هویت گمشده‌ اندرویدها؛ بحران تقلید از آیفون

به نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر، صنعت گوشی‌های هوشمند بیش از هر زمان دیگری به تقلید از آیفون روی آورده است‌. این موضوع در طراحی و حتی نام‌گذاری جدیدترین پرچمداران به‌وضوح دیده می‌شود. برای مثال، ویوو X300 پرو با کلید میان‌بر جدید خود، شیائومی 17 پرو مکس با طراحی و نام‌گذاری مشابه آیفون و گلکسی S26 اولترا با رنگ نارنجی الهام‌گرفته از مدل‌های اپل، همگی نشانه‌ای از این گرایش هستند.

برندهایی که به آنها اشاره کردیم، از نظر سخت‌افزار و عملکرد چیزی کم ندارند، اما شباهت آن‌ها به محصولات اپل، این پرسش را مطرح می‌کند که چرا هنوز از آیفون تقلید می‌کنند؟

کدام گوشی‌ها از آیفون تقلید می‌کنند؟

گوشی ویوو X300 پرو در ظاهر یک دستگاه مستقل و قدرتمند است؛ سرعت بالایی دارد، دوربین آن فوق‌العاده ظاهر شده و بدون شک در جمع برترین‌ها قرار می‌گیرد. نمایشگر این دستگاه کیفیتی چشمگیر دارد و تنظیمات مراقبت از چشم آن بسیار دقیق و عمیق طراحی شده است. همچنین، باتری 6510 میلی‌آمپری‌ این گوشی دوام بسیار خوبی دارد.

این گوشی هیچ شباهتی به محصولات تقلیدی ندارد و محصولی اصیل و کامل است. با این‌ حال، نرم‌افزار آن مملو از ویژگی‌هایی است که حال و هوای آیفون را تداعی می‌کند و این موضوع کمی ناخوشایند است. برای مثال، کلیدی با نام Quick Button در همان جایی قرار گرفته که آیفون کلید اکشن را تعبیه کرده است. در ظاهر، این موضوع ایرادی ندارد، اما زمانی که کاربر منوی تنظیمات Quick Button را باز می‌کند، شباهت خیره‌کننده‌ای میان آن و منوی iOS دیده می‌شود؛ نه‌تنها طراحی ظاهری مشابه است، حتی انیمیشن‌ها، زمان‌بندی حرکات و رنگ‌ها نیز تقریباً یکی هستند.

نمونه‌ دیگر، ویژگی VivoShare است که در واقع همان قابلیت اشتراک‌گذاری با استفاده از NFC محسوب می‌شود؛ قابلیتی که در گوشی‌های اندرویدی سال‌ها پیش از اضافه‌شدن AirDrop به آیفون وجود داشت. اما حدس بزنید انیمیشنی که ویوو هنگام اشتراک‌گذاری با لمس پخش می‌کند، چگونه است. اگر حدس زده‌اید «دقیقاً مانند AirDrop» تبریک می‌گویم، شما 10 امتیاز می‌گیرید.

علاوه بر این، منوی Quick Toggles در بسیاری از گوشی‌های اندرویدی، از جمله سامسونگ، حالا به وضوح از طراحی آیفون الگوبرداری کرده‌اند.

البته ویوو در این مسیر تنها نیست. شرکت شیائومی نیز در اقدامی عجیب، شماره‌گذاری محصولاتش را تغییر داده و از شیائومی 15 اولترا مستقیماً به شیائومی 17 پرو مکس رسیده است. در نگاه اول، این تغییر باعث سردرگمی می‌شود، اما دلیل آن روشن است: تطبیق عدد مدل با شماره‌ آیفون‌های فعلی. حتی پسوند «Ultra» حذف شده تا جای خود را به «Pro Max» بدهد.

طراحی دستگاه نیز به‌طرز عجیبی شبیه آیفون به نظر می‌رسد. درست است که شیائومی از یک سکو یا برآمدگی دوربین برای قراردادن یک نمایشگر کوچک با وضوح بالا و نرخ تازه‌سازی زیاد استفاده کرده، اما بعد از همه تلاش‌هایی که برای تقلید از آیفون کرده، این طراحی بیشتر شبیه تلاشی است برای گفتن اینکه «آیا می‌تونی این کار هم انجام بدی؟»

در مورد سامسونگ هم اوضاع مشابهی دیده می‌شود. درزهای اطلاعاتی مربوط به گلکسی S26 اولترا نشان می‌دهد که شرکت قصد دارد پرچمدار بعدی خود را در رنگ نارنجی روشن، مشابه رنگ Cosmic Orange آیفون 17 پرو عرضه کند. همین موضوع باعث شده بسیاری از طرفداران گوشی‌های هوشمند از این وضعیت ناراضی باشند، هرچند گروهی از کاربران سامسونگ همچنان معتقدند که برند محبوب‌ آنها به نحوی رنگ نارنجی را بهتر خواهد کرد.

ناگفته نماند که الهام گرفتن از ایده‌ها هیچ مشکلی ندارد، اما کپی‌کردن نه. خلاقیت انسانی اغلب ترکیب مفاهیم پیشین برای خلق چیزهایی بهتر است و هر نوآوری به اختراعات گذشته تکیه کرده است. در تاریخ، افرادی بسیار کمی حضور داشتند که نابغه و آینده‌نگر بودند و چیزی را ارائه دادند که چه از نظر هنری و چه از نظر مهندسی، واقعاً جدید و منحصر‌به‌فرد بود.

در دنیای کوچک گوشی‌های هوشمند، این یعنی اگر شرکتی ویژگی مفیدی ارائه دهد، طبیعی است که سایر شرکت‌ها هم آن را به کار گیرند تا تجربه‌ کاربری بهتری برای مخاطبان خود بسازند.

به عنوان مثال، ویژگی خاصی وجود دارد که شاید کاربردی محدود اما جذاب داشته باشد: لمس طولانی روی یک سوژه در عکس برای جداکردن آن و ذخیره‌ تصویر با فرمت PNG و پس‌زمینه‌ شفاف. این قابلیت ابتدا در آیفون معرفی شد، اما اکنون تقریباً در همه‌ پرچمداران وجود دارد. چنین ویژگی‌هایی باعث می‌شود کاربر احساس نکند به استفاده از آیفون محدود است و این عالی است.

در عین حال، اپل نیز در سال‌های گذشته بسیاری از ویژگی‌های سیستم‌عامل اندروید و ویندوز را قرض گرفته است. اما تفاوت در اینجاست که اپل معمولاً با تغییراتی خاص و رویکردی متفاوت از آن‌ها به نفع خود استفاده می‌کند. شاید این شرکت همیشه بهترین عملکرد را نداشته باشند، اما تفاوت‌ها باعث می‌شود که منتقدان بگویند: اپل به سبک خودش انجامش داد.

آیا با تقلید از آیفون همه مشکل‌ها حل می‌شود؟

محبوبیت آیفون غیرقابل‌انکار است و برندهای دیگر با تقلید از آن، چند هدف را دنبال می‌کنند:

• جذب کاربرانی که در غیر این صورت ممکن است آیفون بخرند.
• ارائه‌ ویژگی‌هایی مشابه آیفون برای اینکه مشتریان احساس نکنند چیزی را از دست داده‌اند
• پنهان‌کردن این واقعیت که شاید خودشان اعتمادبه‌نفس کافی برای طراحی محصولی «لوکس» ندارند.

هرچند جمله‌ سوم با شوخی بیان می‌شود، چندان هم بی‌پایه نیست. زیرا تقلید کامل از یک برند، به‌جای الهام، پیام دیگری دارد: اینکه تولیدکننده باور ندارد محصولش به‌تنهایی شایسته‌ قیمت بالایش باشد، مگر اینکه از اعتبار برند رقیب استفاده کند.

واقعیت این است که همه می‌توانند در نرم‌افزار یک انیمیشن روان بسازند یا گوشی را به رنگ خاصی درآورند، اما آنچه اپل بهتر انجام می‌دهد بازاریابی است؛ اپل با طراحی، رنگ و حتی با عبارتی مثل «Liquid Glass»، حس لوکس‌بودن را منتقل می‌کند. بنابراین، بسیاری از تولیدکنندگان، حتی شرکت‌های بزرگ، ترجیح می‌دهند این جنبه‌های ظاهری را کپی کنند. این به معنای استفاده از فناوری یا کار تیم مهندسی اپل نیست و به استفاده از بازاریابی اپل برمی‌گردد.

اما در نهایت، این تقلید نتیجه‌ معکوس دارد و به جای اینکه محصول را جذاب‌تر نشان دهد، آن را کم‌ارزش‌تر می‌کند. همین موضوع در مورد گوشی ویوو X300 پرو صدق می‌کند. اگر یک کاربر معمولی فقط از روی ظاهر به گوشی‌ها نگاه می‌کرد، آیا به این دستگاه فرصت دومی می‌داد؟ احتمالاً نه.

در مورد سامسونگ هم همین‌طور است. گلکسی واچ اولترا به‌محض انتشار تصاویرش در شبکه‌های اجتماعی، به‌دلیل شباهت زیاد به اپل واچ اولترا و حتی بند نارنجی مشابه، با انتقادهای زیادی روبه‌رو شد. همچنین، شایعات درباره‌ رنگ نارنجی گلکسی S26 اولترا نیز باعث کاهش اعتماد کاربران شده است. سامسونگ پیش‌تر جک هدفون را به تقلید از آیفون حذف کرده و حالا از تیتانیوم در بدنه استفاده می‌کند. اما سؤال اینجاست: آیا در آینده، سامسونگ دوباره از این مسیر بازمی‌گردد که مثلاً تیتانیوم را کنار بگذارد؟ آیا روزی تصمیم می‌گیرد قلم S Pen را حذف کند؟

ده سال پیش، بازار گوشی‌ها دوران طلایی خود را می‌گذراند؛ زمانی که هر شرکت، با ایده‌های خاص خود، مسیر متفاوتی را می‌پیمود. اما حالا به نظر می‌رسد همه در حال هم‌شکل‌شدن هستند: یک طراحی، یک سبک و یک مجموعه ویژگی.

البته این وضعیت به آن اندازه فاجعه‌بار هم نیست، اما هر بار که تصویری از یک پرچمدار اندرویدی منتشر می‌شود که بیش‌ازحد شبیه آیفون است، این حس به وجود می‌آید که شاید واقعاً در حال نزدیک‌شدن به چنین دنیایی هستیم.