10/11 و لینوکس کار میکند و توسط توسعهدهندگان اصلی آن (Ben Vanik و تیم) مرتب بهروزرسانی میشود. بسیاری از بازیهای ایکسباکس 360 در Xenia قابل اجرا هستند، اگرچه هنوز بسیاری از عناوین معروف به طور کامل اجرا نمیشوند.
نیازمندی سختافزاری: Xenia به سیستم قدرتمندی نیاز دارد. طبق مستندات رسمی، حداقل ویندوز 10 نسخه 64 بیتی با پردازنده 64 بیتی (دارای دستورالعملهای AVX) لازم است. برای عملکرد بهتر، ویندوز 11، پردازنده چند هستهای (6 هسته یا بیشتر) و کارت گرافیک مدرن توصیه شده است. بهطور خاص، یک کارت گرافیک NVIDIA GTX 980 Ti یا بالاتر و حداقل 6 گیگابایت رم (حداقل 4 گیگابایت در حالت حداقلی) پیشنهاد شده است. همچنین Redistributable زبان C++ سالهای 2015 تا 2022 باید نصب باشد (لینک در راهنمای Xenia گنجانده شده است).
لینک دانلود و نصب: Xenia نسخههای Canary (بهروزرسانی مکرر) و Master (کمتر بهروز میشود) دارد. برای استفاده روی ویندوز، به صفحه Quickstart شبیهساز Xenia مراجعه کنید. از آنجا میتوانید نسخه Windows Xenia Canary را با کلیک روی لینک «Windows» دانلود کنید.
روش نصب:
- به صفحه دانلود Xenia رفته و آخرین نسخه Windows (Canary یا Master) را دانلود کنید.
- فایل ZIP دریافتی را در یک پوشه دلخواه استخراج کنید.
- فایل xenia.exe را اجرا کنید. در اولین اجرا ممکن است نیاز به تایید اجرای امن باشد.
- اگر آنتیویروس فایل را شناسایی کرد، مطمئن باشید که از منبع رسمی دانلود شده است (هشدارهای اشتباه رخ میدهد).
- بازیها با فرمت .xex یا پوشه بازی ایکسباکس 360 را به داخل شبیهساز بکشید و اجرا کنید. سایر تنظیمات (مثل تنظیم کنترلر) در راهنمای رسمی ذکر شده است.
کنسول ایکسباکس وان و سری X|S
تا کنون هیچ شبیهساز کاملی برای این کنسولها منتشر نشده است. تنها پروژه شناختهشدهی تحقیقاتی WinDurango نام دارد که هدف آن شبیهسازی محیط ایکسباکس وان روی ویندوز است. این پروژه هنوز در مراحل اولیه است و تنها بازی Minecraft: Xbox One Edition به طور قابل اجرا در آن تایید شده است. توسعهدهندگان WinDurango به دنبال ساخت یک لایهی سازگاری متنباز هستند اما بسیاری از بازیهای ایکسباکس وان و سری هنوز اجرا نمیشوند.
نیازمندی سختافزاری: مشخصات دقیقی اعلام نشده است، اما WinDurango نیز به سیستم 64 بیتی ویندوز و سختافزار نسبتاً قوی نیاز دارد (حداقل ویندوز ۱۰/۱۱ و پردازنده چند هستهای). نصب Visual C++ و درایورهای مربوط نیز ممکن است لازم باشد.
لینک دانلود و نصب: نسخههای آزمایشی WinDurango بر روی صفحه GitHub پروژه عرضه میشود. برای مثال، «Alpha 3 (Codename Manhattan)» از روی سایت رسمی قابل دانلود است. برای نصب کلی:
- به صفحه Releases WinDurango بروید و آخرین نسخه (مثلاً Alpha 3) را دریافت کنید.
- فایل ZIP دانلود شده را استخراج کنید.
- فایل اجرایی WinDurango را اجرا کنید (این برنامه برخی کتابخانههای مورد نیاز ایکسباکس وان را بارگذاری میکند).
- طبق گزارشها، این نسخه تنها Minecraft: Xbox One Edition را اجرا میکند و اجرای سایر بازیها تضمین نشده است.
امولاتور یا شبیهساز برای اجرای بازی های کنسول در کامپیوتر
امولاتور یا شبیه ساز کنسول بازی بهعنوان ابزارهای نرمافزاری، امکان اجرای بازیهای کنسولی را در محیط کامپیوترهای شخصی فراهم میکنند و راهی مؤثر برای دسترسی به آرشیو گستردهای از بازیها بدون نیاز به سختافزار اصلی محسوب میشوند. این فناوری با شبیهسازی دقیق عملکرد کنسولها، امکاناتی نظیر تنظیمات گرافیکی پیشرفته، ذخیرهسازی سریع و کنترلهای قابل شخصیسازی را در اختیار کاربران قرار میدهد. با رعایت اصول قانونی و استفاده از منابع معتبر، امولاتورها میتوانند تجربهای منعطف، نوستالژیک و حرفهای از دنیای بازیها ارائه دهند. آیا تا بهحال از امولاتور خاصی استفاده کردهاید؟ تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید